Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Alicja Palus Sędziowie: Sędzia NSA Halina Filipowicz – Kremis (spr.) Sędzia WSA Władysław Kulon po rozpoznaniu w Wydziale II na posiedzeniu niejawnym w dniu 28 stycznia 2021r. sprawy ze skargi Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad Oddział [...] na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego we [...] z dnia [...] czerwca 2020 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wysokości opłaty za wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej oddala skargę w całości.

W dniu 18 listopada 2019 r. do Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Świdnicy wpłynął wniosek Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 15 listopada 2019 r. złożony na formularzu EGiB "o wydanie wypisu/wypisu i wpisu/wyrysu z ewidencji gruntów i budynków", stanowiącym załącznik nr 4 do rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 lipca 2014 r. w sprawie udostępniania materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, wydawania licencji oraz wzoru Dokumentu Obliczenia Opłaty (Dz. U. z 2019r., poz. 434), oznaczony numerem kancelaryjnym GKVII.4030.1.4462.2019. W punkcie 9 wniosku, wnioskodawca wniósł o wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej dla działek ewidencyjnych nr [...] i [...] obręb D. gminy D. W punkcie 1 wniosku wskazano, iż wnioskodawca jest jednostką organizacyjną władającą gruntami, budynkami lub lokalami, których dotyczy wniosek. W dodatkowych wyjaśnieniach w punkcie 14 wskazano, iż "wypisy i wyrysy są niezbędne do ujawnienia prawa trwałego zarządu nieruchomością w księgach wieczystych. Zgodnie z art. 18 ust.1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (z późn.zm.) Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad jest centralnym organem administracji rządowej i nie ponosi opłat za wypisy i wyrysy - art. 40b.2.4.a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne (z późn.zm)". Starosta Świdnicki rozpatrzył wniosek i w dniu 26 lutego 2020 r. wystawił Dokument Obliczenia Opłaty nx 2334/2020, w którym utrwalił wysokość należnej opłaty oraz sposób jej wyliczenia.

W piśmie z dnia 4 marca 2020 r. nr O.WR.I-3.220.188.2020.ks Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad zakwestionowała wysokość należnej opłaty, wskazując, iż "zgodnie z punktem 14 wniosku, zamówiony wypis i wyrys powinien zostać wydany nieodpłatnie". Ponadto, podniosła, że dokument ten jest przeznaczony do ujawnienia prawa trwałego zarządu GDDKiA na nieruchomości Skarbu Państwa, wynikającego z decyzji nr WRO. WKUR.4244.1.2017.PK.4 nr 1/2017 z dnia 27.12.2017 r. oraz WRO.WKUR.4244.2.2017.PK.5 nr 2/2018 z dnia 27.02.2018 r. wydanej przez Dyrektora Generalnego KOWR, poprzez przyłączenie tych działek do istniejącej księgi wieczystej, prowadzonej dla nieruchomości Skarbu Państwa w trwałym zarządzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad". W piśmie z dnia 4 marca 2020 r. wskazano również, że "w przypadku odmowy wydania wypisów i wyrysów wolnych od opłat, wnosimy o wydanie stosownej decyzji".

Zawiadomieniem z dnia 20 marca 2020 r. Starosta Świdnicki poinformował stronę iż "w dniu 11.03.2020 r. na wniosek Dyrektor Oddziału we Wrocławiu Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (...) zostało wszczęte postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia wysokości opłaty za wydanie wypisu z rejestru gruntów wraz z wyrysem z mapy ewidencyjnej dla działek nr [...] i [...], położonych w obrębie D. gminy D.". Starosta Świdnicki decyzją z dnia 3 kwietnia 2020r. nr GKVII.4030.1.4462.2019 orzekł "o ustaleniu wysokości opłaty w kwocie 300,00 złotych (słownie: trzysta i 00/100 złotych) za wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej dla działek nr [...] i [...] położonych w obr. D., jednostce ewidencyjnej D.".

Od tej decyzji odwołał się wnioskodawca.

Decyzją na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. oraz art. 7b ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2020r., poz. 276 ze zm.) po rozpatrzeniu odwołania Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, od opisanej decyzji Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego utrzymuję w mocy zaskarżoną decyzję.

Rozpatrując odwołanie, Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego wskazał, że niniejszej sprawie mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2020r., poz. 276 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2019 r., poz. 393). Zgodnie z art. 7d pkt 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, do zadań starosty należy w szczególności prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, w tym ewidencji gruntów i budynków. W myśl art. 24 ust. 3 ustawy, starosta udostępnia informacje zawarte w operacie ewidencyjnym w formie: 1) wypisów z rejestrów, kartotek i wykazów tego operatu; 2) wyrysów z mapy ewidencyjnej; 3) kopii dokumentów uzasadniających wpisy do bazy danych operatu ewidencyjnego; 4) plików komputerowych sformatowanych zgodnie z obowiązującym standardem wymiany danych ewidencyjnych; 5) usług, o których mowa w art. 9 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej.

