Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia WSA Joanna Wierchowicz Sędziowie: sędzia WSA Jacek Niedzielski sędzia WSA Dariusz Skupień (spr.) Protokolant: pom.sekr.sąd. Agnieszka Baczuń po rozpoznaniu w dniu 22 września 2005r. na rozprawie sprawy ze skargi Z.M. SA na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości za 2003r. I. Uchyla zaskarżoną decyzję; II. Zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącego Z.M. SA kwotę 5.115,00 zł (pięć tysięcy sto piętnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania przed sądem.

I S.A./Go 469/05

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy z dnia [...] maja 2004r. w sprawie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości za 2003 rok.

W rozpoznawanej sprawie był następujący stan faktyczny. Z.M. S.A. zwróciła się do Urzędu Gminy z wnioskiem o stwierdzenie, że dokonała zapłaty nienależnego podatku od nieruchomości za rok 2003, dotyczącego działek o numerach ewidencyjnych [...] o łącznej powierzchni 10,41 ha.

W uzasadnieniu podniosła, iż przedmiotowe grunty mają charakter gruntów rolnych,

co wynika z ewidencji gruntów, a na działkach tych nie jest prowadzona działalność gospodarcza. Po przeprowadzeniu analizy stanu prawnego zapłata za 2003r. była nieuzasadniona. Podatnik wskazał, iż zgodnie z brzmieniem art.1 ustawy o podatku rolnym obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003r., opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności innej niż działalność rolnicza.

Podobną regulację zawiera przepis art.2 ust.2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych – opodatkowaniu podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

Decyzją z dnia [...] maja 2004r. Wójt Gminy orzekł o braku podstaw do stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości za 2003r. w kwocie 58.263,50 zł.

W uzasadnieniu podał, że z wpisów do Krajowego Rejestru Sądowego wynika,

że przedmiotem działalności gospodarczej wnioskodawcy jest m.in. "kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek" oraz "zagospodarowanie i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek" a także "wynajem nieruchomości na własny rachunek". Zatem z przedmiotu działalności podatnika, wynika, iż na będących jego własnością gruntach, nie tylko prowadzi działalność gospodarczą, ale są one wręcz przedmiotem tej działalności. Grunty te stanowiące wcześniej działkę [...] uległy podziałowi na 75 mniejszych działek budowlanych na mocy decyzji Wójta Gminy z dnia [...] marca 2003r. Poza tym Starosta Powiatu wydał decyzję o zatwierdzeniu projektu budowy na tych gruntach stacji transformatorowej pod potrzeby zasilania osiedla domów jednorodzinnych.

W wyniku podziału powstały działki przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną wolnostojącą wraz z towarzyszącą funkcją usługową, tereny usług sportu, tereny komercyjne, tereny komunikacji pieszej i pieszo-jezdnej, tereny komunikacji kołowej.

Według Wójta Gminy czynności te należało uznać za zagospodarowywanie nieruchomości na własny rachunek w celu ich sprzedaży. To natomiast jest zgodne z zapisem dotyczącym przedmiotu działalności spółki.

Ponadto organ I instancji wskazał, iż przedmiotowe grunty wcześniej, tj. w 2001r., zostały przeznaczone na cele nierolnicze.

Od decyzji spółka odwołała się zarzucając naruszenie art.2 ust.2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych przez ich niezastosowanie.

Skarżący w uzasadnieniu podniósł, iż nie może zgodzić się ze stanowiskiem Wójta Gminy i podtrzymuje wszystkie argumenty podniesione w odwołaniu z dnia [...] listopada 2003r.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze rozpoznając sprawę, utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję, uznając, że skarżąca spółka jest właścicielem gruntów położonych o powierzchni 10,4041 ha, fizycznych, składających się głównie z użytków rolnych oznaczonych w ewidencji gruntów i budynków jako rolne klasy IIIb i IVa w minimalnej ilości LzRV.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze podniosło w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji,

iż należało się zgodzić ze stanowiskiem Wójta Gminy, że działania podjęte przez skarżącego są związane z zagospodarowaniem nieruchomości na własny rachunek w celu ich sprzedaży.

