drukuj    zapisz    Powrót do listy

6117 Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich, ulgi płatnicze (umorzenie, odroczenie, rozłożenie na raty itp.), Podatek dochodowy od osób fizycznych, Dyrektor Izby Skarbowej, Oddalono skargę kasacyjną, II FSK 279/15 - Wyrok NSA z 2017-02-28, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II FSK 279/15 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2017-02-28 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2015-01-28
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Alina Rzepecka /sprawozdawca/
Andrzej Jagiełło /przewodniczący/
Grażyna Nasierowska
Symbol z opisem
6117 Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich, ulgi płatnicze (umorzenie, odroczenie, rozłożenie na raty itp.)
Hasła tematyczne
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Sygn. powiązane
I SA/Gl 61/14 - Wyrok WSA w Gliwicach z 2014-10-13
Skarżony organ
Dyrektor Izby Skarbowej
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2016 poz 718 art. 174 pkt 2, art. 176, art. 185 § 1
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący – Sędzia NSA Andrzej Jagiełło, Sędzia NSA Grażyna Nasierowska, Sędzia WSA (del.) Alina Rzepecka (sprawozdawca), Protokolant Piotr Stępień, po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Z. D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 13 października 2014 r. sygn. akt I SA/Gl 61/14 w sprawie ze skargi Z. D. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 22 lipca 2013 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowych 1) oddala skargę kasacyjną, 2) odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego od Z. D. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w całości.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 13 października 2014 r. sygn. akt I SA/Gl 61/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (zw. dalej: Sądem I instancji, WSA) oddalił skargę Z.D. (zw. dalej: stroną, skarżącą) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (zw. dalej: Dyrektorem IS, organem odwoławczym) z 22 listopada 2014 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stan sprawy Sąd I instancji przedstawił w sposób następujący:

Decyzją z 22 listopada 2013 r., Dyrektor IS utrzymał w mocy orzeczenie Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. (zw. dalej: Naczelnikiem US, organem I instancji) z 16 sierpnia 2013 r., w sprawie odmowy umorzenia skarżącej w całości bądź w części zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych wraz z należnymi odsetkami za zwłokę. W motywach wyjaśnił, że wnioskiem z 16 maja 2013 r. (uzupełnionym w dniach 21 maja 2013 r. i 3 czerwca 2013 r. oraz 2 lipca 2013 r.) skarżąca zwróciła się o umorzenie w całości bądź w części zaległości podatkowej za 2007 r. w kwocie 30.849 zł wraz z odsetkami za zwłokę. W ramach uzasadnienia podała, że w 2007 r. uzyskała dochód w kwocie 162.364,98 zł, który pochodził ze sprzedaży akcji uzyskanych w spadku po matce. Dochód ten już rozdysponowała. Nie wiedziała o obowiązku rozliczenia się z podatku, bowiem leczy się psychiatrycznie. Powołała się na trudną sytuację materialną. W załączeniu przedłożyła kopie stosownych dokumentów.

Naczelnik US decyzją z 16 sierpnia 2013 r. działając na podstawie art. 16, 17, 207 i 67a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm. - dalej: o.p.) odmówił umorzenia w całości bądź

w części zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych, wynikającego

z zeznania PIT-38 za 2007 r. w wysokości 30.849 zł wraz z należnymi odsetkami za zwłokę (na dzień 16 maja 2013 r.) w kwocie 19.422 zł.

Od powyższej decyzji skarżąca wniosła odwołanie, w którym głównie wskazywała na nieświadomość ciążącego na niej obowiązku podatkowego w uwagi na chorobę psychiczną.

Decyzją z 22 listopada 2013 r. Dyrektor IS, działając na podstawie art. 233

§ 1 pkt 1 i art. 67a § 1 pkt 3 o.p. utrzymał w mocy orzeczenie organu I instancji.

W ramach podstaw prawnych omówił art. 67a § 1 pkt 3 o.p. zwracając przy tym uwagę na kwestię przesłanek umorzenia zaległości podatkowej, ujętych jako "ważny interes podatnika" oraz "interes publiczny", jak również na kwestię orzekania w ramach tzw. uznania administracyjnego.

Następnie wskazał, że skarżąca posiada majątek nieruchomy w postaci mieszkania

o wartości 66.750 zł. Nadto, że w 2007 r. dokonała sprzedaży akcji i z tego tytułu

uzyskała dochód w wysokości 162.364,98 zł. Środki finansowe z ich sprzedaży

przeznaczyła na spłatę rachunków, spłatę kredytów bankowych i innych dóbr

materialnych oraz wykupienie mieszkania i zakup samochodu. Dodał, że obecnie skarżąca posiada stałe źródło dochodu w postaci renty, reguluje zobowiązania cywilnoprawne (wobec banków) w trybie egzekucyjnym, a zatem może również regulować zobowiązania podatkowe. Wskazał, że Naczelnik US dokonał wpisu hipoteki przymusowej na nieruchomości skarżącej na kwotę 50.533,90 zł.

Ponadto Dyrektor IS stwierdził, że zaległość podatkowa skarżącej nie wynikła

z nagłych, losowych okoliczności, na które nie miała wpływu, lecz jest skutkiem nieznajomości przepisów podatkowych. Podkreślił też, że trudności zdrowotne oraz nieświadomość powstania zaległości podatkowej nie mogą skutkować ich umorzeniem. Oznaczałoby to, że budżet państwa, a w konsekwencji całe społeczeństwo, musiałoby wziąć na swe barki skutki jej działań, co naruszałoby interes publiczny, albowiem postawiłoby to skarżącą w korzystniejszej sytuacji w stosunku do innych podatników, którzy mimo istniejących trudności terminowo płacą podatki.

Odnosząc się z kolei do stanu zdrowia strony, w szczególności choroby psychicznej organ odwoławczy z jednej strony przyznał, że z tego powodu jej obecna sytuacja finansowa nie jest łatwa, z drugiej jednak zauważył, że skarżąca posiadała środki finansowe ze sprzedaży akcji, które przeznaczyła na spłatę rachunków, spłatę kredytów bankowych oraz nabycie mieszkania i samochodu, choć w pierwszej kolejności powinna była zabezpieczyć środki pieniężne na zapłatę podatku, a dopiero później przeznaczać pieniądze na inne cele. Wyjaśnił, że umorzenie kwoty podatku do zapłaty jest

uzasadnione jedynie w takich wypadkach, które zostały spowodowane działaniem

czynników, na które podatnik nie może mieć wpływu i które są niezależne od

sposobu jego postępowania, a takie wypadki w niniejszej sprawie nie wystąpiły.

Podkreślił również, że renta skarżącej jest zajęta w toku egzekucji komorniczej, a to wskazuje na to, że zaległości wobec innych wierzycieli (banków) są egzekwowane pomimo jej trudnej sytuacji zdrowotnej.

Ostatecznie Dyrektor IS przyjął, że choć w sprawie występuje przesłanka w postaci "ważnego interesu podatnika", to odmiennie przedstawia się w realiach tej sprawy, kwestia oceny interesu publicznego. Przychylenie się do wniosku strony

pozbawiłoby budżet Państwa należnych mu środków i na obecnym etapie byłoby przedwczesne, dopóki istnieją możliwości egzekwowania należności podatkowych ze

stałego źródła dochodów w postaci renty, czy też z nieruchomości.

W skardze strona podniosła, że nie zgadza się w całości z orzeczeniem Dyrektora IS, gdyż w okresie zaistnienia obowiązku podatkowego za 2007 r. znajdowała się w stanie wyłączającym świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli,

w związku z chorobą psychiczną, na którą cierpi od wielu lat. Dodała, że zgodnie

z przepisami Kodeksu cywilnego, w jej odczuciu, z powodu choroby psychicznej jest

osobą niezdolną do czynności prawnych. Wniosła o wyznaczenie jej pełnomocnika

z urzędu - co nastąpiło postanowieniem referendarza sądowego z 19 lutego 2014 r.

