Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Zdzisław Romanowski Sędziowie Sędzia WSA Ewa Marcinkowska (spr.) Sędzia WSA Zbigniew Rudnicki Protokolant Monika Bodzan po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 marca 2009 r. sprawy ze skargi E. Z. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] maja 2008 r. nr Sp. [...] w przedmiocie unieważnienia patentu oddala skargę

VI SA/Wa 1892/08

UZASADNIENIE

E. Z. wniósł skargę na decyzję Urzędu Patentowego RP nr Sp. [...] z dnia [...] maja 2008 r. w przedmiocie unieważnienia patentu PL nr [...] udzielonego na wynalazek pt.: "[...]".

Do wydania powyższej decyzji doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Decyzją z dnia [...] czerwca 2004 r. Urząd Patentowy RP udzielił na rzecz A. O. i E. Z. patentu na wynalazek pt.: "[...]" z pierwszeństwem od dnia [...] marca 2001 r.

W dniu [...] kwietnia 2005 r. S.S.A. z siedzibą w W. (obecnie R. S. S.A.) wniosła sprzeciw wobec prawomocnej decyzji Urzędu Patentowego o udzieleniu patentu na przedmiotowy wynalazek. Wnoszący sprzeciw jako podstawę swojego żądania wskazał brak prawa do patentu przez uprawnionego w świetle art. 20 oraz art. 55 ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości oraz brak nowości i brak nieoczywistości rozwiązania w świetle art. 10 i 11 ww. ustawy.

Zdaniem wnoszącego sprzeciw patent nr [...] został udzielony na rzecz osoby nieuprawnionej, ponieważ przedmiotem tego patentu jest rozwiązanie, stanowiące jednocześnie przedmiot projektu racjonalizatorskiego nr [...] pt. "[...]", dokonanego i zgłoszonego przez E. Z. w Zakładzie Energetycznym W. (poprzednika prawnego S.S.A.), w dniu [...] lutego 1987 r., kiedy był pracownikiem tego Zakładu. Zatem zgłoszony projekt racjonalizatorski powstał w związku z zatrudnieniem pracownika w jednostce gospodarki uspołecznionej, tzn. był projektem pracowniczym. W takim przypadku, zgodnie z art. 20 obowiązującej wówczas ustawy o wynalazczości prawo do uzyskania patentu przysługiwało pracodawcy, tj. Zakładowi Energetycznemu W., a później następcy prawnemu, tj. spółce S. S.A., która mogła dysponować przedmiotem projektu i decydować o jego wykorzystaniu z zachowaniem prawa twórcy do wynagrodzenia.

Wnoszący sprzeciw podkreślał, że ówczesna ustawa o wynalazczości nie nakładała na pracodawcę obowiązku dokonywania zgłoszeń pracowniczych projektów wynalazczych do Urzędu Patentowego, szczególnie w sytuacji, gdy pracodawca uznał zgłoszone rozwiązanie za projekt racjonalizatorski. W świetle tego E. Z., w dniu dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym, był osobą nieuprawnioną dla dokonania zgłoszenia, a w konsekwencji patent został udzielony na rzecz osoby nieuprawnionej. Podkreślono przy tym, że E. Z. był świadomy, iż nie przysługiwało mu prawo do patentu, o czym świadczy fakt wystąpienia w dniu [...] kwietnia 2002 r. do spółki S. S.A. z wnioskiem o dokonanie na jego rzecz cesji praw z pracowniczego projektu wynalazczego nr [...], objętego obecnie spornym patentem.

Na okoliczność braku nowości rozwiązania sprzeciwiający podniósł, że rozwiązanie według spornego patentu jest tożsame z przedmiotem projektu racjonalizatorskiego nr [...] dokonanego przez E. Z. Na potwierdzenie tego przedłożono zgłoszenie pracowniczego projektu wynalazczego z dnia [...] lutego 1987 r., protokół nr [...] z posiedzenia Zakładowej Komisji Wynalazczej oraz świadectwo racjonalizatorskie nr [...]. Dodatkowo wnioskodawca przedłożył odpis pozwu z dnia [...] sierpnia 2004 r. wniesionego przez E. Z. do Sądu Okręgowego w [...] przeciwko spółce S. S.A., z którego treści wynikało, że przedmiotem patentu nr [...] jest rozwiązanie objęte ww. projektem racjonalizatorskim nr [...], stosowanym w [...] rozdzielniach energetycznych typu RSM w okresie 1990 r. - 2003 r.

Na podstawie tego wnoszący sprzeciw wywodził, iż rozwiązanie według spornego patentu [...] było jawnie stosowane w rozdzielniach energetycznych 15 kV typu RSM, do których mieli i mają dostęp nie tylko specjaliści zatrudnieni w S. S.A., lecz również projektanci stacji typu RSM pracujący przy rozbudowie, przebudowie i projektowaniu nowych stacji.