Stosownie do art. 40a ust. 1 tej ustawy, organy prowadzące państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny udostępniają materiały zasobu odpłatnie. Ponadto, zgodnie z art. 40b ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, organy prowadzące państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny pobierają opłaty za: 1) umożliwienie korzystania z usług teleinformatycznego systemu ASG-EUPOS umożliwiającego udostępnianie danych podstawowej osnowy geodezyjnej, zwanego dalej "ASG-EUPOS"; 2) sporządzanie i wydawanie wypisów oraz wyrysów z operatu ewidencji gruntów i budynków; 3) uwierzytelnianie dokumentów opracowanych przez wykonawców prac geodezyjnych lub prac kartograficznych, co do zgodności tych dokumentów z danymi zawartymi w bazach danych, o których mowa w art. 4 ust. 1a oraz 1b, lub z dokumentacją przekazaną przez tego wykonawcę do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego; 4) wysłanie materiałów zasobu pod wskazany adres; 5) udostępnianie rzeczoznawcom majątkowym do wglądu zbiorów aktów notarialnych oraz orzeczeń sądowych i decyzji administracyjnych będących podstawą wpisów w ewidencji gruntów i budynków; 6) uzgadnianie usytuowania projektowanej sieci uzbrojenia terenu. Natomiast stosownie do art. 40b ust. 2 cytowanej ustawy, nie pobiera się opłaty za wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego sporządzane i wydawane na żądanie: 1) prokuratury; 2) sądów rozpoznających sprawy, w których stroną jest Skarb Państwa; 3) organów kontroli państwowej w związku z wykonywaniem przez te organy ich ustawowych zadań; 4) organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego, w związku z ich działaniami mającymi na celu: a) ujawnienie prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej, b) przeniesienie praw do nieruchomości Skarbu Państwa na rzecz jednostki samorządu terytorialnego,

c) przeniesienie praw do nieruchomości jednostki samorządu terytorialnego na rzecz Skarbu Państwa, 5) Krajowego Zasobu Nieruchomości w związku z jego działaniami mającymi na celu regulację stanu prawnego nieruchomości wchodzących w skład Zasobu, o którym mowa w art. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz.U. z 2018 r. poz. 2363 oraz z 2019 r. poz. 1309), oraz zbycie lub udostępnienie nieruchomości wchodzących w skład tego zasobu. W myśl art. 40d ust. 1 i 2 tej ustawy, opłata za udostępnianie materiałów zasobu oraz za wykonanie czynności, o których mowa w art. 40b ust. 1, jest iloczynem odpowiednich stawek podstawowych, liczby jednostek rozliczeniowych oraz współczynników korygujących lub sumą takich iloczynów. Zaś wysokość stawek podstawowych w odniesieniu do odpowiednich jednostek rozliczeniowych, wysokość współczynników korygujących oraz zasady ustalania tych współczynników, a także szczegółowe zasady obliczania wysokości opłaty określa załącznik do ustawy. Stosownie do art. 40e ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, wysokość należnej opłaty oraz sposób jej wyliczenia utrwala się w Dokumencie Obliczenia Opłaty. Natomiast zgodnie z art. 40f ust. 1 tej ustawy, w przypadku sporu dotyczącego zakresu udostępnianych materiałów zasobu lub wysokości należnej opłaty, właściwy organ Służby Geodezyjnej i Kartograficznej wydaje decyzję administracyjną. Zasady ustalania wysokości opłaty za udostępnianie materiałów zasobu określone zostały w załączniku do ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne "wysokość stawek podstawowych w odniesieniu do odpowiednich jednostek rozliczeniowych, wysokość współczynników korygujących oraz zasady ustalania tych współczynników, a także szczegółowe zasady obliczania wysokości opłaty". W myśl pkt 1 tego załącznika, stawki podstawowe, zwane dalej "Sp", oraz jednostki rozliczeniowe stosowane przy ustaleniu opłat z tytułu udostępnienia materiałów zasobu określają tabele nr 1-16. Stosownie do pkt 3 tego załącznika, przy ustalaniu wysokości opłat stosuje się współczynniki korygujące: 1) K w wysokości: a) 0,5 - w przypadku udostępniania: - materiałów zasobu wykonawcom prac geodezyjnych lub kartograficznych podlegających obowiązkowi zgłoszenia, - danych rejestru cen i wartości nieruchomości rzeczoznawcom majątkowym w celu wykonania przez nich wyceny nieruchomości, - materiałów zasobu w postaci nieelektronicznej na cele i podmiotom, o których mowa w art. 40a ust. 2 pkt 2, b) 0,8 - w przypadku udostępniania materiałów zasobu w celu przeprowadzenia szkolenia, w rozumieniu art. 2 pkt 37 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 645), c) 0,1 - w przypadku każdego kolejnego udostępnienia zbiorów danych dotyczących sieci uzbrojenia terenu, o którym mowa w art. 40a ust. 2 pkt 5; 2) CL - ze względu na cel, w jakim wykorzystywane będą udostępniane materiały zasobu, inny niż cele, o których mowa w pkt 1; 3) LR - ze względu na liczbę jednostek rozliczeniowych udostępnianych materiałów zasobu; 4) SU - ze względu na sposób udostępniania materiałów zasobu;