Jest oczywiste, bowiem, że bez wykonania wyżej wymienionych czynności obrót tymi gruntami na cele niezwiązane z produkcją rolną byłby niemożliwy. Jest to, więc element działalności. Tym samym grunty te, jako zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

W tej sytuacji Samorządowe Kolegium Odwoławcze przyjęło, że nie można uznać,

aby podatek został nienależnie zapłacony i że z tego tytułu stosownie do wymogu

art.72 § 1 pkt1 Ordynacji podatkowej powstała nadpłata.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wniosła spółka Z.M. S.A., zarzucając zaskarżonej decyzji:

1. Naruszenie art.2 ust.2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w związku

z art.1 ustawy o podatku rolnym;

2. Naruszenie art.121 § 1 Ordynacji podatkowej.

Podnosząc powyższe zarzuty wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi, skarżąca stwierdziła, iż nie można zgodzić się z argumentacją zaprezentowaną przez organy obu instancji, że będące własnością spółki działki o powierzchni 10,41 ha, mimo ich zaklasyfikowania w ewidencji gruntów jako grunty rolne, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, bowiem są wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej przez podatnika. Wniosek powyższy został przez organy wyprowadzony z faktu, że we wpisie podatnika do Krajowego Rejestru Sądowego uwidocznione zostały jako jeden z wielu przedmiotów "kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek" oraz "zagospodarowanie i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek". Sporne grunty pierwotnie stanowiły jedną działkę ewidencyjną, a podatnik dokonał jej podziału na większą ilość działek, co zdaniem organów jest równoznaczne z prowadzeniem działalności gospodarczej na tym gruncie. Skarżąca z takim stanowiskiem organów nie zgadza się, podtrzymując w mocy argumenty podniesione przez nią w odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji.

Organ drugiej instancji oparł się na przepisie art.1a ust.1 pkt3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zawierającym definicję gruntu dla celów ustawy. W myśl tej definicji gruntami podlegającymi opodatkowaniu są wszystkie grunty znajdujące się w posiadaniu przedsiębiorcy, chyba że ze względów technicznych nie są i nie mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej.

Wójt Gminy pominął jednak zupełnie przepis szczególny ustanawiający wyjątek

od tej definicji – a mianowicie art.2 ust.2 ustawy, w myśl którego, opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Z tego przepisu jednoznacznie wynika, że znajdujący się w posiadaniu przedsiębiorcy grunt rolny nie podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, chociażby mógł być wykorzystywany do prowadzenia na nim działalności gospodarczej – a więc nie tylko zawierających w sobie potencjalną możliwość zajęcia, lecz faktycznie zajętych.

Fakt, że grunt podzielono na mniejsze działki, a także decyzja o zatwierdzeniu projektu budowy stacji transformatorowej nie oznaczają zajęcia gruntów na cele prowadzonej działalności.

Sporne grunty nie były, nie są i w najbliższej przyszłości nie będą użytkowane przez podatnika gospodarczo. Opracowanie planów dla jakiegokolwiek terenu, czy dokonanie geodezyjnych jego podziałów w żadnym wypadku nie może być równoznaczne z jego gospodarczym wykorzystaniem – nie mogą być zwłaszcza traktowane jako "zajęcie" gruntu na prowadzenie działalności gospodarczej. Słowo "zajęcie" ma w języku polskim ściśle określone znaczenie związane z fizycznym objęciem gruntu w użytkowanie. Takie "zajęcie" w wypadku spornych działek nie nastąpiło. Reguły wykładni przepisów podatkowych zakazują wykładni rozszerzającej obowiązki podatkowe podatnika, a do takiej wykładni prowadzi rozumowanie organów obu instancji.

W myśl tego rozumowania samo nabycie gruntu przez przedsiębiorcę budowlanego byłoby zajęciem go na cele działalności gospodarczej, o takiej sytuacji jednak można mówić dopiero od momentu zgłoszenia rozpoczęcia budowy. Również fakt, że przedsiębiorca prowadzi kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek a więc nie jest licencjonowanym pośrednikiem w obrocie nieruchomościami – nie oznacza, że każda nabyta przez niego nieruchomość automatycznie staje się nieruchomością zajętą na cele prowadzenia działalności gospodarczej. Taki przedsiębiorca może przecież nabyć nieruchomość rolną traktując ją choćby jako lokatę kapitałową, co wcale nie zmieni jej klasyfikacji.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w piśmie nazwanym – Odpowiedź na skargę wniosła o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie. Na wstępie należy zauważyć, że sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej obejmującą

m.in. orzekanie w sprawie skarg na decyzje administracyjne (art.3 § 1 i §2 pkt1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

Dz. U. nr 153 poz. 1270 ze zm., zwanej w dalszej części P.p.s.a.), które oceniane są z punktu widzenia ich legalności, a więc zgodności z prawem zarówno materialnym jak i formalnym. Tak rozumiejąc rolę sądu w niniejszej sprawie, sąd uznał, że zaskarżona decyzja narusza przepisy prawa.

