Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Urszula Raczkiewicz Sędzia NSA Magdalena Bosakirska (spr.) Sędzia NSA Zofia Przegalińska Protokolant Michał Mazur po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2012 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej O. Spółki z o.o. w R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 maja 2010 r. sygn. akt VI SA/Wa 601/10 w sprawie ze skargi O. Spółki z o.o. w R. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] stycznia 2009 r. nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy oddala skargę kasacyjną

Wyrokiem z dnia 31 maja 2010 r. o sygn. akt VI SA/Wa 601/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę O. Spółki z o.o. z siedzibą w R. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] stycznia 2009 r., nr [...], którą unieważniono przysługujące skarżącej spółce prawo ochronne na znak towarowy OKLAND o numerze R-154904 w części dotyczącej towarów z klasy 19 (okien drewnianych).

I

Z uzasadnienia wyroku wynika, że za podstawę rozstrzygnięcia Sąd pierwszej instancji przyjął następujące ustalenia.

W dniu 31 stycznia 2006 r. [...] "O." J. W. i W. W. Spółka jawna z siedzibą w miejscowości K. P. (dalej określana jako O. sp.j.) złożyła do Urzędu Patentowego RP wniosek o unieważnienie w części dotyczącej towarów z klasy 19 (okna drewniane) prawa ochronnego udzielonego na znak towarowy słowno-graficzny OKLAND o numerze R-154904 na rzecz O. Spółki z o.o. z siedzibą w R. (dalej określana jako O. sp. z o.o.). Wspomniany znak został przeznaczony do oznaczania towarów w klasie 19 - okien drewnianych, oraz mebli i innych wyrobów z drewna i korka (klasa 20) i drewna (klasa 31). Jako podstawę prawną swojego żądania wnioskodawca wskazał początkowo art. 164 w związku z art. 132 ust. 2 pkt 2 oraz art. 123 ust. 1 i 2 ustawy z. dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tekst jednolity: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117, ze zm.; dalej powoływana jako "p.w.p."), lecz w toku postępowania zmodyfikował te podstawę wskazując ostatecznie art. 164 p.w.p. w związku z art. 8 pkt 2 i art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17, ze zm.; dalej powoływana jako "u.z.t."). Zdaniem wnioskodawcy, sporny znak towarowy jest podobny w płaszczyźnie wizualnej, fonetycznej i znaczeniowej do znaku towarowego słowno-graficznego Okland sp.c. JMW Wilk o numerze R-178642, zgłoszonego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz wnioskodawcy, a towary, do oznaczania których przeznaczone są porównywane znaki w klasie 19 są identyczne. Oznaczało to, że rejestracja spornego znaku nastąpiła z naruszeniem art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. Ponadto, równoczesne używanie w nazwie firmy uprawnionej i firmy wnioskodawcy oznaczenia OKLAND może dodatkowo zwiększyć ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia między znakami. W toku postępowania wnioskodawca wskazał, że posiada interes prawny do żądania unieważnienia prawa ochronnego na sporny znak towarowy, bowiem narusza ono jego prawa osobiste, to jest prawo do nazwy przedsiębiorstwa, podlegające ochronie na podstawie art. 23 i art. 24 w związku z art. 43 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej zwana "kc").

O. Spółka z o.o. - uprawniona do znaku OKLAND - wniosła o oddalenie wniosku o unieważnienie prawa ochronnego. Stwierdziła, że wnioskodawca nie wykazał interesu prawnego w żądaniu częściowego unieważnienia prawa ochronnego na sporny znak towarowy. Ponadto, zdaniem uprawnionej, przeciwstawione oznaczenia są przeznaczone dla różnych towarów z klasy 19, z uwagi na istniejące różnice dotyczące m.in. surowców, z których są wykonywane, technologii produkcji, parametrów technicznych, ceny, jakości wykonania i walorów estetycznych wpływających na reprezentacyjny charakter okien i drzwi drewnianych, a także na szczególny, odmienny krąg odbiorców i sposób dystrybucji towarów oznaczanych przeciwstawianymi znakami. Wskazała również na brak podobieństwa samych oznaczeń z uwagi na istniejące różnice dotyczące płaszczyzny wizualnej, gdyż pomimo zbieżności elementu słownego OKLAND, przeważają elementy odróżniające przeciwstawianych znaków (w znaku uprawnionego występuje charakterystyczny zielony liść z wpisanym zarysem okna, umieszczony bezpośrednio nad wyrazem OKLAND, zaś w znaku wnioskodawcy występują charakterystyczne cztery kwadraty naniesione na końcową część wyrazu OKLAND). W toku postępowania uprawniona stwierdziła ponadto, że dotychczas nie miały miejsca jakiekolwiek zarzuty lub działania z jej strony, które naruszałyby prawa wnioskodawcy lub utrudniały jego działalność.