Dla poparcia swojego stanowiska sprzeciwiający powołał stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego przedstawione w wyroku z dnia 28 marca 2002 r. (sygn. akt II SA 3487/01).

Pełnomocnik uprawnionych ustosunkowując się do sprzeciwu podniósł, iż rozwiązanie według spornego patentu jest wynikiem wspólnego opracowania, dokonanego we współpracy E. Z. z J. O., współudziałowcem firmy T. Sp. z o.o., prowadzącej działalność w zakresie projektowania i produkcji urządzeń z dziedziny energetyki.

Odnośnie zarzutu braku nowości rozwiązania według spornego patentu pełnomocnik uprawnionych stwierdził, iż wnoszący sprzeciw nie przedstawił dowodów w postaci dokumentacji technicznej, świadczącej o tym, iż zmodernizowany blok energetyczny, według projektu racjonalizatorskiego nr [...], zainstalowany w rozdzielniach energetycznych 15 kV typu RSM na terenie W., ma obudowę gwarantującą dostępność, niezbędną dla materialnego urzeczywistnienia rozwiązania. Przedstawił ponadto swój pogląd odnośnie obowiązków Zakładu Energetycznego W. (poprzednika prawnego S. S.A.) dotyczących postępowania w sprawie zgłoszonego projektu racjonalizatorskiego, które w opinii uprawnionego Zakład Energetyczny zaniedbał.

W odpowiedzi na zarzut pełnomocnika uprawnionych dotyczący braku dowodów na jawne stosowanie rozwiązania według spornego patentu, wnoszący sprzeciw złożył na rozprawie w dniu [...] grudnia 2005 r. dodatkowe dowody, mające świadczyć o jawnym stosowaniu tj. fragment artykułu pt: "[...]" opublikowany w czasopiśmie "[...]", dotyczący zastosowania w rozdzielniach RSM bloków prostownikowych zastępujących baterię akumulatorów stacyjnych; dokumentację rozdzielni 15 kV - "[...]" z sierpnia 1995 wykonaną na zlecenie E. przez W. z P.; dokumentację rozdzielni 15 kV - "[...]" z października 1996 r. wykonaną przez S. S.A. oraz protokół nr [...] z posiedzenia Z. z dnia [...] września 1989 r., dotyczący m.in. zastosowania i wynagrodzenia za projekt racjonalizatorski nr ewid. [...].

Decyzją z dnia [...] grudnia 2005 r. Urząd Patentowy RP unieważnił patent nr PL [...] na wynalazek pt. "[...]".

Na skutek skargi wniesionej przez E. Z. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 8 stycznia 2007 r., sygn. akt VI SA/Wa 862/06 uchylił powyższą decyzję.

W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, iż w postępowaniu zakończonym wydaniem zaskarżonej decyzji pominięto stronę postępowania tj. A. O. – co upoważnia do stwierdzenia, że w sprawie doszło do naruszenia zasady czynnego udziału strony w postępowaniu (określonej w art. 10 k.p.a.). Naruszenie zasady czynnego udziału strony w postępowaniu jest zaś przesłanką wznowienia postępowania uzasadniającą uchylenie decyzji przez WSA bez względu na to, czy miało ono, czy nie miało wpływu na wynik sprawy.

W toku ponownego rozpoznania sprawy przez Urząd Patentowy uprawniony A.O. złożył do akt pismo z dnia [...] listopada 2007 r., w którym, powołując się na fakt zrzeczenia się przez niego wszelkich praw i korzyści majątkowych wynikających z patentu, zwrócił się z prośbą o niezawiadamianie go o terminach rozpatrywania sprawy.

Uprawniony z patentu E. Z. w toku ponownego rozpoznania sprawy powołał się na zgłoszenie pracowniczego projektu wynalazczego z dnia [...] września 1997 r., pt. "[...]" wraz z opisem rozwiązania i rysunkiem stwierdzając, że rozwiązanie według spornego patentu nie jest tożsame z projektem wynalazczym nr [...], natomiast jest tożsame z późniejszym projektem wynalazczym nr [...]. Przedłożył na tę okoliczność pisemne oświadczenia byłych pracowników S. S.A. P. S. z dnia [...] marca 2006 r., J. K. z dnia [...] marca 2006 r. oraz Z. O. z dnia [...] marca 2006 r.

Sprzeciwiajacy, mając na uwadze zmianę stanowiska uprawnionego, powołał się także na dodatkowe dowody tj. polskie opisy patentowe nr [...] i nr [...], fragmenty książki B. K. "[...]" Wydawnictwo Naukowo-Techniczne Warszawa 1964, opinię M. W. byłego pracownika R. z dnia [...] marca 2008 r. i jego oświadczenie z dnia [...] kwietnia 2008 r. oraz oświadczenie byłego pracownika Z. W.

