Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Bogusław Dauter po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia J. B. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 2 grudnia 2013 r., sygn. akt I SA/Rz 810/13 w przedmiocie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi J. B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w R. z dnia 18 czerwca 2013 r., nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 r. postanawia: oddalić zażalenie.

1. Postanowieniem z 2 grudnia 2013 r., I SA/Rz 810/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie, nie znajdując przesłanek do zastosowania wobec skarżącej instytucji prawa pomocy na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a., oddalił wniosek J. B. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.

W swoich rozważaniach sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że koszty sądowe w sprawie nie są niskie. Wpis sądowy od wniesionej skargi wynosi 28.453,00 zł, ale jako wpis stosunkowy jest pochodną wysokości należności pieniężnej objętej zaskarżoną decyzją, a ta z kolei odzwierciedla skalę prowadzonej przez skarżącą działalności gospodarczej. Analiza sprawy i sytuacji skarżącej w kontekście przesłanek przyznania prawa pomocy, według sądu, nie czyni nierealną dla skarżącej jako zobowiązanej do uiszczenia tych kosztów, możliwości poniesienia wymaganych opłat w sprawie.

2. W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżąca zarzuciła naruszenie art. 246 § 1 w zw. z art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, dalej jako: "P.p.s.a.") poprzez orzeczenie, iż skarżąca będzie w stanie ponosić koszty sądowe w wskazanej wysokości i oddalenie wniosku o przyznanie prawa pomocy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

3. Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przechodząc do kontroli zaskarżonego orzeczenia, Naczelny Sąd Administracyjny przypomina, że przepis art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a., stanowi, że przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Z powyższego przepisu wynika obowiązek wykazania przez stronę, że jej sytuacja majątkowa nie pozwala na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Zatem strona ta powinna podejmować takie czynności, które przekonałyby sąd o zasadności jej wniosku (por. postanowienie NSA z 23 kwietnia 2009 r., I FZ 71/09). Podkreśla się również, że posiadanie majątku, w szczególności nieruchomości w zasadzie wyklucza możliwość zwolnienia od kosztów sądowych. Także sposób, w jaki właściciel wykorzystuje swój majątek, nie może nie mieć wpływu na ocenę, czy posiada on dostateczne środki na uiszczenie wpisu. Istotne jest bowiem, że posiadany majątek może przynosić potencjalne pożytki. Ponadto, podkreślenia wymaga że udzielenie stronie prawa pomocy jest formą dofinansowania jej z budżetu państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe (postanowienie NSA z 6 października 2004 r., GZ 61/04).

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego prawidłowe jest stanowisko sądu pierwszej instancji, iż skarżąca nie spełnia przesłanek wskazanych w art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. Rozpoznając sprawę sąd miał obowiązek wszechstronnie i wyczerpująco odnieść się do przytoczonych we wniosku okoliczności i do materiału dowodowego zebranego w sprawie. Sąd dokonał oceny sprawy i analizy dokumentów przedstawionych przez skarżącą, o czym świadczy treść uzasadnienia zaskarżonego postanowienia i nie znalazł okoliczności uzasadniających przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Skarżąca prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna, z której od stycznia do 31 lipca 2013 r. osiągnęła przychód w wysokości 137.553 zł, posiada udziały w spółce F. spółka jawna – 20% udziałów (przychód za 7 miesięcy 2013 r. 179.520,31 zł) i F. spółka jawna – 25 % udziałów (przychód za 7 miesięcy 2013 r. 466.168,56 zł). Ponadto, czego skarżąca nie podała we wniosku o przyznanie prawa pomocy, a co zostało przedstawione w aktach administracyjnych sprawy – skarżąca jest współwłaścicielką nieruchomości położonych w R. i w K. o charakterze komercyjnym. Przedstawione informacje doprowadziły sąd pierwszej instancji do słusznej konstatacji, że majątek nieruchomy skarżącej obiektywnie jest duży, a oprócz niego wartość ekonomiczną posiadają wkłady w spółkach jawnych, jednocześnie ujawnione przez skarżącą dane nie dawały pełnego obrazu jej kondycji finansowej. W tym stanie rzeczy sytuacja majątkowa skarżącej jawi się jako niedostatecznie wyjaśniona, a to na stronie wnioskującej o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar wykazania, że zaistniały okoliczności faktyczne, uzasadniające uwzględnienie wniosku. Rozstrzygnięcie o udzieleniu wnioskodawczyni uprawnienia procesowego w postaci przejęcia finansowania jego udziału w sprawie przez Skarb Państwa, mogło zapaść jedynie na podstawie klarownie przedstawionego przez stronę stanu faktycznego. Ponieważ skarżąca nie dopełniła ciążących na niej obowiązków w powyższym zakresie, WSA w Rzeszowie zobligowany był oddalić wniosek, co też uczynił, stosownie do przepisów obowiązującego prawa.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji