Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Monika Nowicka (spr.) Sędziowie NSA Wiesław Morys del. WSA Agnieszka Miernik Protokolant asystent sędziego Wojciech Latocha po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 maja 2012 r. sygn. akt VIII SA/Wa 133/12 w sprawie ze skargi M. S. na zarządzenie Wójta Gminy Z. z dnia [...] października 2010 r. nr [...] w przedmiocie odwołania z funkcji dyrektora szkoły 1. uchyla zaskarżony wyrok i stwierdza, że zaskarżone zarządzenie zostało wydane z naruszeniem prawa; 2. zasądza od Wójta Gminy Z. na rzecz M. S. kwotę [...] złote tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Wyrokiem z dnia 30 maja 2012 r. (sygn. akt VIII SA/Wa) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M. S. na zarządzenie Wójta Gminy Z. z dnia [...] października 2010 r. nr [...] w przedmiocie odwołania z funkcji dyrektora szkoły.

Wyrok został wydany w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:

Zarządzeniem z dnia [...] października 2010 r. nr [...] Wójt Gminy Z. - działając na zasadzie art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) i po zasięgnięciu opinii M.Kuratora Oświaty – zarządził o odwołaniu z dniem [...] października 2010 r. M. S. z funkcji dyrektora Publicznej Szkoły Podstawowej w W.

W uzasadnieniu zarządzenia organ wyjaśnił, że w dniu 14 września 2010 r. do Urzędu Gminy w Z. wpłynęło pismo Rady Pedagogicznej Publicznej Szkoły Podstawowej w W. informujące o przegłosowaniu przez Radę Pedagogiczną wniosku o odwołanie M. S. z funkcji dyrektora Publicznej Szkoły Podstawowej w W. W tym miejscu Wójt wskazał również na szereg nieprawidłowości, stwierdzonych podczas kontroli, w wykonywaniu obowiązków przez Dyrektora Szkoły, do których zaliczono: brak prawie wszystkich regulaminów w szkole, takich jak: Rady Pedagogicznej, samorządu uczniowskiego, przyznawania nagród, przyznawania dodatku motywacyjnego, Rady Rodziców, wynagradzania pracowników niebędących nauczycielami, przyznawania środków na dofinansowanie dokształcania nauczycieli, przyznawania świadczeń pomocy zdrowotnej dla nauczycieli, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, brak księgi zastępstw, dopuszczanie do pracy nauczycieli, którzy nie posiadali aktualnych zaświadczeń lekarskich orzekających o zdolności do wykonywania pracy nauczyciela, nieprowadzenie na bieżąco akt osobowych pracowników.

Ponadto, zwrócił także uwagę na stwierdzone nieprzestrzeganie przez Dyrektora przepisów ustawy o ochronie danych osobowych, gdyż w dokumentacji szkolnej brak było, w tym zakresie, jakichkolwiek dokumentów a prowadzone zbiory danych osobowych nie zostały zgłoszone do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Brak było również upoważnień dla pracowników do przetwarzania danych w zbiorach danych osobowych, brak wymaganych instrukcji przetwarzania danych osobowych oraz polityki bezpieczeństwa w zakresie danych osobowych.

Organ zaakcentował również, że w chwili kontroli w szkole brak było protokołów z posiedzeń Rady Pedagogicznej a ponadto, choć w wystąpieniu pokontrolnym Dyrektor Szkoły została wezwana do przedstawienia księgi protokołów w terminie 7 dni od otrzymania wystąpienia, to termin ten upłynął z dniem [...] września 2010 r. bezskutecznie. Niewłaściwie dokumentowano też posiedzenia Rady Pedagogicznej. Wójt Gminy podniósł także, iż pismem z dnia [...] września 2010 r. (data wpływu) Dyrektor Szkoły poinformowała organ o wykonaniu wszystkich zaleceń pokontrolnych, zgodnie z wystąpieniem pokontrolnym odebranym w dniu [...] września 2010 r., ale – pomimo tego oświadczenia - stwierdzono jednak brak protokołów z posiedzeń Rady Pedagogicznej za okres od dnia [...] czerwca 2009 r. do dnia [...] lutego 2010 r.

