drukuj    zapisz    Powrót do listy

6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych, Egzekucyjne postępowanie, Dyrektor Izby Skarbowej, Oddalono skargę kasacyjną, II FSK 2545/10 - Wyrok NSA z 2012-06-26, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II FSK 2545/10 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2012-06-26 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2010-12-07
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Andrzej Jagiełło
Stefan Babiarz /przewodniczący/
Tomasz Zborzyński /sprawozdawca/
Symbol z opisem
6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych
Hasła tematyczne
Egzekucyjne postępowanie
Sygn. powiązane
III SA/Łd 197/10 - Wyrok WSA w Łodzi z 2010-09-09
II FSK 2445/10 - Wyrok NSA z 2012-08-14
I SA/Łd 337/08 - Wyrok WSA w Łodzi z 2010-06-11
II FZ 428/08 - Postanowienie NSA z 2008-11-19
II FZ 64/09 - Postanowienie NSA z 2009-02-26
II FZ 234/09 - Postanowienie NSA z 2009-07-30
Skarżony organ
Dyrektor Izby Skarbowej
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2005 nr 229 poz 1954 art. 26 § 5 pkt 1, art. 59 § 1 pkt 7
Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - tekst jedn.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Stefan Babiarz, Sędziowie: NSA Tomasz Zborzyński (sprawozdawca), del. WSA Andrzej Jagiełło, Protokolant Szymon Mackiewicz, po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2012 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w L. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 września 2010 r. sygn. akt III SA/Łd 197/10 w sprawie ze skargi D. D. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 29 stycznia 2010 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania egzekucyjnego oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 9 września 2010 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uwzględnił skargę D.D. i uchylił postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 29 stycznia 2010 r. w przedmiocie odmowy umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Stan sprawy Sąd przedstawił następująco:

Decyzją z dnia 25 lutego 2005 r. Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego L. określił skarżącemu opłatę skarbową od czynności cywilnoprawnej w wysokości 130.935 zł. W oparciu o powyższą decyzję organ egzekucyjny wystawił w dniu 12 kwietnia 2005 r. tytuł wykonawczy nr [...]. Przesyłkę zawierającą odpis tytułu wykonawczego wysłał na adres zobowiązanego, a następnie uznał ją za doręczoną z dniem 21 września 2005 r. w trybie uregulowanym w art. 44 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej: K.p.a.). W dniu 18 maja 2006 r. skarżący wniósł o uchylenie tytułu wykonawczego z dnia 12 kwietnia 2005 r. i umorzenie postępowania w sprawie.

Postanowieniem z dnia 22 czerwca 2006 r. Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego L. odmówił umorzenia postępowania egzekucyjnego. Rozstrzygnięcie to zostało uchylone w postępowaniu zażaleniowym postanowieniem Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 21 maja 2009 r., który nakazał organowi pierwszej instancji wyjaśnienie okoliczności doręczenia tytułu wykonawczego zobowiązanemu.

W wyniku ponownego rozpatrzenia wniosku Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego L. postanowieniem z dnia 18 czerwca 2009 r. ponownie odmówił umorzenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec skarżącego, wskazując w uzasadnieniu, że doręczenie zobowiązanemu przesyłki zawierającej odpis tytułu wykonawczego było nieskuteczne, a tym samym nie wywołało ono skutku w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia, niemniej zobowiązanie objęte tytułem wykonawczym nie uległo przedawnieniu, gdyż zostało zabezpieczone hipoteką przymusową zwykłą.

Po rozpatrzeniu zażalenia na powyższe postanowienie Dyrektor Izby Skarbowej w L. postanowieniem z dnia 29 stycznia 2010 r. utrzymał je w mocy. Podzielił argumentację Naczelnika Urzędu Skarbowego dotycząca nieskuteczności doręczenia zobowiązanemu przesyłki zawierającej odpis tytułu wykonawczego, aprobując jednocześnie stanowisko, zgodnie z którym skutek w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia został wywołany już przez samo ustanowienie zabezpieczenia.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skarżący zarzucił naruszenie art. 26 § 5 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm., dalej: u.p.e.a.) przez prowadzenie postępowania egzekucyjnego pomimo braku doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego. Wskazał również na naruszenie art. 69 § 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm., dalej: O.p.) przez bezzasadne stwierdzenie, że ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości, dokonane w oparciu o niedoręczony podatnikowi tytułu egzekucyjny, wyłącza możliwość przedawnienia zobowiązania podatkowego.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w L. wniósł o jej oddalenie.