Decyzją z dnia [...] stycznia 2009 r. Urząd Patentowy RP, działając w trybie postępowania spornego, unieważnił prawo ochronne udzielone na znak towarowy OKLAND o numerze R- 154904 w części dotyczącej towarów z klasy 19: okien drewnianych, udzielone na rzecz O. Sp. z o.o. Jako podstawę swoich działań organ administracji wskazał art. 8 pkt 2 i art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t. w związku z art. 315 ust. 3 p.w.p. oraz art. 98 kpc w związku z art. 256 ust. 2 p.w.p.

Organ uznał, że wnioskodawca posiada interes prawny do wystąpienia z żądaniem częściowego unieważnienia prawa ochronnego na sporny znak towarowy, zaś jego źródłem są: art. 23 i art. 24 w związku z art. 43 kc i art. 433 kc (dotyczące prawa do firmy), art. 20 i art. 22 Konstytucji RP oraz art. 6 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (gwarantujące swobodne prowadzenie działalności gospodarczej) oraz art. 153 ust. 1 i art. 154 p.w.p. (określające treść prawa ochronnego na znak towarowy).

Organ wskazał, że wynikające z art. 153 ust. 1 p.w.p. prawo wyłączne uprawnionego do używania znaku jest naruszane przez używanie znaku identycznego lub podobnego przez inny podmiot, bowiem może wprowadzić odbiorców w błąd co do pochodzenia towarów. Zatem źródłem interesu prawnego wnioskodawcy posiadającego wcześniejsze prawo ochronne do znaku towarowego Okland stanowią przepisy art. 153 i art. 154 p.w.p.

Zdaniem Urzędu Patentowego, rejestracji dokonano z naruszeniem art. 8 pkt 2 u.z.t. bowiem sporny znak naruszył prawa do firmy wnioskodawcy. Dominujący element słowny spornego znaku (OKLAND) jest identyczny z zasadniczym i odróżniającym elementem firmy wnioskodawcy. Prawo do używania oznaczenia OKLAND w nazwie wnioskodawcy powstało w dniu 1 czerwca 1997 r. i było następnie wykorzystywane w obrocie gospodarczym jako element firmy, pod którą prowadzona byłą działalność zakresie produkcji okien z PCV. Zgłoszenie do ochrony spornego znaku towarowego przez O. Sp. z o.o. nastąpiło w dniu 21 kwietnia 2000 r., zaś samego oznaczenia OKLAND w nazwie przedsiębiorstwa uprawniona zaczęła używać od dnia 28 lipca 1998 r.

W ocenie organu, prawo ochronne na sporny znak towarowy zostało udzielone ponadto z naruszeniem art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t. Przeciwstawiane znaki towarowe przeznaczone są bowiem do oznaczania podobnych towarów w klasie 19, zaś stosowane obecnie technologie oraz materiały podstawowe i pomocnicze wykorzystywane zarówno do produkcji okien z PCV, jak i z drewna pozwalają na uzyskiwanie produktu o bardzo zbliżonym wyglądzie zewnętrznym.

Również same oznaczenia są, zdaniem Urzędu Patentowego, podobne do siebie w stopniu mogącym wprowadzać w błąd potencjalnych odbiorców. Podobieństwo wizualne spornego znaku towarowego OKLAND o numerze R- 154904 do zgłoszonego z wcześniejszym pierwszeństwem znaku towarowego Okland sp.c. JMW Wilk o numerze R-178642 jest konsekwencją identyczności dominującego i wyróżniającego elementu słownego OKLAND oraz występującego w obydwu porównywanych znakach elementu graficznego - rysunku okna. Pozostałe elementy słowne występujące w znaku wnioskodawcy tj. "Sp. c." i "JMW WILK", jak również nieznaczne różnice występujące w zakresie elementów graficznych porównywanych oznaczeń, użytej czcionki i kolorystyki nie stanowią dostatecznej przeciwwagi dla wskazanych powyżej podobieństw występujących między porównywanymi znakami. Oceniając podobieństwo znaków w warstwie fonetycznej oraz w płaszczyźnie znaczeniowej organ uznał, że dominujące w obu znakach jest oryginalne i fantazyjne słowo OKLAND. Użycie tego słowa sprawia, że znaki oceniane całościowo są podobne. W tej sytuacji istnieje realne ryzyko, że w świadomości przeciętnego odbiorcy może powstać przekonanie, że sporny znak towarowy, w niewielkim zakresie zmodyfikowany, jest kolejnym z serii znaków towarowych wnioskodawcy.