Dodatkowo, organ powołał się na ustalenia Delegatury Kuratorium Oświaty, z których wynikało, że Dyrektor Szkoły niewłaściwie prowadzi dokumentację czynności związanych z odbywaniem stażu nauczyciela kontraktowego.

Poza tym, organ stwierdził również brak współpracy Dyrektora Szkoły z Radą Pedagogiczną, która nie może korzystać ze swoich ustawowych kompetencji, w tym nie może opiniować przydziału nauczycielom szkoły prac i zajęć - w ramach wynagrodzenia zasadniczego - oraz dodatkowo płatnych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, tygodniowego rozkładu zajęć oraz projektu planu finansowego szkoły.

Wreszcie Wójt powołał się również na fakt, że w dniu [...] października 2010 r. uzyskał informację o prawdopodobieństwie sfałszowania podpisów nauczycieli na protokole z posiedzenia szkolnej komisji ds. dofinansowania do form doskonalenia zawodowego, w celu uzyskania przez dyrektor S. dofinansowania do kursu kwalifikacyjnego "Wychowanie do życia w rodzinie", zakończonego w 2010 r., o czym poinformowany został Prokurator Rejonowy w R.

Wskazując na wyżej opisane okoliczności, Wójt Gminy Z. uznał, że tego rodzaju uchybienia służbowe i stwierdzone fakty uzasadniały odwołanie M. S. z funkcji Dyrektora Publicznej Szkoły Podstawowej w W. w trakcie roku szkolnego bez wypowiedzenia, gdyż stanowiły one szczególnie uzasadnione okoliczności, o których mowa w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty a zarządzenie to (dodatkowo) pozytywnie zaopiniował M. Kurator Oświaty w W.

Powyższe zarządzenie stało się przedmiotem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, którą – z zachowaniem ustawowych wymogów formalnych – wniosła M. S.

W skardze skarżąca podnosiła m. in., że wskazane w uzasadnieniu zarządzenia uchybienia zostały powielone z protokołu kontroli dokumentacji szkolnej, przeprowadzonej z upoważnienia Wójta Gminy Z. przez Sekretarza Gminy, a które to uchybienia zostały przez nią usunięte, poza uzupełnieniem protokołów z posiedzeń trzech Rad Pedagogicznych (co spowodowane było odmową sporządzenia protokołów przez wyznaczonych nauczycieli, mimo zaleceń pokontrolnych organu prowadzącego), o którym to fakcie skarżąca poinformowała organ prowadzący szkołę pismem z dnia [...] września 2010 r.

W wyniku rozpoznaniu w/w skargi, wyrokiem z dnia 2 czerwca 2011 r. (sygn. akt VIII SA/Wa 100/11) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził nieważność zarządzenia Wójta Gminy Z. wskazując, że powołane przyczyny odwołania skarżącej ze stanowiska Dyrektora Szkoły nie są okolicznościami, które można zakwalifikować jako "szczególnie uzasadnione przypadki" - w rozumieniu art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, a świadczą one raczej o negatywnej ocenie, o której mowa w art. 34 "a" ust. 2 tej ustawy.

Rozpatrując sprawę na skutek skargi kasacyjnej, wniesionej przez Wójta Gminy Z., Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 21 grudnia 2011 r. (sygn. akt I OSK 1746/11) uchylił wspomniany wyżej wyrok Sądu Wojewódzkiego, przekazując sprawę Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu swego stanowiska Naczelny Sąd Administracyjny wskazał na brak przekonywującego uzasadnienia, dlaczego w sprawie nie mógł zachodzić "szczególnie uzasadniony przypadek", pozwalający na odwołanie z funkcji Dyrektora Szkoły bez wypowiedzenia w trakcie roku szkolnego oraz zwrócił uwagę, że w aktach sprawy brak było: protokołów z kontroli przeprowadzonej przez Sekretarza Gminy oraz z kontroli dokonanej w tejże placówce przez Delegaturę Kuratorium Oświaty, wystąpień pokontrolnych, wyjaśnień Dyrektora M. S. udzielanych w trakcie i po zakończeniu kontroli a także informacji o wykonaniu zaleceń pokontrolnych. Powyższe braki w materiale dowodowym nie pozwalały zaś na ocenę prawidłowości zastosowanego prawa materialnego.

