Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska Sędziowie: Sędzia NSA Elżbieta Kremer (spr.) Sędzia del. WSA Agnieszka Miernik po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 28 stycznia 2021 r. sygn. akt II SA/Wr 387/20 w sprawie ze skargi Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad na decyzję Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego we Wrocławiu z dnia [...] czerwca 2020 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wysokości opłaty za wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej 1) postanawia sprostować z urzędu oczywistą omyłkę w komparycji wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 28 stycznia 2021 r. sygn. akt II SA/Wr 387/20 w ten sposób, że w miejsce błędnie wpisanej nazwy strony skarżącej: "Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad Oddział we Wrocławiu" wpisać: "Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad"; 2) oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2021 r. sygn. akt II SA/Wr 387/20 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił skargę Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad na decyzję Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego we Wrocławiu z dnia [...] czerwca 2020 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wysokości opłaty za wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej.

Wyrok zapadł na tle następujących okoliczności sprawy:

W dniu 18 listopada 2019 r. do Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Świdnicy wpłynął wniosek Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 15 listopada 2019 r. złożony na formularzu EGiB "o wydanie wypisu/wypisu i wpisu/ wyrysu z ewidencji gruntów i budynków", stanowiącym załącznik nr 4 do rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 lipca 2014 r. w sprawie udostępniania materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, wydawania licencji oraz wzoru Dokumentu Obliczenia Opłaty (Dz. U. z 2019 r., poz. 434), oznaczony numerem kancelaryjnym [...].

W punkcie 9 wniosku, wnioskodawca wniósł o wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej dla działek ewidencyjnych nr [...] i [...] obręb [...] gminy Dobromierz. W punkcie 1 wniosku wskazano, że wnioskodawca jest jednostką organizacyjną władającą gruntami, budynkami lub lokalami, których dotyczy wniosek. W dodatkowych wyjaśnieniach w punkcie 14 wskazano, że wypisy i wyrysy są niezbędne do ujawnienia prawa trwałego zarządu nieruchomością w księgach wieczystych. Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad jest centralnym organem administracji rządowej i nie ponosi opłat za wypisy i wyrysy - art. 40b ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne.

Starosta Świdnicki rozpatrzył wniosek i w dniu 26 lutego 2020 r. wystawił Dokument Obliczenia Opłaty nr [...], w którym utrwalił wysokość należnej opłaty oraz sposób jej wyliczenia.

W piśmie z dnia 4 marca 2020 r. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad zakwestionował wysokość należnej opłaty.

Starosta Świdnicki decyzją z dnia [...] kwietnia 2020 r. orzekł o ustaleniu wysokości opłaty w kwocie 300 zł za wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej dla działek nr [...] i [...] położonych w obr. [...], jednostce ewidencyjnej [...].

Od powyższej decyzji odwołanie wniósł Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad.

Decyzją z dnia [...] czerwca 2020 r. Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu organ odwoławczy wyjaśnił, że zasady ustalania wysokości opłaty za udostępnianie materiałów zasobu określone zostały w załączniku do ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne "Wysokość stawek podstawowych w odniesieniu do odpowiednich jednostek rozliczeniowych, wysokość współczynników korygujących oraz zasady ustalania tych współczynników, a także szczegółowe zasady obliczania wysokości opłaty". Opłata za udostępnienie poszczególnych materiałów zasobu jest iloczynem odpowiednich stawek podstawowych, liczby jednostek rozliczeniowych oraz współczynników korygujących lub sumą takich iloczynów. Do ustalenia opłaty za udostępnienie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej w postaci dokumentu drukowanego należy zastosować następujące stawki podstawowe, jednostki rozliczeniowe i współczynniki korygujące, określone w Tabeli nr 11 "Wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego".

Organ podkreślił, że z akt sprawy wynika, że działki ewidencyjne nr [...] i [...] położone w obrębie [...] gminy Dobromierz wpisane są, każda w odrębnej jednostce rejestrowej gruntów o identyfikatorach odpowiednio [...] i [...]. Zatem wysokość należnej opłaty za wypisy z rejestru budynków oraz wyrysy z mapy ewidencyjnej wynosi 300 zł.