Odnośnie tego, który z dwóch przedłożonych projektów wynalazczych (nr [...], czy nr [...]) jest tożsamy z rozwiązaniem według spornego patentu, wnoszący sprzeciw stwierdził, iż w jego ocenie oba projekty są tożsame z przedmiotem patentu, przy czym różnica wynika tylko z zastosowania nowoczesnego prostownika zespolonego w projekcie z 1997 r.

Sprzeciwiający na rozprawie w dniu [...] maja 2008 r. wycofał zarzut udzielenia spornego patentu na rzecz osoby nieuprawnionej.

Urząd Patentowy, po ponownym rozpoznaniu sprawy, decyzją z dnia [...] maja 2008 r. wydaną na podstawie art. 10 i 11 ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości (Dz. U. z 1993 r. Nr 26, poz. 117) w związku z art. 315 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 z późn. zm.) unieważnił patent nr [...] na wynalazek pt.: "[...]".

W uzasadnieniu decyzji Urząd Patentowy wskazał, iż działający w trybie spornym nie zawiadamiał uprawnionego A. O. o terminach rozpraw. Takie postępowanie nastąpiło na wyraźną prośbę uprawnionego wyrażoną w piśmie z dnia [...] listopada 2007 r., a zatem nie stanowi naruszenia zasady czynnego udziału strony w postępowaniu.

Powołując się na treść przepisu art. 315 ust. 3 p.w.p. organ zaznaczył, iż ustawowe warunki wymagane do uzyskania patentu ocenia się według przepisów obowiązujących w dniu zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym. W przedmiotowej sprawie, wynalazek pt.: "[...]", został zgłoszony w dniu [...] marca 2001 r., tj. w okresie obowiązywania ustawy o wynalazczości, a zatem przepisy tej ustawy stanowią podstawę prawną dla oceny ustawowych warunków wymaganych do uzyskania spornego patentu.

Organ podkreślił, że zakres przedmiotowy patentu wyznaczają zastrzeżenia patentowe określające zakres żądanej ochrony w świetle istoty wynalazku ujawnionej w opisie patentowym i objaśnionej w oparciu o rysunek. Zatem, podstawę dla oceny spełnienia ustawowych warunków wymaganych do uzyskania spornego patentu, stanowią zastrzeżenie patentowe, zawarte w opisie patentowym.

Powołując się na dorobek orzecznictwa polskiego i europejskiego organ stwierdził, iż zastrzeżenie patentowe powinno obejmować zespół cech niezbędnych dla określenia istoty wynalazku w danej kategorii. Zatem przy analizie zakresu żądanej ochrony, określonego zastrzeżeniem patentowym według spornego patentu, można pominąć te cechy, które nie są niezbędne do uzyskania zamierzonego rezultatu, jakim jest doprowadzenie do stacji energetycznej napięcia stałego dla zasilania obwodów sterowania, automatyki i zabezpieczeń. Takimi cechami, które w przedmiotowym układzie połączeń do bezprzerwowego doprowadzenia napięcia stałego do stacji energetycznej, nie są niezbędne dla uzyskania zamierzonego rezultatu, jest załączenie uzwojeń pierwotnych transformatorów potrzeb własnych (TR-1, TR-2, TR-3), poprzez bezpiecznik (B-1, B-2, B-3), między odłącznikiem liniowym i wyłącznikiem liniowym każdej gałęzi zasilającej stację energetyczną. Cechy takie są znane z ogólnych zasad konstrukcji wszystkich urządzeń elektroenergetycznych, warunkujących bezpieczeństwo ruchowe takich urządzeń, a zatem nie stanowią wkładu do stanu techniki, tzn. nie określają istoty wynalazku.

W świetle powyższego, przedmiotowe zastrzeżenie patentowe dotyczy układu połączeń do bezprzerwowego doprowadzenia do stacji energetycznej napięcia stałego, którego istota sprowadza się do tego, że do każdej z gałęzi zasilającej stację energetyczną napięciem sieci jest przyłączone uzwojenie pierwotne transformatora potrzeb własnych, którego uzwojenie wtórne jest połączone z wejściem prostownika napięcia, a jego wyjście jest połączone poprzez bezpiecznik prądowy z szynami prądu stałego.

Odnosząc się do zarzutu braku nowości rozwiązania organ podkreślił, iż w myśl przepisów art. 10 i art. 11 ustawy o wynalazczości, dla udowodnienia braku nowości rozwiązania musi być udowodnione spełnienie łącznie trzech przesłanek:

- udostępnienie rozwiązania technicznego do wiadomości powszechnej;

- udostępnienie musi nastąpić w takim zakresie, aby dla znawcy danej dziedziny ujawnione zostały dostateczne dane do stosowania wynalazku;

- udostępnienie musi nastąpić przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu.