Ponownie rozpoznając sprawę, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wskazując na związanie wytycznymi Sądu Kasacyjnego, uzupełnił akta postępowania o brakujące materiały i oddalił skargę – na zasadzie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. 270), zwanej dalej: " P.p.s.a.".

Sąd uznał, że stan faktyczny w rozpatrywanej sprawie był bezsporny. Bezsporny był zatem fakt dopuszczenia się przez Dyrektora Szkoły, wymienionych w uzasadnieniu zaskarżonego zarządzenia, naruszeń obowiązków. Kwestią ocenną było jedynie przyjęcie, czy naruszenia te stanowiły "szczególnie uzasadniony przypadek", pozwalający na odwołanie ze stanowiska dyrektora szkoły w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

Sąd przytoczył w tym miejscu treść art. 38 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie oświaty, zauważając, że przepis ten pozwala organowi, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole, na jego odwołanie ze stanowiska bez wypowiedzenia, w dwojaki sposób.

Po pierwsze, organ odwołuje nauczyciela w razie ustalenia negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonania zadań wymienionych w art. 34a ust. 2 cytowanej ustawy, do których należy w szczególności: 1) prawidłowość dysponowania przyznanymi przez szkołę środkami pochodzącymi z innych źródeł, a także gospodarowania mieniem, 2) przestrzeganie obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników i uczniów, 3) przestrzeganie przepisów dotyczących organizacji pracy szkoły i placówki - to jest w trybie określonym przepisami w sprawie oceny pracy nauczycieli.

Po drugie, organ odwołuje nauczyciela w razie złożenia przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny wniosku, o którym mowa w art. 34 ust. 2 a.

W tym ostatnim przypadku, jak zaakcentował Sąd Wojewódzki, przepis art. 34 ust. 2a ustawy obliguje wręcz organ prowadzący szkołę do odwołania dyrektora szkoły, z końcem albo w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia, gdy z wnioskiem o odwołanie wystąpi organ sprawujący nadzór pedagogiczny, zarzucając dyrektorowi brak efektów kształcenia lub wychowania.

Analizując powyższe przepisy Sąd Wojewódzki doszedł do przekonania, że mogą one stanowić podstawy do odwołania dyrektora szkoły z zajmowanego stanowiska, w ciągu roku szkolnego bez wypowiedzenia, zarówno w razie negatywnej oceny jego pracy, jak i w przypadku naruszenia w działalności szkoły przepisów w zakresie spraw finansowych, administracyjnych i organizacyjnych, a także gdy w działalności szkoły brak dostatecznych efektów kształcenia lub wychowania (art. 38 ust. 1 pkt 1 lit. b i c w zw. z art. 34 ust. 2 a oraz art. 34 a ust. 2 omawianej ustawy).

Podstawy do odwołania dyrektora szkoły określone dyspozycjami ww. przepisów ustawy obejmują więc praktycznie pełen zakres działania nauczyciela pełniącego funkcję Dyrektora Szkoły.

Z powyższej konstatacji wynikała – zdaniem Sądu Wojewódzkiego - również dyrektywa interpretacyjna, dotycząca art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, sprowadzająca się do poglądu, że ponieważ w przepisie art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy przewidziana jest możliwość odwołania nauczyciela ze stanowiska kierującego "w przypadkach szczególnie uzasadnionych", to - podstawy odwołania dyrektora określone w art. 38 ust. 1 pkt 1 omawianej ustawy - winny stanowić przypadki zwyczajne, typowe – bazujące na negatywnej ocenie pracy, czy wykonania bieżących zadań nauczyciela jako Dyrektora Szkoły.