5) PD - w przypadku gdy przedmiotem udostępnienia jest dająca się wyodrębnić część materiału zasobu, dla którego określona jest stawka podstawowa; 6) AJ - w przypadku, gdy udostępniany materiał zasobu zawiera informacje nieaktualne lub o cechach zmniejszających przydatność użytkową tego materiału; 7) T -w przypadku okresowego udostępniania materiałów zasobu za pomocą usług sieciowych. Zgodnie z pkt 4 załącznika, współczynnik CL przybiera wartości: 1) 1,0, gdy materiały zasobu są udostępniane określonemu podmiotowi dla jego potrzeb własnych niezwiązanych z działalnością gospodarczą, bez prawa publikacji w sieci Internet; 2) określone w tabeli nr 18, gdy materiały zasobu są udostępniane określonemu podmiotowi dla potrzeb jego działalności gospodarczej, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, lub w celu publikacji w sieci Internet pochodnych tych materiałów w postaci: a) map, b) kartogramów, c) kartodiagramów, d) innych opracowań kartograficznych, których treścią są informacje pochodzące z materiałów zasobu oraz informacje dodane przez licencjobiorcę w taki sposób, że nie można rozdzielić tych informacji, a także przetworzone do postaci elektronicznej materiały zasobu udostępnione w postaci nieelektronicznej. Zgodnie z pkt 8 załącznika, współczynniki LR, PD oraz AJ przyjmują wartości określone w tabelach nr 1-16. W myśl pkt 19a tego załącznika, do obliczenia opłaty za sporządzenie i wydanie wypisów i wyrysów z operatu ewidencyjnego, o których mowa w tabeli nr 11, oraz za czynności urzędowe, o których mowa w tabeli nr 16 lp. 3-6, stosuje się odpowiednio wzory zawarte w ust. 16-18 z pominięciem współczynników K oraz CL. Jednocześnie organ wyjaśnia, że sposób prowadzenia ewidencji gruntów i budynków a także szczegółowy zakres informacji objętych tą ewidencją reguluje rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 200lr. w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Zgodnie z § 22 rozporządzenia, na podstawie bazy danych ewidencyjnych za pomocą systemu teleinformatycznego tworzy się następujące podstawowe raporty obrazujące dane ewidencyjne: 1) rejestr gruntów; 2) rejestr budynków; 3) rejestr lokali; 4) kartotekę budynków; 5) kartotekę lokali; 6) mapę ewidencyjną. W myśl § 23 ust. 1 rozporządzenia, rejestr gruntów jest raportem sporządzonym na podstawie danych ewidencyjnych wymienionych w § 60 ust. 1 pkt 1, 3-11 oraz ust. 2, dotyczących wszystkich działek ewidencyjnych w granicach obrębu, zestawionych według przynależności tych działek do poszczególnych jednostek rejestrowych gruntów. Zgodnie z § 23 ust. 2 rozporządzenia, rejestr gruntów zawiera ponadto informacje określające: 1) właścicieli gruntów oraz ich udziały w prawie własności; 2) władających na zasadach samoistnego posiadania gruntami o nieustalonym właścicielu; 3) użytkowników wieczystych, użytkowników, zarządców oraz trwałych zarządców gruntów Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego oraz ich udziały odpowiednio w użytkowaniu wieczystym, użytkowaniu, zarządzie lub trwałym zarządzie; 4) organy, które gospodarują zasobem nieruchomości Skarbu Państwa albo gminnym, powiatowym lub wojewódzkim zasobem nieruchomości, oraz ich udziały w tym gospodarowaniu; 5) osoby prawne, które wykonują prawo własności i inne prawa rzeczowe do gruntów Skarbu Państwa, oraz ich udziały w tych uprawnieniach; 6) nazwy spółek wspólnot gruntowych, składy zarządów tych spółek oraz osoby uprawnione do korzystania ze wspólnot gruntowych i przysługujące im udziały w tych wspólnotach; 7) dzierżawców gruntów oraz ich udziały w dzierżawie. Zgodnie z § 52 ust. 1 rozporządzenia, wypisy, wyrysy i kopie dokumentów, o których mowa w art. 24 ust. 3 ustawy, starosta udostępnia w postaci nieelektronicznej na tradycyjnych nośnikach danych, takich jak papier, kalka, folia, lub w postaci elektronicznej.

Z akt sprawy wynika, że Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad zwróciła się do Starosty Świdnickiego z wnioskiem z dnia 15 listopada 2019 r. o wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej dla działek ewidencyjnych nr [...] i [...] obręb D. gminy D. W uzasadnieniu wniosku wskazano, iż wnioskodawca jest jednostką organizacyjną władającą gruntami, budynkami lub lokalami, których dotyczy wniosek. W dodatkowych wyjaśnieniach wskazano, iż "wypisy i wyrysy są niezbędne do ujawnienia prawa trwałego zarządu nieruchomością w księgach wieczystych. Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (z późn.zm.) Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad jest centralnym organem administracji rządowej i nie ponosi opłat za wypisy i wyrysy - art. 40b.2.4.a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne (z późn.zm.)". Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, w uzupełnieniu do wniosku z dnia 15 listopada 2019 r., przekazała pełnomocnictwo Zastępcy Dyrektora Oddziału ds. Inwestycji. Ponadto, pismem z dnia 20 lutego 2020 r. przekazała potwierdzone za zgodność z oryginałem kopie decyzji znak: WRO. WKUR.4244.1.2017.PK.4 nr 1/2017 z dnia 27 grudnia 2017 r. oraz WRO.WKUR.4244.2.2017.PK.5 nr 2/2018 z dnia 27 lutego 2018 r. W dniu 26 lutego 2020 r. Starosta Świdnicki wystawił Dokument Obliczenia Opłaty nr 2334/2020, w którym utrwalił wysokość należnej opłaty oraz sposób jej wyliczenia. Następnie 4 marca 2020 r. wnioskodawczyni poinformowała, iż "zgodnie z punktem 14 wniosku, zamówiony wypis i wyrys powinien zostać wydany nieodpłatnie, ponieważ jest przeznaczony do ujawnienia prawa trwałego zarządu GDDKiA na nieruchomości Skarbu Państwa, wynikającego z decyzji nr WRO. WKUR.4244.1.2017.PK.4 nr 1/2017 z dnia 27.12.2017r. oraz WRO.WKUR.4244.2.2017.PK.5 nr 2/2018 z dnia 27.02.2018 r. wydanej przez Dyrektora Generalnego KOWR, poprzez przyłączenie tych działek do istniejącej księgi wieczystej, prowadzonej dla nieruchomości Skarbu Państwa w trwałym zarządzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad". Ponadto w piśmie wskazano, że "w przypadku odmowy wydania wypisów i wyrysów wolnych od opłat, wnosimy o wydanie stosownej decyzji". W związku z tym Starosta Świdnicki stosownie do art. 40f ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, wszczął postępowanie administracyjne "w sprawie ustalenia wysokości opłaty za wydanie wypisu z rejestru gruntów wraz z wyrysem z mapy ewidencyjnej dla działek nr [...] i [...], położonych w obrębie D. gminy D.". Decyzją z dnia 3 kwietnia 2020 r. nr Starosta Świdnicki orzekł "o ustaleniu wysokości opłaty w kwocie 300,00 złotych (słownie: trzysta i 00/100 złotych) za wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej dla działek nr [...] i [...] położonych w obr. D., jednostce ewidencyjnej D.". Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad złożyła odwołanie od powyższej decyzji.

