Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Hanna Kamińska Sędziowie NSA Jan Bała Janusz Zajda (spr.) Protokolant Katarzyna Łysiak po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2014 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej M. J. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 30 maja 2014 r., sygn. akt VI SA/Wa 3130/13 w sprawie ze skargi M. J. na decyzję Naczelnego Lekarza Lotnictwa Cywilnego z dnia [...] sierpnia 2013 r., nr [...] w przedmiocie orzeczenia lotniczo-lekarskiego o zdolności do wykonywania czynności lotniczych postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. postanowieniem z 30 maja 2014 r., sygn. akt VI SA/Wa 3130/13 odrzucił skargę M. J. na decyzję Naczelnego Lekarza Lotnictwa Cywilnego z [...] sierpnia 2013 r. w przedmiocie orzeczenia lotniczo-lekarskiego o zdolności do wykonywania czynności lotniczych.

Z uzasadnienia orzeczenia wynika, że M. J. wystąpił o wystawienie orzeczenia lotniczo-lekarskiego w celu zniesienia ograniczeń czynności lotniczych.

Lekarz orzecznik w orzeczeniu nr [...] z [...] lipca 2013 r. stwierdził u pilota M. J. wielonaczyniową chorobę wieńcową, leczoną dwukrotną plastyką wieńcową z implantacją stenów. Uznał konieczność okresowych badań kontrolnych, w celu upewnienia się, co do braku pogorszenia funkcji układu krążenia, oraz określił zdolność skarżącego do wykonywania czynności lotniczych według klasy 1/2/LAPL, z ograniczeniami: OML, OSL, VDL i TML 3 miesiące.

Powyższe orzeczenie zostało utrzymane w mocy decyzją Naczelnego Lekarza Lotnictwa Cywilnego z [...] sierpnia 2013 r., nr [...]. Naczelny Lekarz wskazał na konieczność rozszerzonych badań kardiologicznych wnioskodawcy, a także zasadność ograniczenia terminu ważności orzeczenia lotniczo-lekarskiego o zdolności do wykonywania czynności lotniczych na okres 3 miesięcy, potrzebę utrzymania ograniczeń OML i OSL oraz przeprowadzania kontrolnych badań okresowych.

Wnioskodawca został pouczony w decyzji o możliwości zaskarżenia rozstrzygnięcia do właściwego sądu administracyjnego.

Sąd I instancji uznał, że skarga podlega odrzuceniu na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270; dalej: ppsa) z powodu braku kognicji wojewódzkiego sądu administracyjnego do jej rozpoznania.

Wskazał, że rozstrzygnięcie Naczelnego Lekarza Lotnictwa Cywilnego nie mieści się w granicach wskazanych w art. 3 ppsa. Zdaniem Sądu I instancji zaskarżone orzeczenie nie jest ani decyzją administracyjną, ani innym niż określony w art. 3 § 1 lub § 2 ppsa aktem lub czynnością z zakresu administracji publicznej, dotyczącą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. Fakt, że stosownie do art. 106 ust. 3 ustawy - Prawo lotnicze (Dz.U. z 2012 r., poz. 933), do postępowań w sprawie odwołań od orzeczeń lekarzy i komisji lekarskich stosuje się odpowiednio przepisy kpa, nie determinuje jeszcze właściwości sądu administracyjnego w sprawie rozpoznania skarg na orzeczenia takich lekarzy. Nadto żaden przepis szczególny nie przewiduje kontroli sądowoadministracyjnej dla orzeczeń lekarskich wydawanych na podstawie przepisów ustawy - Prawo lotnicze. Zdaniem Sądu I instancji rozstrzygnięcie Naczelnego Lekarza Lotnictwa Cywilnego - mimo nazwy - nie jest decyzją administracyjną, gdyż nie spełnia wymagań z art. 107 § 1 kpa, nie zawiera bowiem m.in. podstawy prawnej rozstrzygnięcia.

W skardze kasacyjnej od powyższego orzeczenia M. J. wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

1. pominięcie i niezastosowanie przepisów rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 15 marca 2013 r. w sprawie wymagań w zakresie sprawności psychicznej i fizycznej kandydatów na członków personelu lotniczego oraz członków personelu lotniczego i kandydatów na członków personelu pokładowego oraz członków personelu pokładowego (Dz.U. z 2013 r., poz. 373) i przyjęcie, że o treści orzeczenia Naczelnego Lekarza Lotnictwa Cywilnego decydują wyłącznie wyniki badań lekarskich, a nie przepisy prawa administracyjnego;

2. pominięcie i niezastosowanie przepisów art. 94, art. 96 ust. 1 pkt 5, art. 98 ust. 2 oraz art. 110 ustawy - Prawo lotnicze oraz przyjęcie, że orzeczenie nie dotyczy uprawnień i obowiązków pilota wynikających z przepisów prawa;

3. naruszenie art. 1 pkt 1 i 2, art. 104 § 1 i 2 kpa oraz art. 3 § 2 pkt 1 i 4 ppsa poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że orzeczenie nie jest decyzją administracyjną lub innym niż określone w art. 3 § 2 pkt 1-3 ppsa aktem lub czynnością z zakresu administracji publicznej, dotyczącą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna w zakresie, w jakim kwestionuje zasadność rozstrzygnięcia, co do braku prawnych podstaw kontroli sądowoadministracyjnej dla orzeczeń lekarskich wydawanych na podstawie przepisów ustawy - Prawo lotnicze, jest zasadna.