O. Spółka z o.o. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na powyższą decyzję Urzędu Patentowego RP. Zarzuciła w szczególności błędne przyjęcie przez organ, że wnioskodawca posiadał interes prawny w żądaniu unieważnienia prawa ochronnego na sporny znak towarowy. Stwierdziła ponadto, ż rejestracja spornego znaku nie narusza prawa do firmy wnioskodawcy, zaś organ błędnie przyjął, że towary, do oznaczania których przeznaczone są przeciwstawione znaki, są tego samego rodzaju i że same znaki są do siebie w taki sposób podobne, że mogłoby to wprowadzać błąd odbiorców co do pochodzenia towarów. Skarżąca zarzuciła również brak należytego rozważenia wszystkich aspektów sprawy wskutek niedostatecznego rozpatrzenia materiału dowodowego.

Wyrokiem z dnia 31 maja 2010 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, Urząd Patentowy nie naruszył art. 8 pkt 2 u.z.t. Powołując się na treść art. 23, art. 24 i art. 43 kc, art. 8 Konwencji paryskiej z dnia 20 marca 1883 r. o ochronie własności przemysłowej (Dz. U. z 1975 r. Nr 9, poz. 51 i 52), a także art. 8 pkt 2 u.z.t., Sąd stwierdził, że ochrona nazwy handlowej (firmy, nazwy używanej w działalności gospodarczej) wyraża się wyłączeniem z rejestracji znaków (oznaczeń), które naruszają prawa osobiste osób trzecich. Rejestracja znaku towarowego odpowiadającego oznaczeniu innego przedsiębiorstwa używanemu przez nie przed zarejestrowaniem znaku, narusza dobra osobiste tego przedsiębiorstwa, przy czym o naruszeniu prawa do firmy można mówić również wówczas, gdy osoba nieuprawniona dokonuje zgłoszenia w celu uzyskania ochrony części nazwy, jeżeli ta część ma charakter wyróżniający. W konsekwencji Sąd pierwszej instancji uznał, że rejestracja znaku towarowego OKLAND, zapewniająca skarżącej spółce wyłączność używania zarejestrowanego znaku, uniemożliwia lub utrudnia wnioskodawcy korzystanie z firmy, której elementem wyróżniającym jest ten znak, a zatem narusza uzasadniony interes wnioskującej spółki.

Sąd pierwszej instancji podzielił stanowisko Urzędu Patentowego, że przeciwstawione znaki towarowe są przeznaczone do oznaczania identycznych towarów, to jest okien. Oceny tej nie zmienia, zdaniem Sądu, okoliczność, że w rzeczywistości okna uprawnionego i wnioskodawcy różnią się między sobą w sposób zasadniczy. Przy ocenie konfuzji decydujące znaczenia ma bowiem zakres udzielonej ochrony, a nie faktyczny sposób produkowania i kształt finalny towarów oznaczanych danym znakiem towarowym. W ocenie Sądu, również krąg odbiorców omawianych towarów obydwu firm mógł być – przynajmniej częściowo – zbieżny.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, organ administracji prawidłowo uznał, że podobne są także przeciwstawione oznaczenia. Członem dystynktywnym oznaczenia wnioskodawcy jest właśnie człon OKLAND. Pozostałe elementy oznaczenia przedsiębiorstwa wnioskodawcy mają wyłącznie charakter informacyjny, wskazujący bądź na formę organizacyjną, w ramach której wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą, bądź na zakres działania tej firmy.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, w rozpatrywanej sprawie Urząd Patentowy prawidłowo przyjął, że interes prawny wnioskodawcy w żądaniu częściowego unieważnienia prawa ochronnego na sporny znak towarowy wynika wprost z okoliczności naruszenia jego praw osobistych, to jest prawa do nazwy przedsiębiorstwa, podlegającego ochronie na podstawie art. 23 i art. 24 kc w związku z art. 43 kc, a także naruszenie praw do zarejestrowanego na jego rzecz znaku towarowego słowno-graficznego Okland sp.c. JMW Wilk o numerze R-178642, podlegającego ochronie na podstawie art. 296 w związku z art. 153 p.w.p.

