Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Anna Klotz (spr.) Sędziowie: sędzia WSA Jarosław Wichrowski sędzia WSA Małgorzata Włodarska Protokolant asystent sędziego Magdalena Tambelli – Orwat po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 10 lutego 2016 r. sprawy ze skargi A. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę.

II SA/Bd 1431/15

Uzasadnienie

A. L. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] grudnia 2015r. nr [...], którą na podstawie art. 1 ust. 1, art. 2, art. 17 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1659), art. 17 ust. 1, 1a, 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 114 ze zm.) oraz art. 151 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze. zm.) - dalej "k.p.a." po ponownym rozpatrzeniu sprawy utrzymana została w mocy decyzja własna Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] listopada 2015 r. Nr [...] o odmowie uchylenia ostatecznej decyzji również własnej Nr [...] z dnia [...] sierpnia 2013 r.

Do wydania zaskarżonej decyzji doszło w następujących okolicznościach sprawy:

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] listopada 2015 r. Nr [...] po wznowieniu postępowania odmówiło uchylenia ostatecznej decyzji własnej Nr [...] z dnia [...] sierpnia 2013 r., którą utrzymano w mocy decyzję Prezydenta Miasta nr [...] z dnia [...] lipca 2013 r. odmawiającą przyznania A. L. prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na matkę W. K.

W ocenie organu skarżąca nie spełniła przesłanki zawartej w art. 17 ust. 1 lit. b ustawy o świadczeniach rodzinnych obowiązującej od 1 stycznia 2013r., zgodnie z którą świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała: 1) nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub 2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.

Z akt sprawy w sposób nie budzący wątpliwości wynika, że matka skarżącej W. K., zgodnie z treścią orzeczenia o stopniu niepełnosprawności Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, Nr [...] z dnia [...] kwietnia 2010 r. jest osobą, u której niepełnosprawność istnieje od 1999r., co oznacza, że miała wówczas [...] lat, a ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od [...] listopada 2005 r.

A. L. złożyła do Samorządowego Kolegium Odwoławczego wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, który uzasadniła wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13.

Z akt sprawy wynika, iż prawo do świadczenia pielęgnacyjnego skarżąca utraciła w związku z wejściem w życie od 12 stycznia 2013 r. ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2012 r., poz. 1548).

Rozpatrując wniosek skarżącej o ponowne rozpoznanie przedmiotowej sprawy, organ odwoławczy przypomniał, że z dniem 1 stycznia 2013 r. przepisy art. 17 ust. 1 - 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych uległy zmianie na mocy ww. ustawy nowelizującej z dnia 7 grudnia 2012 r. Nadto ustawodawca dodał w art. 17 przepis 1b, zgodnie z którym świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała: 1) nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub 2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.

Konstytucyjność przepisu art. 17 ust. 1b była rozpatrywana przez Trybunał Konstytucyjny, który wyrokiem z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13 orzekł, w pkt 2, że "art. 17 ust. 1 b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji".

Organ odwoławczy stwierdził, że treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie można interpretować jedynie na podstawie sentencji wyroku w oderwaniu od jego uzasadnienia. W uzasadnieniu cytowanego wyżej wyroku Trybunał wypowiedział się, że ustawodawca może odmiennie ukształtować przesłanki świadczenia pielęgnacyjnego dla osób niepodejmujących lub rezygnujących z pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem. Ich sytuacja prawna może być uregulowana inaczej niż w stosunku do opiekunów pozostałych osób niepełnosprawnych, niebędących dziećmi. Można odmiennie ukształtować reguły wypłacania świadczeń dla tych osób, które sprawują opiekę nad niepełnosprawnymi dziećmi. Z tego powodu przesłanka określona w art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych nie narusza zasady równości w takim zakresie, w jakim stanowi podstawę różnicowania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego według podziału na dwie kategorie opiekunów. Natomiast istnienie wynikającej z tej dysproporcji świadczeń opiekuńczych można uzasadniać tak długo, jak długo odnosi się ono do opiekunów niepełnosprawnych dzieci oraz opiekunów niepełnosprawnych dorosłych. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że ustawodawca zobowiązany jest precyzyjnie określić racjonalne przesłanki, od których uzależni zróżnicowany poziom świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych. Za punkt wyjścia musi jednak przyjąć jednakowe traktowanie takich opiekunów niezależnie od istniejącego już w ustawie preferencyjnego traktowania opiekunów niepełnosprawnych dzieci.

