Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Roman Ciąglewicz /spr./ po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Fundacji "[...]" z siedzibą w Warszawie na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału IV Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 9 lutego 2017 r. sygn. akt IV SA/Wr 561/16 o wezwaniu do uiszczenia wpisu sądowego w sprawie ze skargi Fundacji "[...]" z siedzibą w Warszawie na czynności Dyrektora Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. J. Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu w przedmiocie wyznaczenia opłaty w sprawie udostępnienia informacji publicznej postanawia: uchylić zaskarżone zarządzenie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu.

Zaskarżonym zarządzeniem Przewodniczący Wydziału IV Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, powołując się na § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm.), wezwał Fundację "[...]" z siedzibą w Warszawie do uiszczenia wpisu od skargi w kwocie 200 zł, w terminie 7 dni, pod rygorem jej odrzucenia.

Zażalenie na powyższe zarządzenie wniosła Fundacja "[...]" z siedzibą w Warszawie. Zarzuciła naruszenie art. 239 § 2 P.p.s.a., w zakresie w jakim przepis te stanowi, że nie mają obowiązku uiszczania opłat sądowych organizacje pożytku publicznego, działające na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w sprawach własnych, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te organizacje działalności gospodarczej, a także organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 239 i 395) w sprawach własnych dotyczących realizacji zleconego zadania publicznego na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, poprzez brak zastosowania pomimo, że przepis ten winien być zastosowany w niniejszej sprawie.

Fundacja wniosła o uchylenie zaskarżonego zarządzenia.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenia zasługuje na uwzględnienie, jednak z innych przyczyn niż podniesione w zażaleniu.

Zgodnie z art. 199 P.p.s.a., strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do uiszczenia kosztów sądowych obowiązany jest ten, kto wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki (art. 214 § 1 P.p.s.a.). Zgodnie zaś z art. 230 § 1 P.p.s.a., od pism wszczynających postępowanie przed sądem administracyjnym w danej instancji pobiera się wpis stosunkowy lub stały. Pismami tymi są skarga, skarga kasacyjna, zażalenie oraz skarga o wznowienie postępowania (§ 2 powołanego artykułu). A zatem, przepis art. 230 § 1 P.p.s.a. ustanawia ogólną zasadę, że skarga podlega opłacie.

O rodzaju wpisu decyduje charakter sprawy, w której skargę wniesiono, a dokładnie to, czy przedmiot skargi wiąże się bezpośrednio z określonym świadczeniem pieniężnym. Warunkiem koniecznym do ustalenia wpisu stosunkowego jest więc istnienie bezpośredniego związku między aktem lub czynnością będącą przedmiotem skargi, a należnością pieniężną, co ma miejsce wtedy, kiedy z zaskarżonego aktu lub czynności da się wprost wyprowadzić obowiązek uiszczenia określonej kwoty pieniężnej.

Należy odnotować, że zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (j.t.Dz.U.2016.1764), dalej u.d.i.p., jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek, o którym mowa w art. 10 ust. 1 u.d.i.p., podmiot obowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom (ust. 1). Podmiot, o którym mowa w art. 15 ust. 1 u.d.i.p., w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, powiadomi wnioskodawcę o wysokości opłaty. Udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem następuje po upływie 14 dni od dnia powiadomienia wnioskodawcy, chyba że wnioskodawca dokona w tym terminie zmiany wniosku w zakresie sposobu lub formy udostępnienia informacji albo wycofa wniosek (ust. 2). Z treści cytowanego przepisu wynika, że ustalenie wysokości opłaty za udostępnienie informacji publicznej następuje w formie aktu stwierdzającego obowiązek poniesienia opłaty oraz ustalającego jej wysokość. Zatem taki akt mogący przybrać formę "zarządzenia", "wezwania", "informacji", czy "powiadomienia" nie ma charakteru wyłącznie informacyjnego. Oprócz określenia wysokości "kosztów", jakie wnioskodawca zobligowany jest ponieść w związku ze złożonym przez siebie wnioskiem, pismo to uzewnętrznia także uprawnienie organu do pobrania od wnioskodawcy opłaty. Kreuje zatem również zobowiązanie o charakterze finansowym (por. postanowienia NSA: z dnia 1 października 2013 r., sygn. akt I OSK 2139/13 oraz z dnia 6 lutego 2015 r., sygn. akt I OSK 228/15 CBOSA, https://.orzeczenia.nsa.gov.pl/). Bezpośrednio zatem wiąże się z legitymacją organu do jej określenia. Z założenia musi więc wskazywać jej wysokość, a w konsekwencji kształtować w tym zakresie obowiązki fiskalne wnioskodawcy.

W niniejszej sprawie skarga dotyczy czynności Dyrektora Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. J. Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu w przedmiocie wyznaczenia opłaty w sprawie udostępnienia informacji publicznej w kwocie 1200,00 zł. W sprawie mamy zatem do czynienia z należnością pieniężną, co winno skutkować ustaleniem wpisu stosunkowego od skargi na podstawie § 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm.).

Wobec powyższego, zaskarżone zarządzenie jako nieprawidłowe podlega uchyleniu.

Niezależnie od powyższego wskazać trzeba, że skarżącej Fundacji nie przysługuje zwolnienie od kosztów, o którym mowa w art. 239 § 2 P.p.s.a. Nie można bowiem uznać, że Fundacja wnosząc skargę przedmiocie wyznaczenia opłaty w sprawie udostępnienia informacji publicznej, występuje jako strona w swojej własnej sprawie w rozumieniu art. 239 § 2 P.p.s.a. Rozpoznawana sprawa dotyczy bowiem realizacji przez stronę skarżącą jej celów statutowych, a zatem sfery działalności zewnętrznej Fundacji, co nie wpływa bezpośrednio na jej prawa i obowiązki oraz nie zmienia jej sytuacji prawnej. Stanowisko takie zajmował NSA wielokrotnie, m.in. w postanowieniach z dnia 18 listopada 2016 r., sygn. akt I OZ 2397/16; z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. akt I OZ 1331/16; z dnia 1 grudnia 2016 r., sygn. akt I OZ 1597/16; z dnia 9 grudnia 2016 r., sygn. akt I OZ 1799/16; z dnia 18 stycznia 2017 r., sygn. akt I OZ 2132/16, z dnia 31 stycznia 2017 r., sygn. akt I OZ 193/17; z dnia 3 lutego 2017 r., sygn. akt I OZ 165/17.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w zw. z art. 197 § 2 i art. 198 P.p.s.a., postanowił jak w sentencji.