Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Joanna Banasiewicz (spr.) Sędziowie sędzia NSA Barbara Adamiak sędzia del. WSA Jacek Fronczyk Protokolant Urszula Radziuk po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2008 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 12 lipca 2007 r. sygn. akt I SA/Łd 558/07 w sprawie ze skargi Zakładu [...] Sp. z o.o. w Ł. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie przyznania zwrotu wydatków koniecznych związanych z wykonywaniem dozoru i wynagrodzenia za dozór oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 12 lipca 2007 r., sygn. akt I SA/Łd 558/07, po rozpoznaniu skargi Zakładu [...] Sp. z o.o. z/s w Ł., zwanego dalej Zakładem [...]" lub "Spółką", uchylił postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie przyznania zwrotu wydatków koniecznych związanych z wykonywaniem dozoru i wynagrodzenia za dozór.

Wyrok został wydany w następujących okolicznościach sprawy:

Zaskarżonym postanowieniem z dnia [...] Dyrektor Izby Skarbowej w Ł., po rozpatrzeniu zażalenia Zakładu [...] utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Ł. – [...] nr [...] z dnia [...] w sprawie przyznania tej Spółce zwrotu wydatków koniecznych związanych z wykonywaniem dozoru i wynagrodzenia za dozór stanowiącego własność Skarbu Państwa samochodu osobowego marki [...], nr rejestracyjny [...], sprawowany od dnia [...] do dnia [...], w łącznej kwocie brutto [...] złotych. Podstawę prawną postanowienia organu I instancji stanowił art. 17 § 1, art. 18 i art. 102 § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) w zw. z § 3 pkt 1 lit. c/ rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 kwietnia 2002 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. Nr 50, poz. 449).

Przedmiotowy pojazd został w dniu [...] usunięty z drogi publicznej w trybie art. 130a ust. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) i umieszczony na parkingu strzeżonym, prowadzonym przez skarżącą spółkę. Samochód nie został odebrany przez właściciela w ciągu sześciu miesięcy od dnia usunięcia z drogi, a zatem przeszedł z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa. Pojazd został w dniu [...] odebrany z parkingu przez upoważnionego pracownika Urzędu Skarbowego Ł. – [...].

Na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. Zakład [...] wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, żądając uchylenia tego aktu oraz postanowienia organu I instancji. Zarzucił naruszenie art. 102 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji przez przyjęcie, że podstawą ustalenia wynagrodzenia za dozór może być wyłącznie wysokość opłat za parkowanie samochodów na parkingach strzeżonych na terenie dzielnicy Ł.– [...] ustalonych w stawkach miesięcznych. Wynagrodzenie za dozór należało, zdaniem skarżącego, obliczyć według stawek dobowych stosowanych na innych parkingach. Właściciele parkingów, od których informacje uzyskał organ podatkowy przyjmują na parking tyle pojazdów, ile posiadają miejsc parkingowych. Strona natomiast nie ma możliwości nieprzyjęcia na swój parking pojazdu usuniętego z drogi. Zawsze musi mieć odpowiednią ilość wolnych stanowisk. Przy ustalaniu wynagrodzenia za dozór winno się uwzględniać stawkę w wysokości 50 złotych za dobę.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. wniósł o jej oddalenie podtrzymując swoją dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylając zaskarżone postanowienie stwierdził, iż przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest ustalenie właściwej, przysługującej dozorcy, w tym wypadku Zakładowi [...] w Ł., kwoty wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenia za dozór pojazdu osobowego, który został usunięty z drogi publicznej w trybie art. 130a ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, umieszczony na utworzonym dla takich pojazdów parkingu, a następnie wobec nie odebrania przez właściciela przez okres sześciu miesięcy przeszedł z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa. Dozorca domagał się od Skarbu Państwa – Naczelnika Urzędu Skarbowego Ł. – [...] wynagrodzenia za dozór tego pojazdu za okres od chwili, gdy pojazd przeszedł na własność Skarbu Państwa do momentu odebrania go z parkingu przez upoważnionego pracownika Urzędu Skarbowego.