Organ odwoławczy podkreślił, że Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności jedynie części normy wynikającej z art. 17 ust. 1 b ustawy o świadczeniach rodzinnych. Wyżej wymienionym wyrokiem Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność z Konstytucją art. 17 ust. 1b, ale w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności. Zauważył jednak wyraźnie, że "skutkiem wejścia w życie niniejszego wyroku nie jest ani uchylenie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, ani uchylenie decyzji przyznających świadczenia, ani wykreowanie prawa do żądania świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, jeżeli niepełnosprawność podopiecznych nie powstała w okresie dzieciństwa. Trybunał Konstytucyjny orzekł ostatecznie o niekonstytucyjności jedynie części normy wynikającej z art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych. Poprawienie stanu prawnego w tym zakresie należy wyłącznie do ustawodawcy, który - biorąc pod uwagę skutki społeczne rozstrzygnięć podejmowanych w badanej materii - powinien tego dokonać bez zbędnej zwłoki".

Organ odwoławczy wyjaśnił również, że skarżąca w sprawie rozpoznawanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy pod sygnaturą II SA/Bd 1285/13 negowała odmowę przyznania jej świadczenia pielęgnacyjnego w związku ze sprawowaniem opieki nad matką. Wyrok z dnia 18 grudnia 2013 r. oddalający jej skargę jest prawomocny, natomiast orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 38/13 pomimo stwierdzenia niekonstytucyjności przepisu art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych nie skutkowało wykreowaniem prawa do żądania świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, jeżeli niepełnosprawność nie powstała w okresie dzieciństwa.

Organ stwierdził również, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. mógł być skuteczną podstawą do złożenia wniosku o wznowienie postępowania w sprawie rozstrzygniętej decyzją Prezydenta Miasta nr [...] z dnia [...] lipca 2013 r., decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego z [...] sierpnia 2013 r. i w końcu wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy w sprawie II SA/Bd 1285/13.

Kolegium zwróciło również uwagę, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 sierpnia 2015r. sygn. II SA/Bd 453/15 w sprawie o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wskazał: "Powiązanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z momentem powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki wynikało z założenia, że osoby dorosłe, których niepełnosprawność nie powstała w okresie nauki, były najczęściej samodzielne i miały możliwość wypracowania własnych źródeł dochodu, a tym samym finansowania lub współfinansowania opieki, bez konieczności dodatkowego wsparcia budżetu państwa.

Podkreślenia wymaga, iż wbrew wywodom skargi Trybunał stwierdzając niekonstytucyjność przedmiotowej normy we wskazanym zakresie, nie upatrywał jej w tym, iż na skutek wyroku wszyscy opiekunowie dorosłych osób niepełnosprawnych, z pominięciem normy art. 17 ust. 1b, powinni otrzymać prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, na zasadach i w wysokości określonych w dotychczasowej regulacji art. 17 ustawy. W ocenie Sądu, nie ma prawnej możliwości aby organy administracji publicznej w ramach własnych kompetencji i zasady legalności działania mogły, bez ingerencji ustawodawcy określić uwzględniając konieczność zachowania zasady równości w jakiej wysokości i na jakich zasadach mają przyznać świadczenia opiekuńcze wszystkim ubiegającym się o takowe opiekunom dorosłych osób niepełnosprawnych (bez względu na datę powstania niepełnosprawności). Konieczne są zatem systemowe rozwiązania ustawowe, które jak wskazał Trybunał Konstytucyjny, powinny być podjęte bez zbędnej zwłoki." "W świetle powyższego w przedstawionym wyroku Trybunału Konstytucyjnego znajduje się pełna odpowiedź na postawione przez skarżącą zarzuty, które w takiej sytuacji nie mogą być już uznane za skuteczne. Wyrok ten nie stanowi podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji. Zalecona ustawodawcy przez Trybunał Konstytucyjny korekta stanu prawnego nie zmienia sytuacji prawnej skarżącej, która na datę wydania zaskarżonej decyzji nie należy do tej kategorii opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, o których mowa w art. 17 ust. 1b ustawy (por. wyrok NSA z dnia 10 lutego 2015 r., sygn. I OSK 2926/14)". Poprawienie stanu prawnego w tym zakresie należy wyłącznie do ustawodawcy, który biorąc pod uwagę skutki społeczne rozstrzygnięć podejmowanych w badanej materii -powinien tego dokonać bez zbędnej zwłoki".

Organ stwierdził, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014r., choć orzekł o niekonstytucyjności art. 17 ust. 1b ustawy, nie zmienił sytuacji prawnej skarżącej i musi ona bowiem czekać na rozwiązania ustawowe.

