Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sławomir Kozik Sędziowie Sędzia WSA Agnieszka Łąpieś-Rosińska Sędzia WSA Magdalena Maliszewska (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Karolina Pilecka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2019 r. sprawy ze skargi K. Sp. z o.o. z siedzibą w Z. na decyzję Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno - Spożywczych z dnia [...] września 2018 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej oddala skargę

Decyzją z dnia [...] września 2017 r. nr [...] Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, działając na podstawie: art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz.1257),art. 21, art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2017 r., poz. 2212 z późn. zm.) w związku z: art. 3 pkt 5 art. 4 ust. 1, art. 17 ust. 1 pkt 1 lit. a oraz art. 40a ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2017 r., poz. 2212 z późn. zm.), art. 2 ust. 2 lit. a oraz j, art. 6 ust. 1 lit. a oraz c, ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. Urz. UE L 304 z dnia 22 listopada 2011 r., s. 18 z późn. zm.), art. 5 ust. 1, art. 8 ust. 1, art. 16, art. 17 ust. 1 i 2 rozporządzenia (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. WE L 31 z dnia 1 lutego 2002 r., str. 1 z późn. zm.); Dz. Urz. Polskie Wydanie Specjalne, rozdz. 15, t. 6. Str. 463, z późn. zm.) - po rozpatrzeniu odwołania [...] Sp. z o,o. z siedzibą w Z. (dalej: skarżący, strona), od decyzji [...] Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych z dnia [...] marca 2018 r., znak [...], wymierzającej stronie, w związku z wprowadzeniem do obrotu partii 2250 szt. wyrobu garmażeryjnego o nazwie Leczo warzywne. Leczo z warzywami. Produkt pasteryzowany a' 660 g Kuchnia STAROPOLSKA (dane identyfikujące partii: nr partii [...], data minimalnej trwałości: 09 2018, wartość partii brutto 5315,62 zł), nieodpowiadającej jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej, ze względu na zastosowanie w oznakowaniu opakowań jednostkowych określenia "Kuchnia STAROPOLSKA" sugerującego, że produkt ten został wyprodukowany przy zastosowaniu starych polskich receptur, podczas gdy nazwa produktu leczo wywodzi się z kuchni węgierskiej, oraz sugerującego, że produkt posiada szczególne właściwości (został wyprodukowany prostymi metodami z zastosowaniem naturalnych składników), podczas gdy do jego produkcji użyto skrobi modyfikowanej E1422, tj. składnika poddanego modyfikacji metodą chemiczną (usieciowania), charakterystycznego dla produkcji przemysłowej, a także ekstraktu z papryki, karę pieniężną w wysokości 13.289,00 zł (słownie: trzynaście tysięcy dwieście osiemdziesiąt dziewięć złotych)

Decyzja wydana została w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych.

W dniach 21 oraz 24-28 kwietnia 2017 r., inspektor WIJHARS w G. działając na podstawie upoważnienia do przeprowadzenia kontroli nr [...] z dnia [...] kwietnia 2017 r., przeprowadził kontrolę w zakresie jakości handlowej przetworów mięsnych i wyrobów garmażeryjnych za okres od dnia 31.03.2016 r. do dnia 28.04.2017 r. (Protokół kontroli z dnia [...] kwietnia 2017 r., znak: [...]).

W trakcie działań kontrolnych sprawdzono oznakowanie partii artykułu rolno-spożywczego o nazwie LECZO warzywne. Leczo z warzywami. Produkt pasteryzowany a'660 g Kuchnia STAROPOLSKA, dane identyfikacyjne partii: nr partii [...], data minimalnej trwałości: 09 2018, wielkość partii produkcyjnej 2250 szt. (magazynowej 864 szt.).

Oznakowanie przedmiotowego produktu zostało uznane za niewłaściwe, ponieważ zawierało określenie "Kuchnia STAROPOLSKA" sugerujące, że produkt został wytworzony przy zastosowaniu starych polskich receptur, natomiast nazwa produktu "leczo" wywodzi się z kuchni węgierskiej ponadto do produkcji użyto składniki charakterystyczne dla produkcji przemysłowej, takie jak ekstrakt z papryki czy skrobia modyfikowana E 1422 (składnik poddany modyfikacji chemicznej - usieciowaniu).

Organ I instancji biorąc pod uwagę powyższe w dniu 29 maja 2017 r. wszczął postępowanie w sprawie nakazu poddania przedmiotowej partii zabiegowi zmiany oznakowania.

Strona, zarówno do protokołu kontroli (pismo z dnia 05.05.2017 r.), jak i w postępowaniu administracyjnym (pismo z dnia 07.06.2017 r.) składała wyjaśnienia w sprawie, podnosząc, że:

- zastosowane oznakowanie nie wprowadza konsumenta w błąd i nie powoduje mylnych wyobrażeń o produkcie,

- kwestionowany produkt posiada nazwę LECZO warzywne. Leczo z warzywami, a występujący obok nazwy znak słowno-graficzny "Kuchnia STAROPOLSKA" jest objęty prawem ochronnym, znak ten służy m.in. budowaniu rozpoznawalnej dla konsumentów marki oraz umożliwia konsumentom odróżnienie tego produktu od produktów konkurencji, znak ten nie odnosi się do sposobu przyrządzania, podwyższonej jakości czy też specyficznego składu, lecz wskazuje jedynie na związek potrawy z kuchnią staropolską (smakami swojskimi),

- nazwa handlowa produktu nie odnosi się do ściśle klasycznej węgierskiej receptury, przeciętnemu konsumentowi nie kojarzy się tylko z tradycyjną potrawą kuchni węgierskiej, lecz także z jednogarnkowym daniem warzywnym lub warzywno- mięsnym,

- zastosowana nazwa handlowa kwestionowanego produktu umożliwia jednoznaczne rozpoznanie rodzaju i właściwości środka spożywczego oraz odróżnienie go od innych produktów, na etykiecie został także w czytelny sposób umieszczony skład produktu, konsument nabywając produkt oznakowany jako "leczo warzywne" dokładnie wie jakiego produktu się spodziewa, w związku z tym nie można uznać, że zostaje on w jakikolwiek sposób wprowadzony w błąd,

- ocena wprowadzenia konsumenta w błąd powinna być dokonywana w oparciu o model przeciętnego konsumenta i oznakowanie przedmiotowego produktu nie może być analizowane wybiórczo, przedmiotowy produkt należy do kategorii produktów gotowych wymagających podgrzania przed spożyciem, jest to rodzaj posiłku prostego i szybkiego w przygotowaniu, to produkt masowy o stosunkowo długim terminie przydatności do spożycia oraz stosunkowo tani (2,36 zł brutto), konsument dokonując zakupu ma świadomość, iż nie jest to produkt luksusowy, co do którego oczekiwałby podwyższonych standardów przygotowania, ponadto zapoznaje się z ogółem informacji podanych na etykiecie m.in. z nazwą, rodzajem i kategorią produktu, znakiem towarowym, wykazem składników i ceną, oznakowanie przedmiotowego produktu zawiera nazwę określającą wyrób, prawdziwe, jasne i rzetelne informacje o składzie oraz odpowiada zwyczajowo produktowi znanemu jako leczo warzywne,

- podczas poprzednich kontroli organ I instancji kwestionując określenie "Kuchnia STAROPOLSKA" na opakowaniach innych produktów Spółki z uwagi na użycie substancji dodatkowych nie wymienił wśród kwestionowanych dozwolonych substancji dodatkowych skrobi modyfikowanej E 1422, która była składnikiem tych produktów.