W związku z powyższym Sąd, powołując się na poglądy wyrażone w orzecznictwie sądowoadministarcyjnym, stwierdził, że interpretując w/w pojęcie "przypadków szczególnie uzasadnionych", można wskazać na następujące elementy (cechy) konstrukcyjne tego pojęcia. Należą do nich:

1) zdarzenia (działanie lub zaniechanie) o charakterze zupełnie wyjątkowym, nadzwyczajnym (wykraczającym poza działanie rutynowe, codzienne),

2) mające charakter niedopełnienia obowiązków lub naruszenia uprawnień, określonych prawem, przez nauczyciela – dyrektora szkoły,

3) przy czym stwierdzone uchybienia nauczyciela są tego rodzaju, że powodują destabilizację w realizacji funkcji (dydaktycznej, wychowawczej i oświatowej) szkoły

i dlatego

4) konieczne jest natychmiastowe zaprzestanie wykonywania funkcji dyrektora, albowiem dalsze zajmowanie stanowiska dyrektora godzi w interes szkoły jako interes publiczny.

Odnosząc więc powyższe do realiów rozpatrywanej sprawy, Sąd Wojewódzki stwierdził, że zarządzenie Wójta Gminy Z. kładło nacisk na występujące nieprawidłowości w funkcjonowaniu szkoły w postaci: braku regulaminów, braku księgi zastępstw, dopuszczaniu do pracy nauczycieli nie posiadających aktualnych zaświadczeń o zdolności do wykonywania pracy nauczyciela, braku prowadzenia na bieżąco akt osobowych pracowników, a w szczególności niewłaściwego dokumentowania posiedzeń Rady Pedagogicznej. Okoliczności te - zdaniem Sądu - były konkretne i znajdowały pokrycie w materiale dowodowym sprawy. Zaniedbania po stronie Dyrektora zostały dowiedzione w stosownym postępowaniu, poprzedzającym podjęcie zarządzenia (protokół z kontroli przeprowadzonej przez Sekretarza Gminy, protokół kontroli doraźnej przeprowadzonej przez wizytatorów Kuratorium Oświaty w Warszawie, wystąpienia pokontrolne) i znalazły odzwierciedlenie w uzasadnieniu tego aktu.

Z załączonego materiału dowodowego – jak wywodził Sąd - wynikało, że posiedzenia Rady były dokumentowane do dnia [...] marca 2009 r. oraz od dnia [...] lutego 2010 r. do odbywanych na bieżąco. Brak było zatem protokołów odzwierciedlających pracę Rady przez okres około roku tj. od marca 2009 r. do lutego 2010 r., w tym protokołu z posiedzenia Rady, w którym klasyfikowano uczniów za rok szkolny 2008/2009.

Podczas kontroli ujawniono natomiast protokoły z posiedzeń Rady, które nie odbyły się. Taka sytuacja zatem – w ocenie Sądu – nosiła, co najmniej, znamiona nierzetelności i dawać podstawy do braku zaufania.

Wskazując na pozostałe uchybienia, wymienione w uzasadnieniu zaskarżonego zarządzenia, Sąd Wojewódzki zauważył także, iż działania, a raczej zaniechania skarżącej miały charakter długotrwały, doprowadziły do naruszenia uprawnień określonych prawem i do konfliktu z Radą Pedagogiczną, a zatem słusznie zostały ocenione przez organ prowadzący jako powodujące destabilizację w realizacji funkcji (dydaktycznej, wychowawczej i oświatowej) szkoły. Długotrwałość i wielość zaniedbań potwierdziła przy tym również kontrola z Kuratorium Oświaty.

W ocenie Sądu, jakkolwiek dochodzenie w sprawie sfałszowania przez skarżącą dokumentów, dotyczących dofinansowania kursu kwalifikacyjnego zostało przez Prokuraturę Rejonową R. umorzone, to sytuacja, w której nie ma porozumienia pomiędzy Dyrektorem Szkoły a Radą Pedagogiczną, przez co nie są realizowane przez długi okres podstawowe obowiązki przez dyrektora szkoły, wymagała natychmiastowej zmiany - jako "przypadek szczególnie uzasadniony", który dawał podstawę do wydania przedmiotowego zarządzenia.

W skardze kasacyjnej, zaskarżając powyższy wyrok w całości, M. S. wnosiła o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i (cyt.) "umorzenie postępowania" wraz z zasądzeniem kosztów postępowania.