Organ odwoławczy wskazał również, że decyzją Prezydenta Miasta nr [...] z dnia [...] sierpnia 2014r. przyznano skarżącej zasiłek dla opiekuna od [...] lipca 2013 r. na czas nieokreślony; wysokość rzeczonego świadczenia aktualnie wynosi 520 zł miesięcznie.

Biorąc pod uwagę wywody skarżącej zawarte we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy jak i uzupełnienia tego wniosku dot. decyzji [...] z dnia [...] listopada 2015 r., organ odwoławczy podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko zaprezentowane w decyzji pierwszoinstancyjnej. Nie znalazł podstaw do wzruszenia decyzji ostatecznej w wyniku wznowionego postępowania, tym samym uznając brak podstaw do przyznania skarżącej świadczenia pielęgnacyjnego na niepełnosprawną matkę na podstawie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych

W skardze do WSA w Bydgoszczy skarżąca zarzuciła obrazę przepisów postępowania administracyjnego:

1. w art. 7 i art. 8 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego przez ich niezastosowanie i wydanie zaskarżonej decyzji bez wzięcia pod uwagę interesu społecznego i słusznego interesu obywateli (skarżącej) oraz całkowitej sprzeczności z zasadą pogłębiania zaufania obywateli (skarżącej) do organów Państwa;

2. błędną jego wykładnię a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie art. 145 a § 1 k.p.a i niezastosowanie się do art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a. co powoduje złamanie art. 6 k.p.a. poprzez arbitralną odmowę uchylenia decyzji SKO nr [...] z dnia [...].08.2013 r. i nie wydanie nowej decyzji (przyznającej jej prawo do świadczenia pielęgnacyjnego), pomimo wniesienia (20.11.2014 r.) żądania Skarżącej w ustawowym terminie 1 miesiąca (art. 145a § 2 k.p.a.) od dnia publikacji w Dz. U. (23.10.2014, poz. 1443) sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego (dalej: TK) z dnia 21.10.2014 r. w sprawie oznaczonej K38/13, w którym podstawa prawna (art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych) wydanej decyzji administracyjnej nr [...] z dnia [...].08.2013 r. o odmowie przyznania od [...].07.2013 r. prawa do świadczenia pielęgnacyjnego została uznana zakresowo za niezgodną z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, gdyż wywołuje wobec grupy podmiotowej opiekunów osób niepełnosprawnych, do której należy skarżąca, niekonstytucyjną dyskryminację.

Zarzuciła również:

1. obrazę prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych w związku z sentencją wyroku TK w sprawie K38/13 z dnia 21.10.2014 r" opublikowaną w Dz. U. z 2014, poz. 1443 z dnia 23.10.2014 r. oraz obwieszczeniem Marszałka Sejmu RP z dnia 13 stycznia 2015 r., opublikowanym w dniu 22 stycznia 2015 r. w Dz. U. poz. 114, w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o świadczeniach rodzinnych, w szczególności przez dodanie do art. 17 ust.1b ustawy przypisu;

2. obrazę bezpośrednio ustawy zasadniczej przez arbitralne niezastosowanie się do art. 190 ust. 1 Konstytucji RP w związku z sentencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. w sprawie oznaczonej K38/13, w konsekwencji złamanie także art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.

W oparciu o przedstawione zarzuty skarżąca wniosła o:

-uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez SKO.

W udzielonej odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej "Ppsa", wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 Ppsa).

Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonego rozstrzygnięcia, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopatrzył się w nim naruszeń prawa skutkujących koniecznością jego uchylenia lub stwierdzenia nieważności (art. 145 § 1 i 2 Ppsa).

Materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji oraz decyzji organu I instancji stanowiła norma prawna zawarta w art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 114), dalej jako "ustawa". Powołany przepis został wprowadzony do porządku prawnego na mocy ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r., poz. 1548) i obowiązuje od dnia 1 stycznia 2013 r. Przepisy ustawy nowelizującej, obok dotychczasowego świadczenia pielęgnacyjnego, uregulowanego w art. 17 ustawy wprowadziły przesłanki różnicujące sytuację prawną opiekunów osób niepełnosprawnej, a podstawą tego rozróżnienia stał się wiek powstania niepełnosprawności. Zgodnie z ust. 1b art. 17, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia osiemnastego roku życia, ewentualnie w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia dwudziestego piątego roku życia.

Nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych wprowadzając zmiany od dnia 1 stycznia 2013 r. z pośród grupy osób uprawnionych do świadczeń na podstawie art. 17 w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją wyodrębniła osoby, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788, z późn. zm.) ciąży obowiązek alimentacyjny, wprowadzając przepis art. 16a. Przepis ten w ust. 1 stanowił, że specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r., poz. 788 i 1529 oraz z 2013 r. poz. 1439) ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. W ust. 2 przyznanie świadczenia przepis uzależniał od kryterium dochodowego.