Stosownie do treści § 3 ust. 1 lit. c/ rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji do przechowywania na parkingu pojazdów usuniętych z drogi w trybie przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym, które to pojazdy następnie przeszły na własność Skarbu Państwa, mają zastosowanie przepisy działu II rozdziału 6 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, a więc także art. 102 określający obowiązki dozorcy i jego prawo do zwrotu wydatków związanych z dozorem i wynagrodzenia za dozór. Przepis ten nie jest precyzyjny, bowiem nie wynika z niego w jaki sposób należy obliczyć należność dozorcy.

Wydatki konieczne związane z wykonywaniem dozoru w tej sprawie, to wydatki związane z utrzymaniem i eksploatacją parkingu, skoro samochód był przechowywany na parkingu Zakładu [...]. W zasadzie wydatki w tym zakresie nie muszą odpowiadać wydatkom ponoszonym przez inne podmioty prowadzące parkingi. Mogą być wyższe lub niższe. Ustawodawca nie mówi przecież o wydatkach odpowiadających przeciętnym wydatkom związanym z dozorowaniem rzeczy danego rodzaju, ale wskazuje na wydatki poniesione przez danego, konkretnego dozorcę. Powoduje to konieczność wskazania przez dozorcę nie tylko samej kwoty odpowiadającej takim wydatkom, ale także wskazania w jaki sposób kwota została obliczona i co się na nią składa. Organ musi bowiem mieć możliwość jej weryfikacji, a więc ustalenia, czy są to rzeczywiście wydatki związane z wykonywaniem dozoru, a do tego czy są to wydatki konieczne.

Jeszcze większe trudności występują z ustaleniem drugiego składnika należności dozorcy, to jest wynagrodzenia za dozór. Z braku jakichkolwiek wskazówek ustawodawcy należy przyjąć, że w tym zakresie chodzi o wynagrodzenie odpowiadające zwykle wynagrodzeniu pobieranemu przez przechowawcę danego rodzaju rzeczy. Ustalone przez stronę skarżącą i przez organy stawki opłat za parkowanie samochodów osobowych na różnych parkingach na terenie [...], opierają się na kalkulacji obejmującej dwa elementy, to jest zwrot ponoszonych wydatków (koszty prowadzenia parkingu) i zakładany zysk. Oparcie obliczenia należności skarżącego na tych stawkach może więc nie odpowiadać należności określonej w art. 102 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, choć należy przypuszczać, że może być do niej zbliżone. Nie ma znaczenia, że konkretne, nawet tylko konieczne wydatki związane z wykonywaniem dozoru przez Zakład [...] mogą akurat okazać się wyższe, niż koszty parkowania pojazdów na innym parkingu. Jednostka reprezentująca Skarb Państwa w razie stwierdzenia takiej sytuacji może i powinna umieścić (oddać pod dozór) samochód na innym parkingu.

Reasumując powyższe rozważania Sąd stwierdził, że ustalenie należnej skarżącemu kwoty z tytułu dozorowania przedmiotowego samochodu wymaga ustalenia poniesionych przez niego wydatków związanych z prowadzeniem parkingu, przy czym mogą to być tylko wydatki konieczne oraz ustalenia wynagrodzenia odpowiadającego przeciętnemu zyskowi podmiotu gospodarczego prowadzącego parking. Organ powinien podjąć próbę ustalenia tych wartości, a strona skarżąca powinna dostarczyć organowi dane do obliczenia należności. Sąd wziął pod uwagę fakt, że na rozprawie skarżący wyraził gotowość przedstawienia tych danych, gdyby strona skarżąca nadal nie wskazywała sposobu obliczenia przez siebie koniecznych, poniesionych wydatków związanych z dozorem oraz wynagrodzenia za dozór, to zdaniem Sądu I instancji zasadne będzie obliczenie należnej skarżącemu kwoty według stawek pobieranych za parkowanie pojazdów na parkingach prowadzonych przez podmioty gospodarcze. Należy jednak wtedy ustalić, czy rzeczywiście najbardziej właściwe jest oparcie obliczenia o miesięczne stawki abonamentowe.