Uzasadniając uwzględnienie skargi na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (obecnie: Dz.U. z 2012 r., poz. 270, dalej: P.p.s.a.) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził, że zaskarżone postanowienie wydane zostało z naruszeniem przepisów postępowania określonych w art. art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 w zw. z art. 126 K.p.a., znajdujących odpowiednie zastosowanie w postępowaniu egzekucyjnym na mocy art. 18 u.p.e.a. Organ egzekucyjny prowadził bowiem sprawę koncentrując się na badaniu przesłanek umorzenia postępowania egzekucyjnego, tymczasem okolicznością najistotniejszą było ustalenie, czy wszczęta została egzekucja i ustosunkowanie się do zarzutu niedoręczenia skarżącemu tytułu wykonawczego, a także rozważenie, jaki wpływ miało to na prowadzone przez organ postępowanie egzekucyjne. Brak doręczenia tytułu wykonawczego oznacza, że egzekucja nie została wszczęta, czego następstwem jest z kolei brak podstaw prawnych do podejmowania jakichkolwiek działań, które mogą być podejmowanie wyłącznie w toku postępowania egzekucyjnego. W następstwie wydanego wyroku organ odwoławczy zobowiązany będzie do przeprowadzenia postępowania zażaleniowego w sposób odpowiadający wymogom art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 w związku z art. 126 K.p.a.

W wywiedzionej od powyższego wyroku skardze kasacyjnej Dyrektor Izby Skarbowej w L. wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Na podstawie art. 174 pkt 2 P.p.s.a. zarzucił naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a.:

1) w związku z art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 K.p.a. przez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że organy podatkowe nie ustaliły, czy nastąpiło skuteczne wszczęcie egzekucji, podczas gdy okoliczność ta była już przedmiotem oceny organów podatkowych;

2) w związku z art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 K.p.a. przez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że organy podatkowe nie ustosunkowały się do zarzutu dotyczącego niedoręczenia tytułu wykonawczego, podczas gdy okoliczność ta była już przedmiotem oceny organów podatkowych;

3) w związku z art. 134 P.p.s.a. przez ich niewłaściwe zastosowanie i brak rozstrzygnięcia sprawy co do istoty, a wydanie jedynie orzeczenia kasatoryjnego;

4) w związku z art. 70 § 8 O.p. przez jego niezastosowanie i brak stanowiska Sądu w zakresie przerwy biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego;