Osoby, które utraciły świadczenia pielęgnacyjne w związku ze zmianą przepisów, mogły ubiegać się o uprawnienia na podstawie ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz.U. z 2014 r., poz. 567). W art. 25 tej ustawy uregulowana został sytuacja osób, którym wygasły świadczenia na skutek nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych. Przepis ten stanowi, że w przypadku, gdy o specjalny zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w art. 16a ustawy zmienianej w art. 17, ubiegają się osoby, którym w okresie od dnia 31 grudnia 2012 r. do dnia 30 czerwca 2013 r. wygasły decyzje przyznające prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, wydane na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 2013 r., z powodu upływu terminu ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługuje tym osobom w okresie od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2014 r., na warunkach dotyczących specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w ustawie zmienianej w art. 17, również jeżeli osoby te nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Wobec powyższego należy podkreślić, że ustawodawca z grupy osób, jaką są dzieci, które na skutek upływu czasu osiągają pełnoletniość, ale są w dalszym ciągu niepełnosprawne i wymagają opieki ze strony drugiej osoby, świadomie wyodrębnił osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, które są gotowe zaopiekować się osobą dorosłą niepełnosprawną. Do ustawy o świadczeniach rodzinnych wprowadzony został osobny przepis prawa umożliwiający przyznanie specjalnego zasiłku pielęgnacyjnym z tytułu sprawowanej opieki nad osobą niepełnosprawną, przy zachowaniu jednak kryteriów z art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Bezsporne jest, że w wyroku z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13 (Dz.U. poz. 1443) Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność unormowania zawartego w art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności. W uzasadnieniu Trybunał nie zgodził się z poglądem prezentowanym przez grupę posłów, która wystąpiła ze skargą konstytucyjną w odniesieniu do przesłanki wymienionej w art. 17 ust. 1b ustawy. Wnioskodawcy starali się wykazać, że ograniczenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie kryterium wieku powstania niepełnosprawności jest niekonstytucyjne, ponieważ w sposób nieuzasadniony ogranicza grupę uprawnionych do tego świadczenia. Trybunał stwierdził natomiast, że zastosowanie takiej przesłanki jest dopuszczalne. Można bowiem odmiennie ukształtować reguły wypłacania świadczeń dla tych osób, które sprawują opiekę nad niepełnosprawnymi dziećmi. Z tego powodu przesłanka określona w art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych nie narusza zasady równości w takim zakresie, w jakim stanowi podstawę różnicowania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego według wspomnianego uprzednio podziału na dwie kategorie opiekunów. Trybunał przypomniał ratio legis art. 17 ust. 1b ustawy. Odwołując się do uzasadnienia projektu ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 724/VII kadencja, s. 2-4) wskazał, że ustawodawca miał na celu takie ukształtowanie przesłanek przyznawania tego świadczenia, aby przysługiwało ono rodzicom dzieci niepełnosprawnych, którzy rzeczywiście sprawują nad nimi opiekę. Powiązanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z momentem powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki wynikało z założenia, że osoby dorosłe, których niepełnosprawność nie powstała w okresie nauki, były najczęściej samodzielne i miały możliwość wypracowania własnych źródeł dochodu, a tym samym finansowania lub współfinansowania opieki, bez konieczności dodatkowego wsparcia budżetu państwa.