W kwestii udostępnienia do powszechnej wiadomości rozwiązania według spornego patentu organ stwierdził, iż w świetle przedłożonych przez wnioskodawcę dokumentów, przy uwzględnieniu istoty wynalazku określonej zastrzeżeniem patentowym, nie budzi wątpliwości, że rozwiązanie zastosowane w rozdzielniach 15 kV typu R. W. jest tożsame z rozwiązaniem według spornego patentu i dalej jest stosowane w rozdzielniach spółki R. S.A., będącej następcą prawnym Z. W świetle przedłożonych dokumentów nie budzi również wątpliwości fakt, że rozwiązanie według spornego patentu było stosowane w rozdzielniach R. W., począwszy od roku 1997, tj. przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania przedmiotowego patentu. Takie stanowisko wyraziły bowiem i wielokrotnie potwierdzały obie strony postępowania.

W świetle powyższego nie wymaga szczegółowego rozstrzygnięcia, który z przedłożonych w toku postępowania projektów wynalazczych nr [...], czy [...] jest tożsamy z rozwiązaniem według spornego patentu nr [...], albowiem rozwiązanie to było stosowane w rozdzielniach spółki R. S.A.

Natomiast kwestią do rozważenia (w zakresie zarzutu braku nowości) było to, czy zastosowanie rozwiązania w rozdzielniach energetycznych RSM można uznać za udostępnienie do wiadomości powszechnej, i to w zakresie takim, że dla znawcy danej dziedziny ujawnione zostały dostateczne dane do stosowania spornego wynalazku.

Odnosząc się do tej kwestii, organ podniósł, iż każdy pracownik zatrudniony w Zakładzie Energetycznym, w szczególności specjalista w zakresie elektroenergetyki, miał możliwość zapoznania się z każdym projektem racjonalizatorskim zgłaszanym w swoim zakładzie pracy, zarówno w zakresie dokumentacji technicznej, jak i w zakresie wdrożenia zgłoszonego projektu. Świadczy o tym m.in. artykuł "[...]", opublikowany w czasopiśmie spółki S. S.A. "[...]". Egzemplarz tego czasopisma okazał również E. Z. podczas rozprawy w Urzędzie Patentowym. Artykuł ten dotyczy zastosowania w rozdzielniach RSM bloków prostownikowych zastępujących baterię akumulatorów stacyjnych. Podano w nim m.in., że rozdzielnie RSM były dostępne dla specjalistów od zabezpieczeń energetycznych (tzw. przekaźnikowców) zatrudnionych w PSE, ZE i elektrowniach, która to grupa zawodowa - najbardziej zintegrowana - liczyła co najmniej 1600 osób. Podano w tym artykule również, że specjaliści od zabezpieczeń zwiedzają "nasze obiekty" (tzn. Zakładu Energetycznego). Dostęp do obiektów Zakładu Energetycznego mieli również projektanci z Biur Projektowych wykonujący dokumentacje projektowe rozdzielni elektroenergetycznych, o czym świadczą dokumentacje projektowe "[...]" i "[...]". O możliwości zapoznania się szczegółowego z przedmiotowym rozwiązaniem przez osoby zwiedzające zakład energetyczny, świadczą również oświadczenia pracowników R. Z. W. oraz M. W .

Organ podkreślił przy tym, że o powszechnym ujawnieniu stanowi sama dostępność i możliwość zapoznania się z rozwiązaniem. Bez znaczenia jest natomiast fakt, czy jakakolwiek osoba zapoznała się z rozwiązaniem na tyle szczegółowo by je odtworzyć. Wystarczy bowiem sama możliwość takiego szczegółowego zapoznania się z rozwiązaniem. Bez wpływu na ocenę udostępnienia do wiadomości powszechnej pozostaje również fakt, że tylko specjalista z danej dziedziny techniki byłby w stanie zrozumieć i odtworzyć udostępnione rozwiązanie, gdyż dla osób niezwiązanych z daną dziedziną techniki byłoby ono niezrozumiałe.

Wobec stwierdzenia, że został wykazany brak nowości przedmiotowego rozwiązania, bezprzedmiotowe stało się w ocenie organu dokonywanie wnikliwej analizy braku nieoczywistości przedmiotowego zgłoszenia w oparciu o złożoną przez wnoszących sprzeciw literaturę patentową i niepatentową. Wynalazek podlegający opatentowaniu musi bowiem spełniać wszystkie wymienione w przepisie art. 10 ustawy o wynalazczości wymogi łącznie, tzn. być nowym rozwiązaniem o charakterze technicznym, nie wynikającym ze stanu techniki w sposób oczywisty i mogący nadawać się do stosowania. Wobec zaś niespełnienia jednego z wymogów zdolności patentowej, tj. wymogu nowości wynalazku, w rozumieniu art. 11 ustawy o wynalazczości, patent należało unieważnić.

