Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Grzelak Sędziowie Sędzia WSA Olga Żurawska-Matusiak Sędzia WSA Andrzej Wieczorek (spr.) Protokolant Katarzyna Grzelak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 stycznia 2008 r. sprawy ze skargi P. z siedzibą w W. na decyzję Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia odsetek za nieterminowe wniesienie opłat za prawo do wykorzystywania częstotliwości 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] stycznia 2007 r.; 2. stwierdza, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu; 3. zasądza od Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na rzecz Skarżącej P. Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 5617 (pięć tysięcy sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej decyzją z dnia [...] 2007 r. nr [...] działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 127 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm. dalej jako K.p.a.), oraz art. 67a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), po rozpatrzeniu wniosku P. Sp. z o.o. z siedzibą w W. o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia [...] 2007 r. nr [...] o odmowie umorzenia odsetek naliczonych za nieterminowe wniesienie opłat za prawo do wykorzystywania częstotliwości, utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję z dnia [...] stycznia 2007 r.

Do wydania powyższych rozstrzygnięć doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym:

W dniu [...] kwietnia 2005 r. P. Sp. z o. o. [...] złożyła do Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (dalej jako Prezes URTiP), wniosek o umorzenie odsetek wyliczonych w nocie księgowej nr [...] z dnia [...] grudnia 2001 r. W uzasadnieniu tego wniosku P. wskazała, iż w decyzjach (zezwoleniach) Państwowej Agencji Radiokomunikacyjnej wydanych w latach 1998 - 2000 w sprawach zakładania i używania radiokomunikacyjnych urządzeń nadawczych lub nadawczo-odbiorczych wraz z przydziałem częstotliwości, zawarta była treść, że "wysokość opłat oraz numer rachunku bankowego, na który należy je wnosić będą wskazane w fakturze VAT wystawionej przez PAR". Państwowa Agencja Radiokomunikacyjna wystawiała faktury VAT określając, iż termin zapłaty wynosi 14 dni, jednocześnie wskazując numer rachunku bankowego, na który opłata winna być uiszczona. Zdaniem P. analogicznych czynności dokonywał również Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty poprzez wyznaczenie 7-dniowego terminu zapłaty w wezwaniach kierowanych do P. W wezwaniach tych wskazywano również numer rachunku bankowego, na który zapłata miała być dokonana. Zdaniem P. praktyki tej Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji wycofał się dopiero w swym piśmie z dnia [...] lutego 2002 r. i wskazała, iż potwierdzeniem ww. okoliczności są decyzje, faktury, wezwania i pisma znajdujące się w aktach sprawy dotyczącej wniosku P. z dnia [...] maja 2002 r.

W swoim wniosku z dnia [...] kwietnia 2005 r. P. podniosła również, iż działała ona w zaufaniu, zarówno do treści skierowanych do niej decyzji administracyjnych Państwowej Agencji Radiokomunikacyjnej, jak i do wskazań dotyczących zapłaty opłat, zawartych w fakturach Państwowej Agencji Radiokomunikacyjnej oraz w wezwaniach Urzędu Regulacji Telekomunikacji. Zdaniem P. zasada zaufania do organów państwa wyklucza w tej sytuacji możliwość żądania przez Prezesa URTiP zapłaty przez nią odsetek. Przywołane powyżej okoliczności przemawiały zdaniem P. za koniecznością umorzenia odsetek wyliczonych w nocie księgowej nr [...] z dnia [...] grudnia 2001 r.