W dniu [...] marca 2018 r. [...] Wojewódzki Inspektor JHARS wydał decyzję wymierzającą stronie karę pieniężną w wysokości 13289,00 zł.

Organ I instancji nie podzielił stanowiska strony, wskazując, że oznakowanie środka spożywczego należy oceniać całościowo, uwzględniając wszystkie informacje znajdujące się na etykiecie. Informacje podane w oznakowaniu nie mogą stać ze sobą w sprzeczności i wprowadzać konsumenta w błąd. Znak towarowy znajdujący się na etykiecie pozwala nie tylko odróżnić produkt od innych znajdujących się w obrocie ale i sugeruje (biorąc pod uwagę treść), że produkt ten ma specjalne właściwości. Określenie "Kuchnia STAROPOLSKA" sugeruje konsumentowi, iż produkt jest wyprodukowany metodami tradycyjnymi przy użyciu prostych, nieprzetworzonych składników, tymczasem jest on produkowany w warunkach przemysłowych z zastosowaniem przetworzonych składników (skrobia modyfikowana, ekstrakt z papryki). Strona umieściła znak towarowy na wyrobie w celach marketingowych niezależnie od składu i charakteru wyrobu oraz zestawiła w oznakowaniu nazwę leczo wywodzącą się z kuchni węgierskiej ze znakiem towarowym "Kuchnia STAROPOLSKA". Ponadto organ I instancji odnosząc się do zarzutu nie kwestionowania skrobi modyfikowanej podczas uprzedniej kontroli wskazał, że wydał zalecenia pokontrolne, z których wynika, że do produktów oznaczonych znakiem "Kuchnia STAROPOLSKA" nie można stosować dozwolonych substancji dodatkowych i składników charakterystycznych dla produkcji przemysłowej, a zatem i skrobi modyfikowanej E 1422. Ustalając wysokość kary pieniężnej organ I instancji wskazał, iż wziął pod uwagę (zgodnie z art. 40a ust. 5 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych) stopień szkodliwości czynu, zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych, wielkość jego obrotów, a także wartość zakwestionowanych partii.

Pismem z dnia 3 kwietnia 2018 r., strona wniosła odwołanie od ww. decyzji organu I instancji, zarzucając jej naruszenie przepisów:

- art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a, poprzez: 1) pominięcie w rozstrzygnięciu istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia przepisów prawa materialnego mające wpływ na wynik przedmiotowej sprawy poprzez uznanie, że sporny produkt nie spełnia wymagań jakości handlowej , w sytuacji, gdy brak jest przesłanek dla takiego zakwalifikowania; 2) błędne przyjęcie, że oznaczenie spornych produktów może wprowadzić w błąd konsumenta,

- art. 7 ust. 1 lit. a i c rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 poprzez przyjęcie, że oznaczenie spornego produktu może wprowadzić konsumenta w błąd co do jego charakteru, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji; przez sugerowanie, że środek spożywczy ma szczególne właściwości, gdy w rzeczywistości wszystkie podobne środki spożywcze mają takie właściwości, zwłaszcza poprzez szczególne podkreślenie obecności lub braku określonych składników lub składników odżywczych.

Strona odwołująca wniosła o uchylenie decyzji organu I instancji oraz umorzenie postępowania w sprawie, ewentualnie o uchylenie decyzji organu I instancji oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego decyzją z dnia [...] września 2018 r. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że zgodnie z art. 3 pkt 5 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, jakość handlowa oznacza cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi.

Stosownie do art. 4 ust. 1 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta.

Powyższe oznacza, że wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze muszą spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeśli w przepisach o jakości handlowej zostały one określone oraz dodatkowe wymagania, jeżeli producent zadeklarował ich spełnienie.

Zgodnie z art. 5 rozporządzenia (WE) Nr 178/2002 podstawowym celem prawa żywnościowego, obok ochrony zdrowia i życia ludzi, jest ochrona interesów konsumentów, z uwzględnieniem uczciwych praktyk w handlu żywnością.

Zgodnie natomiast z art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011, każdemu środkowi spożywczemu przeznaczonemu do dostarczenia konsumentowi finalnemu lub do zakładów żywienia zbiorowego musza towarzyszyć informacje na temat żywności zgodnie z tym rozporządzeniem. W myśl art. 7 ust. 1 lit. a i c rozporządzenia (UE) nr 1169/2011, informacje na temat żywności nie mogą wprowadzać konsumenta w błąd w szczególności:

- co do właściwości środka spożywczego, a w szczególności: co do jego charakteru, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji,

- poprzez sugerowanie, że środek spożywczy ma szczególne właściwości, gdy w rzeczywistości wszystkie podobne środki spożywcze mają takie właściwości, zwłaszcza poprzez szczególne podkreślanie obecności lub braku określonych składników lub składników odżywczych.

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011, informacje na temat żywności muszą być rzetelne, jasne i łatwe do zrozumienia dla konsumenta.

Należy zauważyć, iż stosownie do art. 2 ust. 2 lit. a rozporządzenia (UE) nr 1169/2011, "informacje na temat żywności" oznaczają informacje dotyczące danego środka spożywczego udostępniane konsumentowi finalnemu za pośrednictwem etykiety, innych materiałów towarzyszących lub innych środków, w tym nowoczesnych narzędzi technologicznych lub przekazu ustnego.

Natomiast zgodnie z art. 2 ust. 2 lit. j rozporządzenia (UE) nr 1169/2011, "etykietowanie" oznacza wszelkie napisy, dane szczegółowe, znaki handlowe, nazwy marek, ilustracje lub symbole odnoszące się do danego środka spożywczego i umieszczone na wszelkiego rodzaju opakowaniu, dokumencie, ulotce, etykiecie, opasce lub pierścieniu towarzyszącym takiej żywności lub odnoszącym się do niej.

W toku kontroli ustalono, że umieszczony na etykiecie znak towarowy, stoi w sprzeczności z nazwą produktu (wywodzącą się z potrawy "leczo" charakterystycznej dla kuchni węgierskiej) oraz składem.

W związku z powyższym artykuły rolno-spożywcze powinny być zgodne z wymaganiami jakości handlowej na każdym etapie produkcji. Z obowiązków wynikających z przepisów prawa powszechnie obowiązującego producent nie może być zwolniony.

Organ odwoławczy zaznaczył, iż znakowanie środka spożywczego należy oceniać całościowo, uwzględniając wszystkie informacje znajdujące się na etykiecie. Informacje podane w oznakowaniu muszą być ze sobą spójne.

Wskazał, iż w toku kontroli ustalono, że umieszczony na etykiecie znak towarowy, stoi w sprzeczności z nazwą produktu (wywodzącą się z potrawy "leczo" charakterystycznej dla kuchni węgierskiej) oraz składem.

Organ centralny wskazał, że zastrzeżony znak towarowy słowno-graficzny będący elementem oznakowania niesie nie tylko przekaz graficzny ale także słowny. Jak strona przyznaje ma on służyć budowaniu rozpoznawalnej dla konsumentów marki oraz umożliwiać odróżnienie produktu od podobnych produktów znajdujących się na rynku, w związku z tym powinien być używany w stosunku do artykułów rolno-spożywczych w taki sposób, aby nie wprowadzał konsumenta w błąd.