Skarżąca zarzuciła Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie naruszenie:

I. prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie art. 38 ust 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty;

II. prawa procesowego, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, w szczególności art. 7 k.p.a. oraz zasady uznania administracyjnego, w okolicznościach takich, że przy ocenie przedmiotowej sprawy nie zaistniała sytuacja, o której stanowi art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, przy którym pojęcie tzw. " szczególnie uzasadnionych przypadków", powinno być rozumiane wąsko. Oznacza ono bowiem tylko takie sytuacje, w których nie jest możliwe pełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej i zachodzi konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności, z uwagi na zagrożenie interesu publicznego, a nadto musi być ono przy tym na tyle istotne, iż nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę. Błąd w zakresie naruszenia prawa materialnego i zasady uznania administracyjnego polegał w tym przypadku na pominięciu faktu, że od dnia [...].10.2010 r. ( za zgodą i z polecenia Organu - Wójta Gminy Z. ) przez okres [...] miesięcy skarżąca przebywała na urlopie dla poratowania zdrowia (pismo Wójta Gminy Z. [...]roku z dnia [...].09.2010 r.), faktycznie już nie wykonując czynności zawodowych/służbowych, w tym jako dyrektor szkoły - od dnia [...].09.2010 r. (pobyt na zwolnieniu lekarskim).

III. Ponadto autor skargi kasacyjnej zarzucał także, w zakresie opisanym wyżej, błąd w ustaleniach faktycznych, co do przyjętego stanu sprawy, a co skutkowało przyjęciem przez Sąd Wojewódzki za udowodnione przyczyn uzasadniających zastosowanie skarżonych przepisów prawa materialnego.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podnoszono w szczególności, że - wobec dotychczas zebranego materiału dowodowego - nie zaistniała sytuacja, o której jest mowa w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty. Zarówno Sąd Wojewódzki jak i organ błędnie wyłożyli pojęcie "szczególnie uzasadnionych przypadków". Na tle ustawy o systemie oświaty, pojęcie to powinno być rozumiane wąsko, co oznaczało takie sytuacje, w których nie jest możliwe pełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej i zachodzi konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności z uwagi na zagrożenie interesu publicznego, a nadto musi być ono przy tym na tyle istotne, iż nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę.

Skarżąca akcentowała, że od dnia [...].10.2010 r. przez okres [...] miesięcy przebywała za wiedzą i osobistą zgodą Wójta Gminy Z. na urlopie dla poratowania zdrowia. Faktycznie natomiast nie wykonywała czynności Dyrektora Szkoły od dnia [...].09.2010 r. (pobyt na zwolnieniu lekarskim). Zatem, choćby z tych względów, zastosowana przez organ procedura i podstawa prawna nie powinna zaistnieć.

Ponadto akcentowano, że Sąd Wojewódzki błędnie ustalił stan faktyczny bo, po uzupełnieniu braków pokontrolnych, Delegatura Kuratorium Oświaty zarzuciła skarżącej, tylko niewłaściwie prowadzoną dokumentację stażu nauczyciela kontraktowego. Brak współpracy z Radą Pedagogiczną był obojętny od dnia [...]. 09. 2010 r. — bo skarżącej w ogóle nie było w szkole z przyczyn obiektywnych.

W rezultacie skarżąca twierdziła, że zarzuty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego zarządzenia były nieprawdziwe, oparte na błędnej interpretacji okoliczności i nieobiektywne. Zostały one powielone z protokołu kontroli dokumentacji szkolnej, przeprowadzonej z upoważnienia Wójta Gminy Z. przez Sekretarza Gminy – M. N., podczas gdy stwierdzone - przez osobę kontrolującą - uchybienia zostały usunięte, poza uzupełnieniem protokołów, z 3 posiedzeń Rady Pedagogicznej.

Skarżąca twierdziła również, że organ prowadził postępowanie pokątnie, nierzetelnie i jednostronnie. Zbierał dowody i wyciągał błędne wnioski. Nigdy nie umożliwiono też skarżącej zapoznania się z oryginałem treści skargi, którą sporządziła część Grona Pedagogicznego.