Decyzją z dnia [...] stycznia 2007 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (dalej jako Prezes UKE) odmówił umorzenia odsetek ustawowych naliczonych za nieterminowe wniesienie przez P. Sp. z o.o. opłat za prawo do wykorzystywania częstotliwości. W uzasadnieniu tej decyzji Prezes UKE wskazał, iż P. była zobowiązana do uiszczania opłat za prawo do wykorzystywania częstotliwości. Opłaty te w 2001 r. były pobierane przez Urząd Regulacji Telekomunikacji na podstawie pozwoleń radiowych wydanych P. przez Państwową Agencję Radiokomunikacyjną i Urząd Regulacji Telekomunikacji. Obowiązek uiszczania opłat za prawo do wykorzystywania częstotliwości w 2001 r. wynikał z obowiązującego wówczas art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2000 r. Nr 73, poz. 852 z późn. zm.). Opłaty te należało uiszczać zgodnie z przepisami obowiązującego wówczas rozporządzenia Ministra Łączności z dnia 27 marca 1998 r. w sprawie wysokości, terminów i sposobu uiszczania opłat za używanie częstotliwości (Dz. U Nr 42, poz. 245 z późn. zm. dalej jako rozporządzenie). Zgodnie z przepisami powołanych powyżej aktów prawnych, podmiot, który uzyskał decyzję o przydziale częstotliwości, uiszczał roczną opłatę za używanie częstotliwości, naliczaną od dnia doręczenia decyzji, a jeżeli w decyzji określono inny dzień rozpoczęcia używania częstotliwości - od tego dnia (§ 1 ust. 1 Rozporządzenia). Zgodnie z przepisem § 3 ust. 1 Rozporządzenia, opłatę roczną należało uiszczać w ratach kwartalnych w wysokości równej 1/4 opłaty rocznej do dnia 15 pierwszego miesiąca danego kwartału. Opłata za używanie częstotliwości mogła być również uiszczana jednorazowo za cały rok lub w okresach półrocznych odpowiednio do końca stycznia lub do końca stycznia i lipca danego roku. Jednocześnie przepis art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne stanowił, iż w przypadku opóźnienia w regulowaniu opłat za prawo do wykorzystywania częstotliwości, nalicza się odsetki ustawowe.

W uzasadnieniu decyzji z dnia [...] stycznia 2007 r. Prezes UKE podkreślił również, iż rozporządzenie jednoznacznie określało terminy, w jakich podmiot był zobowiązany do wnoszenia opłat za prawo do wykorzystywania częstotliwości. W związku z powyższym oraz mając na uwadze fakt, iż obowiązek wnoszenia opłat za prawo do wykorzystywania częstotliwości oraz ich wysokość wynikały wprost z przepisów prawa, podmiot zobowiązany do wniesienia opłaty powinien był uiścić ją w wysokości przez siebie obliczonej i w terminie wskazanym w przepisach prawa. Obowiązujące w powyższym zakresie przepisy prawa nie wprowadziły bowiem wymogu dodatkowego wzywania podmiotu zobowiązanego do uiszczenia opłaty przez organ uprawniony do pobierania opłat. Nadto Prezes UKE zauważył, iż organ administracji publicznej działając w ramach obowiązującego porządku prawnego, nie może dokonać samodzielnie zmiany terminów wnoszenia opłat, z wyjątkiem przypadków złożenia przez dany podmiot wniosku o odroczenie terminu płatności lub rozłożenie płatności na raty.

W dniu [...] lutego 2007 r. P. złożyła wniosek o uzupełnienie decyzji z dnia [...] stycznia 2007 r. nr [...] odmawiającej umorzenie odsetek ustawowych naliczonych za nieterminowe wniesienie opłat za prawo do wykorzystywania częstotliwości w 2001 r. W uzasadnieniu tego wniosku P. wskazała, iż pismem z dnia [...] maja 2002 r. wniosła o uznanie za bezzasadną noty księgowej nr [...] z dnia [...] grudnia 2001 r. i objętych nią roszczeń z tytułu naliczonych odsetek za prawo do wykorzystywania częstotliwości za 2001 r. oraz o jej anulowanie. Wniosek ten został - jak wskazała P. - doprecyzowany pismem z dnia [...] kwietnia 2005 r. w ten sposób, iż P. wniosła o wydanie decyzji stwierdzającej nieistnienie obowiązku zapłaty odsetek wyliczonych w nocie księgowej nr [...] z dnia [...] grudnia 2001 r. Natomiast w wydanej w dniu [...] stycznia 2007 r. decyzji Prezes UKE rozstrzygnął jedynie w kwestii umorzenia odsetek. Nie rozstrzygnął natomiast wniosku P. o wydanie decyzji stwierdzającej nieistnienie obowiązku zapłaty ww. odsetek.

Po rozpatrzeniu wniosku P. z dnia [...] lutego 2007 r. o uzupełnienie decyzji z dnia [...] stycznia 2007 r. Prezes UKE decyzją z dnia [...] kwietnia 2007 r. nr [...] odmówił uzupełnienia ww. decyzji. W uzasadnieniu powyższej decyzji Prezes UKE wyjaśnił, że rozstrzygnięcie w sprawie wniosku P. z dnia [...] maja 2002 roku, sprecyzowanego pismem z dnia [...] kwietnia 2005 roku zapadło w odrębnym postępowaniu prowadzonym przez Prezesa UKE. Decyzja w przedmiocie wniosku P. o stwierdzenie nieistnienia obowiązku zapłaty odsetek została wydana w dniu [...] kwietnia 2007 r. Prezes UKE umorzył postępowanie w sprawie z wniosku o stwierdzenie nieistnienia obowiązku zapłaty odsetek wyliczonych w nocie księgowej nr [...] z dnia [...] grudnia 2001 r. Decyzja ta została doręczona P. w dniu [...] kwietnia 2007 r.

W dniu [...] maja 2007 r. P. Sp. z o.o. skierowała do Prezesa UKE wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją z dnia [...] stycznia 2007 r. W uzasadnieniu tego wniosku P. podniosła, iż dokonując zapłaty opłat z tytułu używania częstotliwości w 2001 r., działała w zaufaniu zarówno do treści skierowanych do niej decyzji administracyjnych PAR, jak i do wskazań dotyczących ww. opłat zawartych w fakturach PAR oraz wezwaniach Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty. W uzasadnieniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy P. zarzuciła, iż decyzja Prezesa UKE z dnia [...] stycznia 2007 r. jest wadliwa nie tylko z przyczyn określonych powyżej, ale również z tego powodu, iż Prezes UKE naruszył art. 67 w zw. z art. 2 § 2 Ordynacji podatkowej, a w konsekwencji nie zastosował tych przepisów. W ocenie P. Prezes UKE błędnie przyjął, że kwestia umorzenia odsetek za nieterminowe wniesienie opłat podlega przepisom rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie sposobu i trybu umarzania, odraczania lub rozkładania na raty spłat należności pieniężnych, do których nie stosuje się ustawy - Ordynacja podatkowa. O konieczności zastosowania w przedmiotowej sprawie przepisów Ordynacji podatkowej przesądza zdaniem P. treść art. 2 § 2 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym: "Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, przepisy działu III stosuje się również do opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa, do których ustalenia lub określenia uprawnione są inne niż wymienione w § 1 pkt 1 organy".. Mając na uwadze ten przepis P. stwierdziła, iż w przedmiotowej sprawie winien zostać zastosowany przepis art. 67 Ordynacji podatkowej. Z ostrożności P. wskazała również, iż obowiązku zastosowania art. 67 Ordynacji podatkowej nie wyłącza ani nie ogranicza treść art. 111 § 1 Prawa telekomunikacyjnego z dnia 21 lipca 2000 r., ani też art. 206 ust. 1 obecnie obowiązującego Prawa telekomunikacyjnego z dnia 16 lipca 2004 r. Zdaniem P. całkowicie błędne jest zastosowanie w niniejszej sprawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie sposobu i trybu umarzania, odraczania lub rozkładania na raty spłat należności pieniężnych, do których nie stosuje się ustawy - Ordynacja podatkowa, bowiem utraciło ono moc w dniu 29 grudnia 2006 r. na podstawie art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 8 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 249, poz. 1832). Mając powyższe na uwadze P. stwierdziła, iż Prezes UKE rozstrzygnął jej wniosek na podstawie przepisów, które w dniu wydania decyzji z dnia [...] stycznia 2007 r. już nie obowiązywały. Niezależnie od powyższych argumentów P. wskazała również, iż nawet prawidłowe zastosowanie przez Prezesa UKE przepisów obowiązujących w dniu wydania decyzji z dnia [...] stycznia 2006 r., nie pozwalało na oparcie rozstrzygnięcia o przepisy inne niż Ordynacja podatkowa.

Po rozpatrzeniu powyższego wniosku Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej decyzją z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję z dnia [...] stycznia 2007 r. podtrzymując swoją wcześniejszą argumentację.

Nadto wskazano, że z treści art. 67a § 1 pkt 3 ustawy Ordynacja podatkowa wynika, że organ podatkowy, którego uprawnienia w przedmiotowej sprawie przysługują – zgodnie z art. 188 zd. 2 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne – Prezesowi UKE, może umorzyć w całości albo części odsetki za zwłokę gdy jest to uzasadnione ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. Przepisy ustawy Ordynacja podatkowa nie definiują ani pojęcia "ważny interes podatnika" ani pojęcia "interes publiczny". Zasadniczy wpływ na sprecyzowanie tych pojęć ma w związku z tym orzecznictwo sądowe. W szeregu orzeczeń sądy, rozpatrując konkretne sprawy, wskazywały na przesłanki, których wystąpienie świadczyło o istnieniu "ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego". I tak w wyroku z dnia 22 kwietnia 1999 r. (SA/Sz 850/98, niepubl.) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż: "Ważny interes podatnika to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych losowych przypadków podatnik nie jest w stanie uregulować zaległości podatkowych.

Będzie to utrata możliwości zarobkowania, utrata losowa majątku. Interes publiczny to sytuacja, gdy zapłata zaległości podatkowych spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie w stanie zaspakajać swoich potrzeb materialnych". Z kolei w wyroku z dnia 21 marca 2001 r (I SA/Ka 577/00, niepubl.) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził iż: "Przesłanka "ważnego interesu podatnika" wymaga ustalenia sytuacji majątkowej podatnika, skutków ekonomicznych, jakie wystąpią w wyniku realizacji zobowiązania dla niego i jego rodziny. Jednak organ podatkowy musi mieć na uwadze i to, że między innymi względy społeczne wymagają również, żeby zobowiązanie podatkowe było realizowane, a podajnik pochopnie nie był z nich zwalniany".

Organ wskazał, że P. Sp. z o.o. wniosek o umorzenie odsetek ustawowych wyliczonych w nocie księgowej nr [...] z dnia [...] grudnia 2001 r., uzasadnia tym, iż zobowiązanie do ich zapłaty powstało wskutek okoliczności, za które P. nie ponosi odpowiedzialności. Mając na uwadze treść przepisu art. 67a 9 i pkt 3 ustawy Ordynacja podatkowa oraz tak umotywowany wniosek o umorzenie zobowiązania organ stwierdził, iż w przedmiotowej sprawie nie zostały spełnione przesłanki niezbędne do zastosowania ulgi w postaci umorzenia zobowiązania.

W złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skardze na powyższą decyzję P. Sp. z o.o. (dalej jako skarżąca) wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji Prezesa UKE z dnia [...] lipca 2007 r. oraz poprzedzającej ją decyzji Prezesa UKE z [...] stycznia 2007 r. w całości.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie:

1. art. 67a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005, nr 8, poz. 60 z późn. zm.), poprzez uznanie, że nie zachodzą przesłanki do umorzenia zaległości podatkowej w zakresie odsetek za opóźnienie, w szczególności brak interesu publicznego uzasadniającego takie umorzenie, pomimo iż za umorzeniem odsetek przemawiał zarówno ważny interes skarżącej, jak i interes publiczny;

2. art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a., poprzez zaniechanie dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz należytego uzasadnienia wydanych decyzji;

3. art. 8 k.p.a., poprzez obarczenie strony skarżącej (działającej w zaufaniu do organów państwa) negatywnymi skutkami błędnych pouczeń i instrukcji kierowanych do niej przez organy państwowe;

4. art. 16 § 1 k.p.a., poprzez kwestionowanie mocy wiążącej skierowanych do strony decyzji (zezwoleń) Państwowej Agencji Radiokomunikacyjnej.

Uzasadniając wniesioną skargę skarżąca podniosła, iż pomimo prawidłowego powołania w zaskarżonej decyzji przepisów ustawy Ordynacja podatkowa, które w związku z nowelizacją Prawa telekomunikacyjnego (ustawa z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne; Dz. U Nr 23, poz. 137), znajdują zastosowanie w niniejszej sprawie do oceny wniosku strony o umorzenie odsetek, Prezes UKE bardzo ogólnie i pobieżnie odniósł się określonych w art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej, przesłanek umorzenia odsetek. W szczególności nie zbadał dowodów zgromadzonych w postępowaniu, na co wskazuje również uzasadnienie zaskarżonej decyzji w którym organ zważył, iż "... w przedmiotowej sprawie nie zostały spełnione przesłanki niezbędne do zastosowania ulgi w postaci umorzenia zobowiązania" nie podając motywów swego rozstrzygnięcia. W konsekwencji czego zdaniem skarżącej doprowadziło to do wydania zaskarżonej decyzji, która narusza wskazany art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej oraz art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a. Zdaniem skarżącej gdyby Prezes UKE dogłębnie zbadał i należycie ocenił materiał dowodowy zebrany w postępowaniu i dotyczący zarzutów podniesionych w niniejszej skardze, doszedłby do takiego wniosku jak skarżąca - iż za umorzeniem przemawia zarówno ważny interes P., jak i interes publiczny.

W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał wcześniejsze stanowisko zajęte

w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słusznościowych.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm.).

Rozpoznając sprawę w świetle powołanych wyżej kryteriów, skarga zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja oraz utrzymana nią w mocy decyzja organu z dnia [...] stycznia 2007r. naruszają prawo w sposób mający wpływ na wynik sprawy.

Zgodnie z art. 2 Konstytucji, Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Stosownie zaś do art. 6 k.p.a. organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. W świetle powołanych wyżej przepisów decyzja administracyjna, musi być oparta na obowiązującym przepisie prawa i zgodna z jego treścią. Tych wymogów nie spełniają wspomniane wyżej decyzje administracyjne.

Legalność decyzji administracyjnej wymaga jej zgodności nie tylko z prawem materialnym lecz także z przepisami postępowania administracyjnego. Wydanie decyzji z naruszeniem wymogów procesowych powoduje różne skutki w zależności od rodzaju tych naruszeń.

Gdy naruszenia te mogą mieć istotny wpływ na wynik sprawy decyzja ulega uchyleniu. W zaskarżonej decyzji doszło do uchybień przepisom postępowania w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy i dlatego też skarga została uwzględniona.

Organ działający w niniejszym postępowaniu wskazywał, że obowiązek wnoszenia opłat za prawo do wykorzystywania częstotliwości oraz wysokość tych opłat wynika z przepisów prawa, a jego realizacja nie wymaga dodatkowego wezwania ze strony organu uprawnionego do poboru tych opłat. W konsekwencji, zdaniem organu, podmiot zobowiązany do wniesienia opłaty powinien ją uiścić w wysokości przez siebie obliczonej, w terminie wskazanym w obowiązujących przepisach prawa.

Powyższe stanowisko pomija jednak całkowicie treść skierowanych do strony w latach 1998-2000 decyzji (zezwoleń) Państwowej Agencji Radiokomunikacyjnej (dalej: "PAR") w sprawie zakładania i używania radiokomunikacyjnych urządzeń nadawczych lub nadawczo-odbiorczych wraz z przydziałem częstotliwości. W zezwoleniach tych jednoznacznie wskazywano, że "wysokość opłat oraz numer rachunku bankowego, na który należy je wnosić będą wskazane w fakturze VAT wystawionej przez PAR". W następstwie tego postanowienia PAR wystawiała stosowne faktury VAT określając, iż termin ich zapłaty wynosi 14 dni, a także wskazując numer konta bankowego, na który zapłata winna być dokonana.

Na późniejszym etapie postępowania organ twierdził, że PAR nie mogła wystawiać faktur VAT, okoliczność ta jest jednak bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Po pierwsze, wiążące stronę skarżącą zezwolenia wyraźnie wskazywały na konieczność wystawienia przez PAR stosownych faktur VAT, po drugie, faktury takie były w rzeczywistości przez PAR wystawiane i doręczane stronie skarżącej. Jednocześnie należy stwierdzić, że obowiązujące w tej dacie przepisy prawa wskazywały na inne terminy wniesienia opłaty niż te określone w decyzji.

W ocenie sądu skarżąca miała prawo uznawać, iż sposób postępowania PAR w sprawie opłat jest wbrew opisanym wyżej przepisom uzasadniony interesem tego urzędu.

Sposób postępowania w sprawie opłat za używanie częstotliwości nie zmienił się istotnie również w 2001 r., tj. po wejściu w życie Prawa telekomunikacyjnego. Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczty, który przejął obowiązki PAR związane ze zbieraniem opłat, wzywał stronę skarżącą do zapłaty wyliczonej przez Urząd opłaty, wskazywał 7 dniowy termin na dokonanie zapłaty oraz podawał dane rachunku bankowego, na która wpłata powinna być dokonana. Jedyną zmianą w stosunku do stanu sprzed 2001 r. było to, iż wezwanie Urzędu nie miało już formy faktury VAT, a jedynie formę pisma urzędowego.

Ze swej dotychczasowej praktyki Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczty wycofał się dopiero w 2002 r., informując stronę skarżącą, że "obowiązek wniesienia opłat za prawo do wykorzystania częstotliwości oraz ich wysokość wnikają wprost z przepisów prawa". Kwestionowana nota odsetkowa dotyczy odsetek za rok 2001 r., a zatem takich, do których pismo Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty z [...] lutego 2002 r. nie może znaleźć zastosowania.

W ocenie sądu działanie PAR, jak i Urzędu Regulacji Telekomunikacji do końca 2001 r. wbrew powołanym wyżej przepisom miały swe umocowanie w treści, wiążących zarówno organ, jak i stronę, decyzji administracyjnych, tj. zezwoleń PAR w sprawie zakładania i używania radiokomunikacyjnych urządzeń nadawczych lub nadawczo-odbiorczych wraz z przydziałem częstotliwości. Dostosowując swe działanie do wymogów stawianych przez organ, również strona skarżąca postępowała zgodnie z wydanymi w jej sprawie decyzjami. Kwestionowanie obecnie przez Prezesa URTiP mocy wiążącej powyższych decyzji w części dotyczącej sposobu i terminów uiszczania opłat za używanie częstotliwości narusza zasadę trwałości decyzji administracyjnych (art. 16 § 1 k.p.a.). Zauważyć należy, że powyższym zezwoleniom, jako decyzjom ostatecznym przysługuje domniemanie legalności. Decyzje te są ważne i powinny być wykonywane tak długo, jak długo nie zostaną zmienione, uchylone lub nie zostanie stwierdzona ich nieważność przez właściwy organ, z zachowaniem przepisanego prawem trybu postępowanie (vide: W. Chróścielewski, J.P. Tarno, Postępowanie administracyjne. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 2002, s. 29-30). Powyższe też potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 lipca 1981 r., SA 1461/81, ONSA 1981, nr 2, poz. 72), w którym stwierdzono m.in., że:

"Każda decyzja ostateczna korzysta z domniemania prawidłowości, a zatem organ administracji, który w znanych sobie okolicznościach wydał wadliwą decyzje uprawniającą jest tą decyzją związany do czasu jej zmiany w sposób przewidzianym prawem".

Wejście w życie 1 stycznia 2001 r. Prawa telekomunikacyjnego nie miało wpływu na treść wydanych stronie skarżącej zezwoleń. Zgodnie z art. 142 ust. 1 pkt 1 lit. c) Prawa telekomunikacyjnego, tego rodzaju zezwolenia stały się z mocy prawa pozwoleniami w rozumieniu ustawy Prawo telekomunikacyjne, a zawarte w nich warunki nie uległy zmianie (art. 142 ust. 4 Prawa telekomunikacyjnego). Nawet gdyby uznać, że wykonywanie ww. zezwoleń w części dotyczącej sposobu i terminów uiszczania opłat stanowiłoby naruszenie przepisów Prawa telekomunikacyjnego, to i tak obowiązkiem organu było wydanie decyzji stwierdzającej wygaśniecie tego rodzaju sprzecznych z nową regulacją prawną postanowień (art. 142 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego). Również tego rodzaju decyzja w niniejszej sprawie nie została jednak nigdy wydana.

Jak wynika z powyższego, do czasu uchylenia zezwoleń PAR w części dotyczącej sposobu i terminu uiszczania opłat lub stwierdzenia ich nieważności, zezwolenia te, zgodnie z zasadą trwałości decyzji administracyjnych, wywierają przewidziane w nich skutki prawne, określając w sposób władczy prawa i obowiązki strony skarżącej. Skoro w zezwoleniach tych przesądzono sposób uiszczania opłaty za używanie częstotliwości (określając, że "wysokość opłat oraz numer rachunku bankowego, na który należy je wnosić, będą wskazane w fakturze VAT wystawionej przez PAR"), sposób ten jest dla strony wiążący, aż do czasu utraty przez ww. decyzje swej mocy wiążącej. Podkreślić należy, iż zasada trwałości decyzji administracyjnej dotyczy zarówno decyzji niewadliwych, jak i decyzji wadliwych z prawnego punktu widzenia. Nawet jednak w tym ostatnim przypadku (tj. w odniesieniu do decyzji wadliwych) decyzje te obowiązują tak długo, dopóki nie zostaną uchylone lub zmienione przez nową decyzję wydaną w trybie przewidzianym przez prawo. Ponieważ ww. zezwolenia PAR nie zostały nigdy uchylone ani zmienione, ani nie stwierdzono również nigdy ich nieważności, strona skarżąca nie może obecnie ponosić negatywnych konsekwencji dostosowania się do ich treści.