Podkreślono, że oznakowanie środka spożywczego należy oceniać całościowo, uwzględniając wszystkie informacje znajdujące się na etykiecie, dlatego też organ I instancji słusznie zakwestionował oznakowanie przedmiotowego produktu, gdyż jego nazwa oraz znak towarowy nie są ze sobą spójne. Nazwa "leczo" wywodzi się z kuchni węgierskiej w związku z tym nie powinna być łączona ze znakiem towarowym o treści "Kuchnia STAROPOLSKA", gdyż taka potrawa w kuchni staropolskiej nie istniała. Strona posiada prawo do posługiwania się zastrzeżonym znakiem słowno-graficznym, jednakże, sam fakt posiadania takiego uprawnienia nie zwalnia jej z odpowiedzialności za oznakowanie środka spożywczego w sposób zgodny z prawem i niewprowadzający konsumenta w błąd. Zatem przed umieszczeniem znaku towarowego na etykiecie produktu strona powinna dokonać analizy całego oznakowania, tak aby nie pozostawał on w sprzeczności z pozostałymi obowiązkowymi informacjami o produkcie.

GIJHARS zaznaczył, że wykaz składników oraz nazwa wyrobu są informacjami obowiązkowymi, które charakteryzują produkt, umożliwiając rozpoznanie rodzaju i właściwości oraz pozwalającymi na odróżnienie środka spożywczego od innych podobnych produktów znajdujących się na rynku, jednakże poprawne zamieszczenie wykazu składników nie zwalnia producenta z odpowiedzialności za pozostałe elementy oznakowania. Oznakowanie artykułu rolno-spożywczego musi być zawsze rozpatrywane całościowo, tak aby poszczególne informacje były ze sobą spójne a całe oznakowanie zgodne z wymaganiami prawa żywnościowego nie wprowadzało konsumenta w błąd.

Treść znaku towarowego "Kuchnia STAROPOLSKA" pozostaje także w sprzeczności z takimi składnikami jak skrobia modyfikowana E 1422 czy ekstrakt z papryki, ponieważ nie są to składniki charakterystyczne dla kuchni staropolskiej. Takie składniki są powszechnie stosowane we współczesnej produkcji przemysłowej. Ekstrakt z papryki jest używany w celach barwiących dla utrzymania określonej barwy produktu, a skrobia modyfikowana E 1422 dla utrzymania odpowiedniej konsystencji.

Odnosząc się do modelu przeciętnego konsumenta, należy podkreślić, że przeciętny konsument jest co prawda osobą należycie poinformowaną, uważną i racjonalną, który potrafi wykorzystać posiadany zasób informacji do samodzielnej analizy adresowanych do niego przekazów rynkowych, ale nie upoważnia to producenta do stosowania oznaczeń, które wprowadzają konsumenta w błąd. (...)" (Wyrok z dnia 21 kwietnia 2009 r., sygn. akt VI SA/Wa 359/09).

Organ odwoławczy w uzasadnieniu swojej decyzji wskazał, że organ I instancji w zaskarżonej decyzji odniósł się do zarzutu niekwestionowania skrobi modyfikowanej podczas uprzedniej kontroli wskazując m.in., że wydał zalecenia pokontrolne, z których wynika, że do produktów oznaczonych znakiem "Kuchnia STAROPOLSKA" nie można stosować dozwolonych substancji dodatkowych i składników charakterystycznych dla produkcji przemysłowej, a zatem i skrobi modyfikowanej E 1422. Tym samym w ocenie GIJHARS strona miała świadomość, że znak towarowy "Kuchnia STAROPOLSKA" nie może być stosowany w stosunku do dowolnego produktu strony, lecz jedynie do wyrobów, które zostały wyprodukowane z surowców niegdyś stosowanych w staropolskiej kuchni. Skrobia modyfikowana E 1422 i ekstrakt z papryki nie były stosowane w kuchni staropolskiej.

W niniejszej sprawie strona wprowadziła do obrotu artykuł rolno-spożywczy niespełniający wymagań jakości handlowej w zakresie oznakowania z uwagi na zastosowanie znaku towarowego "Kuchnia STAROPOLSKA" do produktu: 1) o nazwie Leczo warzywne. Leczo z warzywami. Produkt pasteryzowany a'660 g zawierającej określenie potrawy "leczo" ,która wywodzi się z kuchni węgierskiej oraz 2) zawierającego skrobie modyfikowaną E 1422 i ekstrakt z papryki w swoim składzie, tj. oznakowania wewnętrznie niespójnego i wprowadzającego konsumenta w błąd co do właściwości artykułu rolno-spożywczego. Ponadto oznakowanie zakwestionowanego produktu może także sugerować, że wyrób ten posiada szczególne właściwości, podczas gdy w rzeczywistości wszystkie podobne środki spożywcze mają takie właściwości. Strona, nie zgadzając się ze stanowiskiem organu I instancji, iż oznakowanie spornego produktu wprowadza konsumenta w błąd, podnosiła, że:

- zastosowane oznakowanie nie powoduje mylnych wyobrażeń o produkcie, kwestionowany produkt posiada nazwę "Leczo warzywne. Leczo z warzywami", która nie odnosi się do ściśle klasycznej węgierskiej receptury,

- znak słowno-graficzny "Kuchnia STAROPOLSKA" objęty prawem ochronnym - nie odnosi się do sposobu przyrządzania, podwyższonej jakości, czy też specyficznego składu, lecz służy m.in. budowaniu rozpoznawalnej dla konsumentów marki, umożliwia konsumentom odróżnienie tego produktu od produktów konkurencji,

- nazwa handlowa produktu nie odnosi się do ściśle klasycznej węgierskiej receptury, przeciętnemu konsumentowi nie kojarzy się tylko z tradycyjną potrawą kuchni węgierskiej, lecz także z jednogarnkowym daniem warzywnym lub warzywno-mięsnym,

- zastosowana nazwa handlowa kwestionowanego produktu umożliwia jednoznaczne rozpoznanie rodzaju i właściwości środka spożywczego oraz odróżnienie go od innych produktów, na etykiecie został także w czytelny sposób umieszczony skład produktu,

- ocena wprowadzenia konsumenta w błąd powinna być dokonywana w oparciu o model przeciętnego konsumenta i oznakowanie przedmiotowego produktu i nie może być analizowane wybiórczo. Przedmiotowy produkt należy do kategorii produktów gotowych wymagających podgrzania przed spożyciem, jest to rodzaj posiłku prostego i szybkiego w przygotowaniu, to produkt masowy o stosunkowo długim terminie przydatności do spożycia oraz stosunkowo tani. Konsument dokonując zakupu ma świadomość, iż nie jest to produkt luksusowy, co do którego oczekiwałby podwyższonych standardów przygotowania. Ponadto konsument zapoznaje się z ogółem informacji podanych na etykiecie m.in. z nazwą, rodzajem i kategorią produktu, znakiem towarowym, wykazem składników i ceną. Oznakowanie przedmiotowego produktu zawiera nazwę określającą wyrób, prawdziwe, jasne i rzetelne informacje o składzie oraz odpowiada zwyczajowo produktowi znanemu, jako leczo warzywne,

- obecność skrobi E1422 zakwestionowana przez organ I instancji jest substancją naturalną, pozyskiwaną z kukurydzy. Ponadto strona informuje, że zastosowana skrobia modyfikowana jest substancją zagęszczającą, odpowiadającą za utrzymanie właściwej tekstury i lepkości produktu, przy czym zachowuje swoje właściwości zarówno w procesie produkcji, jak i długookresowego przechowywania wyrobu gotowego. Z tego względu skrobia modyfikowana jest powszechnie stosowana z zachowaniem zasady quantum satis,

- określenie "Kuchnia STAROPOLSKA" odnosi się także w istotnej części do sposobu pakowania żywności. Charakterystycznym jest bowiem sposób pakowania utrwalania i przechowywania produktów w słoiku. Strona wskazuje, iż ten sposób utrwalania (tj. pasteryzacja) został opracowany w początkach XIX wieku, a w drugiej połowie XIX wieku metoda ta uzyskała naukowe podstawy i zaczęła być powszechnie stosowana jako forma obróbki termicznej i utrwalania żywności. Tę formę utrwalania żywności stosowano zarówno w gospodarstwach domowych, jak też w przemyśle spożywczym. Strona podkreśla, iż stosowana przez nią metoda utrwalania (sterylizacja) niczym się nie różni od tej stosowanej w kuchni staropolskiej, a za taką niewątpliwie można uznać kuchnię polską przełomu XIX i XX wieku,

- ekstrakt z papryki pełni rolę barwnika, zastępując barwniki sztuczne. Zastosowanie zamienników nie zapewnia odpowiedniej trwałości barwy lub wymagałoby użycia zbyt dużego dodatku papryki, który wpłynąłby na walory smakowe - dając produkt niesmaczny.

Odnosząc się do powyższego organ wskazał, że zastrzeżony znak towarowy słowno-graficzny będący elementem oznakowania niesie nie tylko przekaz graficzny, ale także słowny. Jak strona przyznaje ma on służyć budowaniu rozpoznawalnej dla konsumentów marki oraz umożliwiać odróżnienie produktu od podobnych produktów znajdujących się na rynku, w związku z tym powinien być używany w stosunku do artykułów rolno-spożywczych w taki sposób, aby nie wprowadzał konsumenta w błąd.

Oznakowanie środka spożywczego należy oceniać całościowo, uwzględniając wszystkie informacje znajdujące się na etykiecie, dlatego też organ I instancji słusznie zakwestionował oznakowanie przedmiotowego produktu, gdyż jego nazwa oraz znak towarowy nie są ze sobą spójne.

Organ podkreślił, że skoro nazwa "leczo" wywodzi się z kuchni węgierskiej, to nie powinna być łączona ze znakiem towarowym o treści "Kuchnia STAROPOLSKA", gdyż taka potrawa w kuchni staropolskiej nie istniała.

Uprawnienie strony do posługiwania się zastrzeżonym znakiem słowno-graficznym nie zwalnia jej z odpowiedzialności za oznakowanie środka spożywczego w sposób zgodny z prawem i wprowadzający konsumenta w błąd. Przed umieszczeniem znaku towarowego na etykiecie produktu powinna ona dokonać analizy oznakowania tak, aby nie pozostawał on w sprzeczności z pozostałymi informacjami o produkcie.

Organ wskazał, że wykaz składników oraz nazwa wyrobu są informacjami obowiązkowymi, które charakteryzują produkt, umożliwiając rozpoznanie rodzaju i właściwości oraz pozwalającymi na odróżnienie środka spożywczego od innych podobnych produktów znajdujących się na rynku, z tym, że poprawne zamieszczenie wykazu składników nie zwalnia producenta z odpowiedzialności za pozostałe elementy oznakowania. Oznakowanie artykułu rolno-spożywczego musi być zawsze rozpatrywane całościowo, tak, aby poszczególne informacje były ze sobą spójne, a całe oznakowanie zgodne z wymaganiami prawa żywnościowego nie wprowadzało konsumenta w błąd.

Treść znaku towarowego "Kuchnia STAROPOLSKA" pozostaje także w sprzeczności z takimi składnikami jak skrobia modyfikowana E 1422, czy ekstrakt z papryki, ponieważ nie są to składniki charakterystyczne dla kuchni staropolskiej. Takie składniki są powszechnie stosowane we współczesnej produkcji przemysłowej. Ekstrakt z papryki jest używany w celach barwiących dla utrzymania określonej barwy produktu, a skrobia modyfikowana E 1422 dla utrzymania odpowiedniej konsystencji.

Odnosząc się do modelu przeciętnego konsumenta, organ odwoławczy podkreślił, że przeciętny konsument jest co prawda osobą należycie poinformowaną, uważną i racjonalną, który potrafi wykorzystać posiadany zasób informacji do samodzielnej analizy adresowanych do niego przekazów rynkowych, ale nie upoważnia to producenta do stosowania oznaczeń, które wprowadzają konsumenta w błąd. (...)" (Wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 kwietnia 2009 r., sygn. akt VI SA/Wa 359/09).

Stanął na stanowisku, iż do produktów oznaczonych znakiem "Kuchnia STAROPOLSKA" nie można stosować dozwolonych substancji dodatkowych i składników charakterystycznych dla produkcji przemysłowej, tj. skrobi modyfikowanej E 1422. Podkreślił, że zarówno skrobia modyfikowana E 1422, jak i ekstrakt z papryki nie były stosowane w kuchni staropolskiej.

Reasumując swoje stanowisko organ odwoławczy wskazał, iż w jego ocenie strona wprowadziła do obrotu artykuł rolno-spożywczy niespełniający wymagań jakości handlowej w zakresie oznakowania z uwagi na zastosowanie znaku towarowego "Kuchnia STAROPOLSKA" do produktu: o nazwie "Leczo warzywne. Leczo z warzywami. Produkt pasteryzowany a'660 g" zawierającej określenie potrawy "leczo", która wywodzi się z kuchni węgierskiej oraz zawierającego skrobie modyfikowaną E 1422 i ekstrakt z papryki w swoim składzie, tj. oznakowania wewnętrznie niespójnego i wprowadzającego konsumenta w błąd, co do właściwości artykułu rolno-spożywczego. Ponadto oznakowanie zakwestionowanego produktu może także sugerować, że wyrób ten posiada szczególne właściwości, podczas gdy w rzeczywistości wszystkie podobne środki spożywcze mają takie właściwości.

GIJHARS podał, że sam sposób pakowania i utrwalania produktu nie uprawnia do stosowania w oznakowaniu artykułu rolno-spożywczego znaku towarowego "Kuchnia STAROPOLSKA" do produktu zawierającego w swoim składzie skrobię modyfikowaną E 1422 i ekstrakt z papryki, tj. dodatki niewystępujące w kuchni staropolskiej z przełomu XIX i XX wieku.

Ponadto dodał, iż wskazanie przez producenta właściwego wykazu składników, który jest zgodny ze specyfikacją produktu nie zwalnia go z obowiązku zastosowania oznakowania (stanowiącego pełną informację o produkcie, którego treść i forma jest zgodna z obowiązującymi przepisami prawa i nie wprowadza konsumenta w błąd.

Nadużyciem ze strony producenta, który zastosował mylące oznakowanie produktu, jest odesłanie konsumenta do szczegółowego analizowania składu produktu podanego na etykiecie, aby ten sam wyprowadził się z błędnego mniemania o właściwościach i cechach towaru, które wcześniej mu przypisywał na podstawie mylącego oznakowania wskazanego przez producenta w centralnej części etykiety towaru - wyrazistą czcionkom w przeciwieństwie do wielkości czcionki, jaką producent wskazał wykaz składników.

Równocześnie organ podkreślił, iż zgodnie z obowiązującym prawem informacje dotyczące żywności przekazywane przez producenta na zasadzie dobrowolności nie mogą wprowadzać w błąd, jak też nie mogą być niejednoznaczne ani dezorientować konsumenta (art. 36 ust. 2 rozporządzenia 1169/2011).

Odnośnie wymierzenia kary pieniężnej, organ odwoławczy wskazał, co następuje.

Stosownie do art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów, podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub, która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500 zł.

Oznacza to, że jeśli została przeprowadzona kontrola, w trakcie której stwierdzono, że podmiot wprowadził do obrotu artykuł rolno-spożywczy nieodpowiadający wymogom jakości handlowej, wojewódzki inspektor JHARS ma obowiązek wymierzyć mu karę pieniężną, która nie może być niższa niż 500 zł, co uczynił organ I instancji.

Oceniając stopień szkodliwości czynu jako średni, organ I instancji uwzględnił rodzaj i charakter naruszonego dobra, tj. interes ekonomiczny konsumenta, jego prawo do rzetelnej informacji o produkcie oraz rozmiar wyrządzonej lub grożącej szkody, motywację przedsiębiorcy sposób i okoliczności popełnionego czynu, w tym wagę naruszonych obowiązków w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami.

Organ odwoławczy podkreślił, że producent artykułów rolno-spożywczych, jako profesjonalista w swej dziedzinie, jest zobowiązany w taki sposób zorganizować proces produkcji, w tym kontrolę jakości, aby wprowadzić na rynek wyroby posiadające odpowiednią jakość handlową zgodną z przepisami prawa. W rozpatrywanej sprawie producent, wprowadzając do obrotu artykuł rolno-spożywczy, którego oznakowanie jest niezgodne z wymogami jakości handlowej, naruszył szereg przepisów prawa żywnościowego w tym: ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz przepisów unijnych. Tym samym organ I instancji prawidłowo uznał, iż zakres naruszenia należało ocenić jako średni. GIJHARS ustalił, iż skarżący był już w przeszłości karany w związku z wprowadzeniem do obrotu artykułów rolno-spożywczych o niewłaściwej jakości handlowej. Na mocy decyzji z dnia [...] czerwca 2016 r., znak: [...] nałożono na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości 8.000,00 zł. w związku z zastosowaniem w oznakowaniu tego samego rodzaju produktów określenia "Kuchnia STAROPOLSKA", tj, tożsamej nieprawidłowości, która wystąpiła w rozpatrywanej sprawie.

GIJHARS wskazał, że organ I instancji wymierzył stronie karę pieniężną w wysokości 5.289,00 zł.

Wymierzona przez organ I instancji kara pieniężna w ww. wysokości, stanowi 99,5% wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub, która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu oraz 19,9% kary maksymalnej, o której mowa w art. 40a ust. 1 pkt 3 ww. ustawy.

W ocenie GIJHARS wymierzona stronie kara pieniężna jest odczuwalną dolegliwością dla producenta, pozostając jednocześnie w jego możliwościach finansowych, jak również jest adekwatna do stopnia szkodliwości czynu i zakresu naruszenia, jakiego dopuścił się przedsiębiorca.

Zgodnie z art. 40a ust. 3 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, kto wprowadza ponownie do obrotu produkt tego samego rodzaju, który nie odpowiada jakości handlowej ze względu na tę sama wadę, podlega karze pieniężnej ustalonej - w zależności od stwierdzonej wady - zgodnie z ust. 1 pkt 3 lub 4, podwyższonej o wysokość kar nałożonych w okresie 24 miesięcy przed dniem rozpoczęcia kontroli.

Organ przypomniał, że strona w okresie 24 miesięcy przed dniem rozpoczęcia kontroli wprowadziła do obrotu produkt tego samego rodzaju, który nie odpowiada jakości handlowej ze względu na tę sama wadę. Zdaniem organu odwoławczego, organ I instancji prawidłowo podwyższył nałożoną stronę karę o karę (w wysokości 8.000,00 zł) nałożoną na stronę decyzją z dnia [...] czerwca 2016 r., znak: [...].

Strona, jako producent, winna mieć świadomość konsekwencji naruszenia obowiązujących przepisów prawa żywnościowego, wprowadzając do obrotu artykuł rolno-spożywczy o niewłaściwej jakości handlowej, tym bardziej, że była już karana z tytułu wprowadzenia do obrotu artykułów rolno-spożywczych niespełniających wymagań jakości.

Zdaniem organu, wysokość kary pieniężnej powinna spełniać swoją funkcję prewencyjną - winna być wyraźnym ostrzeżeniem na przyszłość zapobiegającym powstawaniu nagannych praktyk rynkowych, oraz funkcję represyjną - stanowić poważną dolegliwość dla przedsiębiorcy nie niosąc za sobą jednocześnie ryzyka wyeliminowania go z obrotu gospodarczego (wielkość przychodów strony w 2017 r,, tj. 163.726.585,44 zł).

Organ podkreślił, że jednym z celów ustawy o jakości handlowej artykułów rolno - spożywczych jest ochrona konsumentów, którzy nie mają adekwatnych instrumentów, dla ochrony swych praw przed nieuczciwymi praktykami handlowymi.

Dlatego w ocenie Głównego Inspektora kary wymierzane w tego rodzaju sprawach, uwzględniając kryteria ich wymierzenia przewidziane w art. 40a ust. 5 powołanej ustawy, nie mogą mieć symbolicznego charakteru.

Organ wskazał ponadto na treść art. 17 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 178/2002, zgodnie z którym kary ''w mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego i paszowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające".

Na powyższą decyzję GIJHARS z dnia [...] września 2018 r. strona wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Skarżonej decyzji zarzuciła:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, a to:

a. art. 4 ust. 1 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych;

b. art. 7 ust. 1 lit. a) i c) oraz art. 7 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 poprzez przyjęcie, że oznaczenie spornych produktów może wprowadzić w błąd konsumenta (i) co do właściwości środka spożywczego, a w szczególności co do jego charakteru, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji; (ii) przez sugerowanie, że środek spożywczy ma szczególne właściwości, gdy w rzeczywistości wszystkie podobne środki spożywcze mają takie właściwości, zwłaszcza przez szczególne podkreślanie obecności lub braku określonych składników lub składników odżywczych

c. art. 16 i 17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności;

2. stanowiące konsekwencję naruszenia przepisów prawa materialnego wskazanych powyżej w punkcie 1, błędne zastosowanie sankcji określonych w art. 40a ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 40a ust 3 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

3. naruszenie przepisów postępowania to jest zasad ogólnych postępowania, tj. art. 7, 11, 77 § 1 i 80 kpa:

a. poprzez pominięcie w rozstrzygnięciu istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia przepisów prawa materialnego mające wpływ na wynik przedmiotowej sprawy poprzez uznanie, że sporny produkt nie spełnia wymagań jakości handlowej, w sytuacji, gdy brak jest przesłanek dla takiego zakwalifikowania, a tym samym błędnego zastosowania art. 40a ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 40a ust 3 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych;

b. poprzez błędne przyjęcie, że oznaczenie spornych produktów może wprowadzić w błąd konsumenta

Strona skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji z dnia [...] lipca 2017 r. oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów odnoszących się do słuszności rozstrzygnięcia.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. z 2017 r. 1369 ze zm., zwanej dalej p.p.s.a.).

Dokonując analizy przedmiotowej sprawy Sąd uznał, iż zarzuty skargi są niezasadne i nie zasługują na uwzględnienie, gdyż rozstrzygnięcie dokonane przez Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych jest prawidłowe i nie narusza obowiązującego w tym zakresie prawa, a argumenty zawarte w skardze zasadności tego rozstrzygnięcia nie podważają.

W myśl zaś przepisu art. 3 pkt 5 ustawy o jakości jakość handlowa oznacza cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi.

Z kolei, zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o jakości wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta.

Dla konsumenta informacja, że artykuł rolno - spożywczy spełnia powyższe wymagania powinna być zawarta w oznakowaniu, z mocy art. 7 ust. 1 ustawy o jakości. Oznakowanie winno zawierać informacje istotne z punktu widzenia jakości handlowej artykułu rolno-spożywczego, w szczególności: nazwę, pod którą artykuł rolno-spożywczy jest wprowadzany do obrotu (pkt 1); inne dane umożliwiające identyfikację artykułu rolno-spożywczego oraz odróżnienie go od innych artykułów rolno-spożywczych (pkt 2).

Szczegółowe wymagania odnoszące się do oznakowania środków spożywczych zawarto w rozporządzeniu nr 1169/2011, które weszło w życie z dniem 13 grudnia 2014 r. Dlatego dostosowano przepisy ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych do przepisów rozporządzenia nr 1169/2011 (por. uzasadnienie projektu ustawy 7 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych oraz ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, druk sejmowy VII.2683). Ustawa zmieniająca weszła w życie także z dniem 13 grudnia 2014 r. (art. 5 tego aktu – Dz. U. z 2014 r., poz. 1722).

Jako wymóg podstawowy rozporządzenie nr 1169/2011 w art. 6 wskazuje, iż każdemu środkowi spożywczemu przeznaczonemu do dostarczenia konsumentowi finalnemu lub do zakładów żywienia zbiorowego muszą towarzyszyć informacje na temat żywności zgodne z tym rozporządzeniem. Według art. 2 ust. 2 lit. a) ww. rozporządzenia informacje na temat żywności oznaczają informacje dotyczące danego środka spożywczego udostępniane konsumentowi finalnemu za pośrednictwem etykiety, innych materiałów towarzyszących lub innych środków, w tym nowoczesnych narzędzi technologicznych lub przekazu ustnego. Chodzi o zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów w zakresie informacji na temat żywności, przy uwzględnieniu różnic percepcji ze strony konsumentów i ich potrzeb informacyjnych, z równoczesnym zapewnieniem płynnego funkcjonowania rynku wewnętrznego (art. 1 ust. 1 rozporządzenia 1169/2011). Rozporządzenie to określa ogólne zasady, wymogi i zakresy odpowiedzialności dotyczące informacji na temat żywności, a w szczególności etykietowania żywności (art. 1 ust. 2 tego aktu).

Ten akt ma zastosowanie do podmiotów działających na rynku spożywczym na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego, na których ich działania dotyczą przekazywania konsumentom informacji na temat żywności. Ma ono zastosowanie do wszelkich środków spożywczych przeznaczonych dla konsumenta finalnego, w tym do środków spożywczych dostarczanych przez zakłady żywienia zbiorowego i do środków spożywczych przeznaczonych do dostarczenia do zakładów żywienia zbiorowego (art. 1 ust. 3 rozporządzenia nr 1169/2011).

Informacje na temat żywności, także te znajdujące się na etykiecie, zgodnie art. 7 ust. 1 rozporządzenia 1169/2011, nie mogą wprowadzać w błąd, w szczególności:

a) co do właściwości środka spożywczego, a w szczególności co do jego charakteru, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji;

b) przez przypisywanie środkowi spożywczemu działania lub właściwości, których on nie posiada;

c) przez sugerowanie, że środek spożywczy ma szczególne właściwości, gdy w rzeczywistości wszystkie podobne środki spożywcze mają takie właściwości, zwłaszcza przez szczególne podkreślanie obecności lub braku określonych składników lub składników odżywczych;

d) przez sugerowanie poprzez wygląd, opis lub prezentacje graficzne, że chodzi o określony środek spożywczy lub składnik, mimo że w rzeczywistości komponent lub składnik naturalnie obecny lub zwykle stosowany w danym środku spożywczym został zastąpiony innym komponentem lub innym składnikiem.

Ponadto informacje na temat żywności muszą być rzetelne, jasne i łatwe do zrozumienia dla konsumenta, w myśl art. 7 ust. 2 cyt. aktu.

Przez etykietowanie według art. 2 ust. 2 lit. j) rozporządzenia 1169/2011 rozumie się wszelkie napisy, dane szczegółowe, znaki handlowe, nazwy marek, ilustracje lub symbole odnoszące się do danego środka spożywczego i umieszczone na wszelkiego rodzaju opakowaniu, dokumencie, ulotce, etykiecie, opasce lub pierścieniu towarzyszącym takiej żywności lub odnoszącym się do niej.

Uwzględniając treść przywołanych przepisów podkreślić należy znaczenie tego elementu oznakowania artykułu rolno - spożywczego wprowadzanego do obrotu, którym jest jego nazwa, pod którą produkt funkcjonuje, jest oferowany i jest dostępny na rynku dla konsumentów.

Nazwa więc jest pierwszą informacją o produkcie, która trafia do konsumenta i ma zasadnicze znaczenie dla podejmowania decyzji o zakupie danego produktu.

Oczywistym potwierdzeniem tego wniosku, jest treść art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, z którego wprost wynika, że oznakowanie środka spożywczego nie może wprowadzać konsumenta w błąd, w szczególności co do charakterystyki środka spożywczego, w tym jego nazwy, rodzaju, właściwości, składu, ilości, trwałości, źródła lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji. Potwierdzeniem powyższego jest również treść regulacji zawartej w art. 8 w związku z art. 16 rozporządzenia (WE) nr 178/2002, która w zakresie określonych nią celów akcentuje potrzebę ochrony interesów konsumentów poprzez tworzenie unormowań umożliwiających im podejmowanie świadomego wyboru związanego ze spożywaną przez nich żywnością, w tym poprzez zapobieganie działaniom oraz praktykom znakowania produktów mogących wprowadzać ich w błąd.

Skoro z powyższego wynika, że oznakowanie środka spożywczego, w tym jego nazwa, jako zasadniczy element tego oznakowania, nie może wprowadzać konsumenta w błąd, w tym w szczególności co do składu oraz metod wytwarzania tego produktu, to nie można za nieprawidłowe uznać stanowiska organu wynikającego z zaskarżonej decyzji.

Racjonalna jest bowiem ocena, że użycie (wykorzystanie) w nazwie produktu wyrażenia "Kuchnia Staropolska" - stanowiącego odwołanie do starych, domowych, tradycyjnych receptur i metod produkcji - wyraźnie dysonuje z wskazanym wyżej składem zakwestionowanego środka spożywczego, który z kolei, gdy odnieść się do poszczególnych spośród jego składników, w tym dozwolonych składników dodatkowych, nie pozostaje w żadnym związku z metodą wytwarzania produktu, do której odwołuje się jego nazwa.

Zdaniem Sądu, nie ulega wątpliwości, iż część oznaczenia zakwestionowanego produktu, tj. "Kuchnia Staropolska", może wprowadzać potencjalnych klientów w błąd, co do składu, czy też (oraz) metod wytworzenia (produkcji) spornego w sprawie artykułu rolno - spożywczego. Nazwa ta tworzy mylne wyobrażenie o produkcie, a w sytuacji, gdy jak powyżej już to podkreślono, stanowi ona pierwszy i wiodący element informacji o samym produkcie, za oczywiste uznać należy również i to, że tym samym, nie pozostaje bez wpływu na możliwość podjęcia w pełni racjonalnej decyzji o jego zakupie, a przez to, że wprowadza w błąd. Oznakowaniem wprowadzającym w błąd jest niewątpliwie oznakowanie mylące (por. wyrok NSA z dnia 11 marca 2014 r., sygn. akt II OSK 2359/12) - a więc takie, które może skłonić konsumenta do podjęcia decyzji dotyczącej transakcji, której inaczej by nie podjął - a ocena czy w danym przypadku zachodzi ryzyko wprowadzenia konsumenta w błąd dokonywana być powinna przy uwzględnieniu kryterium odwołującego się do modelu przeciętnego konsumenta (por. wyrok NSA z dnia 22 stycznia 2014 r., sygn. akt II OSK 1954/12). W tym też kontekście wskazać należy, że w rozumieniu art. 2 pkt 8 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, przeciętnym konsumentem jest konsument, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny; oceny dokonuje się z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie praktyki rynkowej lub na produkt, którego praktyka rynkowa dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa.

Sposób użycia (posłużenia się) znakiem towarowym w oznakowaniu produktu nie może jednak wprowadzać w błąd konsumenta, nawet jeżeli ma być on dostatecznie poinformowany i zorientowany. Znak towarowy, jest częścią oznaczenia produktu i podlega związanym z tym rygorom. Ocenia się go w ramach całego oznaczenia, które poddaje analizie. Dokonując zaś takiej całościowej analizy status tej części nazwy, tj. jako znaku towarowego, nie jest do uchwycenia przez przeciętnego konsumenta.

Sąd zgadza się ze stanowiskiem organu, że zastosowane oznakowanie badanego produktu może wprowadzać konsumenta w błąd, ponieważ powoduje mylne wyobrażenie o produkcie.

Trzeba podkreślić, że użyty zastrzeżony znak towarowy słowno-graficzny będący elementem oznakowania niesie nie tylko przekaz graficzny ale także słowny. Jak strona przyznaje ma on służyć budowaniu rozpoznawalnej dla konsumentów marki oraz umożliwiać odróżnienie produktu od podobnych produktów znajdujących się na rynku, w związku z tym powinien być używany w stosunku do artykułów rolno-spożywczych w taki sposób, aby nie wprowadzał konsumenta w błąd.

Sąd stwierdza, że oznakowanie środka spożywczego należy oceniać całościowo, uwzględniając wszystkie informacje znajdujące się na etykiecie, dlatego też organ administracji słusznie zakwestionował oznakowanie przedmiotowego produktu, gdyż jego nazwa oraz znak towarowy nie są ze sobą spójne.

Nazwa "leczo" wywodzi się z kuchni węgierskiej w związku z tym nie powinna być łączona ze znakiem towarowym o treści "Kuchnia STAROPOLSKA", gdyż taka potrawa w kuchni staropolskiej nie istniała. Strona posiada prawo do posługiwania się zastrzeżonym znakiem słowno-graficznym, jednakże, sam fakt posiadania takiego uprawnienia nie zwalnia jej z odpowiedzialności za oznakowanie środka spożywczego w sposób zgodny z prawem i niewprowadzający konsumenta w błąd. Przed umieszczeniem znaku towarowego na etykiecie produktu strona powinna dokonać analizy całego oznakowania, tak aby nie pozostawał on w sprzeczności z pozostałymi obowiązkowymi informacjami o produkcie.

Należy wskazać, że wykaz składników oraz nazwa wyrobu są informacjami obowiązkowymi, które charakteryzują produkt, umożliwiając rozpoznanie rodzaju i właściwości oraz pozwalającymi na odróżnienie środka spożywczego od innych podobnych produktów znajdujących się na rynku, jednakże poprawne zamieszczenie wykazu składników nie zwalnia producenta z odpowiedzialności za pozostałe elementy oznakowania.

Oznakowanie artykułu rolno-spożywczego musi być zawsze rozpatrywane całościowo, tak aby poszczególne informacje były ze sobą spójne a całe oznakowanie zgodne z wymaganiami prawa żywnościowego nie wprowadzało konsumenta w błąd.

Jak więc słusznie zauważył organ, treść znaku towarowego "Kuchnia STAROPOLSKA" pozostaje w sprzeczności z takimi składnikami badanego produktu, jak skrobia modyfikowana E 1422 czy ekstrakt z papryki, ponieważ nie są to składniki używane w kuchni staropolskiej.

Składniki te są powszechnie stosowane we współczesnej produkcji przemysłowej. Ekstrakt z papryki jest używany w celach barwiących dla utrzymania określonej barwy produktu, a skrobia modyfikowana E 1422 dla utrzymania odpowiedniej konsystencji nie mają one jednak nic wspólnego z kuchnią staropolską.

Odnosząc się do modelu przeciętnego konsumenta, należy podkreślić, że przeciętny konsument jest co prawda osobą należycie poinformowaną, uważną i racjonalną, który potrafi wykorzystać posiadany zasób informacji do samodzielnej analizy adresowanych do niego przekazów rynkowych, ale nie upoważnia to producenta do stosowania oznaczeń, które wprowadzają konsumenta w błąd.

W tym miejscu warto zauważyć, że GIJHARS w uzasadnieniu swojej decyzji odniósł się do zarzutu niekwestionowania skrobi modyfikowanej podczas uprzedniej kontroli wskazując m.in., że organ wydał zalecenia pokontrolne, z których wynika, że do produktów oznaczonych znakiem "Kuchnia STAROPOLSKA" nie można stosować dozwolonych substancji dodatkowych i składników charakterystycznych dla produkcji przemysłowej, a zatem i skrobi modyfikowanej E 1422.

Sąd podziela stanowisko Głównego Inspektora JHARS, że strona powinna uświadamiać sobie, że znak towarowy "Kuchnia STAROPOLSKA" nie może być stosowany - nie tyle w stosunku do dowolnego produktu strony, co do wyrobów, które zostały wyprodukowane z surowców niegdyś stosowanych w staropolskiej kuchni. Skrobia modyfikowana E 1422 i ekstrakt z papryki bez wątpienia nie były stosowane w kuchni staropolskiej i dlatego użycie ich w tym kontekście na etykietach stanowi wprowadzenie w błąd odbiorców tak oznakowanego produktu żywnościowego.

Tak wiec prawidłowe jest ustalenie organu co do tego, ze strona wprowadziła do obrotu artykuł rolno-spożywczy niespełniający wymagań jakości handlowej w zakresie oznakowania z uwagi na zastosowanie znaku towarowego "Kuchnia STAROPOLSKA" do produktu: o nazwie Leczo warzywne. Leczo z warzywami. Produkt pasteryzowany a'660 g zawierającej określenie potrawy "leczo" ,która wywodzi się z kuchni węgierskiej oraz zawierającego skrobie modyfikowaną E 1422 i ekstrakt z papryki w swoim składzie, tj. oznakowania wewnętrznie niespójnego i wprowadzającego konsumenta w błąd co do właściwości artykułu rolno-spożywczego.

Ponadto oznakowanie zakwestionowanego produktu może także sugerować, że wyrób ten posiada szczególne właściwości, podczas gdy w rzeczywistości wszystkie podobne środki spożywcze produkowane na skalę przemysłową mają takie właściwości.

Sąd doszedł również do przekonania, iż prawidłowe są wywody organu również w zakresie uzasadnienia wymiaru kary pieniężnej w kwocie 13 289 zł, nałożonej na skarżącą spółkę. art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów, podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub, która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500 zł.

Oznacza to, że jeśli została przeprowadzona kontrola, w trakcie której stwierdzono, że podmiot wprowadził do obrotu artykuł rolno-spożywczy nieodpowiadający wymogom jakości handlowej, wojewódzki inspektor JHARS ma obowiązek wymierzyć mu karę pieniężną, która nie może być niższa niż 500 zł, co uczynił organ I instancji.

Oceniając stopień szkodliwości czynu jako średni, organ I instancji uwzględnił rodzaj i charakter naruszonego dobra, tj. interes ekonomiczny konsumenta, jego prawo do rzetelnej informacji o produkcie oraz rozmiar wyrządzonej lub grożącej szkody, motywację przedsiębiorcy sposób i okoliczności popełnionego czynu, w tym wagę naruszonych obowiązków w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami.

Organ odwoławczy podkreślił, że producent artykułów rolno-spożywczych, jako profesjonalista w swej dziedzinie, jest zobowiązany w taki sposób zorganizować proces produkcji, w tym kontrolę jakości, aby wprowadzić na rynek wyroby posiadające odpowiednią jakość handlową zgodną z przepisami prawa. W rozpatrywanej sprawie producent, wprowadzając do obrotu artykuł rolno-spożywczy, którego oznakowanie jest niezgodne z wymogami jakości handlowej, naruszył szereg przepisów prawa żywnościowego w tym: ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz przepisów unijnych. Tym samym organ I instancji prawidłowo uznał, iż zakres naruszenia należało ocenić jako średni. GIJHARS ustalił, iż skarżący był już w przeszłości karany w związku z wprowadzeniem do obrotu artykułów rolno-spożywczych o niewłaściwej jakości handlowej. Na mocy decyzji z dnia [...] czerwca 2016 r., znak: [...] nałożono na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości 8.000,00 zł. w związku z zastosowaniem w oznakowaniu tego samego rodzaju produktów określenia "Kuchnia STAROPOLSKA", tj, tożsamej nieprawidłowości, która wystąpiła w rozpatrywanej sprawie.

GIJHARS wskazał, że organ I instancji wymierzył stronie karę pieniężną w wysokości 5.289,00 zł.

Jak wskazał organ odwoławczy, powyższa kara pieniężna stanowi 99,5% wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub, która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu oraz 19,9% kary maksymalnej, o której mowa w art. 40a ust. 1 pkt 3 ww. ustawy.

W myśl art. 40a ust. 3 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, kto wprowadza ponownie do obrotu produkt tego samego rodzaju, który nie odpowiada jakości handlowej ze względu na tę sama wadę, podlega karze pieniężnej ustalonej - w zależności od stwierdzonej wady - zgodnie z ust. 1 pkt 3 lub 4, podwyższonej o wysokość kar nałożonych w okresie 24 miesięcy przed dniem rozpoczęcia kontroli.

Organ przypomniał, że strona w okresie 24 miesięcy przed dniem rozpoczęcia kontroli wprowadziła do obrotu produkt tego samego rodzaju, który nie odpowiadał jakości handlowej ze względu na tę sama wadę. Tak więc, organ I instancji prawidłowo podwyższył nałożoną na stronę karę o karę w wysokości 8.000,00 zł, nałożoną na stronę decyzją z dnia [...] czerwca 2016 r., znak: [...].

Strona, jako producent, winna była mieć świadomość konsekwencji naruszenia obowiązujących przepisów prawa żywnościowego, wprowadzając do obrotu artykuł rolno-spożywczy o niewłaściwej jakości handlowej, bowiem była już karana z tytułu wprowadzenia do obrotu artykułów rolno-spożywczych niespełniających wymagań jakości.

Jak wskazał słusznie GIJHARS, wysokość kary pieniężnej powinna spełniać swoją funkcję prewencyjną - winna być wyraźnym ostrzeżeniem na przyszłość zapobiegającym powstawaniu nagannych praktyk rynkowych, oraz funkcję represyjną - stanowić poważną dolegliwość dla przedsiębiorcy nie niosąc za sobą jednocześnie ryzyka wyeliminowania go z obrotu gospodarczego (wielkość przychodów strony w 2017 r,, tj. 163.726.585,44 zł).

Jednym z celów ustawy o jakości handlowej artykułów rolno - spożywczych jest ochrona konsumentów, którzy nie mają adekwatnych instrumentów, dla ochrony swych praw przed nieuczciwymi praktykami handlowymi.

W ocenie Sądu zasadne jest stanowisko organu, zgodnie z którym kary wymierzane w tego rodzaju sprawach, uwzględniając kryteria ich wymierzenia przewidziane w art. 40a ust. 5 powołanej ustawy, nie mogą mieć symbolicznego charakteru.

Dyrektywy wymiaru kary wymienione są w art. 17 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 178/2002, zgodnie z którym kary ''mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego i paszowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające".

Kara wymierzona skarżącemu w kontrolowanej sprawie nie jest karą symboliczną, a jednocześnie mieści się w granicach zagrożenia ustawowego. Należy uznać, iż spełnia cele prewencyjne (zarówno prewencji ogólnej, jak i prewencji szczególnej) wskazane w przywołanym wyżej przepisie.

Odnosząc się do zarzutów skarżącej, iż zaskarżona decyzja oraz jej uzasadnienie naruszają art. 7 i 11 k.p.a., wskazać należy, iż w opinii Sądu, poczynione przez organ zarówno I, jak i II instancji ustalenia wynikają z zebranego w sprawie materiału dowodowego, zaś dokonana ocena tego materiału w kontekście zastosowanych przepisów prawa nie budzi zastrzeżeń. Organy obu instancji wyczerpująco zbadały wszystkie okoliczności faktyczne związane z niniejszą sprawą oraz dokonały oceny dowodów zgodnie z zasadami prawdy obiektywnej oraz zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa. Nadto należy stwierdzić, że organy prawidłowo i z poszanowaniem reguł zawartych w art. 107 § 3 k.p.a., swoje stanowiska uzasadniły. Ocena wyrażona w zaskarżonej decyzji nie nosi cechy dowolności i brak jest podstaw, aby ją w sposób zasadny podważać. Ponadto oceniając zaskarżoną decyzję Sąd nie stwierdził uchybień, których istnienie winien uwzględnić z urzędu.

Końcowo należy zaznaczyć, iż analogiczne naruszenia prawa żywieniowego przez skarżącą Spółkę były już przedmiotem rozważań tut. Sądu, który w dniu 10 maja 2018 r. wydał wyrok (nieprawomocny) w sprawie sygn. akt: VI SA/Wa 42/18, oddalający skargę od decyzji GIJHARS w przedmiocie nakazu zmiany oznakowania. Gros wywodów prawnych (za wyjątkiem kwestii zastosowanej sankcji) znajduje odzwierciedlenie w sprawie niniejszej, bowiem poglądy zawarte w ww. wyroku, zdaniem składu rozpoznającego sprawę niniejszą, zasługują na aprobatę.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji wyroku.