Sąd pierwszej instancji nie podzielił również zarzutów naruszenia przepisów postępowania, to jest art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.; zwana dalej "k.p.a."). Uznał – wbrew twierdzeniom skarżącego – że Urząd Patentowy wyjaśnił sprawę w sposób należyty, przeprowadzając wszystkie niezbędne w tym celu dowody, a następnie poddając je stosownej analizie.

II

Skargę kasacyjną od wyroku Sądu pierwszej instancji złożyła O. Spółka z o.o.

Spółka zaskarżyła wyrok w całości. Wniosła o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i uwzględnienie skargi poprzez uchylenie zaskarżonej decyzji, a ponadto – o zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego wraz z kosztami zastępstwa procesowego.

Zaskarżonemu wyrokowi strona wnosząca skargę kasacyjną zarzuciła:

I. naruszenie przepisów prawa materialnego:

1. art. 30 u.z.t. w związku z art. 28 k.p.a. poprzez ich błędne zastosowanie, polegające na uznaniu, że wnioskodawcy przysługuje interes prawny w żądaniu unieważnienia znaku towarowego oraz art. 164 p.w.p. w związku z art. 28 k.p.a. poprzez ich błędne zastosowanie polegające na błędnym uznaniu, że wnioskodawca ma interes prawny do złożenia wniosku o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy, pomimo że w niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia jakichkolwiek dóbr lub praw wnioskodawcy;

2. art. 23 i art. 24 w związku z art. 43 kc poprzez błędne uznanie, że rejestracja znaku towarowego na rzecz skarżącego naruszyła dobra wnioskodawcy, w tym prawo do firmy;

3. art. 8 pkt 2 u.z.t. poprzez błędne uznanie, że znak towarowy skarżącego narusza prawa osobiste lub majątkowe wnioskodawcy i w konsekwencji błędnego uznania, że niedopuszczalna była rejestracja znaku towarowego;

4. art. 9 ust. 1 u.z.t., polegające na:

a) błędnym przyjęciu, że przynależność towarów obu producentów do tej samej klasy 19 oznacza, że są to towary tego samego rodzaju;

b) błędnym przyjęciu, że znak towarowy skarżącego jest podobny do znaku wnioskodawcy w takim stopniu, że w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego znak skarżącego mógłby wprowadzać w błąd odbiorców co do pochodzenia towarów.

II. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy:

1. art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269, ze zm.; dalej powoływana jako: p.u.s.a.) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej powoływana jako: p.p.s.a.) poprzez uchybienie przez Sąd pierwszej instancji obowiązkowi kontroli poddanej pod jego jurysdykcję decyzji Urzędu Patentowego RP pod względem zgodności z prawem i jej utrzymaniu w mocy pomimo naruszenia przez organ powołanych wyżej przepisów prawa materialnego oraz przepisów postępowania, to jest art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 k.p.a. w związku z nierozważeniem wszystkich aspektów sprawy spowodowanym niedostatecznym rozpatrzeniem materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie;

2. art. 133 § 1 p.p.s.a. i art. 134 §1 p.p.s.a. poprzez wydanie zaskarżonego wyroku bez rozważenia całokształtu okoliczności faktycznych sprawy i całego materiału dowodowego;

3. art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 141 § 4 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. przez to, że w uzasadnieniu swojego orzeczenia Sąd nie odniósł się do wszystkich zarzutów postawionych w treści skargi.

W uzasadnieniu strona stwierdziła w szczególności, że w toku postępowania wnioskodawca nie wykazał ani nie uprawdopodobnił, że kiedykolwiek doszło lub mogło dojść do naruszenia lub ograniczenia sfery prawnej wnioskodawcy w związku z korzystaniem lub rejestracją spornego znaku towarowego, a tym samym do powstania po stronie wnioskodawcy interesu prawnego do występowania z wnioskiem o unieważnienie prawa ochronnego na sporny znak towarowy.