Stwierdzić należy, iż decyzja Prezesa UKE narusza zasadę zaufania do organów administracji publicznej. Zasada ta została wyrażona w art. 8 k.p.a. oraz w art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej, stanowiąc istotny składnik zasady państwa prawego wyrażonej w art. 2 Konstytucji. Zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego, zasada ta wyklucza możliwość obciążenia jednostki skutkami błędu spowodowanego przez pracownika organu administracyjnego (vide: wyrok NSA z 12.05.2000 r., III SA 957/99, OSP 2001, nr 9, poz. 131).

Jak podnosiła już strona skarżąca w całym postępowaniu, zarówno przed Prezesem URTiP jak i następnie przed Prezesem UKE, do 15 lutego 2002 r. (tj. do dnia otrzymania pisma Urzędu Regulacji Telekomunikacji z dnia [...] lutego 2002 r.) działała w zaufaniu do treści rozstrzygnięć i informacji przekazywanych jej przez organy państwowe, tj. Państwową Agencję Radiokomunikacyjną oraz Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji. Z treści powołanych wyżej dokumentów urzędowych (zezwolenia PAR, faktur VAT wystawianych przez PAR, wezwania URTiP) jednoznacznie wynikało w jakim trybie i terminach mają być wnoszone stosowne opłaty. Strona dostosowała się generalnie do tych instrukcji i poleceń, obecnie nie może zatem ponosić negatywnych konsekwencji ewentualnych błędów czy uchybień organów państwowych lub ich pracowników.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia właśnie z naruszeniem zasady zaufania. Strona skarżąca działała w pełni w zaufaniu do treści rozstrzygnięć i informacji przekazywanych jej przez organy państwowe, tj. Państwową Agencję Radiokomunikacyjną oraz Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji. Skarżąca konsekwentnie stosując się do tych instrukcji i poleceń, między innymi oczekiwała na wystawienie i doręczenie jej faktury. Było to zgodne z całą dotychczasową praktyką organów właściwych w sprawach telekomunikacji. Nawet, jeśli termin zapłaty nie był zgodny z terminem określonym przepisami prawa, nie zmienia to w niczym faktu, że zarówno treść wiążącej decyzji administracyjnej (zezwolenia telekomunikacyjnego) jak i fakt oraz sposób wystawiania późniejszych dokumentów (w postaci noty księgowej i faktury) był ze strony organu administracji działaniem całkowicie błędnym, niezgodnym z prawem i wprowadzającym stronę w błąd. Odmienne twierdzenie prowadziłoby do wniosku, że organy administracji mogą zupełnie dowolnie, w oderwaniu od przepisów prawa, formułować treść swych decyzji oraz innych kierowanych do podatnika dokumentów, mając świadomość, że podatnik i tak związany jest nie treścią tych dokumentów, lecz bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa. Wówczas bowiem organ przerzucałby na obywatela negatywne skutki swych błędnych działań.

Należy w tym miejscu przytoczyć istotne przykłady z orzecznictwa, dotyczące pojęcia interesu społecznego. W wyroku z dnia 9 czerwca 2004 r. (sygn. akt: III SA 394/03, ONSA i WSA 2005/6/129) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził: Dyrektywa uwzględniania interesu publicznego, zawarta w art. 67 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), nakazuje respektowanie przez organy podatkowe wartości istotnych dla całego społeczeństwa, takich jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, sprawność działania aparatu państwowego, korekta jego błędnych decyzji. Z zasady prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych (art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej) wynika zakaz przerzucania na podatnika błędów lub uchybień popełnionych przez organy podatkowe w procesie stosowania obowiązujących przepisów prawa.

Ponadto istotne uwagi i wskazówki znajdujemy również w uzasadnieniu cytowanego wyroku: "Wydając decyzję o odmowie umorzenia odsetek za zwłokę, organ odwoławczy skoncentrował się na analizie obecnej sytuacji materialnej skarżącej, którą uznał za dobrą na tyle, że umożliwia wywiązywanie się w części z należnych zobowiązań podatkowych. Pominięto natomiast istotne okoliczności sprawy, które wiązały się bezpośrednio z powstaniem zaległości podatkowej i miały wpływ na wysokość odsetek za zwłokę. Pominięto bowiem fakt wskazywany przez skarżącą, że niewykazanie należnego podatku dochodowego z tytułu sprzedaży akcji nabytych w drodze darowizny wynikło z zastosowania się jej do wyjaśnień udzielonych przez Izbę Skarbowa w piśmie z dnia 4 czerwca 1997 r. W piśmie tym potwierdzono zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych przychodów uzyskanych ze sprzedaży akcji nabytych w drodze darowizny do wysokości ich wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny. Jakkolwiek pismo to zostało skierowane do organu podatkowego I instancji, okazało się, że było również znane i dostępne dla podatników.