W niniejszej sprawie zaistniał spór dotyczący wysokości należnej opłaty za udostępnianie materiałów zasobu. Organ odwoławczy wyjaśnia, że opłata za udostępnienie poszczególnych materiałów zasobu jest iloczynem odpowiednich stawek podstawowych, liczby jednostek rozliczeniowych oraz współczynników korygujących lub sumą takich iloczynów. Do ustalenia opłaty za udostępnienie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej w postaci dokumentu drukowanego należy zastosować następujące stawki podstawowe, jednostki rozliczeniowe i współczynniki korygujące, określone w Tabeli nr 11 "Wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego", l p. 6: stawka podstawowa Sp - 150,0 zł; jednostką rozliczeniową Ljr jest Jednostka rejestrowa gruntów i w niniejszej sprawie należy przyjąć Ljr równe 2; współczynnik LR - 1,0 o współczynnik PD - 1,0 współczynnik AJ- 1,0; współczynnik CL - do obliczenia opłaty za sporządzenie i wydanie wypisów i wyrysów z operatu ewidencyjnego, o których mowa w tabeli nr 11, oraz za czynności urzędowe, o których mowa w tabeli nr 16 lp. 3-6, stosuje się odpowiednio wzory zawarte w ust. 16 - 18 z pominięciem współczynników K oraz CL współczynnik SU - 1,0 - - w przypadku udostępniania materiałów zasobu w postaci drukowanej. Zatem wysokość opłaty Wop za udostępnienie Wypis z rejestru gruntów oraz wyrys z mapy ewidencyjnej w postaci dokumentu drukowanego wynosi: Wop = Sp x Ljr x SU xCL x PD x AJ Wop = 150,0 x 2 x 1,0 x 1,0 x 1,0 = 300,0 zł.

Z akt sprawy wynika, że działki ewidencyjne nr [...] i [...] położone w obrębie D. gminy D. wpisane są, każda w odrębnej jednostce rejestrowej gruntów o identyfikatorach odpowiednio [...] i [...]. Zatem, mając na uwadze powyższe, wysokość należnej opłaty za wypisy z rejestru budynków oraz wyrysy z mapy ewidencyjnej wynosi 300,00 zł. Odnośnie do samej zasadności naliczenia opłaty za wnioskowane materiały. Organ wskazuje, że ustawodawca w art. 40b ust. 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, określił katalog wyjątków od ogólnej zasady odpłatności za sporządzane i wydawane wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego. W myśl tego przepisu nie pobiera się opłaty za wypisy i wyrysy sporządzane i wydawane m.in. na żądanie organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego, w związku z ich działaniami mającymi na celu: ujawnienie prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej, przeniesienie praw do nieruchomości Skarbu Państwa na rzecz jednostki samorządu terytorialnego lub przeniesienie praw do nieruchomości jednostki samorządu terytorialnego na rzecz Skarbu Państwa. Strona we wniosku wskazała, iż jest "jednostką organizacyjną władającą gruntami, budynkami lub lokalami, których wniosek dotyczy" jednocześnie podając jako "dodatkowe wyjaśnienia i uwagi wnioskodawcy", iż "wypisy i wyrysy są niezbędne do ujawnienia prawa trwałego zarządu nieruchomością w księgach wieczystych. Zgodnie z art.18 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (z późn.zm.) Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad jest centralnym organem administracji rządowej i nie ponosi opłat za wypisy i wyrysy - art. 40b.2.4.a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne (z późn.zm)". Organ wskazuje, że w art. 40b ust. 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne nie występuje zapis, który stanowi iż "Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, jako centralny organ administracji rządowej i nie ponosi opłat za wypisy i wyrysy". Przepis ten natomiast jasno określa przypadki, w których wydanie wypisu i wyrysu z rejestru gruntów następuje nieodpłatnie. Następuje to m.in. w przypadku konieczności ujawnienia prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej. Nie można tego wyjątku rozszerzać i stosować do innych działań związanych z gospodarką nieruchomościami organów administracji rządowej czy jednostek samorządu terytorialnego. Nieodpłatne wydanie wypisów i wyrysów z operatu ewidencyjnego organom administracji rządowej oraz jednostkom samorządu terytorialnego jest uzależnione od zwrócenia się przez te organy i jednostki z niezbędnym żądaniem związanym z ich działaniami szczegółowo opisanymi w tym przepisie. Oznacza to, iż nieodpłatne udostępnienie wypisów i wyrysów organom i jednostkom wskazanym w pkt 4 musi być uwarunkowane prowadzonymi przez nie postępowaniami, ściśle określonymi w zamkniętym katalogu zawartym w tym punkcie. Obowiązek zakładania ksiąg wieczystych i ujawniania w nich praw właścicielskich przysługujących Skarbowi Państwa oraz jednostkom samorządu terytorialnego wynika nie tylko z art. 35 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2019r., poz.2204), ale również z ustawy z dnia 7 września 2007 r. o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2012 r. poz. 1460 ze zm.). Ustawa ta, która weszła w życie z dniem 19 listopada 2007 r., zobowiązuje, starostów oraz inne podmioty reprezentujące Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami, do dokonania określonych czynności w wyznaczonych terminach. W uzasadnieniu do projektu ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego wskazano, iż podstawowym jej założeniem było ujawnianie w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz organów innych niż starosta, wykonujących prawo Skarbu Państwa na podstawie przepisów odrębnych. Jako że w przepisach stosuje się termin "ujawnienia prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego" to przyjąć należy, iż mowa jest o nieruchomościach, dla których nie została jeszcze założona księga wieczysta. Ponadto, w uzasadnieniu projektu do ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego wskazano, że celem ustawy jest zapewnienie skutecznych możliwości realizacji zasadniczej funkcji ksiąg wieczystych poprzez uporządkowanie i usprawnienie bazy danych ksiąg wieczystych, uporządkowanie systemu ksiąg wieczystych, tak aby w jak największym stopniu odzwierciedlał rzeczywisty stan prawny nieruchomości, usunięcie istotnych zaniedbań w ujawnianiu rzeczywistego stanu własności nieruchomości w zakresie nieruchomości Skarbu Państwa oraz nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego a także aktualizację wpisów prawa własności Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i organów innych niż starosta wykonujących prawo własności Skarbu Państwa na podstawie przepisów odrębnych, wynikających z aktów prawnych wydawanych po 1945 r.

Z akt sprawy wynika, że dla działek ewidencyjnych, których dotyczy złożony wniosek z dnia 15 listopada 2019 r. została już założona księga wieczysta o numerze [...]. W dziale II tej księgi wpisano Skarb Państwa - Agencja Nieruchomości Rolnych. Zatem w omawianym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, kiedy to prawo własności do nieruchomości Skarbu Państwa zostało już ujawnione w księdze wieczystej. We wniosku strona powołuje się na potrzebę uzyskania wypisu i wyrysu z rejestru gruntów w związku potrzebą "ujawnienia prawa trwałego zarządu nieruchomością w księgach wieczystych". Tak sformułowane żądanie nie znajduje potwierdzenia w przepisach jako podstawy do nieodpłatnego udostępnienia wypisu i wyrysu z rejestru gruntów. Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 listopada 2016 r. sygn. I OSK 1396/16 "tylko w stosunku do przeniesienia praw pomiędzy Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego i odwrotnie ustawodawca zastosował zwolnienie od opłat, w sytuacji zaś gdy przeniesienie praw następuje pomiędzy Skarbem Państwa lub jednostką samorządu terytorialnego na rzecz podmiotu trzeciego zwolnienie z opłat nie przysługuje". Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego podejmując niniejsze rozstrzygnięcie uwzględnił stosowaną i utrwaloną praktykę rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym (art. 8 § 2 Kpa). W tym miejscu przytoczyć należy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 16 marca 2016r. sygn. II SA/Wr 848/15, który skargę na decyzję Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego oddalił. Jednocześnie wyrok ten został poddany kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z dnia 9 listopada 2016r. sygn. I OSK 1396/16 podzielił zaprezentowaną wykładnię.

Skargę na tę decyzję złożyła Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Działający w jej imieniu pełnomocnik strony, na podstawie art. 50 § 1 w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.) zaskarżył w całości decyzję Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z 10 czerwca 2020 r., utrzymującą w mocy decyzję Starosty Świdnickiego z 3 kwietnia 2020 r., "o ustaleniu wysokości opłaty w kwocie 300,00 złotych (słownie: trzysta i 00/100 złotych) za wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej dla działek nr [...] i [...] położonych w obrębie D., jednostce ewidencyjnej D.". Organowi administracji, który wydał zaskarżoną decyzję, zarzucono naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 40b ust. 2 pkt.4 lit. a ustawy z 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne kartograficzne (Dz.U. z 2020 r., poz. 276, z późn. zm.), polegającą na ustaleniu opłaty za wypis z rejestru gruntów oraz wyrys z mapy ewidencyjnej dla działek nr [...] i [...] obręb D., jednostce ewidencyjnej D. w wysokości 300 zł, w sytuacji gdy z treści tego przepisu wynika, że organ administracji rządowej działający w celu ujawnienia prawa do nieruchomości Skarbu Państwa w księdze wieczystej nie ponosi opłat związanych z pobraniem wypisu i wyrysu z mapy ewidencyjnej, tym samym GDDKiA będący organem administracji rządowej, wnosząc o wydanie takiego dokumentu celem ujawnienia w księdze wieczystej prawa do nieruchomości mu przysługującego, jakim jest trwały zarząd, powinien być z tych opłat zwolniony i wnosi - na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji administracyjnej;