Skarżąca podniosła, że uprawniony i wnioskodawca działają na różnych geograficznie obszarach (skarżący na Pomorzu, zaś wnioskodawca w czterech województwach Małopolski). Ze względu na specyficzny charakter prowadzonej przez skarżącego działalności (produkcja bardzo drogich okien ze szlachetnych gatunków drewna, przeznaczonych do zastosowania w reprezentacyjnych lub zabytkowych budowlach, m.in. [...]) nigdy nie doszło do kolizji pomiędzy nim a wnioskodawcą. Podmioty te nigdy nie konkurowały ze sobą o uzyskanie tych samych zamówień i nie startowały w tych samych przetargach.

Zdaniem kasatorki, pomiędzy oferowanymi przez nią i wnioskodawcę towarami nie zachodzi jakiekolwiek podobieństwo w zakresie następujących kryteriów: materiał, z którego wykonane są produkty, dostawcy, technologia produkcji, asortyment produktów, przeznaczenie produktów, dystrybucja, cena produktów, krąg odbiorców, wygląd produktów.

Również same przeciwstawione oznaczenia – oceniane jako integralne całości bądź pod kątem formy graficznej – nie wykazują cech podobieństwa.

Urząd Patentowy RP, a także wnioskodawca ([...] "Okland" J. W. i W. W. Spółka jawna) nie skorzystali z prawa złożenia odpowiedzi na skargę kasacyjną.

III

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna jest nieuzasadniona.

Najpierw Naczelny Sąd Administracyjny ocenił zarzut dotyczący istnienia interesu prawnego wnioskodawcy do złożenia wniosku o unieważnienia znaku, bowiem trafność tego zarzutu powodowałaby niedopuszczalność prowadzenia postępowania o unieważnienie znaku towarowego i czyniłaby zbędnym rozpatrywanie dalszych zarzutów.

Omawiany zarzut kasator formułuje jako zarzut naruszenia prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie art. 30 u.z.t. w związku z art. 28 k.p.a. oraz art. 164 p.w.p. w związku z art. 28 k.p.a.

Zarzut sformułowany jest nieprawidłowo, bowiem kasator niejako alternatywnie wskazuje jednocześnie przepisy u.z.t. i p.w.p. jako znajdujące zastosowanie przy ocenie dopuszczalności wniosku o unieważnienie znaku towarowego. Ponieważ Naczelny Sąd Administracyjny, zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. w związku z art. 176 p.p.s.a., jest związany granicami skargi kasacyjnej, skarga ta powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny, a zarzuty kasacyjne powinny wskazywać naruszone przepisy prawa oraz sposób ich naruszenia. Zarzut kasacyjny wskazujący alternatywnie, jako naruszone, przepisy ustawy dawnej (u.z.t.) lub ustawy nowej (p.w.p.) jest sformułowany wadliwie, bowiem to kasator musi wiedzieć co konkretnie kwestionuje.

Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnia, że zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem art. 315 ust. 1 zdanie drugie p.w.p. należy rozumieć w ten sposób, że do oceny skutków zdarzeń prawnych mających miejsce w czasie obowiązywania przepisów p.w.p. stosuje się przepisy tej ustawy, natomiast do oceny ustawowych warunków wymaganych do uzyskania prawa z rejestracji znaku towarowego, zgodnie z art. 315 ust. 3 p.w.p., stosuje się przepisy u.z.t. (por. np. wyrok NSA z dnia 24 maja 2006 r., sygn. akt II GSK 67/06, LEX nr 232075; wyrok NSA z dnia 20 marca 2007 r., sygn. akt II GSK 364/06).

W sprawie niniejszej wniosek o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy OKLAND - R 154904 został złożony w dniu 31 stycznia 2006 r. tj. w okresie obowiązywania p.w.p., zatem do oceny jego dopuszczalności mają zastosowanie przepisy art. 164 i art. 165 p.w.p., nie zaś art. 30 u.z.t. W tym stanie rzeczy zarzut naruszenia przez Urząd Patentowy art. 30 ust. 1 u.z.t. w związku z art. 28 k.p.a. należy uznać za nieusprawiedliwiony, bowiem w sprawie niniejszej dopuszczalność wniosku o unieważnienie prawa winna być oceniana w świetle art. 164 i art. 165 p.w.p.