Dyrektywa uwzględnienia interesu publicznego nakazuje respektować przez organy podatkowe wartości istotne dla całego społeczeństwa, takie jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, sprawność działania aparatu państwowego, korekta jego błędnych decyzji. W procesie stosowania prawa każdorazowo należy wziąć pod uwagę ocenę skutków rozstrzygnięć prawnych z punktu widzenia respektowania tych wartości nadrzędnych, które mogą kryć się w pojęciu interesu publicznego (B. Brzeziński, M. Kalinowski, M. Masternak, A. Olesińska: Ordynacja podatkowa. Komentarz, Toruń 2002, s. 253-254). Przy ocenie zastosowania tej kierunkowej dyrektywy wyboru należy również uwzględniać zasadę prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych (art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej). Z zasady tej wynika zakaz przerzucania na podatnika błędów lub uchybień popełnionych przez organy podatkowe w procesie stosowania obowiązujących przepisów prawa".

Jak wynika z powyższego, zastosowanie się przez obywatela do błędnych wskazówek organów winno być uwzględnione jako istotna okoliczność przy rozpatrywaniu wniosku o umorzenie odsetek od zaległości podatkowych. Irrelewantne przy tym jest w jakiej formie organ wyraził swoje stanowisko, nie musi to być bowiem oficjalna odpowiedź (interpretacja) skierowana do obywatela. W cytowanym wyżej orzeczeniu obywatel postąpił zgodnie ze znanym mu pismem organu podatkowego kierowanym nie do podatników, lecz do organu I instancji. Tym bardziej należy uznać, że zastosowanie się do błędnej treści decyzji (zezwoleń) oraz innych dokumentów wystawianych przez administrację publiczną, wiążących stronę formalnie, nie może szkodzić stronie.

Należy zauważyć, że organ znając opóźnienia strony w uiszczaniu opłaty, mógł poinformować skarżącą o niewłaściwym postępowaniu. Organ nie podjął działań, które mogły ograniczyć wysokość odsetek i stworzyć zupełnie inną sytuację.

W postępowaniu administracyjnym wydanie prawidłowej decyzji w każdym przypadku, powinno stosownie do art. 7 i 77 § 1 k.p.a. poprzedzać dokładne ustalenie stanu faktycznego istotnego w sprawie Zgodnie zaś z art. 107 § 3 k.p.a. decyzja powinna być należycie uzasadniona z podaniem m.in. dowodów na podstawie, których określone fakty organ orzekający przyjął za udowodnione oraz zawierać uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa.

W szczególności jak wynika z treści art. 67a § 1 pkt 3 ustawy Ordynacja podatkowa, organ podatkowy, którego uprawnienia w przedmiotowej sprawie przysługują – Prezesowi UKE, może umorzyć w całości albo części odsetki za zwłokę, gdy jest to uzasadnione ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. O ile organ brał pod uwagę ważny interes podatnika, o tyle nie rozważał interesu publicznego w świetle przedstawionych wyżej rozważań sądu.

Niewyjaśnienie wszystkich okoliczności mających istotne znaczenie w sprawie oraz nie uzasadnienie decyzji w sposób właściwy narusza podstawowe zasady postępowania administracyjnego i stanowi podstawę do uchylenia przez sąd administracyjny zaskarżonej decyzji.

Wszystkie przytoczone okoliczności świadczą o tym, że organ nie wyjaśnił sprawy w sposób wymagany przez art. 7, 77 i 107 § 3 kpa, które to naruszenie przepisów postępowania administracyjnego miało istotny wpływ na wynik sprawy.

Z tych przyczyn Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 145 § 1 pkt.1 lit. c. ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji wyroku.

Stosownie do przepisu art. 152 p.p.s.a. orzeczono o niewykonywaniu uchylonych decyzji do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

O kosztach postępowania sądowego orzeczono na podstawie art. 200 o ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.