Poza tym autor skargi kasacyjnej, stojąc na stanowisku, że organ wypaczył pojęcie uznania administracyjnego, przedstawił obszerny wywód dotyczący tej instytucji, zauważając m. in., że oznacza ona uprawnienie organu administracji, wydającego decyzję, do wyboru rozstrzygnięcia i zachodzi wówczas, gdy norma prawna nie przewiduje obowiązku określonego zachowania się organu, lecz możliwość wyboru sposobu załatwienia sprawy. Pojęcie to należy ściśle oddzielić od tzw. pojęć nieokreślonych.

Zakres swobody organu administracji, wynikający z przepisów prawa materialnego, jest jednak ograniczony także ogólnymi zasadami postępowania administracyjnego, określonymi w art.7 k.p.a.

Odpowiadając na skargę kasacyjną, Wójt Gminy Z. wnosił o jej oddalenie wraz z zasądzeniem kosztów postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę tylko okoliczności uzasadniające nieważność postępowania, które to okoliczności w tym przypadku nie zachodziły. Tak więc postępowanie kasacyjne w niniejszej sprawie sprowadzało się wyłącznie do badania zasadności podstaw kasacyjnych, przytoczonych w skardze kasacyjnej, a które - w części dotyczącej prawa materialnego - okazały się usprawiedliwione.

Wyjaśnić bowiem na wstępie należy, że przedmiotowa sprawa dotyczyła zarządzenia Wójta Gminy a więc nie toczyła się w trybie przepisów procedury administracyjnej, którą stosuje się tylko do postępowań, określonych w art. 1 k.p.a. Z tej przyczyny zarzut naruszenia art. 7 k.p.a., niezależnie już od faktu, że sąd administracyjny nie stosuje procedury administracyjnej bo stosuje przepisy ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, był całkowicie wadliwy. Zarzut zaś odnoszący się do błędu w ustaleniach faktycznych nie został w ogóle skonkretyzowany w postaci odpowiedniego przepisu prawa.

Zasadny natomiast okazał się zarzut dotyczący obrazy prawa materialnego, w postaci art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty.

Podkreślić w tym miejscu należy, że w wyroku Naczelnego Sadu Administracyjnego z dnia 21 grudnia 2011 r. (sygn. akt I OSK 1746/11), w którym uchylono poprzedni wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 czerwca 2011 r. (sygn. akt VIII SA/WA 100/11), Naczelny Sąd Administracyjny nie zawarł wiążącej oceny materialnoprawnej stwierdzając, że nie uznał za zasadny zarzut naruszenia prawa materialnego przez zastosowanie błędnej wykładni art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, ponieważ zarzut ten został zgłoszony przedwcześnie. Sąd uznał jedynie za trafny zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 141 §4 P.p.s.a.i w związku z tym polecił by przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Wojewódzki uzupełnił materiał dowodowy, w tym m. in. ustalił, w jaki sposób zostało zakończone postępowanie karne, prowadzone w stosunku do M. S.

Z tej przyczyny, ponownie orzekając, Sąd Wojewódzki nie był związany żadną wykładnią prawa, jak to nieprecyzyjnie Sąd stwierdził w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Po uzupełnieniu materiału dokumentacyjnego, co zostało uczynione, Sąd był zatem uprawniony dokonać swobodnej, własnej oceny legalności zaskarżonego zarządzenia.

Zgodzić się przy tym trzeba ze stanowiskiem Sądu pierwszej instancji, że pojęcie "przypadków szczególnie uzasadnionych", których zaistnienie – po myśli art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty – uzasadnia możliwość odwołania dyrektora szkoły z jego funkcji bez wypowiedzenia i w trakcie roku szkolnego, jest pojęciem ogólnym, niedookreślonym i powinno być interpretowane wąsko, gdyż przepis ten stanowi wyjątek od zasady stabilności stosunku zatrudnienia a zatem jego wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna. Przepis ten zatem – zgodnie z utrwalonym a przytoczonym zresztą przez Sąd Wojewódzki orzecznictwem – odnosi się do przypadków, w których nie jest możliwe dalsze pełnienie przez dyrektora szkoły jego funkcji kierowniczej bo zachodzi konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności, z uwagi na zagrożenie dla interesu publicznego. Orzecznictwo zwraca przy tym także uwagę, iż brak szybkiej reakcji organu prowadzącego szkołę na postępowanie dyrektora w naturalny sposób osłabia a nawet z upływem czasu znosi możliwość jego odwołania z tej funkcji na podstawie omawianego przepisu. Jest on bowiem przewidziany dla przypadków wymagających natychmiastowego działania ( vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 lutego 2002 r., sygn. akt II SA 3053/01, LEX nr 82679). Sytuacja przewidziana więc w/w przepisem dotyczy przypadków o charakterze zupełnie wyjątkowym i nadzwyczajnym.