Trybunał zauważył natomiast, że stosowanie art. 17 ust. 1b ustawy jako kryterium identyfikacji beneficjentów świadczenia pielęgnacyjnego prowadzi do takiego zróżnicowania w obrębie prawa do świadczeń opiekuńczych, które traci swoje konstytucyjne uzasadnienie, gdyż dochodzi tutaj do odmiennego ukształtowania sytuacji prawnej opiekunów dorosłych osób niepełnoprawnych. Dzieje się tak wówczas, kiedy osoba wymagająca opieki zmienia status umożliwiający zaliczenie jej do kategorii dzieci w rozumieniu przyjętym przez ustawodawcę. Na gruncie ustawy o świadczeniach rodzinnych kryterium wyróżniającym taką kategorię jest ukończenie 18 roku życia, ewentualnie ukończenie 25 roku życia w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej. Przekroczenie tak wyznaczonej granicy wieku sprawia, że od tego momentu można mówić wyłącznie o jednej grupie podmiotów podobnych. Tworzą ją wówczas opiekunowie dorosłych osób niepełnosprawnych. Brak jest konstytucyjnego uzasadnienia zróżnicowania podmiotów należących do tej kategorii np. w zakresie wysokości przysługujących im świadczeń opiekuńczych. Zwrócono uwagę, że ustawodawca może przyjąć odmienne zasady przyznawania świadczeń opiekuńczych względem opiekunów niepełnosprawnych dzieci. Takie rozstrzygnięcie powinno być jednak konsekwentne. W dłuższej perspektywie czasowej nie może dopuszczać do nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji prawnej w obrębie opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych. Z tych przyczyn w przywołanym wyroku orzeczono, że art. 17 ust. 1b ustawy w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał podkreślił, że istotnym kryterium przyznania świadczeń powinna być w każdym wypadku ocena faktycznej sytuacji finansowej ich potencjalnych beneficjentów i uznał, że wykonanie wyroku wymaga podjęcia działań ustawodawczych, które doprowadzą do przywrócenia równego traktowania opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych pozostawiając ustawodawcy w tej kwestii pewien margines swobody. Zaznaczono przy tym, że skutkiem wejścia w życie niniejszego wyroku nie jest ani uchylenie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, ani uchylenie decyzji przyznających świadczenia, ani wykreowanie "prawa" do żądania świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, jeżeli niepełnosprawność podopiecznych nie powstała w okresie dzieciństwa. Trybunał Konstytucyjny orzekł ostatecznie o niekonstytucyjności części normy wynikającej z art. 17 ust. 1b ustawy zalecając ustawodawcy jedynie poprawienie stanu prawnego.

W świetle powyższego w przedstawionym wyroku Trybunału Konstytucyjnego znajduje się pełna odpowiedź na postawione przez skarżącą zarzuty, które w takiej sytuacji nie mogą być już uznane za skuteczne. Wyrok ten nie stanowi podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji. Zalecona ustawodawcy przez Trybunał Konstytucyjny korekta stanu prawnego nie zmienia sytuacji prawnej skarżącej, która na datę wydania zaskarżonej decyzji ostatecznej z dnia 30 sierpnia 2013 r. nie należała do tej kategorii opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, o których mowa w art. 17 ust. 1b ustawy (por. wyrok NSA z dnia 10 lutego 2015 r., sygn. I OSK 2926/14).

Badając zgodność zaskarżonej decyzji z przepisami prawa materialnego i procesowego w ramach przyznanych sądowi administracyjnemu kompetencji Sąd stwierdza, że skarga nie mogła odnieść zamierzonego skutku.

Po pierwsze tryb postępowania w związku ze wznowieniem postępowania został prawidłowo przeprowadzony. Wniosek o wznowienie był dopuszczalny. Organ po wznowieniu postępowania prawidłowo uznał, że skarżąca nie spełnia przesłanek do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych w związku z opieką nad niepełnosprawną matką. Sąd potwierdza trafność stanowiska organu.

Rozstrzygnięcie organu I instancji oparte zostało na podstawie art. 151 § 1 pkt 1 kpa. Przepis ten stanowi, że organ administracji publicznej, o którym mowa w art. 150, po przeprowadzeniu postępowania określonego w art. 149 § 2 wydaje decyzję, w które odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1, art. 145a lub art. 145b.

SKO odmówiło uchylenia ostatecznej decyzji z dnia 30 sierpnia 2015 r. o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, bo skarżąca nie należy do grupy osób uprawnionych do przyznania tej pomocy na podstawie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego doprowadził co prawda do zniesienia ograniczenia wieku. Wyrok ten jest zakresowy.

W uzasadnieniu cytowanego wyżej wyroku Trybunał wypowiedział się, że ustawodawca może odmiennie ukształtować przesłanki świadczenia pielęgnacyjnego dla osób niepodejmujących lub rezygnujących z pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem. Ich sytuacja prawna może być uregulowana inaczej niż w stosunku do opiekunów pozostałych osób niepełnosprawnych, niebędących dziećmi.

W przepisie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych chodzi o zapewnienie ciągłości opieki nad ta grupą osób niepełnosprawnych, która w trakcie choroby niepełnosprawności uzyskuje pełnoletniość, ale dalej nie może funkcjonować w społeczeństwie samodzielnie bez rodziców.

Skarżąca nie należy do tej grupy, ponieważ prawa do pomocy wywodzi z tytułu opieki nie nad dzieckiem, tylko nad rodzicem.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie wpłynął w żaden sposób na prawa skarżącej do ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne na matkę.

W tym stanie rzeczy Sąd działając na podstawie art. 151 p.p.s.a skargę oddalił.