Odnośnie samej zasadności naliczenia opłaty za wnioskowane materiały organ wskazał, że ustawodawca w art. 40b ust. 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, określił katalog wyjątków od ogólnej zasady odpłatności za sporządzane i wydawane wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego. W przepisie tym nie występuje zapis, który stanowi że "Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, jako centralny organ administracji rządowej i nie ponosi opłat za wypisy i wyrysy". Przepis ten natomiast jasno określa przypadki, w których wydanie wypisu i wyrysu z rejestru gruntów następuje nieodpłatnie. Następuje to m.in. w przypadku konieczności ujawnienia prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej. Nie można tego wyjątku rozszerzać i stosować do innych działań związanych z gospodarką nieruchomościami organów administracji rządowej czy jednostek samorządu terytorialnego. Nieodpłatne wydanie wypisów i wyrysów z operatu ewidencyjnego organom administracji rządowej oraz jednostkom samorządu terytorialnego jest uzależnione od zwrócenia się przez te organy i jednostki z niezbędnym żądaniem związanym z ich działaniami szczegółowo opisanymi w tym przepisie. Oznacza to, że nieodpłatne udostępnienie wypisów i wyrysów organom i jednostkom wskazanym w pkt 4 musi być uwarunkowane prowadzonymi przez nie postępowaniami, ściśle określonymi w zamkniętym katalogu zawartym w tym punkcie. Obowiązek zakładania ksiąg wieczystych i ujawniania w nich praw właścicielskich przysługujących Skarbowi Państwa oraz jednostkom samorządu terytorialnego wynika nie tylko z art. 35 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2019 r., poz. 2204), ale również z ustawy z dnia 7 września 2007 r. o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2012 r., poz. 1460 ze zm.). Ustawa ta, która weszła w życie z dniem 19 listopada 2007 r., zobowiązuje, starostów oraz inne podmioty reprezentujące Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami, do dokonania określonych czynności w wyznaczonych terminach. W uzasadnieniu do projektu ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego wskazano, że podstawowym jej założeniem było ujawnianie w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz organów innych niż starosta, wykonujących prawo Skarbu Państwa na podstawie przepisów odrębnych. Jako że w przepisach stosuje się termin "ujawnienia prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego" to przyjąć należy, że mowa jest o nieruchomościach, dla których nie została jeszcze założona księga wieczysta. Ponadto, w uzasadnieniu projektu do ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego wskazano, że celem ustawy jest zapewnienie skutecznych możliwości realizacji zasadniczej funkcji ksiąg wieczystych poprzez uporządkowanie i usprawnienie bazy danych ksiąg wieczystych, uporządkowanie systemu ksiąg wieczystych, tak aby w jak największym stopniu odzwierciedlał rzeczywisty stan prawny nieruchomości, usunięcie istotnych zaniedbań w ujawnianiu rzeczywistego stanu własności nieruchomości w zakresie nieruchomości Skarbu Państwa oraz nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego a także aktualizację wpisów prawa własności Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i organów innych niż starosta wykonujących prawo własności Skarbu Państwa na podstawie przepisów odrębnych, wynikających z aktów prawnych wydawanych po 1945 r.

Organ podkreślił, że z akt sprawy wynika, że dla działek ewidencyjnych, których dotyczy złożony wniosek z dnia 15 listopada 2019 r. została już założona księga wieczysta o numerze [...]. W dziale II tej księgi wpisano Skarb Państwa - Agencja Nieruchomości Rolnych. Zatem w omawianym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, kiedy to prawo własności do nieruchomości Skarbu Państwa zostało już ujawnione w księdze wieczystej. We wniosku strona powołuje się na potrzebę uzyskania wypisu i wyrysu z rejestru gruntów w związku potrzebą "ujawnienia prawa trwałego zarządu nieruchomością w księgach wieczystych". Tak sformułowane żądanie, zdaniem organu, nie znajduje potwierdzenia w przepisach jako podstawy do nieodpłatnego udostępnienia wypisu i wyrysu z rejestru gruntów. Tylko w stosunku do przeniesienia praw pomiędzy Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego i odwrotnie ustawodawca zastosował zwolnienie od opłat, w sytuacji zaś gdy przeniesienie praw następuje pomiędzy Skarbem Państwa lub jednostką samorządu terytorialnego na rzecz podmiotu trzeciego zwolnienie z opłat nie przysługuje.

Skargę na powyższą decyzję złożyła Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 40b ust. 2 pkt.4 lit. a ustawy z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne kartograficzne (Dz. U. z 2020 r., poz. 276 ze zm.), zwanej dalej "P.g.k.".

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalając skargę podzielił stanowisko organu o ścisłej wykładni wyjątku od ustawowego obowiązku ponoszenia opłaty. Decydujące znaczenie w tej kwestii ma wyłącznie stan faktyczny sprawy.

Sąd zauważył, że działki objęte wnioskiem mają już założone księgi wieczyste. Celem uzyskania dla żądanych nieruchomości wnioskowanych dokumentów jest ujawnienie w księdze wieczystej prawa do nieruchomości mu przysługującego wnioskodawcy, jakim jest trwały zarząd. Wskazane nieruchomości stanowiły i stanowią własność Skarbu Państwa. Odnosząc się do przytoczonego wcześniej unormowania ustawowego należy, zdaniem Sądu, odnieść się do ogólnej normy interpretacyjnej przepisów zgodnie z którą wszelkie przepisy regulujące ulgi, stanowiące wyjątki od zasady odpłatności, należy interpretować ściśle, przede wszystkim w oparciu o wykładnię językową. Natomiast w kontrolowanym przypadku nie chodziło o wpis do istniejącej już księgi wieczystej prawa (własności) działek, przysługującego Skarbowi Państwa, a o wpis trwałego zarządu do tych nieruchomości dla GDDKiA.

Sąd podniósł, że trwały zarząd to regulowana przez prawo administracyjne prawna forma władania nieruchomością państwową lub samorządową przez państwową lub samorządową jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej (art. 43 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami - "trwały zarząd jest formą prawną władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną"). Zatem trwały zarząd nie jest formą ujawnienia prawa do nieruchomości, lecz stanowi jedynie formę władania nieruchomością, dlatego nie może korzystać ze zwolnienia z opłat w trybie art. 40b ust. 2 pkt 4a P.g.k.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, zarzucając naruszenie:

1) prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 40b ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2020 r., poz. 2052 ze zm.) poprzez przyjęcie, że ww. regulacja dotyczy działań mających na celu ujawnienie w księdze wieczystej tylko i wyłącznie praw własności Skarbu Państwa do danej nieruchomości, a co za tym idzie ogranicza się wyłącznie do sytuacji zakładania księgi wieczystej, podczas gdy w przedmiotowej regulacji został użyty zwrot "prawa", który jednoznacznie wskazuje na to, że rzeczony przepis dotyczy także innych praw do nieruchomości, niż prawo własności, a także prawnych form władania nieruchomością, które podlegają ujawnieniu w księdze wieczystej, co w szczególności dotyczy prawa użytkowania wieczystego i trwałego zarządu;

2) przepisów postępowania, tj. art. 145 § 1 lit. a p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie i nieuwzględnienie skargi, w sytuacji naruszenia zarówno przez Starostę Świdnickiego jak i Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego we Wrocławiu, art. 40b ust. 2 pkt 4 lit. a P.g.k.

W związku z powyższym skarżący kasacyjnie wniósł o:

1) uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu;

2) zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Ponadto Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad oświadczył, że zrzeka się rozprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.), zwanej dalej "p.p.s.a.", Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 p.p.s.a., przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

W niniejszej sprawie pełnomocnik skarżącego kasacyjnie – na podstawie art. 176 § 2 p.p.s.a. – zrzekł się rozprawy, a strona przeciwna w ustawowym terminie nie zawnioskowała o przeprowadzenie rozprawy, stąd też rozpoznanie skargi kasacyjnej nastąpiło na posiedzeniu niejawnym, zgodnie z art. 182 § 2 i 3 p.p.s.a.

W skardze kasacyjnej podniesione zostały zarzuty dotyczące naruszenia zarówno prawa materialnego jak i przepisów postępowania. W sprawie bezsporne jest, że dla nieruchomości objętych wnioskiem założona jest księga wieczysta o nr [...]. W dziale II tej księgi wpisany jest właściciel Skarb Państwa – Agencja Nieruchomości Rolnych.

Natomiast celem uzyskania dla przedmiotowych nieruchomości wnioskowanych dokumentów (bez pobierania opłaty) jest ujawnienie w księdze wieczystej prawa trwałego zarządu przysługującego wnioskodawcy (skarżącemu kasacyjnie). Stąd też istota sporu w niniejszej sprawie dotyczy naruszenia prawa materialnego, tj. błędnej wykładni art. 40b ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne poprzez przyjęcie, że ww. regulacja dotyczy działań mających na celu ujawnienie w księdze wieczystej tylko i wyłącznie praw własności Skarbu Państwa do danej nieruchomości, podczas gdy zdaniem skarżącego kasacyjnie użyty zwrot "prawa" jednoznacznie wskazuje na to, że przepis dotyczy także innych praw do nieruchomości, niż prawo własności, a także prawnych form władania nieruchomością, które podlegają ujawnieniu w księdze wieczystej, co w szczególności dotyczy prawa użytkowania wieczystego i trwałego zarządu.

Przed odniesieniem się do powyższego zarzutu skargi kasacyjnej należy przypomnieć treść nie tylko spornego art. 40b ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy, ale całego ust. 2, która jest następująca: "ust. 2. Nie pobiera się opłaty za wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego sporządzane i wydawane na żądanie: 1) prokuratury; 2) sądów rozpoznających sprawy, w których stroną jest Skarb Państwa; 3) organów kontroli państwowej w związku z wykonywaniem przez te organy ich ustawowych zadań; 4) organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego, w związku z ich działaniami mającymi na celu: a) ujawnienie prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej, b) przeniesienie praw do nieruchomości Skarbu Państwa na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, c) przeniesienie praw do nieruchomości jednostki samorządu terytorialnego na rzec Skarbu Państwa; 5) Krajowego Zasobu Nieruchomości w związku z jego działaniami mającymi na celu regulację stanu prawnego nieruchomości wchodzących w skład Zasobu, o którym mowa w art. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz. U. z 2020 r. poz. 1100 i 2127 oraz z 2021 r. poz. 11, 223 i 1551), oraz zbycie lub udostępnienie nieruchomości wchodzących w skład tego zasobu.

Treść przytoczonego przepisu wskazuje, że ustawodawca określając przypadki zwolnienia od opłat posługuje się różnymi kryteriami: podmiotowym, przedmiotowym, a nadto zarówno kryterium podmiotowe jak i kryterium przedmiotowe są różnie ujmowane. Art. 40b ust. 2 pkt 4 przewiduje zwolnienie z opłat za wypisy i wyrysy z operatu sporządzanych na żądanie organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego w trzech przypadkach: ujawnienia prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (pkt 4 lit. a) oraz przeniesienia praw nieruchomości pomiędzy Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego i odwrotnie (pkt 4 lit. b i lit. c). W przypadkach wskazanych w art. 40b ust. 2 pkt 4 ustawy ustawodawca stosuje to samo kryterium podmiotowe, ale różnie określa kryterium przedmiotowe. Zauważyć należy, że ustawodawca rozróżnia ujawnienie prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (pkt 4 lit. a) od przeniesienia praw pomiędzy tymi podmiotami (pkt 4 lit. b i lit. c), a to oznacza, że dokonując wykładni jednego z przypadków zwolnień, w tej sprawie jest to ujawnienie prawa nie można nie uwzględniać również wykładni systemowej. Skarżący kasacyjnie dokonując wykładni art. 40b ust. 2 pkt 4 lit. a podnosi, że użyty zwrot "prawa" wskazuje, że przepis ten dotyczy także innych praw do nieruchomości niż prawo własności. Ze stanowiskiem tym nie można się zgodzić, albowiem zwrot "prawa" występujący a w art. 40b ust. 2 pkt 4 lit. a nie oznacza różnych praw, nie jest bowiem użyty w liczbie mnogiej tylko pojedynczej. Nie można bowiem ustalić prawidłowej treści tego przepisu ograniczając się do zwrotu "prawa", nie uwzględniając całej jego treści, tj. "ujawnienie prawa do nieruchomości Skarbu Państwa". Z językowego brzmienia tego przepisu wynika, że nie dotyczy ujawnienia praw (w liczbie mnogiej) do nieruchomości Skarbu Państwa, ale prawa do nieruchomości Skarbu Państwa (liczba pojedyncza) czyli prawa własności. Za takim stanowiskiem przemawia również wykładnia systemowa, mianowicie w powołanym i przytoczonym wyżej art. 40b ust. 2 pkt 4 lit. b i lit. c, uregulowane zostały pozostałe z pkt 4 dwa przypadki zwolnienia z opłat, które dotyczą przeniesienia praw pomiędzy Skarbem Państwa a jednostkami samorządu terytorialnego i odwrotnie. W przypadku pkt 4 lit. b i lit. c ustawodawca używa sformułowania "przeniesienie praw do nieruchomości ..." , a nie przeniesienie prawa. Powyższe oznacza, że dokonana wykładnia językowa pkt 4 lit. a w zakresie rozumienia zwrotu "prawa" znajduje dodatkowe potwierdzenie w wykładni systemowej uwzględniającej cały pkt 4, a rezultaty obu wykładni są zgodne.