W skardze na tę decyzję skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Warszawie E. Z. zarzucił organowi naruszenie:

1. przepisów prawa procesowego:

a.) art. 2558 pkt 1 p.w.p. w zw. z art. 256 pkt. 1 p.w.p., w zw. z art. 7 k.p.a. i art. 80 k.p.a. w zw. art. 107 § 3 k.p.a. poprzez niezawarcie w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji uzasadnienia faktycznego, w szczególności niewskazanie, którym dowodom organ dał wiarę i na których oparł rozstrzygnięcie oraz z jakich przyczyn innym dowodom odmówił wiary i mocy dowodowej, a w konsekwencji uznanie za udowodnione okoliczności "braku nowości" nie na podstawie całokształtu materiału dowodowego,

b.) art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 1 i 3 w zw. z art. 84 k.p.a. w zw. z art. 256 pkt 1 p.w.p., poprzez nieprzeprowadzenie dowodu z opinii biegłego mimo, iż ustalenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, w szczególności rozstrzygnięcie zagadnienia "tożsamości" rozwiązań technicznych zawartych w: po pierwsze wniosku racjonalizatorskim nr [...] oraz po drugie w patencie nr [...] wymagało wiadomości specjalnych, a w konsekwencji naruszenie zasady prawdy materialnej poprzez niewyjaśnienie stanu faktycznego sprawy, które to naruszenia miały wpływ na wynik sprawy,

2. naruszenie prawa materialnego, w szczególności art. 10 i 11 ustawy o wynalazczości, przez nieprawidłową subsumcję polegającą na przyjęciu, iż wynalazek, nie posiada waloru nowości, który to błąd wynikał z mylnego ustalenia iż wynalazek objęty patentem jest tożsamy z wynalazkiem objętym zgłoszeniem racjonalizatorskim, w sytuacji, gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż nie są to wynalazki tożsame, zaś wynalazek objęty patentem nie został ujawniony do publicznej wiadomości w sposób pozbawiający go waloru nowości przed datą zgłoszenia wniosku o udzielenie patentu, tj. [...] marca 2001 r.

Wniósł w związku z tym o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości.

W uzasadnieniu skargi skarżący podniósł, iż przez około 40 lat był pracownikiem S. S.A. W toku pracy przygotował szereg projektów racjonalizatorskich oraz dokonał m. in. wynalazku, którego dotyczy przedmiotowe postępowanie. Na przełomie lat 1999 i 2000 przedsiębiorstwo S. S.A. rozpoczęło dostosowywanie rozwiązań technicznych do standardów unijnych oraz przygotowywało się do przyszłej prywatyzacji. Powyższe zmiany doprowadziły do tego, iż rozwiązanie techniczne zgłoszone przez niego jako projekt racjonalizatorski nr [...] straciło na aktualności. Konieczne zatem stało się poszukiwanie nowego rozwiązania technicznego, które rozwiązałoby zaistniały problem. Nowe rozwiązanie techniczne pt.: "[...]" zostało przez niego opracowane, a następnie objęte zostało ochroną udzieloną patentem nr [...].

Uzasadniając zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego skarżący podniósł, iż w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji brak jest rozważań na temat mocy dowodowej oraz wiarygodności dowodów przedstawionych przez strony.

Z uzasadnienia decyzji, można wprawdzie w pewien sposób wywnioskować, którym spośród dowodów organ dał wiarę, brak jest jednak tej części uzasadnienia faktycznego, która wskazywałaby, czy i dlaczego pozostałym dowodom odmówiono wiarygodności i mocy dowodowej. Nie wiadomo zatem nawet, czy były one przez organ brane pod uwagę przy rozstrzyganiu sprawy co do meritum. Niezależnie od powyższego decyzja wydana została z naruszeniem zasady prawdy obiektywnej, z uwagi na niewjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Nie wyczerpano bowiem środków dowodowych koniecznych dla ich wyjaśnienia. W ocenie skarżącego realizacja zasady prawdy obiektywnej wymagała powołania dowodu z opinii biegłego na okoliczność tożsamości lub jej braku rozwiązań technicznych zawartych w zgłoszeniu racjonalizatorskim oznaczonym numerem [...], w patencie nr [...] oraz we wniosku racjonalizatorskim nr [...] stosownie do dyspozycji art. 256 pkt 1 p.w.p. w zw. z art. 84 § 1 k.p.a.

Odnośnie zarzutu naruszenia przepisów prawa materialnego skarżący stwierdził, iż rozstrzygnięcie merytoryczne zapadłe w niniejszej sprawie narusza art. 10 i art. 11 ustawy o wynalazczości. Skarżący przyznał, iż projekt racjonalizatorski nr [...] został ujawniony i wprowadzony do użytku w przedsiębiorstwie S. S.A. przed datą zgłoszenia spornego patentu. Zdarzenie takie nie miało jednakże miejsca w odniesieniu do rozwiązania technicznego objętego unieważnionym patentem nr [...]. Projekt rozwiązania technicznego objętego spornym patentem stanowi bowiem zupełnie nowe rozwiązanie. Nie jest natomiast tak, jak twierdzi S. S.A., iż w stosunku do projektu racjonalizatorskiego [...] różnica sprowadza się tylko do zastosowania nowoczesnego prostownika zespolonego w projekcie objętym patentem. W rzeczywistości bowiem, ilość czynników zewnętrznych która uległa zmianie wymusiła opracowanie całkiem nowego rozwiązania, w szczególności nowe rozwiązanie nie stosuje: ...separacyjnych przekładników napięcia", "diod o pewnej mocy", "bezpieczników jednofazowych" etc. Zastosowano w nim natomiast bezpieczniki trójfazowe, inne transformatory, prostowniki oraz inną ilość bezpieczników. W konsekwencji prawdą jest, iż rozwiązano "ten sam problem"", uczyniono to jednakże w inny nowy sposób.

Powołany przez organ artykuł ,.[...]" w ocenie skarżącego wskazuje zaś jedynie na fakt udostępnienia pomieszczeń, a nie na okazanie, czy ewentualnie "otwarcie" urządzeń (nie wiadomo które rozwiązanie zawierających) oraz umożliwienie zapoznania się z istotą rozwiązania objętego zakresem ochrony patentowej. Według skarżącego istotą naruszenia prawa materialnego zaskarżoną decyzją jest uznanie, iż ujawniono do powszechnej wiadomości publicznej rozwiązanie objęte patentem nr [...], w sytuacji, gdy w rzeczywistości ujawniono rozwiązanie objęte wnioskiem racjonalizatorskim nr [...]. W konsekwencji czego uznano, nieprawidłowo, iż rozwiązanie objęte patentem nie posiadało przymiotu nowości.

Urząd Patentowy w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie podtrzymując w całości argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Ustosunkowując się do zarzutów skargi organ podkreślił, iż nie odmówił żadnemu z dowodów wiarygodności, a zatem nie było przesłanek do uzasadniania odmówienia wiarygodności jakimkolwiek dowodom. Natomiast to, że Urząd Patentowy wskazał w uzasadnieniu materiały dowodowe, wskazujące na brak nowości rozwiązania według patentu [...], wynika ze specyfiki postępowania w sprawach dotyczących praw własności przemysłowej, a w szczególności praw wynikających z patentu na wynalazek. Dla wykazania niespełnienia ustawowych wymogów zgłoszonego rozwiązania w dniu zgłoszenia w Urzędzie Patentowym, może bowiem w określonych przypadkach wystarczyć jeden dowód, np. dowodzący braku nowości zgłoszonego rozwiązania. Organ podniósł też, że skarżący na żadnym etapie postępowania nie podważył żadnego z dowodów, na których oparł się Urząd podejmując zaskarżoną decyzję. Odnosząc się z kolei do zarzutu nieprzeprowadzenia dowodu z opinii biegłego organ podkreślił, iż działając w trybie spornym niezwykle rzadko przeprowadza dowód z opinii biegłego, i to tylko w takim przypadku, jeżeli nie posiada specjalisty z dziedziny, której dotyczy wynalazek i czyni to na koszt wnoszącego o opinię. W niniejszej sprawie nie znalazł podstaw do przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, ponieważ zarzut wnoszącego o unieważnienie patentu dotyczył braku nowości rozwiązania polegającej na zastosowaniu wynalazku w praktyce przed datą dokonania zgłoszenia do Urzędu Patentowego w celu opatentowania. Dla rozstrzygnięcia wniosku miało więc tylko znaczenie ustalenie, czy wynalazek według spornego patentu był jawnie stosowany przed datą zgłoszenia go do opatentowania. U podstaw decyzji legło jawne stosowanie rozwiązania objętego patentem nr [...], a nie jak stwierdzono w skardze, tożsamość tego rozwiązania z projektem racjonalizatorskim nr [...].

Skarżący w piśmie procesowym z dnia [...] lutego 2009 r., stanowiącym załącznik do protokołu rozprawy, podtrzymał zarzuty skargi przedstawiając dodatkową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słusznościowych.

Ponadto Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Oceniając zaskarżoną decyzję w świetle wskazanych wyżej kryteriów Sąd stwierdził, iż skarga E. Z. nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja Urzędu Patentowego RP z dnia [...] maja 2008 r. nie narusza prawa w stopniu mającym wpływ na prawidłowość dokonanego rozstrzygnięcia.

Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003, Nr 119, poz. 1117) w art. 315 ust. 3 wyraża zasadę, w myśl której zdolność patentową wynalazku zgłoszonego do ochrony przed wejściem w życie tej ustawy ocenia się na podstawie dotychczasowych przepisów. Przepisami stanowiącymi podstawę do oceny zdolności ochronnej spornego wynalazku są zatem przepisy ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości (Dz. U. z 1993 r., Nr 26 , poz. 117).

