Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Warszawa, 28 kwietnia 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie: Przewodniczący Sędzia WSA Katarzyna Golat (spr.) Sędzia WSA Alina Balicka Sędzia WSA Anna Szymańska po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym 28 kwietnia 2020 r. sprawy ze skargi Gminy [...] na postanowienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z [...] listopada 2019 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy uchyla zaskarżone postanowienie.

Zaskarżonym przez Gminę N. (określanej dalej jako strona, skarżąca) postanowieniem z dnia [...] listopada 2019 r. nr [...] Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi stwierdził, że wniosek Wójta Gminy N. z dnia [...] września 2019 r. nr [...] o ponowne rozpatrzenie sprawy po wydaniu decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] sierpnia 2019 r. nr [...] w sprawie przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, został wniesiony z uchybieniem terminu, przewidzianego w art. 129 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r., poz. 256 - dalej zwanej: "k.p.a."). W dniu [...] sierpnia 2019 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi (dalej: "Minister") wydał decyzję nr [...]. Wniosek złożony od powyższej decyzji o ponowne rozpatrzenie sprawy po wydaniu decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] sierpnia 2019 r. nr [...], dotyczącej przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, został uznany za wniesiony z uchybieniem terminu przewidzianego w art. 129 § 2 k.p.a. postanowieniem Ministra z dnia [...] listopada 2019 r. znak [...].

W uzasadnieniu postanowienia Minister wyjaśnił, że wskazana wyżej decyzja wysłana została w formie dokumentu elektronicznego, a nadawca otrzymał urzędowe poświadczenie przedłożenia, z którego wynika, że decyzja została skutecznie doręczona stronie w dniu 2 września 2019 r. Czternastodniowy termin do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy upłynął zatem w dniu 16 września 2019 r., natomiast wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy Wójt nadał w Urzędzie Pocztowym N. w dniu 17 września 2019 r. (data stempla pocztowego), czyli jeden dzień po upływie terminu, określnego w art. 129 § 2 k.p.a.

W skardze, wywiedzionej dnia 12 grudnia 2019 r. strona, wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia podniosła naruszenie art. 134 k.p.a., w zw. z art. 127 § 3 k.p.a. poprzez błędne przyjęcie, iż zachodzą przesłanki do wydania postanowienia o uchybieniu terminu do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wójt wywodził, że Minister błędnie przyjmuje datę doręczenia decyzji do strony na dzień 2 września 2019 r. Decyzja została doręczona w dniu 3 września 2019 r., o godzinie 7:45, tj. w momencie, w którym strona pobrała przedmiotowe orzeczenie.

W ocenie strony należy uznać, że Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wadliwie określił termin odbioru przez Wójta Gminy N. decyzji w sprawie przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, czego konsekwencją było wydanie zaskarżonego postanowienia. Za datę doręczenia orzeczenia uznać należy dzień 3 września 2019 r. i od tego dnia należy liczyć termin do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Strona skarżąca nadmieniła, że faktyczna data odbioru decyzji wynika z wydruku z rejestru zdarzeń platformy ePUAP, dołączonego do skargi.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

I. Skarga zasługiwała na uwzględnienie.

II. Stosownie do art. 127 § 3 k.p.a. od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji. Zgodnie z art. 129 § 2 k.p.a. odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie.

Dyspozycja art. 134 k.p.a., przewiduje, że organ stwierdza uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Wobec tego stwierdzenie uchybienia terminu do wniesienia środka zaskarżenia nie zależy od uznania organu odwoławczego, lecz wynika z bezwzględnie obowiązującej normy prawnej. Uchybienie terminu jest okolicznością obiektywną i w razie jej stwierdzenia organ odwoławczy nie ma innej możliwości jak tylko wydać postanowienie o stwierdzeniu uchybienia terminu, zgodnie z regulacją art. 134 k.p.a. (por. np. wyrok NSA z 4 lutego 2014 r., II OSK 2126/12, LEX nr 1497908; wyrok WSA we Wrocławiu z 10 stycznia 2018 r., II SA/Wr 721/17, LEX nr 2445178; wyrok WSA w Łodzi z 30 maja 2017 r., II SA/Łd 178/17, LEX nr 2297521). Brzmienie art. 134 k.p.a. jest kategoryczne. Ustawodawca jednoznacznie wskazuje, że organ stwierdza uchybienie terminu do wniesienia odwołania. W razie zatem zaistnienia przesłanek do wydania przedmiotowego rozstrzygnięcia, a więc wniesienia spóźnionego środka zaskarżenia, organ ma obowiązek wydać stosowne postanowienie.

Sąd podkreśla, co ma znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, że uprzednim, a zarazem koniecznym warunkiem rozstrzygnięcia, dla którego podstawę stanowi art. 134 k.p.a. jest ustalenie, że doszło do uchybienia terminu. Istnienie uzasadnionych wątpliwości wyklucza zaś taką konstatację.

III. Dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy istotne było, że dyrektywę interpretacyjną dla zastosowania art. 134 k.p.a. jest rozstrzygnięcie ewentualnych wątpliwości na korzyść strony.

