Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Olga Żurawska-Matusiak Sędziowie Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk (spr.) po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Odwoławczej Komisji Stypendialnej Uniwersytetu S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 3 września 2020 r. sygn. akt II SA/Sz 223/20 w sprawie ze skargi D. Z. na decyzję Odwoławczej Komisji Stypendialnej Uniwersytetu S. z dnia [...] grudnia 2019 r. nr [...] w przedmiocie zapomogi oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie wyrokiem z 3 września 2020 r. sygn. akt II SA/Sz 223/20 po rozpoznaniu skargi D. Z. na decyzję Odwoławczej Komisji Stypendialnej Uniwersytetu S. z [...] grudnia 2019 r. nr [...] w przedmiocie zapomogi, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) w zw. z art. 135 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.) zwanej dalej "p.p.s.a." uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję Komisji Stypendialnej Uniwersytetu S. z [...] listopada 2019 r. nr [...].

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie uwzględniając skargę wskazał, że przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej jest decyzja odmawiająca przyznania skarżącej zapomogi ze względu na przekroczenie określonego w ustawie z 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1668 ze zm.) zwanej dalej "u.p.s.w.i.n.", 6-letniego okresu możliwości ubiegania się o to świadczenia. Z ustalonego przez organ stanu faktycznego wynika, że skarżąca posiada status studenta 103 miesiące, podczas gdy zgodnie z art. 93 ust. 2 u.p.s.w.i.n. "stypendium socjalne" student może otrzymywać nie dłużej niż przez okres 6 lat, tj. 72 miesięcy. W ocenie Sądu pierwszej instancji organy administracji wadliwie zinterpretowały powyższy przepis uznając, że prawo przyznania zapomogi posiada student, który studiuje na studiach wymienionych w art. 93 ust. 2 u.p.s.w.i.n. nie dłużej niż sześć lat. Z przepisu tego oraz z art. 94 powołanej ustawy wynika, w jakich sytuacjach studentowi nie przysługuje prawo do świadczeń albo wygasa decyzja o przyznaniu świadczenia, zaś żadna z tych regulacji nie odnosi się do nadmiernie długiego okresu studiowania, który może być spowodowany nie tylko nieprzykładaniem się do nauki, lecz także sytuacją zdrowotną, losową czy ekonomiczną. Podsumowując, w ocenie WSA w Szczecinie prawidłowa wykładnia art. 93 ust. 2 u.p.s.w.i.n. prowadzi do wniosku, że świadczenia określone w art. 86 ust. 1 pkt 1-4 i art. 359 ust. 1 u.p.s.w.i.n. przysługują nie dłużej niż przez okres sześciu lat, niezależnie od okresu, przez jaki dana osoba posiada status studenta.

Dalej Sąd pierwszej instancji podkreślił, że organ, podejmując decyzję w sprawie zapomogi, ma obowiązek uzasadnić swoje stanowisko oraz jest zobligowany do prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie wnioskodawcy do władz uczelni oraz do wyjaśnienia studentowi zasadności przesłanek, którymi kierował się przy załatwianiu sprawy. Jakkolwiek rozstrzygnięcie w sprawie pomocy materialnej przyznawanej studentowi ma charakter uznaniowy, to nie może ono nosić znamion dowolności. W przedmiotowej sprawie organy w żaden sposób nie dokonały oceny zasadności wniosku skarżącej, skupiając uwagę jedynie na przesłance 6-letniego okresu przysługiwania świadczeń, co nie pozostaje bez wpływu na naruszenie art. 7 i art. 77 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 735) zwanej dalej "k.p.a.", przez zaniechanie zebrania dowodów umożliwiających ocenę możliwości otrzymania przez skarżącą zapomogi.

Skargę kasacyjną złożyła Odwoławcza Komisja Stypendialna Uniwersytetu S., zaskarżając wyrok w całości. Zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. "art. 145 § 1 pkt 1 lit. c" p.p.s.a. w zw. z:

1. art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.i.n. przez jego błędną wykładnię w oderwaniu od pozostałych przepisów dotyczących zapomogi oraz specyfiki zapomogi, w tym z pominięciem art. 92 ust. 2 i art. 94 ust. 2 tej ustawy oraz niewłaściwe zastosowanie w niniejszej sprawie tj. uznanie, iż w przypadku świadczenia pomocy materialnej jakim jest zapomoga, ograniczenie jej przyznania może nastąpić dopiero w sytuacji, gdy student pobierał zapomogę przez okres 6 lat; podczas gdy należyta wykładnia i zastosowanie tego przepisu nakazują uznać, że okres 6 lat, o którym mowa w tym przepisie oznacza okres, w którym studentowi przysługiwała możliwość ubiegania się o to świadczenie w ramach studiów,

2. art. 92 ust. 2 u.p.s.w.i.n. przez pominięcie tego przepisu przy dokonywaniu wykładni art. 93 ust. 2 pkt 1 tej ustawy, a w konsekwencji jego niezastosowanie tj. pominięcie jednorazowego charakteru świadczenia jakim jest zapomoga i zrównanie tego świadczenia z pozostałymi świadczeniami pomocy materialnej, które w odróżnieniu od zapomogi mają charakter okresowy; powyższe skutkowało uchyleniem zaskarżonej decyzji w oparciu o błędnie zinterpretowany i zastosowany art. 93 ust. 2 pkt 1 tej ustawy i brakiem wymaganych w tym przypadku w uzasadnieniu wyroku jednoznacznych, dających się zastosować, wytycznych dla organu w kontekście sposobu ustalenia przez organ obowiązującego - w ocenie Sądu - okresu 6 lat pobierania zapomogi,

3. art. 94 ust. 1 i ust. 2 u.p.s.w.i.n. przez niewłaściwą jego wykładnię i zastosowanie w sprawie tj. przyjęcie, że okres 6 lat oznacza 6 lat pobierania świadczenia; tymczasem art. 94 ust. 1 ww. ustawy w ogóle nie odnosi się - nawet literalnie - do zapomogi, lecz odnosi się wyłącznie do pozostałych świadczeń pomocy materialnej, a przedmiotem niniejszej sprawy jest zapomoga, a zatem nie ma w niniejszej sprawie co do zasady zastosowania, natomiast należyta wykładnia i zastosowanie art. 94 ust. 2 tej ustawy winny skutkować wnioskiem, że w przypadku zapomogi okres 6 lat może oznaczać wyłącznie okres przysługiwania prawa do ubiegania się o świadczenie, bo w przypadku zapomogi nie występuje co do zasady okres pobierania zapomogi, która jest świadczeniem jednorazowym (jest doraźną pomocą dla studenta, który znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji życiowej).

Ponadto zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, tj.:

4. art. 141 § 4 p.p.s.a. oraz art. 153 p.p.s.a. wskutek przyjęcia błędnej oceny prawnej sprawy, przez zawarcie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia błędnych, niepełnych oraz nieprecyzyjnych wskazań co do dalszego postępowania, wiążących organ w ramach ponownego rozpoznania sprawy, w wyniku czego organ został zobligowany do ustalenia okresu pobierania przez skarżącą świadczeń wymienionych w art. 86 ust. 1 pkt 1-4 u.p.s.w.i.n., w tym zatem także ustalenia, czy skarżąca pobierała zapomogę przez okres 6 lat. Przedmiotem sprawy jest wyłącznie zapomoga, a nie wszystkie świadczenia określone wart. 86 ust. 1 pkt 1-4 ustawy, a nadto zapomoga jako świadczenie jednorazowe, a nie okresowe, nie jest przyznawana na okresy semestru lub roku i co do zasady mogła być - w dacie orzekania przez organ - przyznana nie więcej niż dwa razy w roku akademickim. Tym samym w kontekście przedmiotu sprawy (o przyznanie zapomogi) nakazanie organowi w ramach wytycznych ogólnie "wzięcia pod uwagę oceny prawnej wynikającej z uzasadnienia orzeczenia" jest niewystarczające i nie wypełnia w ocenie organu dyspozycji art. 141 § 4 oraz art. 153 p.p.s.a. Bezprzedmiotowe jest ustalanie okresu pobierania świadczeń pomocy materialnej innych niż zapomoga, natomiast organ nie ma możliwości w praktyce ustalić, czy zapomoga była pobierana przez okres 6 lat z uwagi na jej jednorazowy charakter i brzmienie art. 92 ust. 2 u.p.s.w.i.n.; powyższe ma istotny wpływ na wynik sprawy tj. sposób ustalenia przez organ stanu faktycznego sprawy, oceny istnienia przesłanki negatywnej, o której mowa w art. 93 ust. 2 pkt 1 tej ustawy, a w konsekwencji podjęte rozstrzygnięcie sprawy przez organ przy ewentualnym ponownym rozpoznaniu sprawy.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty Komisja wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 3 września 2020 r. i oddalenie skargi D. Z. z [...] lutego 2020 r., ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 3 września 2020 r. w całości oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. Ponadto zwróciła się o zasądzenie od skarżącej na rzecz organu kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną D. Z. wniosła o jej oddalenie oraz o odstąpienie od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości. W ocenie skarżącej zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.), zwanej dalej p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania. W rozpoznawanej sprawie nie zachodzi żadna z okoliczności skutkujących nieważnością postępowania, o jakich mowa w art. 183 § 2 p.p.s.a. i nie zachodzi żadna z przesłanek, o których mowa w art. 189 p.p.s.a., które Naczelny Sąd Administracyjny rozważa z urzędu dokonując kontroli zaskarżonego skargą kasacyjną wyroku. W tych okolicznościach w sprawie badaniu podlegały wyłącznie zarzuty podniesione w skardze kasacyjnej na uzasadnienie przytoczonych podstaw kasacyjnych.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego nie można zgodzić się z zarzutami naruszenia art. 93 ust. 2 pkt 1, art. 92 ust. 2 i art. 94 ust. 1 i 2 Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce (dalej jako u.p.s.w.n.). Istota tych zarzutów polega na tym, że skarżący kasacyjnie organ nie zgadza się ze stanowiskiem Sądu sprowadzającym się do tego, że w przypadku świadczenia pomocy materialnej dla studentów jakim jest zapomoga, ograniczenie jej przyznania (wynikające z art. 93 ust. 2 pkt 1) może nastąpić dopiero w sytuacji gdyby studentka pobierała już zapomogi przez okres 6 lat. Naczelny Sąd Administracyjny podziela w całości stanowisko Sądu pierwszej instancji w zakresie wykładni art. 93 ust. 2 pkt 1 Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 u.p.s.w.n. student ma prawo ubiegać się o: 1) stypendium socjalne, 2) stypendium dla osób niepełnosprawnych, 3) zapomogę, 4) stypendium rektora, 5) stypendium finansowane przez jednostkę samorządu terytorialnego, 6) stypendium za wyniki w nauce lub w sporcie finansowane przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną. Przyznanie świadczenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 - 4, oraz odmowa jego przyznania następują w drodze decyzji administracyjnej (ust. 2). W myśl art. 90 tej ustawy zapomogę może otrzymać student, który znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji życiowej. Stosownie do art. 92 ust. 2 u.p.s.w.n. zapomoga może być przyznana nie częściej niż 2 razy w roku akademickim. Zgodnie natomiast z art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.n. świadczenia, o których mowa w art. 86 ust. 1 pkt 1 - 4 i art. 359 ust. 1 przysługują na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia i jednolitych studiach magisterskich, jednak nie dłużej niż przez okres 6 lat.

Zdaniem organu, w świetle art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.n. zapomoga nie może zostać przyznana studentowi, który na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia i jednolitych studiach magisterskich posiada status studenta przez okres dłuższy niż 6 lat. Skoro skarżąca posiadała status studenta przez okres ponad 6 lat, w którym mogła otrzymywać zapomogę, to jej uprawnienie do uzyskania zapomogi wygasło, co skutkowało zastosowaniem ograniczenia z art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.n. i wydaniem decyzji o odmowie przyznania zapomogi. Z powyższym stanowiskiem, nie sposób się zgodzić, bowiem przyjęta przez organ wykładnia ww. przepisu jest wadliwa. Organ przyjął bowiem, że pojęcie "przysługiwania świadczenia" jest pojęciem tożsamym z pojęciem "posiadania statusu studenta". Tymczasem takie rozumienie tego pojęcia nie wynika z treści cytowanego przepisu. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, prawidłowe odkodowanie normy zawartej w art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.n. nie wymaga szczególnych zabiegów interpretacyjnych, wystarczającym jest tu podstawowy rodzaj wykładni - wykładnia językowa. Sąd podziela sposób wykładni art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.n. zaprezentowany przez K. Leweckiego w artykule "Wykładnia nowego ograniczenia w przyznawaniu stypendiów dla studentów" (Doradztwo Podatkowe - Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych 2020/1/57-62), który przyjmuje, że pojęcie "przysługuje", wobec braku definicji ustawowej, należy odczytywać zgodnie z jego rozumieniem.

Wobec braku ustawowej definicji pojęcia "świadczenie przysługuje", jakie zostało użyte w art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.n., należy je odczytywać zgodnie z jego znaczeniem w języku potocznym ("przysługiwać" to "należeć się komuś z mocy ustawy, prawa, przywileju" - Słownik języka polskiego PWN pod red. W. Doroszewskiego) i odnosić do świadczenia, które zostało przyznane studentowi po spełnieniu wszystkich kryteriów. W związku z tym dla biegu okresu 6 lat, o którym mowa w omawianym przepisie, ma znaczenie to, że student występował o świadczenie, które zostało mu przyznane i je pobrał. Zwrócić należy uwagę, że zgodnie z art. 86 ust. 1 u.p.s.w.n. student może jedynie ubiegać się o przyznanie wskazanego w nim świadczenia (m.in. zapomogi), ponieważ sam status studenta nie powoduje powstania uprawnienia do uzyskania danego świadczenia. I tak, w art. 87 u.p.s.w.n. wymienia się przesłanki ubiegania się o stypendium socjalne, w art. 89 u.p.s.w.n. warunki uzyskania stypendium dla osób niepełnosprawnych, w art. 90 u.p.s.w.n. warunki przyznania zapomogi, w art. 91 u.p.s.w.n. warunki stypendium rektora, a w art. 359 u.p.s.w.n. warunki uzyskania stypendium ministra. Oznacza to, że aby świadczenie z katalogu pomocy materialnej dla studentów przysługiwało, wnioskodawca musi mieć status studenta, złożyć stosowny wniosek oraz spełnić dodatkowe warunki przewidziane dla danej kategorii pomocy finansowej.

Zatem 6-letni okres, o którym mowa w art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.n. należy odnosić do okresu, w którym student spełnia przesłanki otrzymywania pomocy finansowej określonej w ustawie i jednocześnie jest beneficjentem takiej pomocy.

Mając na uwadze powyższe rozważania nie sposób zrównać znaczenia pojęcia "przysługiwania świadczenia", o którym mowa w Prawie o szkolnictwie wyższym i nauce z pojęciem "przysługiwania możliwości ubiegania się o świadczenie" w związku z posiadaniem statusu studenta, jak przyjął to skarżący kasacyjnie organ w niniejszej sprawie. Analogiczny pogląd został zaprezentowany w wyroku NSA z 15 czerwca 2021 r. sygn. akt III OSK 4082/21 i prezentowany jest w przytłaczającej większości orzecznictwa wojewódzkich sądów administracyjnych (częściowo jeszcze nieprawomocnych), np. w wyrokach: WSA w Szczecinie z 10 czerwca 2020 r., sygn. akt II SA/Sz 222/20; WSA w Gdańsku z 26 sierpnia 2020 r., sygn. akt III SA/Gd 461/20 i z 20 sierpnia 2020 r., sygn. akt III SA/Gd 460/20; WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 18 sierpnia 2020 r., sygn. akt II SA/Go 155/20, WSA w Łodzi z 12 sierpnia 2020 r., sygn. akt III SA/Łd 106/20, WSA w Olsztynie z 28 lipca 2020 r., sygn. akt II SA/Ol 107/20, WSA w Poznaniu z 17 lutego 2021 r. sygn. akt II SA/Po 773/20; WSA w Krakowie z 25 stycznia 2021 r. sygn. akt 394/20, WSA w Bydgoszczy z 19 stycznia 2021 r. sygn. akt II SA/Bd 1223/20, WSA w Warszawie z 10 marca 2021 r. sygn. akt II SA/Wa 2166/20 - pub. www.nsa.orzeczenia.gov.pl.

Powyższa wykładnia znajduje nadto odzwierciedlenie w treści uzasadnienia rządowego projektu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (str. 28), w którym wskazano, iż "realizując cel wynikający z art. 70 ust. 4 Konstytucji RP, w projekcie ustawy zawarto regulacje pozwalające na pobieranie stypendiów i zapomóg do momentu uzyskania wykształcenia wyższego, ale nie dłużej niż przez 6 lat". Sześcioletni okres o którym mowa w art. 93 ust. 2 pkt 1 Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce powiązano zatem bezpośrednio z pobieraniem świadczenia, a nie z posiadaniem statusu studenta przez osobę ubiegającą się o jedną z form pomocy materialnej. Równocześnie zasadnym jest zauważyć, że w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce nie zawarto przepisu ograniczającego lub wyłączającego prawo do świadczeń ze względu na posiadanie statusu studenta przez okres dłuższy niż sześć lat. Sytuacje, w których studentowi nie przysługuje prawo do zapomogi lub kiedy wygasa decyzja o przyznaniu świadczenia zostały wyczerpująco unormowane w przepisach art. 93 ust. 2 pkt 2 oraz art. 94 ust. 2 Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce, przy czym żadna z tych regulacji nie wiąże prawa do stypendium z nadmiernie długim okresem studiowania.

Nie można, jak błędnie przyjęły w niniejszej sprawie organy uniwersytetu, wiązać początku tego okresu 6 letniego z momentem rozpoczęcia studiów przez studenta ubiegającego się o przyznanie pomocy. Skoro bowiem z samym statusem studenta ustawa nie wiąże przysługiwania zapomogi (ściślej ujmując, jej otrzymywania), to nie sposób uznać, że to z momentem rozpoczęcia studiów zaczyna biec okres 6 lat ograniczający czas przysługiwania zapomogi stosownie do art. 93 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Reasumując powyższe rozważania należy stwierdzić, że orzekające w sprawie organy badając zaistnienie przesłanek przyznania skarżącej wnioskowanej zapomogi, do sześcioletniego okresu o którym mowa w art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.n. wliczyły cały okres studiowania przez skarżącą, nie biorąc pod uwagę, czy rzeczywiście świadczenie to skarżącej przysługiwało w rozumieniu wskazanym wyżej, tj. czy otrzymywała zapomogę. W konsekwencji powyższego, przyjęcie przez organy stanowiska, iż wspomniany sześcioletni okres upłynął, a tym samym, że odmowa przyznania skarżącej zapomogi z tej tylko przyczyny była uzasadniona, nie zasługuje na akceptację.