Stosownie do art. 10 ww. ustawy wynalazkiem podlegającym opatentowaniu jest nowe rozwiązanie o charakterze technicznym, niewynikające w sposób oczywisty ze stanu techniki i mogące się nadawać do stosowania.

W świetle powołanego wyżej przepisu wynalazek podlegający opatentowaniu powinien:

- posiadać przymiot nowości o charakterze technicznym,

- posiadać poziom wynalazczy (nieoczywistość rozwiązania),

- nadawać się do zastosowania w określonej dziedzinie techniki.

Istota niniejszej sprawy sprowadza się do rozstrzygnięcia zagadnienia, czy sporny patent udzielony na wynalazek pt.: "[...]" spełnia przymiot nowości, gdyż stwierdzenie przez organ braku tej przesłanki legło u podstaw unieważnienia spornego patentu.

Zgodnie z art. 11 ustawy o wynalazczości rozwiązanie nie uważa się za nowe, gdy przed datą jego pierwszeństwa zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w sposób ujawniający dla znawcy dostateczne dane do jego stosowania w świetle stanu techniki.

Dla udowodnienia braku nowości rozwiązania musi więc być udowodnione spełnienie łącznie trzech przesłanek: udostępnienie rozwiązania technicznego do wiadomości powszechnej, udostępnienie musi nastąpić w takim zakresie, aby dla znawcy danej dziedziny ujawnione zostały dostateczne dane do stosowania wynalazku i udostępnienie to musi nastąpić przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu.

W ocenie Sądu, uwzględniając istotę spornego wynalazku określoną w zastrzeżeniu patentowym oraz zebrany w sprawie materiał dowodowy, organ miał podstawy do tego aby stwierdzić, że rozwiązanie według spornego patentu nie spełnia wymogu nowości, gdyż jest tożsame z rozwiązaniem zastosowanym wcześniej w rozdzielniach 15 kV typu RSM Zakładu Energetycznego W. oraz, że stosowane było przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania przedmiotowego patentu tj. przed [...] marca 2001 r.

Okoliczność tę w toku postępowania spornego potwierdził kilkakrotnie sam skarżący.

W piśmie z dnia [...] października 2005 r. skarżący oświadczył, że będąc pracownikiem S. dokonał w 1987 r. projektu wynalazczego pt: "[...]". Projekt ten został zarejestrowany przez S., jako projekt racjonalizatorski pod nr [...]i stopniowo, po próbach został z dużym powodzeniem zastosowany i stosowany jest do dnia dzisiejszego przynosząc wymierne i niewymierne efekty ekonomiczne. Skarżący stwierdził, iż S., jako przedsiębiorstwo państwowe miał ustawowy obowiązek zgłoszenia w Urzędzie Patentowym projektu mającego cechy wynalazku pracowniczego, nie dopełnił jednak tego. Z uwagi na zaniechanie wykonania obowiązku ustawowego przez S. został więc niejako zmuszony do wykonania na własny koszt rozeznania patentowego oraz zgłoszenia rozwiązania jako wynalazku do ochrony patentowej w Urzędzie Patentowym. Projekt ten ujawniony był wyłącznie w przedsiębiorstwie S., a zatem, w jego ocenie, zgodnie z przyjętą wykładnią art. 11 ustawy o wynalazczości nie szkodzi to nowości tego rozwiązania (vide: pismo k- 45 akt administracyjnych).

Skarżący w toku postępowania spornego zmodyfikował wprawdzie swoje stanowisko twierdząc, iż rozwiązanie według spornego patentu nie jest tożsame z projektem racjonalizatorskim nr [...], lecz z jego późniejszym projektem racjonalizatorskim nr [...], który chciał zgłosić w S. S.A. będąc już na emeryturze, nie podważa to jednak ustaleń organu, że rozwiązanie według spornego patentu, którego istotą zgodnie z zastrzeżeniem patentowym - jest układ połączeń do bezprzerwowego doprowadzenia do stacji energetycznej napięcia stałego, który wyróżnia się tym, że między odłącznikiem liniowym i wyłącznikiem liniowym każdej z n gałęzi zasilających stację energetyczną napięciem sieci, jest załączone poprzez bezpiecznik uzwojenie pierwotne transformatora potrzeb własnych, którego uzwojenie wtórne jest połączone z wejściem prostownika napięcia, a wyjście prostownika napięcia jest połączone poprzez bezpiecznik prądowy z szyną prądu stałego - było znane i stosowane w rozdzielniach S. S.A. przed datą zgłoszenia wynalazku do ochrony patentowej. Okoliczność tę potwierdza treść artykułu "[...]" opublikowanego w czasopiśmie "[...]". Okoliczność tę potwierdzili w swoich pisemnych oświadczeniach również byli pracownicy S.S.A., a także sam uprawniony E. Z. w piśmie z dnia [...] maja 2008 r. (k-163 akt administracyjnych). Należy w tym miejscu podkreślić, iż samo proste stwierdzenie istnienia pewnych różnic pomiędzy środkami technicznymi spornego wynalazku, a przeciwstawionymi materiałami nie jest wystarczające do oddalenia zarzutu braku nowości wynalazku.

Organ wykazał w zaskarżonej decyzji, iż rozwiązanie według spornego patentu, przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w sposób ujawniający dla znawcy dostateczne dane do jego stosowania.

W przepisie art. 11 ustawy o wynalazczości podane zostały przykładowe sposoby udostępnienia rozwiązania do wiadomości powszechnej, wśród których wymienione zostało m. in. "jawne stosowanie". W orzecznictwie przyjmuje się, że nie stanowi ujawnienia w rozumieniu art. 11 udostępnienie projektu lub jego stosowanie w ramach przedsiębiorstwa lub instytutu naukowego, pod warunkiem, że przedsięwzięto kroki zmierzające do zachowania tajemnicy (vide: decyzja Komisji Odwoławczej z dnia [...] marca 1976 r. Odw. [...]).

Jak podkreślił natomiast Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28 marca 2002 r. sygn. akt II SA 3487/01, w celu zniweczenia przymiotu nowości wynalazku wystarcza stworzenie możliwości zaznajomienia się z nim w taki sposób, aby przeciętny specjalista mógł na tej podstawie stosować wynalazek, i jest rzeczą całkowicie obojętną, czy i jak szerokie grono osób rzeczywiście zaznajomiło się z tą informacją lub jakiemu szerokiemu gronu osób możliwość taką stworzono.

Z zebranego w postępowaniu spornym materiału dowodowego wynika, że z wynalazkiem według spornego patentu miała możliwość zapoznać się bliżej nieokreślona liczba fachowców, zarówno pracownicy Zakładu Energetycznego W., jak też specjaliści od zabezpieczeń energetycznych z innych jednostek oraz osoby z zewnątrz zwiedzające ten zakład. Dostęp do obiektów Zakładu Energetycznego mieli również projektanci z Biur Projektowych wykonujący dokumentacje projektowe rozdzielni elektroenergetycznych, w tym "[...]" i "[...]".

Sporny wynalazek w momencie zgłoszenia do opatentowania, jako rozwiązanie znane i jawnie stosowane nie spełniał więc wymogu nowości.

Odnosząc się do zarzutów skargi dotyczących uchybień przepisom postępowania należy podkreślić, że takie uchybienia mogą prowadzić do uchylenia decyzji tylko wówczas, gdy są na tyle ważkie, że ich naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W ocenie Sądu w zaskarżonej decyzji nie można dopatrzyć się naruszenia przepisów prawa procesowego, w stopniu uzasadniającym jej uchylenie. Organ, zgodnie z wymogami art. 7, 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a. dokonał oceny zebranego w postępowaniu spornym materiału dowodowego oraz wskazał w uzasadnieniu decyzji na przesłanki, którymi kierował się unieważniając sporny patent. Za niezasadny należy uznać zarzut skargi, że organ nie ocenił całego materiału dowodowego oraz nie wskazał dowodów, którym odmówił wiary. Pomiędzy dowodami przedstawionymi przez strony w toku postępowania spornego brak było sprzeczności. Urząd Patentowy oceniając zebrany materiał dowodowy wykazał zaś w oparciu o jakie ustalenia uznał, że wynalazek według spornego patentu nie spełnia wymogu nowości. W uzasadnieniu decyzji, wbrew zarzutom skargi, przywołane zostały konkretne fakty i dowody na potwierdzenie ustaleń organu. To, że Urząd Patentowy nie odniósł się w decyzji szczegółowo do wszystkich dowodów przedstawionych przez strony w toku postępowania nie uzasadnia natomiast wniosku, że ustalenia organu są błędne. Ustalenia te znajdują bowiem oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym. Kwestię nowości rozwiązania technicznego, w przeciwieństwie do poziomu wynalazczego wynalazku (nieoczywistości rozwiązania), można względnie łatwo sprawdzić na podstawie dowodów bezpośrednich, opierając się na obiektywnych kryteriach. Dlatego w stanie faktycznym niniejszej sprawy nie zachodziła, w ocenie Sądu, potrzeba przeprowadzania przez wyspecjalizowany organ, jakim jest Urząd Patentowy, dowodu z opinii biegłego dla ustalenia istnienia lub braku nowości przedmiotowego wynalazku.

Jak słusznie podkreślił organ, wynalazek podlegający opatentowaniu musi spełniać łącznie wszystkie wymienione w przepisie art. 10 ustawy o wynalazczości przesłanki. Stwierdzenie przez organ braku jednej z tych przesłanek tj. przesłanki nowości wynalazku stanowiło więc wystarczającą przesłankę do unieważnienia spornego patentu.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji wyroku.