W uzasadnieniu ponownie powołała argument swojej choroby, a także złej sytuacji materialnej. Wskazała, że jej renta wynosi 974 zł, zaś komornik egzekwuje z tego 243,56 zł.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, przedstawiając

argumenty, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Na etapie przed WSA, strona w piśmie z 9 lutego 2014 r. odnosząc się do twierdzeń organu, że płaci ciążące na niej zobowiązania cywilnoprawne podała, że obecnie toczą się w tej materii sprawy z jej udziałem, a nawet "kilka wygrała". Dołączyła

kserokopię trzech wyroków Sądu Rejonowego w Sosnowcu (bez informacji co do ich

prawomocności) orzekających o pozbawieniu wykonalności tytułu wykonawczego

w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego wystawionych przez bank przeciwko

skarżącej. Z kolei w piśmie z 8 maja 2014 r. pełnomocnik zarzucił nieprawidłowe ograniczanie stosowania ulgi podatkowej do sytuacji nadzwyczajnych czy losowych. Według niego, organ pominął miesięczny koszt wyżywienia skarżącej. Wskazał też, że sam fakt posiadania przez skarżącą nieruchomości nie może wyłączać zastosowania wobec niej ulgi podatkowej.

W piśmie z 6 czerwca 2013 r. organ wyjaśnił, że przyjął, że stałe obciążenia miesięczne skarżącej wynoszą 456,21 zł, ponieważ wynika to z akt sprawy, w tym jej oświadczenia. Zaznaczył też, że pomimo wezwań strona nie wskazała, jakie ponosi faktycznie koszty wyżywienia.

Z uwagi na to, że w toku rozprawy 18 czerwca 2013 r. pełnomocnik skarżącej przedłożył zaświadczenie lekarskie z którego wynikało, że zdolność skarżącej do świadomego i swobodnego podejmowania decyzji i wyrażania woli jest

"ograniczona bądź wręcz zniesiona", a także mając na uwadze informację zawartą

w skardze, że strona nie posiada zdolności do czynności prawnych, Sąd I instancji zwrócił się do Sądu Okręgowego w Katowicach o podanie informacji zmierzających do

ustalenia kwestii zdolności procesowej skarżącej. Z otrzymanej w piśmie z 7 lipca

2014 r. odpowiedzi wynikało, że po sprawdzeniu skorowidzów spraw za lata 1977 do 2014 r. nie zarejestrowano sprawy o ubezwłasnowolnienie z udziałem skarżącej. Na brak ubezwłasnowolnienia strony wskazał także jej pełnomocnik w piśmie z 7 lipca

2014 r., powołując się na zaświadczenie lekarza psychiatry.

WSA przyjął, że skarżąca posiada zdolność procesową. Następnie wyrokiem

z 13 października 2014 r. skargę strony oddalił.

W motywach, w pierwszej kolejności omówił specyfikę orzekania organów podatkowych w przedmiocie ulg płatniczych, tj. w świetle treści art. 67a § 1 pkt 3 o.p. stanowiącego podstawę prawną zaskarżonej decyzji. Szczególny nacisk położył na kwestie przesłanek udzielenia ulgi (tj. ważnego interesu podatnika i interesu publicznego) oraz uznania administracyjnego na którym oparte jest wydawanie decyzji w przedmiocie ulg płatniczych.

Wyjaśniając też zakres sądowej kontroli tych rozstrzygnięć wskazał, że nie podlega jej uznanie samo w sobie, ale poprawność postępowania dowodowego i wyciągniętych zeń wniosków co do tego, czy dany stan faktyczny wypełnia użyte w art. 67a § 1 pkt 3 o.p. pojęcia niedookreślone "ważnego interesu podatnika" lub "interesu publicznego". Kontrola sądowa nie powinna więc odnosić się do kryteriów celowościowych, czy słusznościowych. Sąd nie jest organem trzeciej instancji w postępowaniu administracyjnym i nie może poddawać ocenie, czy dokonany przez organ administracji publicznej wybór jest słuszny, a zatem nie jest uprawniony do badania merytorycznej zasadności (celowości) decyzji administracyjnej. Takie rozstrzygnięcie należy wyłącznie do organów administracyjnych. Natomiast w pełnym zakresie zaskarżona decyzja podlega badaniu, co do jej zgodności z przepisami proceduralnymi.

Następnie WSA stwierdził, że w toku postępowania wyczerpująco ustalono, przeanalizowano i opisano stan zdrowia skarżącej, uwzględniając jej chorobę psychiczną, udar mózgu z paraliżem, niepełnosprawność, a także całkowitą niezdolność do pracy. W odniesieniu do tego argumentu, organ stwierdził, że w sprawie zachodzi przesłanka umorzenia zaległości podatkowych w postaci "ważnego interesu podatnika". Organ poddał analizie sytuację majątkową skarżącej, wskazując na miesięczny dochód w wysokości 892,43 zł. (renta i dodatek mieszkaniowy) przy stałych wydatkach (ustalonych na podstawie oświadczenia skarżącej) na poziomie 456,21 zł. zaznaczył, że strona jest właścicielem nieruchomości lokalowej o wartości 66.750 zł. Okoliczności te, w oparciu o które organy obu instancji stwierdziły, że sytuacja majątkowa skarżącej jest trudna są w niniejszej sprawie bezsporne. To przy ich uwzględnieniu uznano, że odmowa umorzenia zaległości podatkowych nie będzie stanowiła zagrożenia bytu materialnego strony.

Zaznaczył też, że organy szczególną wagę przypisywały uzyskanemu przez stronę

w 2007 r. dochodowi w kwocie 162.365,98 zł. Uznały, że w sytuacji gdy strona zamiast

w pierwszej kolejności uregulować należności publicznoprawne, kwotę tę przeznaczyła na inne cele – nie może zasłaniać się nieświadomością obowiązku podatkowego.

Zdaniem WSA, organy nie uchybiły obowiązkom w zakresie zebrania oraz oceny całego materiału dowodowego, wynikających z art. 122, art. 180, a także z art. 191 Ordynacji podatkowej. Stan faktyczny obrazujący położenie, w jakim aktualnie znajduje się skarżąca został wyczerpująco ustalony i oceniony.

Jednocześnie Sąd I instancji zaznaczył, że wprawdzie stan majątkowy dłużnika może stanowić samoistną przesłankę umorzenia zaległości podatkowej, jednakże ustalenia dotyczące okoliczności powstania zaległości podatkowej u wnioskującego o jej umorzenie, mieszczą się w zakresie badania istnienia przesłanek uzasadniających przyznanie ulgi płatniczej i mogą doprowadzić do odmiennej konkluzji. Nakaz uwzględniania "interesu publicznego", o którym mowa w art. 67a § 1 o.p. oznacza dyrektywę postępowania nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa. W ocenie sądu, analiza przesłanki interesu publicznego została przeprowadzona w niniejszej sprawie wyczerpująco. Organ odwoławczy przedstawił argumentację dotyczącą obowiązków nałożonych na wszystkich podatników, również tych znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej czy osobistej. Organ trafnie podkreślił, że skarżąca dysponowała znacznymi środkami finansowymi ze sprzedaży akcji, które przeznaczyła na spłatę kredytów, rachunków, zakup mieszkania i samochodu, a w pierwszej kolejności powinna zabezpieczyć środki na zapłatę podatku.

Według WSA, twierdzenie strony o braku świadomości obowiązujących w tej mierze regulacji prawnych nie może odgrywać decydującej roli i mieć przesądzającego znaczenia. Nieznajomość prawa nie może tłumaczyć podatnika, w sytuacji publikacji prawa w Dzienniku Ustaw, przy braku zawiłości, a nawet klarowności, istotnych

w sprawie przepisów. Zgodził się z organami, że w sytuacji, w której skarżąca nie odprowadziła podatku, pomimo że dysponowała niezbędnymi ku temu środkami, uwzględnienie wniosku powodowałoby premiowanie podejmowania przez podatnika działań obiektywnie niezgodnych z prawem.

WSA wskazał również, że w orzecznictwie przyjmuje się, że nie bez znaczenia dla oceny przyznania ulgi podatkowej pozostają okoliczności związane z powstaniem

przedmiotowej zaległości podatkowej, które są jednymi z istotniejszych z punktu

widzenia omawianej ulgi. Umorzenie zaległości podatkowych uzasadnione jest

w takich wypadkach, które spowodowane zostały działaniem czynników, na które

podatnik nie może mieć wpływu i które są niezależne od sposobu jego postępowania.

W tej sprawie, wyzbycie się środków, które powinny być przeznaczone na wykonanie zobowiązania podatkowego nastąpiło przez skarżącą w sposób niewymuszony. Skoro część środków została przeznaczona na spłatę zobowiązań cywilnoprawnych, nie znajduje usprawiedliwienia zupełne pominięcie uregulowania zobowiązania podatkowego.

WSA zauważył też, że przesłanki "interesu publicznego" i "ważnego interesu podatnika" nie są wobec siebie konkurencyjne, ale jednocześnie, żadna z nich nie może

w państwie prawnym być uznana z definicji za ważniejszą.

Odnosząc się do zarzutu pominięcia kosztów wyżywienia skarżącej wyjaśnił, że ewentualna korekta wyliczeń organu nie byłaby znaczna, a z pewnością nie mogłaby przechylić szali na rzecz umorzenia zaległości podatkowej, w zestawieniu

z podnoszonymi przez organ argumentami o dysponowaniu przez skarżącą nieruchomością o wartości 66.750 zł oraz rentą jako stałym źródłem dochodu. Zaznaczył, że z pisma organu z 6 czerwca 2014 r., wynika, że skarżąca pomimo wezwania o wykazanie wszystkich ponoszonych wydatków, nie wskazała określonej kwoty ponoszonej na wyżywienie. Dodał też, że oprócz możliwości doprowadzenia do wykonania zobowiązania podatkowego w związku z egzekucją z nieruchomości lokalowej organ akcentuje możliwość zaspokojenia tego zobowiązania z miesięcznych dochodów skarżącej, z których do tej pory były regulowane zobowiązania cywilnoprawne. Zatem, wbrew temu co podniesiono w piśmie pełnomocnika z 8 maja 2014 r. istnieje możliwość realizacji zobowiązania podatkowego bez pozbawiania skarżącej "dachu nad głową". W tym kontekście także zauważył, że podatnik może ponowić wniosek o zastosowanie wobec niego ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych, w każdym czasie gdy zmianie ulegną okoliczności faktyczne stanowiące bazę dla poprzedniego rozstrzygnięcia.

Nadto, zdaniem Sądu, skarżąca powinna mieć na uwadze to, że oprócz instytucji umorzenia zaległości podatkowej, sprowadzającej się do definitywnej rezygnacji z jej uiszczenia przez podatnika, ustawodawca przewidział odroczenie i rozłożenie zaległości podatkowej na raty wraz z odsetkami za zwłokę (art. 67a § 1 pkt 2 o.p.).

Ostatecznie WSA stwierdził, że odmowa umorzenia zaległości podatkowej ciążącej na skarżącej poprzedzona została wyczerpującym ustaleniem jej sytuacji materialnej

i zdrowotnej. W kontrolowanej decyzji skonkretyzowano znaczenie "ważnego interesu podatnika" oraz "interesu publicznego", odniesiono wszystkie istotne dla sprawy okoliczności do tychże kryteriów i dokonano, opartego na uprawnieniach uznaniowych organu, wyboru sposobu rozstrzygnięcia wniosku strony, dostatecznie uzasadniając ten wybór.

W skardze kasacyjnej reprezentujący skarżącą pełnomocnik z urzędu zaskarżył, na podstawie art. 173 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 e. poz. 270 z póź. zm.- pow. dalej: p.p.s.a.), wyrok Sądu I instancji w całości.

Na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a. zarzucił wyrokowi naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny materiału dowodowego oraz nieuwzględnieniu całości materiału dowodowego, co skutkowało nieumorzeniem należności publicznoprawnej

w postaci zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych wraz z należnymi odsetkami – pomimo zaistniałych podstaw do przyznania skarżącej ulgi podatkowej.

Na podstawie art. 176 w zw. z art. 185 § 1 wniósł o uchylenie wyroku w całości

i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania WSA, zasądzenie na rzecz skarżącej kosztów postępowania kasacyjnego; zasądzenie na rzecz adwokata kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wg. norm przepisanych, w tym koszów zastępstwa adwokackiego, albowiem koszty te nie zostały pokryte w całości ani w żadnej części.

W motywach pełnomocnik przypomniał, że WSA oddalił skargę strony na decyzję Dyrektora IS w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę. Nadto, zakwestionował pogląd wyrażony przez Sąd, że nawet w przypadku wystąpienia w sprawie przesłanek umorzenia zaległości podatkowej - czy to w postaci "ważnego interesu podatnika" czy "interesu publicznego" nie obliguje organu do rozstrzygnięcia pozytywnego dla strony. Jednocześnie podkreślił, że w przedmiotowej sprawie występują przesłanki do umorzenia wobec skarżącej zaległości podatkowej. Zdaniem pełnomocnika, nie ulega wątpliwości, że wyjątkowa sytuacja materialna, oraz szczególna sytuacja zdrowotna wywołana wieloletnią chorobą psychiczną - daje podstawę do przyjęcia że skarżąca spełnia wymogi ustawowe do przyznania jej ulgi podatkowej. Podkreślił, że również WSA de facto przyznał, że w przedmiotowej sprawie zostały spełnione przesłanki w postaci ważnego interesu podatnika. Sąd wskazał jednak, że kontrola sądowa ograniczona jest jedynie do kontroli formalnej, zgodności

z prawem, prawidłowości przeprowadzonego postępowania dowodowego, a nie odnosi się do kryteriów celowościowych czy słusznościowych. Polemizując nadto ze stwierdzeniem WSA, że powstanie zaległości podatkowej nastąpiło przez niewiedzę skarżącej, a więc niedołożenie należytej staranności zaakcentował, że skarżąca

w owym czasie znajdowała się w ciężkim stadium choroby psychicznej, gdzie trudno mówić o braku należytej staranności. Przypomniał, że skarżąca cierpi na schizofrenię paranoidalną, co w przeważającej części wyklucza świadome czy staranne działanie.

Sam fakt, że skarżąca nie jest osobą ubezwłasnowolnioną nie przesadza jeszcze

o ważności i skuteczności podejmowanych przez nią działań.

Pełnomocnik wskazał też, że nie podziela stanowiska Sądu, że w przypadku spełnienia przesłanek do przyznania ulgi podatkowej nie obliguje organy do pozytywnego dla strony rozstrzygnięcia. Podniósł też, że ustawodawca nie przyznaje priorytetu interesowi publicznemu, uznając oba czynniki (interes publiczny lub ważny interes podatnika) jako równoważne.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Dyrektor IS wniósł o jej oddalenia.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje;

Zgodnie z art. 183 § 1 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę jedynie nieważność postępowania. Jeżeli w sprawie nie wystąpiły przesłanki nieważności postępowania wymienione w art. 183 § 2 powołanej ustawy, a taka sytuacja ma miejsce

w przedmiotowej sprawie, to Sąd rozpoznający sprawę związany jest granicami kasacji. Rozpoznając w powyższych granicach wniesioną skargę kasacyjną należało uznać, że nie zawiera ona usprawiedliwionych podstaw, toteż podlega oddaleniu.

Przede wszystkim należy podkreślić, że sporządzona w niniejszej sprawie skarga kasacyjna nie jest prawidłowo skonstruowana.

Z treści art. 176 p.p.s.a. wynika wymóg przytoczenia w skardze kasacyjnej podstawy kasacyjnej i jej uzasadnienia. Nie można ograniczyć się do powtórzenia brzmienia przepisu art. 174 p.p.s.a. Konieczne jest ponadto wskazanie przepisów ustawy, które zostały naruszone z dokładnym oznaczeniem (artykułu, paragrafu i ustępu) i podanie na czym to naruszenie polegało oraz jaki miało wpływ na wynik sprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny jest związany granicami skargi kasacyjnej, przez co należy rozumieć, że jest on władny badać naruszenie jedynie tych przepisów, które zostały wyraźnie wskazane przez stronę skarżącą.

W odróżnieniu od wojewódzkiego sądu administracyjnego Naczelny Sąd Administracyjny nie bada całokształtu sprawy, lecz tylko weryfikuje zasadność zarzutów podniesionych w skardze kasacyjnej. Sąd ten nie jest uprawniony do samodzielnego konkretyzowania (uzupełniania lub uściślania) zarzutów za autora skargi kasacyjnej, czy też stawiania hipotez w tym obszarze, sanując zaistniałe braki. Nie może domniemywać intencji strony albo wyręczać autora skargi kasacyjnej w prawidłowym stawianiu zarzutów, czy też poszukiwać za nią (albo wręcz wskazywać) naruszeń prawa, których mógł dopuścić się (dopuścił się) sąd pierwszej instancji, a które nie zostały zarzucone