Zgodnie z art. 58 § 1 pkt 1 ppsa wojewódzki sąd administracyjny odrzuca skargę, jeżeli sprawa nie należy do jego właściwości. Odrzucenie z tego powodu ma miejsce w szczególności wówczas, gdy ten środek prawny nie dotyczy aktów lub czynności objętych zakresem właściwości sądu administracyjnego (art. 3 § 2 i 3 oraz art. 4 ppsa) albo została wniesiona w sprawie wyłączonej z zakresu właściwości tego sądu (art. 5 ppsa).

Z przepisów art. 105 i 106 ustawy z 3 lipca 2002 r. - Prawo Lotnicze (Dz.U. Nr 130, poz. 1112 ze zm.) wynika, że sprawność psychiczna i fizyczna członka oraz kandydata na członka personelu lotniczego sprawdzana jest w trakcie badań lotniczo-lekarskich, w następstwie których właściwe komisje lekarskie oraz lekarze orzecznicy wydają orzeczenia o istnieniu lub braku przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania funkcji członka personelu lotniczego.

Skarga wniesiona do Sądu I instancji dotyczy decyzji Naczelnego Lekarza Lotnictwa Cywilnego, utrzymującej w mocy orzeczenie lotniczo-lekarskie o konieczności przeprowadzania przez M. J. okresowych badań kontrolnych w zakresie zdolności do wykonywania czynności lotniczych i niezbędnych w tym zakresie ograniczeniach.

Oceniany był więc stan zdrowia członka personelu lotniczego, w zakresie jego sprawności fizycznej lub psychicznej wymaganej dla wykonywania sprawowanej funkcji. Posiadanie orzeczenia o braku przeciwwskazań do wykonywania funkcji członka personelu lotniczego jest jednym z niezbędnych warunków wydania decyzji o wydaniu lub przedłużeniu ważności licencji członka personelu lotniczego (art. 110 ustawy - Prawo lotnicze). Badania lekarskie, dokumentacja lekarska i inne dokumenty mające znaczenie w sprawie, w tym także okoliczności dotyczące przebiegu i warunków wykonywania funkcji członka personelu lotniczego, są zatem nie tyle związane ze stwierdzeniem stanu zdrowia (tak jak w typowym badaniu lekarskim), ale stanowią podstawę rozstrzygnięcia w zakresie licencji członka personelu lotniczego, czyli upoważnienia do wykonywania określonych czynności lotniczych.

Orzeczenie wydane w następstwie badania lotniczo-lekarskiego ma decydujący wpływ na ważność licencji uzależnionej "od wyniku okresowego sprawdzenia sprawności psychicznej i fizycznej członka personelu lotniczego", a wydawanej po sprawdzeniu, czy kandydat spełnia określone prawem wymagania i czy ta sprawność "pozwala na bezpieczne wykonywanie czynności lotniczych". (art. 98 i 105 ust. 5 ustawy - Prawo lotnicze).

Ponieważ orzeczenia lotniczo-lekarskie nie ograniczają się tylko do oceny stanu zdrowia osoby stającej przed komisją, lecz w sposób autorytatywny rozstrzygają również kwestie zdolności badanego do wykonywania funkcji członka personelu lotniczego (jest warunkiem udzielenia i posiadania licencji), to w sposób oczywisty łączą elementy wiedzy medycznej z elementami typowymi dla orzecznictwa administracyjnego, co z kolei wyraźnie wskazuje na administracyjny charakter orzecznictwa omawianych komisji lekarskich.

Decyzje te podlegają więc zaskarżeniu do sądu administracyjnego, co potwierdziła uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 stycznia 1998 r., sygn. akt OPS 8/97. Wprawdzie dotyczyła ona wojskowych komisji lekarskich, o których mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony, jednakże oceniając zakres kompetencji oraz rodzaje rozstrzygnięć wydawanych przez te komisje należy przyjąć, że nie ma podstaw do uznania, że komisje lekarskie podległe Ministrowi Infrastruktury i Urzędowi Lotnictwa Cywilnego nie miałyby podlegać kontroli sądu administracyjnego.

Decyzje tych komisji oraz orzeczenia lotniczo-lekarskie lekarzy orzeczników podlegają ocenie w zakresie zachowania wymogów podlegającego sądowej kontroli aktu administracyjnego.

Wobec skutecznego zakwestionowania braku prawnych podstaw kontroli sądowoadministracyjnej dla orzeczeń lekarskich wydawanych na podstawie przepisów ustawy - Prawo lotnicze, stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji, przedwczesne jest rozpoznawanie pozostałych zarzutów kasacyjnych.

W tym stanie rzeczy, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 ppsa orzekł jak w sentencji postanowienia (por. wyrok NSA z 4 maja 2004 r., OSK 55/04, ONSAiWSA 2004, nr 1, poz. 1).