- na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a w zw. z art. 135 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, o uchylenie w całości poprzedzającej ją decyzji wydanej z upoważnienia Starosty Świdnickiego z 3 kwietnia 2020 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu organowi; - na podstawie art. 200 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi o zasądzenie od Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego na rzecz skarżącej zwrotu kosztów postępowania. Na uzasadnienie pełnomocnik wskazał, że Decyzjami Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa z dnia 28 grudnia 2017 r. oraz z dnia 27 lutego 2018 r. skarżący otrzymał w trwały zarząd nieruchomość Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na cele działalności statutowej jako zarządca dróg krajowych, stosownie do art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 470). dlatego też skarżący wniósł o wprowadzenie zmian do operatu ewidencyjnego wynikających z powołanych decyzji. Zgodnie z wnioskiem skarżący wniósł o wprowadzenie zmian przed wydaniem wypisu i wyrysu. Dla działki nr [...] zmianę wprowadzono 13 lutego 2020 r. a dla działki nr [...] zmianę wprowadzono 25 lutego 2020 r. Skarżący, powołując się na art.40b ust.2 pkt. 4 lit. a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne, zgodnie z którym nie pobiera się opłaty za wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego sporządzane i wydawane na żądanie organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego, w związku z ich działaniami mającymi na celu: ujawnienie prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej, domagał się bezpłatnego wydania wypisu i wyrysu, a w przypadku odmowy nieodpłatnego wydania wypisu i wyrysu - skarżący wniósł o wydanie decyzji zgodnie art.40f ust. 1 Prawo geodezyjne i kartograficzne. Geodeta powiatowy, działający z upoważnienia Starosty Świdnickiego, decyzją z dnia 3 kwietnia 2020 r. GKVII.430.1.4462.2019 orzekł o ustaleniu opłaty w kwocie 300,00 zł za wydanie wypisu z rejestru gruntów oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej dla działek nr [...] i [...] położonych w obrębie D., jednostce ewidencyjnej D. W uzasadnieniu decyzji o ustaleniu opłaty działający z upoważnienia starosty świdnickiego geodeta powiatowy powołał się na utrwalone w tym zakresie orzecznictwo sądów administracyjnych, że celem ustanowienia wyjątków od opłat jest ułatwienie realizacji zadań publicznych przez uprawnione podmioty, bowiem zdaniem tych sądów - ustawodawca przynaglając organy administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego do zakładania ksiąg wieczystych ułatwia im to działanie poprzez zwolnienie z opłat geodezyjnych, ale zwolnienie to - według tych sądów - trwa do osiągnięcia celu ustawowego. Po osiągnięciu tego celu nie ma już podstaw do stosowania tych mechanizmów ustawowych. Późniejsze działania wieczysto-księgowe ujawnionego już właściciela nieruchomości (w tym przypadku Skarbu Państwa) podejmowane są w jego własnym interesie. Nie są to działania konieczne i nie zmierzają do ujawnienia prawa w księdze wieczystej.

Od tej decyzji skarżący wniósł odwołanie dowodząc, że jako organ administracji rządowej powinien otrzymać wnioskowane dokumenty nieodpłatnie co wynika wprost z treści art. 40b ust. 2 ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne, bowiem nieruchomości te otrzymała GDDKiA oraz polemizując z wywodami organu pierwszej instancji.

Rozpoznając odwołanie Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego ustalił, że dla działek ewidencyjnych, których dotyczy złożony przez skarżącego wniosek została już założona księga wieczysta [...] gdzie w dziale II tej księgi wpisano Skarb Państwa - Agencja Nieruchomości Rolnych. Zatem w omawianym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, kiedy to prawo własności nieruchomości zostało już ujawnione w księdze wieczystej. We wniosku strona powołuje się na potrzebę uzyskania wypisu i wyrysu z rejestru gruntów w związku z potrzebą ujawnienia prawa trwałego zarządu do nieruchomości Skarbu Państwa w księgach wieczystych. W ocenie Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego tak sformułowane żądanie nie znajduje potwierdzenia w przepisach jako podstawy do nieodpłatnego udostępnienia wypisu i wyrysu z rejestru gruntów tym samym decyzją z 10 czerwca 2020 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję wydaną z upoważnienia Starosty Świdnickiego i nie podzielił podniesionego przez skarżącą zarzutu naruszenia art.40b ust.2 pkt 4a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo Geodezyjne i Kartograficznego.