Warto również zwrócić uwagę, że dokonując wykładni art. 40b ust. 2 pkt 4 lit. a nie można pomijać, że uregulowany w nim przypadek zwolnienia z opłat dotyczy działań mających na celu "ujawnienie prawa" do nieruchomości Skarbu Państwa, tym samym istotne znaczenie ma również rozumienie pojęcia "ujawnienie", a nie tylko pojęcie "prawa", jak prezentowane to jest w skardze kasacyjnej. Użyty ustawowy termin ujawnienia prawa do nieruchomości Skarbu Państwa dotyczy wyłącznie pierwszego ujawnienia (w księdze wieczystej) Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego jako właściciela określonej nieruchomości. O takim zakresie znaczeniowym terminu ujawnienia w księdze wieczystej świadczy treść ustawy z dnia 7 września 2007 r. o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2012 r., poz. 1460 ze zm.). Ustawa ta, która weszła w życie z dniem 19 listopada 2007 r., zobowiązuje, głównie starostów oraz inne podmioty reprezentujące Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami do dokonania określonych czynności w wyznaczonych terminach. Podstawowym jej celem miało być ujawnienie (a zatem wykazanie po raz pierwszy) w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz organów innych niż starosta wykonujących prawo Skarbu Państwa na podstawie przepisów odrębnych.

W uzasadnieniu projektu do ww. ustawy z dnia 7 września 2007 r. wskazano m.in., że celem ustawy jest zapewnienie skutecznych możliwości realizacji zasadniczej funkcji ksiąg wieczystych poprzez: 1) uporządkowanie i usprawnienie bazy danych ksiąg wieczystych; 2) uporządkowanie systemu ksiąg wieczystych, tak aby w jak największym stopniu odzwierciedlał rzeczywisty stan prawny nieruchomości; 3) usunięcie istotnych zaniedbań w ujawnianiu rzeczywistego stanu własności nieruchomości w zakresie nieruchomości Skarbu Państwa oraz nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego; a także 4) aktualizację wpisów prawa własności Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i organów innych niż starosta wykonujących prawo własności Skarbu Państwa na podstawie przepisów odrębnych (por. wyrok NSA z dnia 9 listopada 2016 r. sygn. akt I OSK 1396/16). Reasumując należy stwierdzić, że art. 40b ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, który zawiera zwolnienie z opłat za wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego sporządzane na żądanie organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego, w związku z ich działaniami mającymi na celu: a) ujawnienie prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej, dotyczy takich przypadków w których prawo własności nieruchomości Skarbu Państwa lub prawo własności nieruchomości jednostki samorządu terytorialnego ma być po raz pierwszy ujawnione w księdze wieczystej. Natomiast zwolnienie z opłat o którym mowa w art. 40b ust. 2 pkt 4 lit. a nie ma zastosowania w sytuacji gdy prawo własności Skarbu Państwa jest już ujawnione w księdze wieczystej, natomiast wniosek dotyczy innych praw związanych z tą nieruchomością, które to prawa mogą mieć różnorodny charakter prawny.

Mając powyższe na uwadze, zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia prawa materialnego jest niezasadny.

W takiej sytuacji niezasadny jest również zarzut dotyczący naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 145 § 1 lit. a p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie i nieuwzględnienie skargi w sytuacji gdy organy wydając decyzję naruszyły art. 40b ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne.

Mając powyższe na względzie Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a. oddalił skargę kasacyjną.

Jednocześnie, stosownie do treści art. 156 § 1 i 3 p.p.s.a., dokonano sprostowania oczywistej omyłki w komparycji zaskarżonego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu w zakresie wskazanym w punkcie 1, określając prawidłowo nazwę strony skarżącej, tj. Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad.