Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Teresa Kobylecka Sędziowie Sędzia NSA Małgorzata Miron (spr.) Sędzia NSA Jerzy Siegień Protokolant sekretarz sądowy Agnieszka Chustecka po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2016 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej A. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 marca 2014 r. sygn. akt IV SA/Wa 2775/13 w sprawie ze skargi A. K. na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia [...] września 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE oddala skargę kasacyjną

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 2 marca 2014 r., sygn. akt IV SA/Wa 2775/13, oddalił skargę A. K. na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia [...] września 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

A. K., będący obywatelem [...], wnioskiem z dnia 16 sierpnia 2012 r. wystąpił do Wojewody Kujawsko-Pomorskiego o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE. Wniosek ten uzasadnił wieloletnim pobytem, posiadaniem w naszym kraju rodziny i uczęszczających do polskich placówek oświatowych dzieci oraz wykonywaniem pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Decyzją z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] Wojewoda Kujawsko-Pomorski odmówił A. K. udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE. W uzasadnieniu decyzji organ stwierdził, że wnioskodawca nie udokumentował, że posiada stabilne i regularne źródło dochodu wystarczające do pokrycia kosztów utrzymania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie w ocenie organu pierwszej instancji zainteresowany wykazał, że spełnia wymóg legalnego i nieprzerwanego pobytu na terytorium Polski przez okres 5 lat bezpośrednio poprzedzających złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE.

Od powyższego rozstrzygnięcia A. K. wniósł odwołanie.

Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców po rozpatrzeniu ww. odwołania decyzją z dnia [...] września 2013 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 67 pkt 1 w związku z art. 65 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2011 r. Nr 264, poz. 1573 ze zm.) - zwanej dalej: ustawą o cudzoziemcach, oraz art. 127 § 2 i art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267) - zwanej dalej: k.p.a., utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy przytoczył przepisy art. 65 ust. 1, 3, 3a ustawy o cudzoziemcach, regulujące warunki udzielenia cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE. Stosownie do art. 67 pkt 1 cyt. ustawy cudzoziemcowi odmawia się udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, jeżeli nie spełnia wymogów, o których mowa w art. 65 ust. 1. Organ zaznaczył, że ciężar dowodu w zakresie spełniania przesłanek wymienionych w art. 65 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach spoczywa przede wszystkim na wnioskodawcy.

Organ wskazał, że w pierwszej kolejności analizie poddano pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od dnia 16 sierpnia 2007 r. do dnia 16 sierpnia 2012 r. Na podstawie udzielonych stronie zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w badanym okresie organ uznał, że wnioskodawca spełnia przesłankę dotyczącą bezpośredniego, legalnego i nieprzerwanego pobytu, co najmniej przez 5 lat przed złożeniem wniosku o udzielnie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE.

Zdaniem organu strona spełnia ponadto wymóg określony w art. 65 ust. 1 pkt 2 ustawy o cudzoziemcach, gdyż objęta jest obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.

Jednocześnie organ wskazał, iż podstawę odmowy udzielenia stronie wnioskowanego zezwolenia jest okoliczność, że nie posiada ona stabilnego i regularnego źródła dochodu wystarczającego do pokrycia kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu. Cudzoziemiec nie spełnia zatem przesłanki z art. 65 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach.

W toku postępowania ustalono, że A. K. zamieszkuje i prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z małżonką K. K. (ur. [...]), małoletnią córką K. K. (ur. [...]) oraz małoletnim synem A. K. (ur. [...]). Zamieszkują w lokalu przy ul. [...] [...] w R. na podstawie umowy najmu zawartej w dniu 4 lutego 2009 r. z W. J., na czas nieokreślony. Czynsz najmu ustalono na kwotę 100 zł. Zgodnie z ww. umową koszty związane z eksploatacją lokalu mieszkalnego ponosi najemca, które zgodnie z oświadczeniem wnioskodawcy wynoszą od 400 - 500 zł. Na podstawie przedłożonych rachunków organ drugiej instancji jako miesięczny koszt zamieszkania rodziny cudzoziemca przyjął kwotę 350 - 400 zł.

Organ ustalił, że źródłem utrzymania cudzoziemców podczas pobytu na terytorium Polski jest dochód uzyskiwany z tytułu pracy wykonywanej przez A. K. i K. K. Obecnie na utrzymaniu wnioskodawcy pozostaje małżonka oraz dwójka małoletnich dzieci. Dodatkowo cudzoziemiec zobowiązał się do wsparcia finansowego swojego teścia M. S.

Organ wyjaśnił, że przez stabilne źródło dochodu należy rozumieć źródło "niezmieniające się przez dłuższy okres czasu; powracające do równowagi po ewentualnym okresie zakłócenia", z kolei regularne oznacza "powtarzające się w ściśle określonych lub jednakowych odstępach czasu." Ustalenie, czy w konkretnej, indywidualnej sytuacji cudzoziemiec posiada dochody spełniające cechy stabilności i regularności, implikuje ustalenie prognoz co do możliwości ich uzyskiwania w przyszłości.

Organ poddał szczegółowej analizie zgromadzony materiał dowodowy pod względem długości okresów zatrudnienia A. K. w poszczególnych latach oraz uzyskiwania z tego tytułu dochodu.

Uznał, że średnie miesięczne dochody uzyskiwane przez cudzoziemca i jego małżonkę w latach ubiegłych nie spełniały kryterium socjalnego, tj. kwoty nieprzekraczającej progu przyznawania świadczeń socjalnych dla osoby w rodzinie. Ustalając stabilność posiadanego przez cudzoziemca źródła dochodu organ uwzględnił fakt, że od dnia 1 października 2012 r. obowiązywała nowa wysokość kryteriów dochodowych (na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej; Dz. U. poz. 823): do dnia 30 września 2012 r. kryterium dochodowe wynosiło dla osoby samotnie gospodarującej - 477 zł i 351 zł dla osoby w rodzinie, zaś od dnia 1 października 2012 r. dla osoby samotnie gospodarującej - 542 zł i 456 zł dla osoby w rodzinie. W ocenie organu odwoławczego zainteresowany nie udokumentował, że źródło dochodu, jakie posiada, nosi cechę stabilności, z uwzględnieniem ustawowego progu wymaganego do uznania je za wystarczające do pokrycia kosztów utrzymania na terytorium Polski, w kontekście ubiegania się przez stronę o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, które jest zezwoleniem bezterminowym.

W ocenie organu odwoławczego nie jest zasadny pogląd, że skoro w przeszłości cudzoziemiec otrzymywał zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony i wówczas posiadane przez niego źródło dochodu oceniono jako wystarczające, to że w postępowaniu toczącym się na podstawie art. 65 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach z góry należy uznać, że posiadane źródło dochodu nosi cechę stabilności, w kontekście bezterminowości zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE. Fakt wykazania przez stronę, że będzie posiadała stabilne i regularne źródło dochodu w krótkiej perspektywie czasowej, co umożliwi jej udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony - nie będzie automatycznie uzasadniał stwierdzenia, że osoba taka będzie posiadała stabilne i regularne źródło dochodu w dłuższej perspektywie czasowej. Tak więc ustalenie dochodów, jakie cudzoziemiec uzyskiwał w okresie poprzedzającym złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, jest konieczne dla prawidłowego stwierdzenia, czy posiadane przez niego źródło dochodu nosi cechy określone w art. 65 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach.

Z uwagi na fakt, że A. K. nie udokumentował, że spełnia przesłankę z art. 65 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach, organ odwoławczy stwierdził, że zachodzi przesłanka z art. 67 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach.

Jednocześnie organ wyjaśnił, że przedmiotowa decyzja nie narusza Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.), w szczególności art. 8 ww. Konwencji, Konwencji o prawach dziecka przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 Nr 120, poz. 526 ze zm.) oraz art. 18 i 47 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.

A. K. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na powyższą decyzję, w której zarzucił organowi naruszenie:

– art. 65 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach - poprzez wadliwe i dowolne przyjęcie, że wnioskodawca ubiegający się o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE nie spełnił przesłanek określonych w art. 65 ww. ustawy;

– art. 67 pkt 1 ww. ustawy;

– art. 6 - 9, art. 75, art. 77 § 1 oraz art. 107 k.p.a. - poprzez niewyjaśnienie istotnych okoliczności sprawy oraz nieodniesienie się do okoliczności, faktów i dowodów przedkładanych przez stronę w toku prowadzonego postępowania.

Wobec powyższych zarzutów skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i zasądzenie kosztów postępowania.

Skarżący nie zgodził się ze stanowiskiem organu, że nie udokumentował on posiadania stabilnego i regularnego źródła dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu. Skarżący wyjaśnił, że jego rodzina ma wystarczające środki na zaspokojenie swoich potrzeb. Nie korzystają z pomocy państwa, nie mają zadłużenia, rachunki opłacają regularnie. Dzieci uczęszczają do szkoły. Stanowią normalną rodzinę, która ma już w Polsce swoje korzenie. Skarżący zarzucił organowi, że analizując sytuację finansową jego rodziny nie uwzględnił darowizny w wysokości 5.000 USD dokonanej w dniu 12 lutego 2012 r. na rzecz jego rodziny przez teścia M. S. Ponadto nie uwzględniono w dochodach za 2012 r. darowizny w wysokości 17.000 zł, co daje (w przeliczeniu na 12 miesięcy 2012 r.) kwotę około 1.400 zł miesięcznie.

Skarżący podkreślił, że ma obecnie zawartą umowę o pracę na czas określony do dnia 20 marca 2015 r. z wynagrodzeniem 3.500 zł, czego organ również nie ocenił wydając rozstrzygnięcie.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie opisanym na wstępie wyrokiem z dnia 12 marca 2014 r. oddalił skargę A. K., uznając, że zarówno zaskarżona decyzja Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, jak i utrzymana nią w mocy decyzja Wojewody Kujawsko-Pomorskiego nie naruszają prawa.

W ocenie Sądu organy obu instancji wyczerpująco zbadały wszystkie okoliczności faktyczne związane z niniejszą sprawą, zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej wyrażonej w art. 7 k.p.a. i art. 77 k.p.a.

Sąd przytoczył mające zastosowanie w niniejszej sprawie przepisy prawa, tj. art. 65 ust. 1, 3 i 3a, art. 67 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach, jak również art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej.

Wskazał dalej, że jak ustalono w toku postępowania administracyjnego skarżący w wymaganym ustawą okresie 5 lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej legalnie, na podstawie zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony udzielony w oparciu o treść art. 53 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach.

Dla uzyskania zezwolenia niezbędne było jednocześnie ustalenie, czy cudzoziemiec posiada stabilne i regularne źródło dochodu wystarczające do pokrycia kosztów utrzymania siebie i członków rodziny. Sąd wyjaśnił, że oceniając stabilność i regularność posiadanego przez cudzoziemca źródła dochodu w kontekście zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE należało uwzględnić jego legalność, niezmienność przez dłuższy okres czasu, poziom, na jakim dochody kształtowały się w dłuższej perspektywie czasowej oraz powtarzalność w określonych odstępach czasu. Za niewystarczające uznał wykazanie, że strona będzie posiadała stabilne i regularne źródło dochodu w krótszej perspektywie czasowej (co wystarczałoby, gdyby ubiegano się o zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony), w przypadku zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego trzeba bowiem wziąć pod uwagę bezterminowość udzielanego zezwolenia.

Sąd stwierdził, że w latach 2010 - 2011 wysokość miesięcznego dochodu brutto uzyskiwanego przez A. K. była niższa niż kryterium dochodowe określone w ustawie o pomocy społecznej. W efekcie dochód cudzoziemca (dochód brutto pomniejszony o podatki i składki na ubezpieczenia) kształtował się przez większość czasu na poziomie istotnie niższym niż kryterium dochodowe określone w ustawie o pomocy społecznej. W 2010 r. cudzoziemiec nie wykazał żadnego dochodu, zaś jego małżonka w zeznaniu podatkowym PIT-37 wykazała przychód w wysokości 1.000 zł. We wniosku z dnia 22 października 2009 r. o udzielenie kolejnego zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony A. K. podał, że środki na utrzymanie będą pochodziły z pracy. Cudzoziemiec posiadał zezwolenie wydane przez Wojewodę Pomorskiego dnia [...] września 2009 r. typ [...] nr [...] na pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na rzecz pracodawcy A. K., na podstawie umowy o pracę, z wynagrodzeniem 2.500 zł w okresie od 10 września 2009 r. do 10 stycznia 2012 r. Pomimo posiadania ww. zezwolenia na wykonywanie pracy cudzoziemiec nie wykazał żadnych dochodów w zeznaniu podatkowym PIT za 2010 r. Jak wynika z pisma Naczelnika Urzędu Skarbowego w Tucholi z dnia 5 września 2012 r. łączny przychód cudzoziemca i jego żony w 2010 r. wyniósł 1.000 zł, a po uwzględnieniu nadpłaty z poprzedniego roku ich roczny dochód wyniósł 1.158,65 zł, tj. miesięcznie 96,55 zł, na osobę w rodzinie przypadało miesięcznie 24,13 zł, bez uwzględnienia kosztów zamieszkania. W 2011 r., jak wynika z zeznania PIT-37 złożonego przez cudzoziemca do Urzędu Skarbowego i pisma Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 5 września 2012 r., A. K. osiągnął przychód w wysokości 6.174,19 zł, a po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 846,48 zł i na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 327,96 zł, jego roczny dochód wyniósł 4.999,75 zł. Jak wynika z ww. pisma Naczelnika Urzędu Skarbowego w Tucholi i złożonego oświadczenia, jego żona nie osiągnęła żadnego dochodu, zatem miesięczny dochód rodziny cudzoziemca wyniósł 416,64 zł, czyli na osobę w rodzinie, bez uwzględnienia kosztów zamieszkania, miesięcznie przypadało 104,16 zł, a po uwzględnieniu kosztów zamieszkania w kwocie 400 zł miesięcznie na osobę w rodzinie przypadało 4,16 zł. Powyższe oznacza, że cudzoziemiec wykonywał pracę tylko przez krótki okres 2011 r.

Podsumowując, w latach 2010 - 2011 na osobę w rodzinie A. K. przypadało miesięcznie znacznie mniej niż 351 zł i tym samym nie spełnia on przesłanki określonej w art. 65 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach dotyczącej posiadania stabilnego i regularnego źródła dochodu wystarczającego do pokrycia kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu. Natomiast w 2012 r. cudzoziemiec i jego małżonka jako jedyne źródło dochodu wskazali pracę na stanowisku sprzedawcy, na rzecz [...]. Ponadto od stycznia do maja 2013 r. A. K. nie uzyskiwał żadnego dochodu.

Mając na uwadze cały materiał dowodowy zgromadzony w sprawie udzielenia A. K. zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE Sąd stwierdził, że cudzoziemiec nie wykazał, że posiadane przez niego źródło dochodu nosi cechę stabilności w kontekście bezterminowości zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, gdyż przez znaczny okres czasu dochody jego i jego rodziny były istotnie niższe niż wymagane kryterium dochodowe. Wobec powyższych danych i analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd podzielił stanowisko organów, że wysokość obecnych i z przeszłości dochodów skarżących pozbawiona jest cech stabilności. W takiej sytuacji nie mogą zostać uwzględnione jedynie dochody cudzoziemca, które uzyskuje od maja 2013 r. w związku z zatrudnieniem, zwłaszcza, że umowa zawarta został na czas określony do 20 marca 2015 r.

Zdaniem Sądu organy zasadnie uznały, że przy ocenie stałego i regularnego źródła dochodu dla rezydenta długoterminowego nie ma również znaczenia otrzymywanie przez skarżącego darowizn w kwocie 5.000 USD i 17.000 zł, albowiem wsparcie finansowe otrzymywane od rodziny w postaci darowizny oraz środki zgromadzone na rachunku bankowym nie noszą cech regularności i stabilności oraz mają charakter wyczerpywalny.

W konkluzji Sąd uznał, że dokonane przez organy ustalenia co do stabilności źródła dochodu skarżących wykazały, że skarżący nie udokumentował cech stabilności swojego dochodu, z uwzględnieniem ustawowego progu wymaganego do uznania je za wystarczające do pokrycia kosztów utrzymania na terytorium Polski, w kontekście ubiegania się przez skarżącego o udzielenie bezterminowego zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł A. K.

Wyrok zaskarżył w całości i zarzucił Sądowi pierwszej instancji:

I. naruszenie przepisów postępowania:

1. art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez nieodniesienie się w przedmiotowej sprawie do kwestii wydanych wcześniej prawomocnych decyzji dot. zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, gdzie warunkiem koniecznym wydania przedmiotowego zezwolenia jest posiadanie stabilnych i regularnych źródeł dochodów nie wyjaśniono istotnych okoliczności sprawy, przemilczano okoliczności, fakty i dowody przedkładane przez stronę odwołującą się, jak też okoliczności znane z urzędu (m.in. fakt udzielania w poprzednich latach zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony);

2. art. 135 p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie w odniesieniu do powyższego zarzutu, skutkujące nieusunięciem domniemanego naruszenia prawa, gdzie strona skarżąca w skardze jak też na rozprawie w dniu 12 marca 2014 r. wskazywała bezsporną okoliczność, że decyzje wyrażające zgodę na wcześniejszy pobyt czasowy strony skarżącej nigdy nie były wcześniej weryfikowane, np. na podstawie art. 155 czy art. 156 k.p.a. Zgodnie z wyrokiem WSA w Olsztynie z dnia 25 października 2011 r., sygn. akt II SA/Ol 749/11, w postępowaniu administracyjnym gwarancje trwałości decyzji, wynikające z art. 110 k.p.a. należy rozumieć w ten sposób, że organ administracji, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia, jeżeli w nowej sprawie, wszczętej przed tym organem, nie zmieniły się istotne elementy poprzednio wydanej decyzji wynikające z art. 107 § 1 k.p.a.;

3. art. 3 § 1 (art. 141 § 4) p.p.s.a. w związku z faktem, że powyższa kwestia dotychczas w orzecznictwie jak też doktrynie nie była przedmiotem analiz - strona skarżąca na rozprawie w dniu 12 marca 2014 r. złożyła wniosek w trybie art. 15 § 1 pkt 3 w związku z art. 264 § 2 p.p.s.a o wystąpienie do NSA z zapytaniem prawnym (wniosek oddalony) - co nie znalazło odzwierciedlenia w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, przez przemilczenie tak istotnego problemu prawnego a istotnego dla legalnego działania organów administracji państwowej w państwie prawa;

4. art. 145 § 1 p.p.s.a. przez jego niezastosowanie (wobec wykazanego naruszenia prawa materialnego i procesowego (t.j. art. 65 ust. 1 pkt 1 i art. 67 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach oraz procesowego: art. 6-9, art. 75, art. 77 § 1 oraz art. 107 k.p.a. - nie wyjaśniono istotnych okoliczności sprawy, przemilczano okoliczności, fakty i dowody przedkładane przez stronę odwołującą się), przez nieuwzględnienie również z urzędu przemian społeczno-gospodarczych w Polsce, które m.in. charakteryzują się zawieraniem przez pracodawców tzw. umów "śmieciowych" i zamiast umów o pracę, krótkoterminowych umów zlecenia, o dzieło i inne. Ponieważ w celu uzyskania stabilnych i regularnych źródeł dochodu Polacy wraz z rodzinami wyjeżdżają na stale do krajów UE - ich miejsce zajmują obcokrajowcy, którzy podejmują się zajęć nieopłacalnych dla Polaków. Z tych względów stosowanie w tym zakresie podwyższonych kryteriów w stosunku do obcokrajowców świadczyć może również o braku humanitaryzmu i nierównym traktowaniu ludzi - na co ustawa o cudzoziemcach z 2003 r. zezwolenia nie daje.

II. powyższe naruszenia prawa proceduralnego skutkowały również dokonaniem błędnej wykładni oraz niewłaściwym zastosowaniem prawa materialnego:

1. art. 65 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2011 r. Nr 264, poz. 1573 ze zm.) przez wadliwe i dowolne przyjęcie, że cudzoziemiec ubiegający się o zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE nie posiada stabilnego i regularnego źródła dochodu wystarczającego do pokrycia kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu, poprzez wadliwe analizowanie tej przesłanki przez okres 5 lat (wbrew ustawie) poprzedzających złożenie wniosku, zamiast poprzestać na analizie okresu z chwili złożenia wniosku i perspektyw na najbliższą przyszłość, tym bardziej, iż A. K. przez okres 5 lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej legalnie, na podstawie zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonych w oparciu o treść art. 53 ust. 1 pkt. 1 ustawy o cudzoziemcach - gdzie pozytywne rozpatrzenie przedmiotowych decyzji uzależnione było od wykazania stabilnego i regularnego źródła dochodu. Powyższe stanowisko uzasadniono także faktem wejścia w życie regulacji zawartych w art. 211 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach gdzie ustawodawca w pkt 2 zakreślił ustawowo co rozumie przez pojęcie "posiadanie dochodu", gdzie jednoznacznie i precyzyjnie określono czasokres badania sytuacji dochodowej wnioskodawcy. Pod rządami ustawy o cudzoziemcach z dnia 13 czerwca 2003 r. ustawodawca nie zastosował rozszerzenia wykładni językowej pojęcia stabilnego i regularnego dochodu, dlatego też analiza dochodu powinna opierać się na dzień złożenia wniosku;

2. art. 67 pkt. 1 ustawy o cudzoziemcach poprzez jego zastosowanie, które wynika z błędnego procesu subsumpcji stanu faktycznego do litery prawa oraz art. 32 Konstytucji, przez nieuwzględnienie interesu faktycznego i prawnego reprezentowanej strony skarżącej, co w państwie prawa nie powinno mieć miejsca, poprzez niezastosowanie wykładni językowej dot. posiadania stabilnego i regularnego źródła dochodu.

Wskazując na tak postawione zarzuty skarżący kasacyjnie wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie zgodnie z żądaniem strony skarżącej, jak również zasądzenie na rzecz strony skarżącej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych.

Z ostrożności procesowej strona skarżąca kasacyjnie wskazała ponadto, stosownie do art. 156 § 1 pkt. 3 k.p.a. w związku z art. 16 i art. 110 k.p.a., na nieważność zaskarżonej decyzji, "gdyż przedmiotem analizy była sytuacja dochodowa wnioskodawczyni i jej rodziny w okresie 2008 - 2012 r. - rozstrzygnięta merytorycznie i w sposób legalny w prawomocnych decyzjach tego samego organu na korzyść strony skarżącej, przez zezwolenie na pobyt czasowy w latach 2008 - 2012 r. m.in. przez spełnianie warunku posiadania stałych i stabilnych dochodów".

Mając na uwadze podstawy skargi skarżący kasacyjnie wniósł ponadto o stwierdzenie nieważności w całości, ewentualnie uchylenie w całości zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej jej autor podkreślił, że rodzina A. K. ma wystarczające środki na potrzeby egzystencjalne. Nie korzystają oni z pomocy Państwa, nie mają zadłużenia, a rachunki opłacają regularnie. Dzieci skarżącego kasacyjnie uczęszczają do szkoły, a ich ojczyzną jest Rzeczypospolita Polska.

Sąd pierwszej instancji przy analizie sytuacji finansowej cudzoziemca pominął darowizny uczynione w dniu 12 lutego 2012 r. w wysokości 5.000 USD przez teścia M. S. na rzecz jego rodziny, jak też wcześniejszej przez matkę w 2009 r. / 2010 r. Wnioskodawca konsekwentnie twierdził, że nie żyje z lokat bankowych, a jedynie, że powyższe darowizny uzupełniły budżet domowy i powinny one być uwzględnione w kontekście badania przesłanki dochodowej. Skarżący kasacyjnie wyjaśnił, że darowizny w istotny sposób umożliwiły zaspokojenie potrzeb bytowych rodziny wnioskodawcy. Tylko darowizna otrzymana w 2012 r. na kwotę prawie 17.000 zł nie została w całości skonsumowana - jej część była wykorzystana w 2013 r., a dodatkowo znalezienie w 2013 r. lepszej pracy pozwoliło jeszcze wygenerować oszczędności.

Skarżący kasacyjnie zarzucił, że organ skoncentrował się na analizie finansowej za lata 2008 - 2013 i zmarginalizował aktualną umowę o pracę wnioskodawcy. Ponadto przemilczano znane z urzędu okoliczności, że cudzoziemiec miał przerwę w zatrudnieniu spowodowaną likwidacją działalności gospodarczej przez 2 dotychczasowych pracodawców, a także okoliczność, że poszukiwanie nowej pracy przez obcokrajowca połączone było z długim okresem załatwiania związanych z tym formalności (każdorazowo z powodu uregulowań prawnych i sytuacji faktycznych przez okres od 3 do 5 miesięcy nie można było świadczyć pracy).

Autor skargi kasacyjnej podniósł, że obecnie A. K. pracuje na podstawie umowy na czas określony do dnia 20 marca 2015 r., za wynagrodzeniem 3.500 zł brutto miesięcznie. Jego wynagrodzenie nie jest obciążone z żadnego tytułu, a pracodawca nie znajduje się w stanie upadłości ani likwidacji. Ta kwestia została przemilczana, pomimo że zapewnia stabilne utrzymanie do 2015 r., co powinno było skutkować rozpatrzeniem sytuacji finansowej na dzień wydania decyzji i perspektyw funkcjonowania rodziny wnioskodawczym w przyszłości. Wcześniejszy okres sytuacji finansowej mógł być poddany analizie jedynie w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku do Wojewody Pomorsko-Kujawskiego.

Na koniec podkreślono, że skarżący kasacyjnie złożył wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt w Polsce jako rezydent długoterminowy EU, w celu ułatwienia aktywizacji zawodowej, m.in. poprzez uruchomienie własnej działalności gospodarczej (gastronomia ormiańska i inne). Po wielu latach spędzonych w Polsce czuje się obywatelem naszego Państwa (w Polsce zawarł związek małżeński, jego dzieci nie znają innej ojczyzny aniżeli Polska, urodziły się tutaj, zostały ochrzczone w Polsce, ich językiem ojczystym jest polski) i chciałby mieć możliwość lepszego rozwoju życiowego, co jest naturalnym prawem każdego człowieka.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) - dalej: p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę jedynie nieważność postępowania. Jeżeli w sprawie nie wystąpiły przesłanki nieważności postępowania wymienione w art. 183 § 2 powołanej ustawy, a taka sytuacja ma miejsce w przedmiotowej sprawie, to Sąd rozpoznający sprawę związany jest granicami kasacji.

Rozpoznając w powyższych granicach wniesioną skargę kasacyjną należało uznać, że jej zarzuty nie mają usprawiedliwionych podstaw.

Skarżący kasacyjnie zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie zarówno przepisów postępowania, jak i prawa materialnego, co wskazywałoby na konieczność oceny w pierwszej kolejności zasadności pierwszych ze wskazanych wyżej naruszeń. Analiza zarzutów prowadzi jednakże do wniosku, że spór w niniejszej sprawie sprowadza się do oceny, czy prawidłowo Sąd pierwszej instancji zaakceptował stanowisko organów administracji wskazujące, że skarżący nie posiada stabilnego i regularnego źródła dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu.

Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej wykładnia art. 65 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach została dokonana prawidłowo, a analiza dokumentów i innych dowodów zgromadzonych w aktach sprawy przekonuje Naczelny Sąd Administracyjny, iż ich ocena pozwalała na przyjęcie, że skarżący nie spełniał przesłanki wymienionej w pkt 1 art. 65 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach, co uzasadniało zastosowanie art. 67 tej ustawy i odmowę udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE.

Dla przyjęcia takiej ceny kluczowe znaczenie ma zdefiniowanie pojęcia "stabilnego i regularnego źródła dochodu". W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, że źródło dochodu posiadające cechy stabilności i regularności musi być niezmieniające się przez dłuższy okres, powracające do równowagi po ewentualnym okresie zakłócenia i regularne, czyli powtarzające się w ściśle określonych lub jednakowych odstępach czasu. Wbrew zarzutom skarżącego kasacyjnie prawidłowo zatem Sąd pierwszej instancji ocenił, że cudzoziemiec nie spełnia powyższych kryteriów. Podkreślić bowiem należy, że ścisłe kryteria odnośnie do wysokości dochodu, jakim musi się legitymować cudzoziemiec wnioskujący o udzielanie zezwolenia, określa w art. 65 ust. 3. Co do zasady zatem dochód ten, po odliczeniu kosztów zamieszkania, przypadający na każdego członka rodziny pozostającego na utrzymaniu cudzoziemca (...) musi być wyższy niż wysokość dochodu, od której przyznaje się świadczenia pieniężne z pomocy społecznej na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182 ze zm.). Mając na uwadze fakt, że zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, w związku z § 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. poz. 823 ze zm.) prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (z zastrzeżeniami niemającymi zastosowania w niniejszej sprawie) przysługuje osobie, której dochód nie przekracza 456 zł dla osoby w rodzinie, uznać należy, że skarżący zobowiązany był do wykazania, że osiąga dochód, przekraczający - po odliczeniu kosztów zamieszkania - kwotę 456 zł. Do dnia 30 września 2012 r. kwota ta wynosiła 351 zł. Wykładnia omawianych przepisów nie pozostawia wątpliwości, że warunek uzyskiwania przez cudzoziemca stabilnego i regularnego źródła dochodu, wystarczającego do pokrycia kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na utrzymaniu cudzoziemca, jest spełniony tylko wtedy, gdy cudzoziemiec może się wylegitymować faktycznym uzyskiwaniem takiego dochodu w wysokości wynikającej z art. 65 ust. 3 ustawy.

Taki warunek w niniejszej sprawie nie został spełniony przez skarżącego kasacyjnie. Wysokość dochodów jego i żony oraz ich źródła w okresie od 2009 r. do dnia wydania decyzji została szczegółowo wyliczona przez organy administracji oraz przyjęta przez Sąd wojewódzki za własne. Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej ocenie dokonanej przez Sąd w tym zakresie nie można zarzucić nieprawidłowości, albowiem była wnikliwa i rzetelna. Nie ma przy tym racji skarżący, że organ oraz Sąd wojewódzki analizując wysokość dochodów winien brać pod uwagę jedynie ich wysokość i sytuację majątkową rodziny cudzoziemca w chwili złożenia wniosku. Takie ograniczenie stoi w wyraźnej sprzeczności z logiczną, gramatyczną wykładnią pojęcia stabilnego, a przede wszystkim regularnego dochodu. Z istoty pojęcia "regularny" wynika, że aby oceniane zjawisko miało taki charakter, musi występować przez pewien okres. A zatem dla ustalenia, czy dochody mają stabilny charakter, niezbędne jest, aby były osiągane przez wnioskodawcę przez pewien okres. Bez znaczenia dla powyższej oceny pozostaje również, że ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach nie definiowała omawianej przesłanki. Ta ostatnia kwestia (brak definicji), w porównaniu z ustawą z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1650, ze zm.), ma jedynie takie znaczenie, że ocena zaistnienia przesłanki została pozostawiona swobodnej ocenie organu administracji. Oczywistym jest, że wydanie decyzji w takich warunkach nie może nastąpić z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów. Ocena dokonana przez organy administracji oraz Sąd wojewódzki w niniejszej sprawie nie zawiera jednak cech dowolności.

Konkludując, nie ma racji skarżący kasacyjnie, że Sąd wojewódzki dokonał wadliwej wykładni art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach (z dnia 13 czerwca 2003 r.), co było konsekwencją błędnego zastosowania art. 67 ust. 1 tej ustawy. Prawidłowo bowiem stwierdzono, że wysokość i regularność dochodów rodziny cudzoziemca, która nie była przez skarżącego kwestionowana, wskazuje, że źródło dochodu nie spełnia przesłanki "stabilności i regularności".

Nie można także skutecznie zarzucić Sądowi pierwszej instancji, że nie wziął pod uwagę przy powyższej ocenie darowizny w wysokości 17.000 zł dokonanej w 2012 r. Po pierwsze rację ma Sąd wojewódzki co do tego, że prawidłowe jest stanowisko organów administracji, że powyższa kwota stanowi jednorazowe wsparcie finansowe, które nie może mieć wpływu na ocenę charakteru dochodu jako stabilnego i regularnego. Po drugie skarżący zarówno w skardze do Sądu pierwszej instancji jak i w uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazuje na 2 kwoty – 5.000 USD oraz 17.000 zł, przy czym darowizna jedynie pierwszej z ww. kwot została udokumentowana. Tym samym jedynie ta pierwsza kwota kwoty mogła stanowić dochód, którego uzyskanie winno być ocenione przez organ administracji. Jedynie na marginesie podać należy, że kwota 5.000 USD stanowi w przybliżeniu równowartość 17.000 zł, co wskazywałoby, że w efekcie dokonano jednej darowizny. Darowizny dokonane przez matkę w 2009 - 2010 r. nie zostały udokumentowane, co oznacza, że prawidłowo organy administracji nie uwzględniły ich jako stabilnego i regularnego dochodu.

Konkludując prawidłowo organy administracji oraz Sąd pierwszej instancji wskazały, że powyższa kwota (5.000 USD) nie może być wzięta pod uwagę przy ocenie zaistnienia przesłanki określonej w art. 65 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach.

I wreszcie nie ma racji skarżący kasacyjnie kwestionując twierdzenia Sądu pierwszej instancji oraz organów administracji, że fakt, iż w dacie wydawania decyzji skarżący osiągał dochody przewyższające minimum określone w ustawie o pomocy społecznej (umowa o pracę zawarta na czas określony – od maja 2013 r. do 20 marca 2015 r.) nie może przemawiać za uznaniem za trafny stanowiska co do stabilności źródła dochodu. Nie może bowiem ujść uwadze, że w okresie objętym analizą powyższa umowa była pierwszą, która określała wynagrodzenie za pracę na poziomie wystarczającym do spełnienia przesłanek wymaganych przez ustawodawcę, a w dacie wydawania zaskarżonej decyzji umowa ta trwała zaledwie 4 miesiące.

Nie znajdują usprawiedliwionych podstaw również zarzuty naruszenia wskazanych przepisów postępowania. Nie ma bowiem racji skarżący kasacyjnie, że zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane z naruszeniem art. 141 § 4 p.p.s.a. Wbrew jego zarzutom uzasadnienie wyroku zawiera wszystkie elementy wskazane w tym przepisie. Podkreślenia przy tym wymaga, że zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowiskiem wadliwość uzasadnienia wyroku może stanowić przedmiot skutecznego zarzutu kasacyjnego jedynie wówczas, gdy uzasadnienie sporządzone jest w taki sposób, że niemożliwa jest kontrola instancyjna zaskarżonego wyroku (tak m.in. NSA w wyroku z dnia 1 marca 2015 r., sygn. akt II GSK 810/14, LEX nr 1666078). Uzasadnienie zaskarżonego wyroku takich wad nie zawiera, albowiem Sąd wskazał przyczyny, dla których podzielił argumentację organu odwoławczego w sposób pozwalający na skontrolowanie prawidłowości dokonanego procesu myślowego. Sam fakt, że stanowisko zajęte przez Sąd jest odmienne od prezentowanego przez wnoszącego skargę kasacyjną, nie oznacza, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wady konstrukcyjne oraz nie poddaje się kontroli kasacyjnej.

Nie ma także racji skarżący kasacyjnie, że Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił w swoich ocenach faktu, iż w poprzednich latach cudzoziemiec w oparciu o tak kształtujące się dochody otrzymywał zezwolenie na zamieszkanie na czas określony. W uzasadnieniu wyroku podkreślono bowiem, że ocena, czy źródło dochodu ma charakter stabilny i regularny, została dokonana z uwzględnieniem faktu, że zezwolenie, o które ubiega się cudzoziemiec, jest bezterminowe. Z argumentacją Sądu wojewódzkiego należało się zgodzić. Innej bowiem ocenie podlega wniosek o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, może ono bowiem podlegać stosownej weryfikacji po upływie terminu, na który został udzielony, a innej wówczas, gdy zgoda ta zostaje udzielona na czas nieoznaczony. W tej sytuacji bez znaczenia pozostaje, że decyzje, mocą których udzielano pozwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, są ostateczne i wiążące dla organów administracji.

Tym samym zaskarżone rozstrzygnięcie nie narusza art. 135 p.p.s.a.

Nie ma także racji skarżący, jakoby Sąd pierwszej instancji wadliwie ocenił sposób prowadzenia postępowania przez organy administracji, a w konsekwencji wadliwie uznał, że zaskarżona decyzja nie narusza art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 oraz 6-9 k.p.a. Naruszenia tych przepisów autor skargi kasacyjnej upatruje w nienależytym wyjaśnieniu okoliczności sprawy, a przede wszystkim w nieuwzględnieniu z urzędu przemian społeczno-gospodarczych w Polsce, w tym m.in. powszechnie znanego problemu zawierania tzw. umów śmieciowych. Ta okoliczność, oczywiście znana Sądowi z urzędu, nie może jednak wpływać na ocenę, czy dochody mają charakter stabilny i regularny. Ustawodawca nie uzależnił bowiem wydania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego od rodzaju źródła dochodu (charakteru zawieranych umów), lecz od tego, aby dochody te były regularne i stabilne.

Odnosząc się do ww. kwestii wskazać należy, że żadną miarą nie zasługuje na uwzględnienie zarzut wydania przez organy administracji decyzji dotkniętej wadą nieważności wymienioną w art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a. i błędnej oceny tej wady przez Sąd wojewódzki. Ww. wada decyzji ma miejsce wówczas, gdy zostały wydane kolejno po sobie decyzje załatwiające sprawę co do istoty, przy czym nieważna jest decyzja tylko wówczas, gdy istnieje tożsamość podmiotowa i przedmiotowa sprawy. Nie może ulegać wątpliwości, że w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z tożsamością przedmiotową. We wcześniej wydanych decyzjach przedmiotem sprawy było zezwolenie na osiedlenie na pobyt czasowy, niniejsza sprawa dotyczy zaś zgody na pobyt rezydenta długoterminowego. Przesłanki uwzględnienia wniosków w takich sprawach nie są tożsame, co jednoznacznie wskazuje na brak podstaw do uznania, że kontrolowana przez Sąd pierwszej instancji decyzja dotknięta jest wadą nieważności wymienioną w art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a.

Z tych wszystkich względów należało uznać, że zarzuty skargi kasacyjnej nie znajdują usprawiedliwionych podstaw, co oznaczało, że skargę kasacyjną należało oddalić.

Mając powyższe na względzie – na podstawie art. 184 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.