w skardze kasacyjnej od wyroku, z którym strona się nie zgadza (por. wyrok NSA

z 27 listopada 2015 r. sygn. akt I OSK 902/14; http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Uzasadnienie kasacji ma zawierać rozwinięcie zarzutów kasacyjnych przez wyjaśnienie, na czym naruszenie prawa polegało i przedstawienie argumentacji na poparcie odmiennej wykładni przepisu, niż zastosowana w zaskarżonym orzeczeniu lub uzasadnienie zarzutu "niewłaściwego zastosowania" przepisu w danych (konkretnych) okolicznościach sprawy, zaś w odniesieniu do uchybień przepisom procesowym – dodatkowo wykazanie, że zarzucane uchybienie rzeczywiście mogło mieć (choćby hipotetycznie) istotny wpływ na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, że ustawodawca wprowadził przymus adwokacko-radcowski po to, by realnie wyegzekwować rygoryzm formalny w stosunku do skargi kasacyjnej.

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy należy zaznaczyć, że autor skargi kasacyjnej w jej petitum ograniczył się tylko do wskazania, że zarzuca wyrokowi Sądu

I instancji naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny materiału dowodowego oraz nieuwzględnieniu całości materiału dowodowego, co skutkowało nieumorzeniem należności publicznoprawnej. Przy czym, jedyne przepisy na które się powołał, to

art. 174 pkt 2 p.p.s.a. [obok art. 173 § 1, art. 176 i art. 185 § 1 tej ustawy].

Autor skargi kasacyjnej będący pełnomocnikiem profesjonalnym nie wskazał żadnych konkretnych przepisów postępowania sądowoadministracyjnego, którym uchybił Sąd

I instancji, ani też nie przedstawił ich odpowiedniego, szczegółowego uzasadnienia

i wykazania, że uchybienia te mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W petitum wniesionego w tej sprawie środka zaskarżenia, jak też w jego uzasadnieniu nie został powołany żaden przepis prawa procesowego, którego naruszenie mogłoby doprowadzić do wadliwego rozstrzygnięcia.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej jej autor ograniczył się w istocie jedynie do ogólnych stwierdzeń i polemiki z orzeczeniem Sądu I instancji. Brak jest w nim jakiejkolwiek analizy prawnej zastosowanych w sprawie przez organy przepisów postępowania czy też prawa materialnego.

Należy podkreślić, że dla skutecznego zakwestionowania prawidłowości zaskarżonego rozstrzygnięcia nie jest wystarczające stwierdzenie, że wyrok sądu I instancji narusza prawo, czy też stwierdzenie, że naruszenie przepisów postępowania miało istotny wpływ na wynik sprawy.

Tak zredagowana skarga kasacyjna nie odpowiada zupełnie wymogom ustawowym wyżej wskazanym. Stanowi to naruszenie przepisów art. 174 i 176 p.p.s.a. Jak wcześniej zaznaczono taka wadliwość skargi kasacyjnej uniemożliwia Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu dokonanie kontroli zaskarżonego wyroku i oceny słuszności zarzutów skargi kasacyjnej. Sąd kasacyjny nie jest bowiem uprawniony do samodzielnego konkretyzowania skargi kasacyjnej ani domniemywania zarzutów jej autora.

Na zakończenie, Naczelny Sąd Administracyjny, głównie z racji przedmiotu którego ta sprawa dotyczy, uznał za warte nadmienienia, że strona może w każdym czasie,

a szczególnie w razie niekorzystnej zmiany swojej sytuacji materialnej czy osobistej, ponawiać wniosek o udzielenie jej ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.

Wobec stwierdzonych wad skargi kasacyjnej - wykluczających jej rozpoznanie -należało z mocy art. 184 p.p.s.a. niniejszą skargę kasacyjną oddalić. Na podstawie

art. 207 § 2 p.p.s.a odstąpiono od zasądzenia od skarżącej na rzecz organu zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości uznając, że wskazany w tym przepisie szczególnie uzasadniony przypadek związany jest z trudną sytuacją majątkową

i rodzinną skarżącej.



Powered by SoftProdukt