Zarzut dotyczący naruszenia art. 164 p.w.p. w związku z art. 28 k.p.a. także jest nieusprawiedliwiony. Sąd pierwszej instancji trafnie zaakceptował pogląd organu, że w sprawie niniejszej wnioskodawca ma interes prawny do złożenia wniosku o unieważnienie prawa do znaku towarowego. Mylny jest pogląd kasatora, że dla ustalenia istnienia interesu prawnego konieczne jest wystąpienie konfliktu między stronami oraz toczące się spory co do korzystania z kolizyjnych praw. Interes prawny w istocie polega na zazębianiu się sfer prawnych dwóch podmiotów w taki sposób, że prawo posiadane przez jeden podmiot przeszkadza w pełnym korzystaniu z prawa posiadanego przez drugi podmiot. Rzeczą organu administracji jest wówczas ocena, które prawo ma być nadal chronione, a które należy unieważnić.

Nie ulega wątpliwości, że sytuacja taka istniała w sprawie niniejszej. Prawo ochronne do znaku towarowego OKLAND – R-154904 (zgłoszonego do ochrony 21 kwietnia 2000 r.) służące O. Spółce z o.o. pokrywało się w części z wcześniejszym prawem do firmy wnioskodawcy "[...] O. J., W. W. sp.j." funkcjonującej w obrocie prawnym od 1 czerwca 1997 r. Jednocześnie wyłączność korzystania z prawa do znaku towarowego słowno-graficznego Okland R-178642, zgłoszonego do ochrony 19 kwietnia 2000 r., zarejestrowanego dla towarów w klasie 19 - okien z PCV mogła zostać naruszona przez zarejestrowanie później zgłoszonego znaku towarowego słowno-graficznego OKLAND R-154904 dla towarów w klasie 19 - okien drewnianych. Sama kolizja wymienionych praw jest wystarczająca dla uznania istnienia interesu prawnego do złożenia wniosku o unieważnienie przez podmiot, z którego sferą prawną koliduje znak OKLAND R–154904. Zarzut błędnej oceny istnienia interesu prawnego wnioskodawcy uznać więc należy za nieusprawiedliwiony.

Naczelny Sąd Administracyjny ocenił następnie zarzuty procesowe.

Nie jest usprawiedliwiony zarzut procesowy dotyczący naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. Naruszenie powołanego przepisu ma miejsce wówczas, gdy uzasadnienie wyroku Sądu pierwszej instancji nie spełnia wymogów ustawowych co do treści. Zgodnie z powołanym przepisem uzasadnienie wyroku powinno zawierać: zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzuty skargi, stanowiska pozostałych stron, podstawę prawną i jej wyjaśnienie. Jeżeli uzasadnienie wyroku nie spełnia wskazanych wymogów i z tego powodu wyrok nie poddaje się kontroli instancyjnej, to takie naruszenie może być podstawą skutecznego zarzutu kasacyjnego. W sprawie niniejszej uzasadnienie wyroku Sądu pierwszej instancji jest niezwykle obszerne (żeby nie powiedzieć zbyt obszerne) i wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej Sąd ten przedstawia swoje stanowisko także w kwestii identyczności towarów (s. 32 - 33) oraz w kwestii zasięgu terytorialnego działalności prowadzonej przez wnioskodawcę i uprawnionego (s. 37 - 38). Zatem uzasadnienie nie zawiera luk, które by je dyskwalifikowały.

Nie jest także trafny zarzut naruszenia art. 1 § 1 i § 2 p.u.s.a. i art. 3 § 1 p.p.s.a. poprzez uchybienie przez Sąd pierwszej instancji obowiązkowi kontroli i utrzymanie w mocy decyzji wydanej z naruszeniem art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 k.p.a.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd pierwszej instancji w sposób wystarczający odniósł się do wszystkich zarzutów skargi oraz ocenił zaskarżoną decyzję zgodnie z wymogami art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd przedstawił swoje stanowisko w zasadniczych kwestiach decydujących o sposobie rozstrzygnięcia sprawy: wypowiedział się w kwestii interesu prawnego, kolizji zaskarżonego znaku towarowego z wcześniejszym prawem do firmy, kolizji tego znaku ze znakiem wcześniejszym zarejestrowanym dla towarów w tej samej klasie. Ocenił podobieństwo towarów i podobieństwo znaków oraz niebezpieczeństwo pomyłki u klienteli. Choć wywody Sądu są przemieszane i fragmentami chaotyczne, to należy uznać, że wszystkie kwestie istotne dla rozstrzygnięcia zostały poruszone i decyzja organu oceniona wszechstronnie. Podkreślić należy, że Sąd pierwszej instancji nie stwierdził naruszeń postępowania ze strony organu, a stanowisko Sądu w tej kwestii jest w pełni trafne. Uznać należy, że postępowanie administracyjne przeprowadzone zostało bardzo wnikliwie, a decyzja Urzędu Patentowego jest niezwykle starannie i wszechstronnie uzasadniona. Zarzut naruszenia art. 1 § 1 i § 2 p.u.s.a. i art. 3 § 1 p.p.s.a. w związku z art. 7, ar. 77 § 1, art. 80 i art. 107 k.p.a. oraz art. 134 § 1 p.p.s.a jest zatem nieusprawiedliwiony.