Przedmiotem skargi jest błędna wykładnia i niewłaściwe zastosowanie art. 40b ust. 2 pkt 4a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo Geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2020r. poz.276 ze zm.) w brzmieniu: "Nie pobiera się opłaty za wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego sporządzane i wydawane na żądanie organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego, w związku z ich działaniami mającymi na celu ujawnienie praw do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej". Zdaniem organów obu instancji zastosowanie tego przepisu następuje wówczas, gdy ma miejsce pierwsze ujawnienie w księdze wieczystej prawa własności Skarbu Państwa czy jednostki samorządu terytorialnego do nieruchomości, natomiast wszelkie późniejsze działania co do ujawnionego już prawa w księdze wieczystej są odpłatne. Skarżący zarzuca obu organom, że jeżeli ustawodawca ustanawiając zwolnienia miał by na myśli wyłącznie działania mające na celu ujawnienie w księdze wieczystej tylko i wyłącznie prawa własności Skarbu Państwa do danej nieruchomości i ograniczenie wyłącznie do sytuacji zakładania księgi wieczystej to wynikałoby to wprost z przepisów ustawy, tj. przepis mówiłby o rodzaju prawa i miałby brzmienie: "Nie pobiera się opłaty za wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego sporządzane i wydawane na żądanie organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego, w związku z ich działaniami mającymi na celu ujawnienie prawa własności do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej". Natomiast ustawa nie ogranicza praw do nieruchomości wyłącznie do własności, lecz posługuje się zwrotem "prawa", co oznacza, że niejako automatycznie przepis ten obejmuje wszystkie prawa do nieruchomości, które podlegają ujawnieniu w księdze wieczystej, w tym użytkowanie wieczyste i trwały zarząd. W ramach wykładni językowej użyte przez ustawodawcę sformułowanie ujawnienie prawa do nieruchomości może być rozumiane zarówno jako pierwsze ujawnienie w księdze wieczystej prawa Skarbu Państwa, tj. prawa własności Skarbu Państwa do danej nieruchomości, jak i jako działania majce na celu ujawnienie w już założonej księdze wieczystej każdego późniejszego prawa do nieruchomości Skarbu Państwa, tj. przede wszystkim prawa użytkowania wieczystego oraz prawa trwałego zarządu, z którym mamy do czynienia w omawianej sprawie, w której skarżący wnosi o ujawnienie trwałego zarządu GDDKiA wykonując przypisane mu zadania ustawowe. Zdaniem strony nie ulega również wątpliwości, że skarżący jest organem administracji rządowej, a GDDKiA posiadająca trwały zarząd tej nieruchomości, jako państwowa jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, nie sprawuje nadzoru właścicielskiego nad nieruchomością, tym samym zwolnienie podmiotowe z opłaty za wydanie wypisu i wyrysu w celu ujawnienia w księdze wieczystej prawa trwałego zarządu do nieruchomości Skarbu Państwa jej dotyczy. Tytuł własności do nieruchomości Skarbu Państwa posiada jedynie właściciel - Skarb Państwa, natomiast skarżący, jako organ administracji rządowej, zgodnie z art. 40b ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy z 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne, ma prawo uzyskać nieodpłatnie wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego w związku z jego działaniami mającymi na celu ujawnienie prawa (każdego z wielu praw) do nieruchomości Skarbu Państwa w księdze wieczystej. Przedstawiając powyższe strona skarżąca zwraca uwagę na cel jaki przyświeca zakładaniu ksiąg wieczystych dla nieruchomości i ujawnianiu w niej praw, a którym jest korzystanie z rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych oraz ich informacyjny charakter, umożliwiający np. prawidłowe zaadresowanie roszczeń związanych z korzystaniem z nieruchomości. Tym samym, nawet przy przyjęciu założenia przyświecającego geodecie powiatowemu, działającemu z upoważnienia Starosty Świdnickiego, który wydał decyzję z dnia 3 kwietnia 2020 r. GKVII.430.1.4462.2019 nakładającą opłatę za pobranie wypisu i wyrysu, którą następnie utrzymał w mocy Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego decyzją będącą przedmiotem skargi, że celem ustanowienia wyjątków od opłat jest ułatwienie realizacji zadań publicznych przez uprawnione podmioty jest zachęcenie do zakładania ksiąg wieczystych poprzez ułatwienie im tego działania poprzez zwolnienie z opłat geodezyjnych, to nie wydaje się zasadne, by celem ustawodawcy było wyłącznie założenie księgi wieczystej i ujawnienie w niej prawa własności. Po pierwsze - jak wyżej wskazano - wówczas brzmienie przepisu nie odnosiłoby się do praw, lecz do prawa własności, po drugie - tak wąskie przyjęcie rozumienia omawianej regulacji (nie tylko, że jest niezgodne z językową wykładnią przepisów) w konsekwencji oznacza poważne ryzyko pojawienia się ksiąg wieczystych dotyczących nieruchomości Skarbu Państwa lub j.s.t., których treści nie odpowiadają stanowi faktycznemu i prawnemu (np. w przypadku przysługiwania użytkowania wieczystego lub trwałego zarządu z mocy prawa), co podważa podstawowy cel ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2019 r. poz. 2204). Na marginesie - tak wąska interpretacja przepisu oznacza również powstanie problemów w stosowaniu prawa, w sytuacji gdy w zakładanej księdze wieczystej ujawnieniu podlegają od razu inne, poza prawem własności, prawa do nieruchomości, np. prawo własności Skarbu Państwa, prawo użytkowania wieczystego j.s.t. oraz trwały zarząd jednostki organizacyjnej j.s.t.

Odnosząc się zaś do przywołanych w kwestionowanym rozstrzygnięciu organu wyroków sądów administracyjnych należy zwrócić uwagę, iż wydawane były one w odmiennych stanach faktycznych niż w przedmiotowej sprawie, co ma istotne znaczenie dla jej rozstrzygnięcia. W szczególności wskazać należy, iż w rozpatrywanej sprawie zakończonej wyrokiem NSA z dnia z dnia 23 listopada 2016 r. I OSK 1399/16, jak wynika z uzasadnienia do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 16 marca 2016 r. sygn. akt II SA Wr 851/15 w zakresie opisywanego stanu faktycznego sprawy, jej istotą był fakt iż "Skoro zatem prawo własności Gminy W. do działki nr [...], AM [...], obręb P. jest już w księdze wieczystej ujawnione, to pobranie wypisu i wyrysu z operatu ewidencyjnego w celu odłączenia działki gruntu od księgi wieczystej i założenia dla niej nowej księgi wieczystej lub dołączenia do istniejącej księgi wieczystej podlega opłacie". W przedmiotowej zaś sprawie podkreślić należy, iż wypisy i wyrysy z ewidencji gruntów są niezbędne do odłączenia z księgi wieczystej prowadzonej dla gruntów SP-KOWR działek nr [...] i [...] i przyłączenia ich do księgi wieczystej prowadzonej dla SP w trwałym zarządzie GDDKiA. Jest to działanie mające na celu ujawnienie w księgach wieczystych prawa organu administracji rządowej (GDDKIA) do nieruchomości Skarbu Państwa. GDDKiA uzyskała bowiem tytuł trwałego zarządu do nieruchomości Skarbu Państwa i ma obowiązek ujawnić to prawo w księgach wieczystych (w tym przypadku księga SP prowadzona jest nie tylko dla działek, które zostały przekazane GDDKiA w trwały zarząd, co wymaga złożenia wniosku o ich odłączenie). Do wykonania tej czynności niezbędne jest załączenie do wniosku wieczysto-księgowego wypisów i wyrysów. Dodać należy, iż w analizowanym wyroku NSA odnosząc się do projektu ustawy z dnia 7 września 2007 r. ustawy z dnia 7 września 2007 r. o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2012 r. poz. 1460) wskazał "w uzasadnieniu projektu do ww. ustawy z dnia 7 września 2007 r. wskazano m.in., że celem ustawy jest zapewnienie skutecznych możliwości realizacji zasadniczej funkcji ksiąg wieczystych poprzez: 1) uporządkowanie i usprawnienie bazy danych ksiąg wieczystych; 2) uporządkowanie systemu ksiąg wieczystych, tak aby w jak największym stopniu odzwierciedlał rzeczywisty stan prawny nieruchomości; 3) usunięcie istotnych zaniedbań w ujawnianiu rzeczywistego stanu własności nieruchomości w zakresie wieczystego j.s.t. oraz trwały zarząd jednostki organizacyjnej j.s.t. W ocenie skarżącego uzasadnienie sformułowanego przez GDDKi A żądania wypełnia przesłanki, o których mowa w uzasadnieniu do ustawy i do których odniósł się również NSA, co stanowi również uzasadnienie niniejszej skargi i zasadności zawartego w niej żądania. W związku z wszystkimi przedstawionymi powyżej argumentami, skarżący wnosi i wywodzi jak w petitum skargi.