5) w związku z art. 141 § 4 P.p.s.a. przez nakazanie organowi podatkowemu ustalenie w dalszym toku postępowania, czy egzekucja została wszczęta i rozpoznanie zarzutu dotyczącego niedoręczenia tytułu wykonawczego.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej zaakcentowano, że kwestia skuteczności doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego była już przedmiotem ustaleń organów podatkowych obu instancji, materiał dowodowy zgromadzony w sprawie dawał zatem podstawy do jej rozstrzygnięcia co do istoty i wypowiedzenia się przez Sąd w przedmiocie zastosowania przez organy egzekucyjne art. 70 § 8 O.p.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W toku przeprowadzonej kontroli sądowoadministracyjnej prowadzonego postępowania egzekucyjnego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził, że wydając postanowienie odmawiające umorzenia postępowania Dyrektor Izby Skarbowej naruszył art. 7, art. 77 § 1, art. 80, art. 107 oraz art. 126 K.p.a. w zw. z art. 18 u.p.e..a. Tymczasem organ odwoławczy w skardze kasacyjnej twierdzi, że do wymienionych powyżej uchybień nie doszło, stąd uchylenie przez Sąd rozstrzygnięcia organu odwoławczego naruszało art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżony wyrok odpowiada prawu. Jak słusznie stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny, z treści art. 7, art. 77 § 1, art. 80, art. 107 oraz art. 126 K.p.a, które na mocy art. 18 u.p.e.a. stosuje się odpowiednio w postępowaniu egzekucyjnym, wynika, że organy administracji publicznej zobowiązane są działać na podstawie przepisów prawa i prowadzić postępowanie egzekucyjne w taki sposób, aby wyjaśnione zostały istotne dla sprawy okoliczności. W kontrolowanym postępowaniu okoliczność istotną dla sprawy stanowił fakt niedoręcznia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego, co zostało zresztą wprost stwierdzone przez Dyrektora Izby Skarbowej w postanowieniu z dnia 29 stycznia 2010 r. Doręczenie zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego ma istotne znaczenie proceduralne, ponieważ zgodnie z art. 26 § 5 pkt 1 u.p.e.a. dopiero z chwilą skutecznego dokonania powyższej czynności procesowej dochodzi do wszczęcia egzekucji administracyjnej. Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej Wojewódzki Sąd Administracyjny nie kwestionował okoliczności ustalenia przez organy egzekucyjnie samego faktu niedoręcznia odpisu tytułu wykonawczego zobowiązanemu, ale stwierdził, że z faktu tego nie wywiedziono istotnych dla sprawy konsekwencji procesowych, rozpoznając wniosek skarżącego o umorzenie postępowania egzekucyjnego jedynie w aspekcie przerwania biegu terminu przedawnienia zobowiązania objętego tytułem wykonawczym. Tymczasem konsekwencją stwierdzonych nieprawidłowości w zakresie doręczenia odpisu tytułu wykonawczego zobowiązanemu nie było tylko nieprzerwanie biegu terminu przedawnienia, skoro bowiem doręczenie odpisu tytułu wykonawczego stanowiło warunek wszczęcia egzekucji, brak tego doręczenia powoduje, że egzekucja jest niedopuszczalna i stanowi podstawę umorzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 59 § 1 pkt 7 u.p.e.a. Jeśli zatem fakt niedoręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego został stwierdzony przez sam organ egzekucyjny, to rozpoznając wniosek skarżącego w przedmiocie umorzenia postępowania egzekucyjnego powinien on przede wszystkim rozważyć skutki wskazanego zdarzenia w odniesieniu do dopuszczalności samej egzekucji. Dopuszczalność egzekucji administracyjnej stanowi bowiem przesłankę, która warunkuje możliwość prowadzenia postępowania egzekucyjnego, a wszelkie okoliczności wpływające na możliwość prowadzenia egzekucji powinny być brane pod uwagę z urzędu przez organ egzekucyjny w toku całego postępowania egzekucyjnego. Jeśli organ stwierdzi, że egzekucja jest niedopuszczalna ma obowiązek, zastosować przewidziane przez ustawę środki procesowe (por. art. 29 oraz art. 59 u.p.e.a.). Reasumując, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że organ odwoławczy poprzez nierozważenie wszelkich skutków niedoręczenia odpisu tytułu wykonawczego zobowiązanemu naruszył wskazane przez WSA w Łodzi przepisy. W związku z powyższym, zarzuty naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a. w zw. z art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 K.p.a. uznać należało za chybione.

Podobnie nietrafione są zarzuty naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a. w zw. z art. 134 P.p.s.a. oraz w zw z art. 70 § 8 O.p. Wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej Sąd pierwszej instancji orzekł co do istoty sprawy, stwierdzając, że rozważenie wpływu okoliczności przerwania biegu terminu przedawnienia na zasadność prowadzenia postępowania egzekucyjnego musi być poprzedzone ustaleniem, czy prowadzenie egzekucji administracyjnej jest w ogóle dopuszczalne.

Nietrafiony jest również zarzut skierowany przeciwko uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Wskazania co do dalszego postępowania zostały sformułowane przez Sąd pierwszej instancji prawidłowo. WSA w Łodzi słusznie nakazał Dyrektorowi Izby Skarbowej przeprowadzenie postępowania zażaleniowego z uwzględnieniem procesowych skutków fundamentalnej dla całego postępowania egzekucyjnego okoliczności, jaką był stwierdzony przez sam organ fakt niewszczęcia egzekucji administracyjnej. W związku z powyższym, zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) w zw. z art. 141 § 4 P.p.s.a. należało uznać za chybiony.

W konsekwencji stwierdzenia, że żaden z zarzutów skargi kasacyjnej nie okazał się zasadny, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 P.p.s.a. skargę tę oddalił, uznając, że nie ma ona usprawiedliwionych podstaw.

O kosztach postępowania kasacyjnego nie orzeczono wobec braku stosownego wniosku od strony wygrywającej sprawę w postępowaniu kasacyjnym.



Powered by SoftProdukt