Ponieważ skarga kasacyjna nie zawiera żadnego uzasadnienia zarzutu naruszenia przez Sąd art. 133 § 1 p.p.s.a. ("sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy"), zarzut ten uznać należy za nieusprawiedliwiony.

Wobec tego, że Naczelny Sąd Administracyjny nie dopatrzył się zarzucanych naruszeń przepisów postępowania, przystąpił do oceny zarzutów naruszenia prawa materialnego.

Zarzuty naruszenia art. 23 i art. 24 kc w związku z art. 43 kc. oraz zarzut naruszenia art. 8 pkt 2 u.z.t., jako ściśle ze sobą powiązane, Naczelny Sąd Administracyjny oceni łącznie, ponieważ dotyczą one ustalenia naruszenia prawa do firmy i skutków tego naruszenia z punktu widzenia uregulowań u.z.t.

Omawiane zarzuty są nietrafne. Postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą pod firmą zawierającą jako element wyróżniający słowo Okland od 1 czerwca 1997 r., zaś uprawniona O. Sp. z o.o. została zarejestrowana pod nazwą O. w dniu 28 lipca 1998 r. (a więc później). Z powyższego zestawienia dat wynika, że prawo wnioskodawcy do firmy O. powstało wcześniej niż prawo z rejestracji znaku towarowego ze słowem OKLAND należącego do uprawnionej. Ponieważ utrwalony jest w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego cytowany przez organ i Sąd pierwszej instancji pogląd, że w takiej sytuacji dochodzi do naruszenia dobra osobistego uprawnionego w postaci prawa do firmy tj. naruszenia praw chronionych art. 23 i art. 24 kc w związku z art. 43 kc, zatem trafny jest pogląd, iż to naruszenie dóbr osobistych wypełnia znamiona art. 8 pkt 2 u.z.t. i stanowi przeszkodę rejestracyjną znaku towarowego. W sytuacji ustalonej w sprawie niniejszej, kiedy oba podmioty funkcjonowały na rynku okien wykonywanych na zamówienie, posługiwanie się w znaku towarowym fantazyjnym słowem Okland, używanym wcześniej jako nazwa podmiotu wcześniej działającego, niewątpliwie narusza prawo do firmy. Zatem pogląd kasatora dotyczący naruszenia art. 23, art. 24 kc w związku z art. 43 kc i art. 8 pkt 2 u.z.t. jest nieusprawiedliwiony.

Nie jest także usprawiedliwiony zarzut naruszenia art. 9 ust. 1 u.z.t. przez błędne uznanie jednorodzajowości towarów i niebezpieczeństwa wprowadzenia odbiorców w błąd. Zarzut jest wadliwie sformułowany. Kasator powinien wskazać precyzyjnie, który przepis prawa i w jaki sposób został jego zdaniem naruszony. Podany w zarzucie art. 9 ust.1 u.z.t. składa się z pięciu jednostek redakcyjnych, z których każda dotyczy całkowicie odmiennej sytuacji faktycznej i prawnej, natomiast kasator nie wskazał, o którą z nich mu chodzi, ani też na czym polegało naruszenie prawa materialnego (tzn. na błędnej wykładni, czy na błędnym zastosowaniu). Z treści powołanego zarzutu wynika natomiast, że powołując się na bliżej nieokreślony przepis prawa materialnego kasator chciałby zaskarżyć ustalenia poczynione przez organ. Prawidłowość oceny przez Sąd pierwszej instancji ustaleń dokonanych przez organ była już poddana kontroli wyżej w ramach rozpatrywania zarzutów procesowych. W uzupełnieniu wywodów dotyczących prawidłowości dokonanych ustaleń Naczelny Sąd Administracyjny wskazuje, że Sąd pierwszej instancji wnikliwie rozważył ustalenie jednorodzajowości towarów i niebezpieczeństwo wprowadzenia odbiorców w błąd. Stanowisko Sądu pierwszej instancji w obu kwestiach jest trafne.