W doręczonej sądowi odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie. W uzasadnieniu podniesiono, że zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie ort. 40b ust 2 pkt 4a ustawy z 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2020r.} poz. 276, z późn. zm.), polegające na ustaleniu opłaty za wypis z rejestru gruntów oraz wyrys z mapy ewidencyjnej dla działek nr [...] i [...] obręb D., w przypadku wniosku o wydanie takiego dokumentu celem ujawnienia w księdze wieczystej prawa do nieruchomości mu przysługującego, jakim jest trwały zarząd, powinien być z tych opłat zwolniony należy uznać za niezasadny. Zdaniem strony przeciwnej ustawodawca rozróżnia ujawnienie prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej (pkt 4 lit. a ) od przeniesienia praw do nieruchomości pomiędzy Skarbem Państwa i jednostką samorządu terytorialnego i odwrotnie (pkt 4 lit, b i lit. c ).

Jak wynika z akt sprawy, dla działek ewidencyjnych nr [...] i [...] położonych w obrębie D. gminy D. została już założona księga wieczysta o numerze [...]. W dziale II tej księgi wpisano Skarb Państwa - Agencja Nieruchomości Rolnych. Zatem w omawianym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, kiedy to prawo własności do nieruchomości Skarbu Państwa zostało już ujawnione w księdze wieczystej. Ponadto we wniosku z dnia 15 listopada 2020r. strona powołuje się na potrzebę uzyskania wypisu i wyrysu z rejestru gruntów w związku z potrzebą "ujawnienia prawa trwałego zarządu nieruchomością w księgach wieczystych". Wskazać należy, że tak sformułowane żądanie nie znajduje podstawy do nieodpłatnego udostępnienia wypisu i wyrysu z rejestru gruntów.

Wojewódzki sąd administracyjny zważył:

Stosownie do treści art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, ze zm. - dalej w skrócie: "p.p.s.a."), uwzględnienie przez sąd administracyjny skargi i uchylenie zaskarżonej decyzji bądź postanowienia w całości lub w części następuje wtedy, gdy sąd stwierdzi: a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Nadto w myśl art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Mając na względzie tak określone kryteria oceny legalności zaskarżonej decyzji, zdaniem Sądu, skarga nie zasługuje na uwzględnienie. W rozpoznawanej sprawie sąd nie dopatrzył się tego typu naruszeń, zatem skarga podlegała oddaleniu.

W pierwszym rzędzie trzeba powiedzieć, że w sprawie bezsporny jest stan faktyczny ustalony przez organy. Istota sporu sprowadza się zaś do interpretacji przepisu art. 40b ust. 2 pkt 4a ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 725 z późn. zm.), dalej jako "P.g.i.k.". Stosownie do powołanego przepisu nie pobiera się opłaty za wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego sporządzane i wydawane na żądanie organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego, w związku z ich działaniami mającymi na celu ujawnienie prawa do nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w księdze wieczystej. W ocenie Sądu prawidłowa jest argumentacja organu o ścisłej wykładni wyjątku od ustawowego obowiązku ponoszenia opłaty. Decydujące znaczenie w tej kwestii ma wyłącznie stan faktyczny sprawy. Zauważyć bowiem trzeba, że działki objęte wnioskiem mają już założone księgi wieczyste. Celem uzyskania dla żądanych nieruchomości wnioskowanych dokumentów jest ujawnienie w księdze wieczystej prawa do nieruchomości mu przysługującego wnioskodawcy, jakim jest trwały zarząd. Wskazane nieruchomości stanowiły i stanowią własność Skarbu Państwa. Odnosząc się do przytoczonego wcześniej unormowania ustawowego należy odnieść się do ogólnej normy interpretacyjnej przepisów zgodnie z którą wszelkie przepisy regulujące ulgi, stanowiące wyjątki od zasady odpłatności, należy interpretować ściśle, przede wszystkim w oparciu o wykładnię językową. Natomiast w kontrolowanym przypadku nie chodziło o wpis do istniejącej już księgi wieczystej prawa (własności) działek, przysługującego Skarbowi Państwa, a o wpis trwałego zarządu do tych nieruchomości dla GDDKiA. W tym miejscu trzeba podnieść, trwały zarząd to regulowana przez prawo administracyjne prawna forma władania nieruchomością państwową lub samorządową przez państwową lub samorządową jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej (ustawa o gospodarce nieruchomościami, Dz.U.2020.0.1990 t. j. - art. 43 ust.1. ustawy- "trwały zarząd jest formą prawną władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną". Zatem trwały zarząd nie jest formą ujawnienia prawa do nieruchomości, lecz stanowi jedynie formę władania nieruchomością, dlatego nie może korzystać ze zwolnienia z opłat w trybie art. 40b ust. 2 pkt 4a ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne.

Marginalnie już tylko dodać można, że rozważania skargi w zakresie negatywnego wpływu konieczności ponoszenia opłaty (300 zł!) na możliwość uwidocznienia w księgach wieczystych (jak w tym przypadku) trwałego zarządu wydają się być przesadzone.

Reasumując, na zasadzie art. 151 ppsa należało orzec jak na wstępie.