Przedstawionego wyżej stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego nie podważają uregulowania zawarte w art. 92 ust. 2 i art. 94 ust. 2 u.p.s.w.n. Jak już podano z art. 92 ust. 2 u.p.s.w.n. wynika, że zapomoga może być przyznana nie częściej niż 2 razy w roku akademickim. Zgodzić zatem należy się ze skarżącym kasacyjnie, że jest to świadczenie o charakterze jednorazowym, mające stanowić swoistą pomoc doraźną dla studenta, który znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji życiowej. Inaczej zatem niż w przypadku pozostałych świadczeń pomocy materialnej, które przyznawane są na rok lub semestr i mają charakter okresowy, czyli mogą być przyznane na pewien okres czasu (stypendia) i być pobierane przez pewien okres czasu – zapomogi nie można przyznać na pewien okres czasu, bo jest przyznawana i wypłacana jednorazowo. Jednak wbrew twierdzeniom skarżącego kasacyjnie organu, zapomogę można otrzymywać i pobierać przez pewien okres czasu, tj. nawet przez 6 lat po dwie w każdym roku. Zatem można ustalić, przez jaki okres student pobierał zapomogę (w wyżej podanym rozumieniu art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.n.). Akcentowana w skardze kasacyjnej specyfika zapomogi (jej rodzaj i charakter) nie ma wpływu na prawidłowość stanowiska Sądu pierwszej instancji. Także kwestia wygaśnięcia decyzji o przyznaniu świadczeń, o których mowa w art. 86 ust. 1 pkt 1-4 u.p.s.w.n., wynikająca wprost z treści art. 94 ust. 2 u.p.s.w.n., nie podważa stanowiska Sądu pierwszej instancji. Po pierwsze kwestia ta została przedstawiona przez Sąd pierwszej instancji jedynie jako argument wzmacniający jego stanowisko ale nie przesądzający o jego prawidłowości. Po wtóre zapomoga jest formą pomocy materialnej wskazaną w art. 86 ust. 1 pkt 3 u.p.s.w.n., co przesądza o choćby częściowym zastosowaniu do niej treści art. 94 ust. 2 u.p.s.w.n. skoro została ona w tym przepisie wprost wskazana. Natomiast odnoście do kwestii zarzucanego błędnego zastosowania przez Sąd pierwszej instancji art. 94 ust. 1 u.p.s.w.n. należy stwierdzić, że z uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wynika aby Sąd ten stosował ten przepis. Co prawda, Sąd ten powołał się na przepis art. 94 u.p.s.w.n. nie wskazując ustępu, ale wyraźnie swoją argumentację odniósł do sytuacji kiedy wygasa decyzja o przyznaniu świadczenia, zatem do uregulowania zawartego w ust. 2 art. 94 u.p.s.w.n. Sąd nie poruszał kwestii zawartych w ust. 1 art. 94 u.p.s.w.n., które rzeczywiście nie dotyczą zapomogi.

Oczywiste jest, że przywoływane przez organ w skardze kasacyjnej stanowisko Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w kwestii interpretacji art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.n., tożsame ze stanowiskiem skarżącego kasacyjnie, prezentowane między innymi w pismach Ministra do Rektora Uniwersytetu S. nie jest wiążące dla Sądu. Należy zauważyć, że stanowisko Ministra nie zostało poparte pogłębioną argumentacją. Jest ponadto sprzeczne z celem uregulowań dotyczących pomocy materialnej studentom wyrażonym w uzasadnieniu projektu ustawy p.s.w.n. Ustawa ma realizować cel wynikający z art. 70 ust. 4 Konstytucji RP, tj. jej regulacje mają pozwalać na pobieranie stypendiów i zapomóg do momentu uzyskania wykształcenia wyższego, ale nie dłużej niż przez 6 lat. Autorka skargi kasacyjnej pomimo, że wskazuje na inny cel ustawy, to jest na prawo studentów do pomocy materialnej tylko przez pierwsze 6 lat studiowania, nie podaje źródła swoich twierdzeń.

Racje ma natomiast skarżący kasacyjnie, że Sąd pierwszej instancji nieprawidłowo, na stronie 5 uzasadnienia zaskarżonego wyroku, nawiązał do stypendium socjalnego, podczas gdy przedmiotem niniejszej sprawy jest zapomoga. Zdaniem Sądu kasacyjnego jest to jednak tylko niefortunna omyłka pisarska, która nie ma żadnego wpływu na prawidłowość końcowego stanowiska Sądu pierwszej instancji.

Nie można też się zgodzić z zarzutem naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. oraz art. 153 p.p.s.a. Autorka skargi kasacyjnej upatruje go w błędnych, niepełnych oraz nieprecyzyjnych wskazaniach co do dalszego postępowania, zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Przede wszystkim należy zauważyć, że przepis art. 141 § 4 p.p.s.a. zawiera regulację dotyczącą wymogów co do uzasadnienia wyroku. Wskazania sądu co do dalszego postępowania po uwzględnieniu skargi, są ogólnie rzecz ujmując, wynikiem zajęcia określonego stanowiska merytorycznego przez Sąd. Zatem kwestia oceny czy tzw. wytyczne sądu są błędne czy trafne, nie może być przedmiotem skutecznego zarzutu naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazania Sądu pierwszej instancji co do dalszego postępowania, choć lakoniczne, to są wystarczająco precyzyjne do ich prawidłowego wykonania. Sąd przedstawił swoje stanowisko co do wykładni mających zastosowanie w sprawie przepisów prawa materialnego, w tym mającego kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.n., a które to na podstawie art. 153 p.p.s.a. wiąże organy uniwersytetu. Konsekwencją przyjęcia tego stanowiska było zarzucenie organowi przez Sąd pierwszej instancji naruszenia art. 7, 77 § 1, art. 8 i art. 11 k.p.a. i konieczność zastosowania reguł zawartych w tych przepisach w ponownym postępowaniu, które przeprowadzi organ pierwszej instancji. W tych okolicznościach Sąd pierwszej instancji wskazał, że "Ponownie rozpatrując wniosek skarżącej o przyznanie zapomogi, organy wezmą pod uwagę ocenę prawną, wynikająca z uzasadnienia orzeczenia, którą są związane na mocy art. 153 p.p.s.a. oraz przeprowadzą postępowanie wyjaśniające, którego kierunek również wynika z niniejszego wyroku". Zatem spełnione zostały wymogi z art. 141 § 4 p.p.s.a. w zakresie wskazań co do dalszego postępowania. Należy tu zauważyć, że z wywodów Sądu pierwszej instancji przedstawiających argumentację na poparcie swojego stanowiska, nawiązującą do pominięcia przez organy kwestii pobierania świadczeń wymienionych w art. 86 ust. 1 pkt 1-4 1 u.p.s.w.n., nie należy wywodzić konieczności ustalania okresu pobierania świadczeń pomocy materialnej innych niż zapomoga. Z kontekstu dalszych wywodów tego Sądu wynika bowiem, że organ zobowiązany jest do ustalenia czy i w jakim okresie studentka pobierała zapomogi. Skoro z art. 92 ust. 2 u.p.s.w.n. wynika, że zapomoga może być przyznana nie częściej niż dwa razy w roku akademickim, to dopuszczalna liczba dotychczasowych zapomóg, która w świetle art. 93 ust. 2 pkt 1 u.p.s.w.n. nie uniemożliwia jej otrzymanie, wynosi 12. Zdziwienie natomiast budzić może twierdzenie autorki skargi kasacyjnej, że organ, z uwagi na jednorazowy charakter zapomogi, nie ma możliwości ustalenia czy było ona pobierana przez okres 6 lat. Doświadczenie życiowe jest wystarczające do uznania tego twierdzenia za gołosłowne i niewymagające dalszego odnoszenia się do niego.

Organ pierwszej instancji rozpoznając ponownie wniosek D. Z. o zapomogę, stosownie do treści art. 153 p.p.s.a. zastosuje się do oceny prawnej i wskazań Sądu pierwszej instancji, uzupełnionych przez Sąd kasacyjny.

Mając na uwadze powyższe wywody, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw, dlatego na mocy art. 184 p.p.s.a. ją oddalił.