Jest niesporne, że obie firmy wytwarzały towary w klasie 19 tj. okna na zamówienie. Uprawniona wytwarzała luksusowe okna drewniane, zaś wnioskodawczyni wytwarzała wysokiej jakości okna z PCV. Sąd pierwszej instancji trafnie zaakceptował pogląd organu, że mimo różnego tworzywa i technologii wytwarzania należy uznać jednorodzajowość towarów, bowiem towary te mają tożsame przeznaczenie i bardzo zbliżony wygląd oraz skierowane są do tego samego kręgu odbiorców, którzy poszukując wysokiej jakości okien na zamówienie mogą rozważać oferty obu producentów. Uznanie jednorodzajowości towarów było zatem prawidłowe.

Nie jest także trafny zarzut dotyczący braku podobieństwa znaków. Organ i Sąd trafnie uznały, że przeciwstawione znaki słowno-graficzne zwierające jako dominujące elementy słowo fantazyjne - Okland oraz zarys okna - są podobne, nawet wtedy kiedy mają różną barwę, a słowo Okland pisane jest różną czcionką. Analiza znaków na wszystkich trzech płaszczyznach potwierdziła występowanie podobieństwa między nimi, a prawidłowość jej przeprowadzenia nie budzi zastrzeżeń.

Pozostało do rozważenia, czy wskazane wyżej podobieństwo towarów i znaków mogło spowodować niebezpieczeństwo pomyłki ze strony odbiorców. Organ i Sąd pierwszej instancji trafnie uznały, że przy jednorodzajowości towarów i podobieństwie znaków istnieje niebezpieczeństwo wprowadzenia odbiorców w błąd co do pochodzenia towarów w szczególności poprzez ryzyko skojarzenia między znakami i niebezpieczeństwo przypuszczenia, że uprawnionego łączą z wnioskodawcą więzi organizacyjne, gospodarcze lub prawne istotne dla powstawania, oznaczania lub wprowadzania do obrotu okien. Pogląd ten jest trafny. Nie ma racji kasator, że z uwagi na różny materiał, z którego wytwarzane są okna i różne technologie, a także różne siedziby obu firm, kręgi odbiorców są różne i nie mogą się pokrywać. Odbiorcy poszukujący wysokiej jakości okien na zamówienie mogą rozważać obie propozycje tj. zakup droższych okien drewnianych lub drewnopodobnych, tańszych okien z PCV. Odbiorcy mogą także uważać, że firmy posiadające w nazwie słowo Okland i posługujące się znakami towarowymi zawierającymi człon Okland są powiązane.

Na zakończenie przypomnieć należy istotę i sens istnienia znaku towarowego zarówno na gruncie u.z.t. jak i p.w.p. Polega ona na tym, że znak towarowy służy do odróżniania towarów i usług pochodzących z jednego przedsiębiorstwa od takich samych towarów i usług pochodzących z innego przedsiębiorstwa (art. 4 ust. 1 u.z.t. i art. 120 ust. 1 p.w.p.). Z celu, jakim jest odróżnianie, wynika zasadnicza przesłanka negatywna udzielenia znakowi ochrony. Tą przesłanką negatywną jest podobieństwo znaku towarowego zgłoszonego do ochrony dla danej grupy towarów do innego znaku, już korzystającego z ochrony, w tej samej grupie towarów o ile podobieństwo to mogłoby wprowadzić w błąd przeciętnego odbiorcę w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego co do pochodzenia towarów (art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t.). Założeniem wskazanego rozumowania jest możliwość występowania w obrocie towarów opatrzonych porównywanymi znakami. W sprawie niniejszej jest niesporne, że obie firmy posługiwały się znakami towarowymi ze słowem Okland dla wysokiej jakości okien na zamówienie. W tym stanie rzeczy trafne było uznanie, iż zachodzą przesłanki do unieważnienia znaku z późniejszym pierwszeństwem.

Mając powyższe na względzie Naczelny Sąd Administracyjny uznał wszystkie zarzuty skargi kasacyjnej za nieusprawiedliwione i działając na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.