Tego rodzaju przypadek nie zachodził zaś w analizowanej sprawie.

W wyniku dokonanej w Publicznej Szkole Podstawowej w W. w miesiącu wrześniu 2010 r. kontroli dokumentacji szkolnej, przeprowadzonej z upoważnienia Wójta Gminy Z. przez Sekretarza Gminy, zostało stwierdzone szereg (dokładnie opisanych na wstępie) uchybień w obowiązkach Dyrektora Szkoły. Ponadto, doraźna kontrola, przeprowadzona z ramienia M. Kuratora Oświaty – Delegatura w R. ustaliła, iż Dyrektor Szkoły niewłaściwie prowadził dokumentację czynności związanych z odbywaniem stażu nauczyciela kontraktowego. Poza tym, organ prowadzący szkołę stwierdził również brak współpracy Dyrektora Szkoły z Radą Pedagogiczną.

Pismem z dnia [...] września 2010 r. Dyrektor Szkoły powiadomiła organ o wykonaniu wszystkich zaleceń pokontrolnych, zgodnie z wystąpieniem pokontrolnym odebranym w dniu [...] września 2010 r., choć – jak się później okazało - stwierdzono brak 3 protokołów z posiedzeń Rady Pedagogicznej za okres od dnia [...] czerwca 2009 r. do dnia [...] lutego 2010 r. , co skarżąca tłumaczyła odmową sporządzenia protokołów przez wyznaczonych nauczycieli, mimo zaleceń pokontrolnych organu prowadzącego, a o którym to fakcie poinformowała Wójta Gminy.

Zaakcentować też trzeba, że z powodu stwierdzonych uchybień w pracy został przez organ prowadzący zabrany skarżącej – jako Dyrektorowi Szkoły - dodatek motywacyjny.

Z powyższego zatem wynika, iż stwierdzone w analizowanej sprawie uchybienia w pracy Dyrektora Szkoły oraz fakt jego skonfliktowania z Gronem Pedagogicznym mogły stanowić podstawę do negatywnej oceny pracy Dyrektora, ale nie stanowiły przypadku, o którym mowa w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty. Nie istniała bowiem sytuacja, którą można był traktować jako zagrażającą porządkowi publicznemu lub mogącą spowodować destabilizację funkcjonowania placówki zwłaszcza, że - jak twierdzi skarżąca - w zdecydowanej większości zarzucone jej uchybienia - usunęła.

Ponadto, dla oceny, czy w rozpatrywanej sprawie zachodził "szczególnie uzasadniony przypadek" – w rozumieniu w/w przepisu, istotne znaczenie miała także treść pisma Wójta Gminy Z. z dnia [...] października 2010 r., adresowanego do Rady Pedagogicznej Publicznej Szkoły Podstawowej w W., a stanowiącego odpowiedź na pismo Rady z dnia [...] września 2010 r. informujące organ prowadzący szkołę o podjęciu przez Radę Pedagogiczną uchwały w sprawie złożenia wniosku o odwołanie M. S. z funkcji Dyrektora Szkoły. W piśmie tym Wójt bowiem, omawiając i wyjaśniając szeroko podstawy umożliwiające zastosowanie przepisu art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, sam stwierdził, że (cyt.) "po przeanalizowaniu całości zgromadzonej w sprawie dokumentacji nie znalazłem podstaw do jej (Pani M. S.) odwołania na podstawie art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (...). Wg mojej opinii działaniom Pani M. S. nie można przypisać uznania zagrożenia dla interesu publicznego, jak też naruszenia art. 52 ustawy kodeks pracy. (...) stwierdzone nieprawidłowości i uchybienia, wg mojej oceny, nie mogą stanowić podstawy do odwołania Pani M. S. z funkcji dyrektora Publicznej Szkoły Podstawowej w W. bez wypowiedzenia w trakcie roku szkolnego".

