Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Emilia Lewandowska Sędziowie Sędzia NSA Anna Łukaszewska-Macioch Asesor WSA Agnieszka Miernik (spr.) Protokolant Jolanta Dominiak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 kwietnia 2008 r. sprawy ze skargi E. T. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] listopada 2007 r., nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji uwłaszczeniowej oddala skargę.

Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] listopada 2007 r. nr [...], po rozpoznaniu odwołania E.T. c. S., utrzymał w mocy decyzję Wojewody Małopolskiego z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 151 § 1 pkt 1 k.p.a., o odmowie uchylenia decyzji Wojewody Krakowskiego z dnia [...] kwietnia 1992 r. nr [...] w sprawie stwierdzenia nabycia z mocy prawa, z dniem 5 grudnia 1990 r., przez Zakład [...] w K. prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej Skarbu Państwa, położonej w K. i oznaczonej w katastrze nieruchomości jako działka nr [...] obr. [...], jedn. ew. [...].

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wskazano, że w dniu 10 czerwca 2005 r. K.S., E.T. c. J., E. T. c. S. i Z. T., reprezentowani przez radcę prawnego M. S., wnieśli, na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a., o wznowienie postępowania uwłaszczeniowego zakończonego decyzją Wojewody Krakowskiego z dnia [...] kwietnia 1992 r. nr [...].

Wojewoda Małopolski decyzją z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 151 § 1 pkt 1 k.p.a., odmówił uchylenia ww. wymienionej decyzji uwłaszczeniowej.

Od powyższej decyzji odwołała się E. T. c. S., wskazując, że skoro postępowanie uwłaszczeniowe nie może prowadzić do naruszenia praw byłego właściciela nieruchomości, to były właściciel jest stroną takiego postępowania

i pominięcie go sprawia, że postępowanie jest wadliwe.

Minister Infrastruktury, w wyniku rozpoznania dowołania, podał, że strona odwołująca dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę wznowienia postępowania w dniu doręczenia jej decyzji Prezydenta Miasta K. z dnia [...] maja 2005 r. w sprawie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, tj. w dniu 25 maja 2005 r., co wskazuje, że wniosek o wznowienie postępowania został złożony w terminie.

Na podstawie akt sprawy organ ustalił, że orzeczeniem Prezydium Rady Narodowej miasta K. z dnia [...] listopada 1973 r. wywłaszczono na rzecz Skarbu Państwa m.in. od J. T. parcele nr [...] o pow. [...] m2 (pochodzącą z parceli

nr [...]), która następnie podzieliła się na parcele nr [...], [...] i [...]. Nowopowstała parcela nr [...] weszła w skład działki nr [...] ujętej w decyzji uwłaszczeniowej. Działka nr [...], zarówno w dniu 5 grudnia 1990 r., jak i w dniu wydania decyzji uwłaszczeniowej, stanowiła własność Skarbu Państwa i pozostawała w zarządzie jednostki uwłaszczonej.

Organ wskazał także, że na podstawie postanowień o stwierdzeniu nabycia spadku wykazano następstwo prawne po byłym właścicielu J. T..

Minister Infrastruktury podał, że następcy prawni byłego właściciela wystąpili o zwrot wywłaszczonej parceli nr [...] dopiero w dniu 12 października 2004 r. Decyzja uwłaszczeniowa została zaś wydana w dniu [...] kwietnia 1992 r. Do dnia jej wydania nie został złożony wniosek o zwrot nieruchomości, co wówczas stanowiłoby przeszkodę w kontynuowania postępowania uwłaszczeniowego.

Zdaniem organu, jeżeli roszczenia o zwrot zostały zgłoszone dopiero po wydaniu decyzji uwłaszczeniowej, oznacza to, że nie zaistniał przypadek, o którym mowa w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. A skoro to nie miało miejsca, a zaistniały przesłanki uwłaszczenia, to po wznowieniu postępowania w sprawie uwłaszczenia należało odmówić uchylenia decyzji uwłaszczeniowej, stosownie do art. 151 § 1 pkt 1 k.p.a.

Mając powyższe na uwadze Minister Infrastruktury utrzymał w mocy decyzję Wojewody Małopolskiego z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...] o odmowie uchylenia decyzji Wojewody Karkowskiego z dnia [...] kwietnia 1992 r. nr [...].

Skargę na powyższą decyzję Ministra Infrastruktury wniosła E. T. c. S. zarzucając zaskarżonej decyzji naruszenie przepisu art. 151 § 2 k.p.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. przez jego niezastosowanie. W skardze podniosła, że w sprawie wystąpiły przesłanki wskazane w art. 146 k.p.a., tj. upłynęło pięć lat od dnia wydania decyzji uwłaszczeniowej. Dlatego też, jej zdaniem, skoro naruszono jej prawa przez wydanie decyzji uwłaszczeniowej, organy powinny wydać decyzję na podstawie art. 151 § 2 k.p.a. wskazującą, że decyzja uwłaszczeniowa została wydana z naruszeniem prawa i wskazującą okoliczności, z powodu których nie uchylono tej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zobowiązany jest do zbadania, czy organ administracji orzekając w sprawie nie naruszył prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik postępowania.

Skarga nie mogła być uwzględniona, ponieważ zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem.

Oceniając legalność zaskarżonej decyzji oraz decyzji Wojewody Małopolskiego należy wskazać, iż ta ostatnia została wydana na podstawie art. 151 § 1 pkt 1 k.p.a., który stanowi, że odmowa uchylenia decyzji w tym trybie może nastąpić tylko wówczas, gdy organ wykaże i uzasadni, iż nie zaistniała żadna z przesłanek określonych w art. 145 § 1 k.p.a.

Wznowienie postępowania stanowi nadzwyczajny tryb weryfikacji decyzji ostatecznych i może nastąpić tylko w przypadkach ściśle określonych w ustawie i po spełnieniu koniecznych warunków. Stosownie do art. 147 k.p.a. następuje ono z urzędu lub na żądanie strony - jak to miało miejsce w tej sprawie.

Zgodzić się należy z organami orzekającymi, że skarżącej przysługuje przymiot strony postępowania wznowieniowego, bowiem przepis art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości mówi o osobach trzecich, którym służą pewne prawa do nieruchomości. Jedną z takiej kategorii osób są byli właściciele i ich następcy prawni, którym przysługiwał wniosek o zwrot nieruchomości.

Wojewoda Małopolski zatem, działając na wniosek strony, postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2005 r., prawidłowo wznowił postępowanie w oparciu o przepis art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. Postanowienie to winno stanowić podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy (art. 149 § 3 kpa).

W ocenie Sądu, jednak warunkiem skutecznego powołania się przez właściciela wywłaszczonej nieruchomości w postępowaniu uwłaszczeniowym na swoje prawo do żądania zwrotu wywłaszczonej nieruchomości jest to, by roszczenie o zwrot było zgłoszone organowi orzekającemu o zwrocie, o fakcie zgłoszenia tego roszczenia został powiadomiony przez poprzedniego właściciela organ orzekający o uwłaszczeniu, toczyło się postępowanie uwłaszczeniowe w chwili powiadomienia organu orzekającego o uwłaszczeniu albo toczyło się postępowanie uwłaszczeniowe w chwili powiadomienia organu orzekającego o uwłaszczeniu. Przepis art. 69 ustawy 29 kwietnia 1985 r. (obecnie art. 136 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.) regulujący sprawy zwrotu wywłaszczonych nieruchomości, obok zbędności nieruchomości na cel wywłaszczenia, stawiał jeszcze wymóg złożenia przez poprzedniego właściciela (jego spadkobiercę) stosownego wniosku. Dopiero złożenie w odpowiednim czasie wniosku o zwrot nieruchomości podlegającej uwłaszczeniu i zawiadomienie o tym fakcie organu orzekającego o uwłaszczeniu powodowało ujawnienie względem niej praw osób trzecich, w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1990 r. Organ prowadzący postępowanie uwłaszczeniowe jest bowiem innym organem, niż organ prowadzący postępowanie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości i w związku z tym nie ma obowiązku ustalania z urzędu, czy w stosunku do gruntu objętego uwłaszczeniem zostały spełnione ustawowe przesłanki zwrotu nieruchomości na rzecz jej poprzedniego właściciela. Jednolite stanowisko w tej kwestii zaprezentował Naczelny Sąd Administracyjny, choćby w sprawach o sygn. akt: OSK 1265/04, OSK 1331/04, I OSK 1363/05, I OSK 1652/06. Stanowisko to skład orzekający w niniejszej sprawie podziela.

W rozpoznawanej sprawie wniosek o zwrot nieruchomości nie został złożony do czasu zakończenia przez Wojewodę Krakowskiego postępowania uwłaszczeniowego. Z akt sprawy wynika, że od daty wywłaszczenia w 1973 r. do dnia wydania decyzji uwłaszczeniowej w 1992 r. roszczenia te nie zostały ujawnione w formie prawem przewidzianej Skoro dopiero złożenie wniosku o zwrot nieruchomości podlegającej uwłaszczeniu ujawniało roszczenie osób trzecich w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1990 r., to Wojewoda Krakowski nie miał prawnego obowiązku uwzględniania z urzędu roszczeń osób trzecich.

W tej sytuacji nie można przyjąć, że zaistniała przesłanka wznowieniowa, tzn. że strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu uwłaszczeniowym.

Podkreślić należy, że warunkiem sine qua non uchylenia decyzji w trybie art. 151 § 1 pkt 2 kpa jest przede wszystkim zaistnienie przesłanek z art. 145 § 1 kpa (w tym wypadku określonych w pkt 4), a dopiero potem wyniki postępowania co do istoty sprawy. Nawet prawidłowe ustalenia co do istoty sprawy nie mogą decydować o uchyleniu decyzji - jeśli nie wystąpiła przesłanka z art. 145 § 1 kpa.

Przepisy o wznowieniu postępowania, regulujące nadzwyczajny tryb uchylania decyzji ostatecznych, a stanowiące wyłom w zasadzie trwałości decyzji określonej w art. 16 k.p.a., nie mogą podlegać wykładni rozszerzającej.

Z tych względów, wobec niestwierdzenia naruszenia prawa zarówno materialnego, jak i procesowego, które miały wpływ na wynik sprawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze. zm.), skargę oddalił.