Sąd stwierdził, że kwestia obliczenia należności skarżącego nie została dostatecznie wyjaśniona, co uzasadnia uchylenie zaskarżonego postanowienia na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Od powyższego wyroku skargę kasacyjną wniósł Dyrektor Izby Skarbowej w Ł., zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

– art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ i c/ w związku z art. 141 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270), zwanej dalej "P.p.s.a."), w związku z art. 7, 77 § 1, 124 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 102 § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515 ze zm., zwanej dalej "ustawą egzekucyjną"), przez uwzględnienie skargi skarżącej Spółki i uchylenie przedmiotowego postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. pomimo braku naruszenia ww. przepisów postępowania przy obliczaniu należności skarżącego, gdyż przeprowadzono wyczerpujące postępowanie wyjaśniające, a to na dozorcy spoczywa obowiązek złożenia stosownego żądania do organu, a także ciężar udowodnienia (obowiązek współpracy) w zakresie wykazania poniesionych przez niego wydatków koniecznych;

– art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ i c/, w związku z art. 141 § 4 P.p.s.a., w związku z art. 7, 77 § 1, 124 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, w związku z art. 102 § 2 ustawy egzekucyjnej i art. 836 Kodeksu cywilnego przez uwzględnienie skargi skarżącej Spółki i uchylenie przedmiotowego postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z powodu przyjęcia, że nie ustalono czy właściwe jest obliczenie należności przysługujących skarżącemu na podstawie stawek miesięcznych (abonamentu) podczas, gdy właśnie takie wynagrodzenia jest przyjęte w stosunkach tego rodzaju, tj. przy przechowaniu pojazdu przez dłuższy okres czasu;

– art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ i c/ w związku z art. 141 § 4 P.p.s.a. przez niewzięcie pod uwagę całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w celu stwierdzenia, czy zostały spełnione przez organ egzekucyjny wszystkie przesłanki z art. 102 § 2 ustawy egzekucyjnej i art. 836 Kodeksu cywilnego;

– art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ i c/ w związku z art. 141 § 4 P.p.s.a. w związku z art. 102 § 2 ustawy egzekucyjnej, w związku z art. 835 i 836 Kodeksu cywilnego przez przyjęcie, iż wydatkami koniecznymi związanymi w wykonywaniem dozoru są także wydatki o charakterze ogólnym, związane z prowadzeniem działalności określonego rodzaju, a nie wyłącznie wydatki konieczne związane w wykonywaniem dozoru wobec danego pojazdu.

W związku z powyższymi zarzutami Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi celem ponownego jej rozpoznania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego radcy prawnego według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługiwała na uwzględnienie.

Stosownie do art. 183 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania, której przesłanki wskazane zostały w § 2 powołanego artykułu. W rozpoznawanej sprawie nie stwierdzono, by zachodziła nieważność postępowania, dlatego Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej, określonymi jej podstawami i wnioskami.

Za nieusprawiedliwiony uznać należało zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ i c/ ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Zgodnie z art. 102 § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 11, poz. 23 ze zm.) "organ egzekucyjny przyzna na żądanie dozorcy zwrot koniecznych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenie za dozór (...)". Sąd pierwszej instancji zasadnie więc wywiódł w zaskarżonym wyroku, że z tego rozwiązania prawnego wynika, iż stan faktyczny zapisany w art. 102 § 2 powołanej ustawy nie zakłada ustalenia wydatków odpowiadających przeciętnym wydatkom związanym z dozorowaniem rzeczy danego rodzaju, ale wskazuje na konieczne wydatki poniesione przez danego, konkretnego dozorcę. Zasadnie Sąd także wywiódł, że powoduje to obowiązek wykazania przez dozorcę nie tylko kwoty poniesionych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenia za dozór, ale i wskazania w jaki sposób kwoty te zostały obliczone. Również w skardze kasacyjnej stwierdzono, że to właśnie na dozorcy spoczywa obowiązek wykazania wydatków koniecznych.

Przyjmując, że to w art. 102 § 2 powołanej ustawy taki stan faktyczny wymaga ustalenia, prawidłowo w zaskarżonym wyroku wywiedziono, iż brak takiego ustalenia stanu faktycznego stanowi naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy i w konsekwencji uchylono zaskarżone postanowienie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi nie uchybił także art. 141 § 4 P.p.s.a., bowiem uzasadnienie wyroku spełnia wymogi określone w tym przepisie.

Za chybiony uznać także należało zarzut naruszenia art. 835 i art. 836 Kodeksu cywilnego, bowiem Sąd nie stosował w zaskarżonym wyroku powołanych przepisów.

Z powyższych względów skarga kasacyjna podlegała oddaleniu na podstawie art. 184 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.