Przepis zawarty w art. 134 k.p.a. obliguje organ do wydania postanowienia stwierdzającego uchybienie terminu do wniesienia odwołania jedynie w takiej sytuacji, kiedy organ niespornie ustali, że odwołanie wniesione zostało po terminie. Niesporność ustalenia okoliczności uchybienia terminowi (nadanie przesyłki po terminie) musi być jednoznaczna, wszelkie zaś wątpliwości winny być rozstrzygane na korzyść strony (tak WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 22 stycznia 2019 r., sygn. akt II SA/Wr 845/18, dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych na stronie internetowej www. orzeczenia.nsa.gov.pl – w skrócie CBOSA). W podobnym tonie badając okoliczności stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 28 czerwca 2018 r. (sygn. akt III SA/Gd 400/18, cbosa), podając, że "Wydanie postanowienia na podstawie art. 134 k.p.a. powinno nastąpić wyłącznie wtedy, kiedy organ dysponuje jednoznacznym dokumentem urzędowym stwierdzającym wniesienie środka odwoławczego z naruszeniem terminu", patrz - LEX nr 2513728. Sąd w składzie orzekającym podziela ponadto pogląd Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, zawarty w wyroku z dnia 3 kwietnia 2014 r. sygn. akt VIII SA/Wa 743/13, LEX nr 1466186, iż wszelkie wątpliwości dotyczące uprawdopodobnienia braku winy przez stronę w uchybieniu terminu do wniesienia odwołania od decyzji, która weszła do obrotu prawnego w sposób określony w art. 49 k.p.a., należy rozstrzygać na korzyść strony (patrz również wyroki WSA w Warszawie z 3 grudnia 2012 r. sygn. akt VIII SA/Wa 25/12 LEX nr 1250120, 7 lutego 2012 r., sygn. akt VII SA/Wa 2382/11, CBOSA). Podobną dyrektywą kierował się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy, który w wyroku z dnia 11 kwietnia 2018 r. (sygn. akt II SA/Bd 1432/17, CBOSA) stwierdził, że "Jeżeli ustalone zostało, że odwołanie wniesione zostało za pośrednictwem poczty, a nie będzie możliwe przedstawienie koperty, pozwalającej na ustalenie daty nadania przesyłki w urzędzie pocztowym, to fakt ten nie może obciążać strony, która wniosła odwołanie", patrz LEX nr 2494581.

IV. Powyższa wykładnia poparta jest również wnioskami, wynikającymi z wykładni prokonstytucyjnej. Wątpliwości bowiem należy rozstrzygać na korzyść strony ze względu na konstytucyjnie gwarantowane prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP). Uwzględnienie rangi tego aktu nadrzędnego przemawia za tym, by stosować ją nie tylko do doręczeń dokonywanych w tradycyjnej formie, za pośrednictwem operatora, ale również za pośrednictwem nośników elektronicznych.

V. W rozpatrywanej sprawie, mimo zasady, że to na stronie spoczywa ciężar udowodnienia dochowania terminu wniesienia odwołania Sąd uznał, że organ nieprawidłowo oceniał istniejące w sprawie okoliczności. W skardze z dnia 12 grudnia 2019 r. strona wywodziła, że Minister błędnie przyjmuje datę doręczenia decyzji do strony na dzień 2 września 2019 r., bowiem przedmiotowa decyzja została doręczona w dniu 3 września 2019 r., o godzinie 7:45, tj. w momencie, w którym strona pobrała przedmiotowe orzeczenie, a ta faktyczna data odbioru decyzji wynika z wydruku z rejestru zdarzeń platformy ePUAP, dołączonego do skargi (karta 7 akt sądowych). Z kolei Minister wyjaśnił, że wskazana wyżej decyzja wysłana została w formie dokumentu elektronicznego, a nadawca otrzymał urzędowe poświadczenie przedłożenia, z którego wynika, że decyzja została skutecznie doręczona stronie w dniu 2 września 2019 r. (urzędowe poświadczenie przedłożenia, teczka 1/4 akt administracyjnych sprawy).

W realiach badanej sprawy zaistniała zatem niepewność co do ustalenia daty odebrania decyzji przez stronę, a tym samym początku biegu terminu do złożenia odwołania. Pozostawały zatem niejasności, które nie zostały rozwiane czy też dostatecznie wyjaśnione. Wydanie postanowienia o stwierdzeniu uchybienia terminu do wniesienia odwołania miało więc miejsce w sytuacji, gdy materiał dowodowy okazał się niejednoznaczny. Trudno zatem uznać, że wydane rozstrzygnięcie posiada atrybut legalności, skoro - jak to już wyjaśniono - przy tego rodzaju rozstrzygnięciach organ nie uprawdopodabnia lecz stwierdza uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Zdaniem składu orzekającego Sądu materiał dowodowy zebrany w sprawie nie pozwalał organowi odwoławczemu na stwierdzenie tego faktu.

VI. W konsekwencji powyższego w sprawie doszło do wydania zaskarżonego postanowienia z naruszeniem przepisu art. 7a § 1 i art. 134 k.p.a., w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Stąd też Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" p.p.s.a., orzekł jak w wyroku.