Regulacją mającą istotne znaczenie w rozpoznawanej sprawie był art.2 ust.2 ustawy

o podatkach i opłatach lokalnych, zgodnie z którym opodatkowaniu podatkiem

od nieruchomości nie podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Organ pierwszej jak i drugiej instancji przyjął, iż skarżący nadal jest właścicielem użytków rolnych albowiem taki istniał na dzień wydania decyzji zapis w rejestrze gruntów, pomimo że grunty te zostały w 2001r. przeznaczone na cele nierolnicze.

Spór pomiędzy organami i skarżącą spółką sprowadza się do interpretacji pojęcia "zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej". Przez pojęcie "zajęcie" należy rozumieć, co słusznie podnosi skarżący, faktyczne wykorzystywanie gruntu a nie samą tylko możliwość jego wykorzystywania. Nie można, więc uznać za słuszny poglądu, z którego wynika, iż o tym czy dany grunt jest "zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej" nie decyduje jego faktyczne fizyczne wykorzystanie a decydujące znaczenie ma kwestia zakresu wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, przedmiotu prowadzenia działalności spółki.

Należy przypomnieć, iż wpis w tym zakresie ma charakter deklaratoryjny, nie wywołuje w tym przypadku żadnych negatywnych skutków na podejmowaną przez spółkę działalność.

Nie ma żadnego ograniczenia w tym, aby spółka prowadziła np. działalność gospodarczą, która nie została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego i na potrzeby tej działalności zajęła część posiadanych użytków rolnych. Kierując się prezentowanym poglądem organu pierwszej i drugiej instancji należałoby przyjąć, że w takiej sytuacji nie wystąpiłby podatek od nieruchomości, byłoby to jednak sprzeczne z art.2 ust.1 wówczas obowiązującej ustawy z dnia 19 listopada 1999r. – Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. nr 101 poz. 1178). Zgodnie z tym przepisem działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie

i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Wskazane właściwości działalności gospodarczej zostały dookreślone w zachowującej swoją aktualność uchwale Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991r. III CZP 117/91, OSP 1992 z.11-12 poz. 235, w której wskazano takie cechy działalności gospodarczej, jak:

1. Zawodowy (a więc stały) charakter;

2. Związaną z nią powtarzalność podejmowanych działań;

3. Podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania;

4. Uczestnictwo w obrocie gospodarczym.

Ze wskazanej regulacji oraz uchwały nie wynika, aby działalnością gospodarczą była tylko ta wynikająca z prowadzonego rejestru.

Prowadzenie działalności gospodarczej, w zakresie nie wynikającym ze zgłoszonego

w Krajowym Rejestrze Sądowym skutkuje jedynie zastosowaniem przez Sąd Rejestrowy regulacji art.24 i następnych z ustawy z dnia 20 sierpnia 1997r. (Dz. U. nr 121, poz. 769).

Reasumując należy uznać, iż znaczenie w sensie normatywnym ma zajęcie w sensie fizycznym użytku rolnego na prowadzoną działalność gospodarczą a nie samo jej nabycie i uzyskiwanie decyzji administracyjnych dotyczących tego gruntu.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ drugiej instancji powinien przeanalizować pismo skarżącego z dnia [...] lutego 2002r. kierowane do organu pierwszej instancji, w której stwierdził on, iż na terenie przedmiotowej działki zainwestował w w.w. teren około 150.000,00 zł i planuje również uzbrojenie tych terenów w sieci.

Organ powinien rozważyć, czy nie należy przeprowadzić postępowania dowodowego celem ustalenia, czy pomimo twierdzeń skarżącej spółki, nie dokonała ona w 2003r. faktycznego "zajęcia użytków rolnych" poprzez wykonywanie innych, niż tylko administracyjne czynności.

Biorąc, więc pod uwagę powyższe oraz treść art.2 ust 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, na podstawie art.145 § 1 pkt1 lit. a należało uchylić zaskarżoną decyzję.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art.200 w zw. z art.205 § 2 P.p.s.a. i § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r., w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Na koszty te składają się wpis – 1.500,00 zł, opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa – 15,00 zł, wynagrodzenie za zastępstwo procesowe – 3.600,00 zł, łącznie – 5.115,00 zł.