Zatem pierwotnie sam organ prowadzący szkołę nie oceniał zarzuconych skarżącej uchybień w kategorii ciężkich przewinień, uniemożliwiających Dyrektorowi Szkoły dalsze sprawowanie funkcji kierowniczej, co pozbawiało by placówkę realnego kierownictwa i uniemożliwiało jej dalsze efektywne funkcjonowanie.

Mając na uwadze zaś kolejność zdarzeń oraz treść pisma Wójta z dnia [...] października 2010 r. adresowanego do Grona Pedagogicznego Szkoły w W., wydaje się, iż zmiana stanowiska organu prowadzącego Szkołę, skutkująca wydaniem w w/w dniu zarządzenia o odwołaniu z tą samą datą Dyrektora Szkoły z jego funkcji, została spowodowana faktem, iż w dniu [...] października 2010 r. Wójt powziął informację o możliwości sfałszowania przez M. S. dokumentacji, dotyczącej dofinansowania kursu kwalifikacyjnego pod nazwą "Wychowanie do życia w rodzinie". Zainicjowane jednak powiadomieniem Wójta postępowanie przygotowawcze w tej sprawie zostało – jak ustalił to Sąd Wojewódzki - umorzone.

Biorąc pod uwagę, że różne mogą być przyczyny umorzenia postępowania przygotowawczego, Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił się do Prokuratury Rejonowej w R. o nadesłanie odpisu postanowienia o umorzeniu dochodzenia w sprawie o sygnaturze akt [...], co zostało wykonane. Z treści zaś w/w postanowienia wynika, iż dochodzenie to dotyczyło podrobienia w dniach [...] stycznia 2010 r. i [...] kwietnia w miejscowości W., gmina Z. protokołów z posiedzeń komisji ds. dofinansowania form doskonalenia dotyczącego dofinansowania kursu pod nazwą "Wychowanie do życia w rodzinie" zorganizowanego przez K. S., w którym uczestniczyła M. S. Zdaniem jednak prowadzącego postępowanie Prokuratora, postępowanie skarżącej nie zawierało znamion czynu zabronionego z art. 270 § 1 k.k., co skutkowało umorzeniem dochodzenia.

W tych warunkach nie można było zatem przyjąć, że kwestia, związana z rzekomym sfałszowaniem wspomnianych wyżej protokołów, mogła odgrywać jakąkolwiek rolę przy podejmowaniu decyzji o odwołaniu Dyrektora Szkoły w W. Skoro więc nie został potwierdzony zarzut, że M. S. popełniła przestępstwo z art. 270 § 1 k.k. a zarzucane jej uchybienia w pełnieniu obowiązków Dyrektora Szkoły nie miały charakteru szczególnie rażących uchybień, które zagrażałyby porządkowi publicznemu i powodowały destabilizację szkoły, to odwołanie jej z funkcji Dyrektora Szkoły, dokonane zarządzeniem Wójta Gminy Z., naruszało prawo – w rozumieniu art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym - w postaci art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, co w konsekwencji winno skutkować stwierdzeniem nieważności w/w zarządzenia. Z uwagi jednak na upływ czasu (ponad rok od daty wydania zaskarżonego zarządzenia) – po myśli art. 147 § 1 P.p.s.a. – Sąd, uwzględniając skargę, obowiązany był do stwierdzenia, że zarządzenie to zostało wydane z naruszeniem prawa.

Z tych przyczyn, Naczelny Sąd Administracyjny uznając, że skarga kasacyjna była zasadna w części, w której zarzucała Sądowi pierwszej instancji naruszenie prawa materialnego - z mocy przepisu art. 188, w związku z art. 193 i art. 147 § 1 P.p.s.a. - orzekł jak w sentencji.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania sądowego zostało oparte na przepisie art. 203 pkt 1 P.p.s.a.