drukuj    zapisz    Powrót do listy

6199 Inne o symbolu podstawowym 619, Inne, Minister Sprawiedliwości, Skierowano pytanie prawne do Składu Siedmiu Sędziów, I OSK 1360/13 - Postanowienie NSA z 2014-05-08, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I OSK 1360/13 - Postanowienie NSA

Data orzeczenia
2014-05-08 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2013-06-14
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Małgorzata Borowiec /przewodniczący sprawozdawca/
Wiesław Morys
Joanna Banasiewicz
Symbol z opisem
6199 Inne o symbolu podstawowym 619
Hasła tematyczne
Inne
Sygn. powiązane
II SA/Wa 134/13 - Wyrok WSA w Warszawie z 2013-03-13
I OPS 2/14 - Wyrok NSA z 2014-12-17
Skarżony organ
Minister Sprawiedliwości
Treść wyniku
Skierowano pytanie prawne do Składu Siedmiu Sędziów
Powołane przepisy
Dz.U. 2009 nr 26 poz 157 art. 29 ust. 6 w zw. z art. 23 ust. 4
Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie : Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Borowiec (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Joanna Banasiewicz Sędzia NSA Wiesław Morys Protokolant asystent sędziego Łukasz Mazur po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej P. N. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 marca 2013 r. sygn. akt II SA/Wa 134/13 w sprawie ze skargi P. N. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyjęcia na aplikację sędziowską oraz na aplikację prokuratorską postanawia: na podstawie art. 187 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) przedstawić składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego do rozstrzygnięcia następujące zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości: czy w świetle przepisu art. 29 ust. 6 w związku z art. 23 ust. 4 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. Nr 26, poz. 157 ze zm.), niezależnie od przyczyny uwzględnienia przez sąd administracyjny skargi na decyzję o odmowie przyjęcia na aplikację sędziowską lub prokuratorską, Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury jest zobowiązany do wydania decyzji o przyjęciu na aplikację sędziowską lub prokuratorską, bez potrzeby ponownego badania wniosku kandydata i prowadzenia w tym celu postępowania administracyjnego?

Uzasadnienie

Przedstawione w sentencji postanowienia zagadnienie prawne powstało w toku rozpoznawania skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 marca 2013 r. sygn. akt II SA/Wa 134/13 oddalającego skargę P.N. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyjęcia na aplikację sędziowską oraz na aplikację prokuratorską.

Wyrok zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy.

P.N. ukończył aplikację ogólną w dniu [...] listopada 2010 r. Na liście klasyfikacyjnej aplikantów, ogłoszonej w dniu [...] grudnia 2010 r., na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. nr 26, poz. 157 ze zm.), został umieszczony na [...] miejscu. O kolejności miejsc na liście zadecydowała suma punktów, na którą złożyły się suma punktów uzyskanych przez aplikantów z zaliczonych sprawdzianów oraz łączna ocena przebiegu praktyk. Wystawiona przez patrona koordynatora łączna ocena stanowiła średnią arytmetyczną ocen przyznanych przez patronów poszczególnych praktyk.

Minister Sprawiedliwości zarządzeniami z dnia 31 marca 2010 r. (Dz. Urz. MS nr 2, poz. 10 i 11) ustalił limit 75 miejsc na aplikacji sędziowskiej oraz taki sam limit na aplikacji prokuratorskiej.

P.N. w terminie ustawowym złożył wniosek o przyjęcie na aplikację sędziowską lub prokuratorską.

Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury decyzją z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] odmówił przyjęcia P.N. na aplikację sędziowską i na aplikację prokuratorską, ponieważ na liście klasyfikacyjnej aplikantów zajął on miejsce poza wymienionymi limitami.

Następnie Minister Sprawiedliwości, po rozpatrzeniu odwołania P.N., decyzją z dnia [...] marca 2011 r. nr [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury.

Powyższa decyzja stała się przedmiotem skargi P.N. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który wyrokiem z dnia 17 października 2011 r. sygn. akt II SA/Wa 967/11 oddalił skargę.

Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu skargi kasacyjnej P.N. od wskazanego orzeczenia, wyrokiem z dnia 5 lipca 2012 r. sygn. akt I OSK 219/12 uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie oraz obie poprzedzające go decyzje administracyjne. W postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym badaniu podlegała jedynie kwestia prawidłowości wykładni art. 26 ust. 3 zd. 1 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury w brzmieniu sprzed nowelizacji, dokonanej ustawą z dnia 18 sierpnia 2011 r. (Dz. U. nr 203, poz.1192). Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że przepis ten należy interpretować zgodnie z regułami wykładni językowej, w świetle których norma ta stanowi, że o kolejności miejsca na liście klasyfikacyjnej aplikantów decyduje suma punktów uzyskanych przez aplikanta ze wszystkich zaliczonych sprawdzianów i z wszystkich praktyk odbytych w czasie trwania aplikacji ogólnej.

P.N. w piśmie z dnia [...] września 2012 r. podtrzymał swój wniosek o kontynuowanie szkolenia na aplikacji sędziowskiej lub prokuratorskiej. Jednocześnie oświadczył, że nadal spełnia kryteria określone w art. 22 pkt 1-4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury.

Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury decyzją z dnia [...] września 2012 r. nr [...] odmówił przyjęcia P.N. na aplikację sędziowską i na aplikację prokuratorską. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że pogląd prawny wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny w powołanym powyżej wyroku jest wiążący w niniejszym postępowaniu, stąd konieczne stało się ustalenie miejsca, które P.N. mógłby zająć na liście klasyfikacyjnej aplikantów, gdyby została ona sporządzona zgodnie z takim rozumieniem art. 26 ust. 3 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, w myśl którego o kolejności miejsca na liście decydowałaby suma punktów uzyskanych przez aplikanta ze wszystkich sprawdzianów oraz ze wszystkich praktyk odbytych w czasie trwania aplikacji ogólnej. W ocenie Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, przyjęcie na aplikację specjalistyczną na tym etapie postępowania, tj. po uchyleniu decyzji przez sąd administracyjny, nadal jest uzależnione od spełnienia przez kandydata wszystkich przesłanek, o których mowa w art. 28 ust. 1 i 2 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Oznacza to, że kandydat musi m.in. legitymować się wystarczającą liczbą punktów uzyskanych ze sprawdzianów i praktyk w czasie trwania aplikacji ogólnej.

Opracowana przez organ w dniu [...] kwietnia 2012 r. symulacja listy klasyfikacyjnej aplikantów pierwszego rocznika aplikacji ogólnej wykazała, że P.N. uzyskałby łącznie [...] punktów i zająłby [...] miejsce. W oparciu o tak skonstruowaną listę klasyfikacyjną oraz wnioski aplikantów pierwszego rocznika aplikacji ogólnej złożone w trybie art. 28 ust. 1 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, zostały sporządzone dwie listy kandydatów, którzy zostaliby przyjęci na aplikację sędziowską i na aplikację prokuratorską. Na aplikację sędziowską mogłyby zostać przyjęte osoby, które na symulacji listy klasyfikacyjnej znalazły się na miejscach do 90 pozycji, natomiast na aplikację prokuratorską mogłyby zostać przyjęte osoby, które na symulacji listy klasyfikacyjnej znalazły się na miejscach do 159 pozycji. Osiągnięta przez P.N. [...] pozycja na symulacji listy klasyfikacyjnej nie pozwoliła na umieszczenie go na opracowanej na potrzeby niniejszej sprawy liście kandydatów przyjętych na pierwszy rocznik aplikacji sędziowskiej oraz na liście kandydatów przyjętych na pierwszy rocznik aplikacji prokuratorskiej. Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury wskazał, że przyjęta metoda symulacji pozwoliła na porównanie wyników osiągniętych przez P.N. z wynikami innych aplikantów aplikacji ogólnej i na tej podstawie stwierdzono, że zająłby on pozycję niepozwalającą na zakwalifikowanie go na żadną z aplikacji specjalistycznych.

Na skutek wniesionego od powyższej decyzji przez P.N. odwołania sprawę rozpoznawał Minister Sprawiedliwości, który decyzją z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury. W motywach rozstrzygnięcia wyjaśnił, że przepis art. 29 ust. 6 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury stanowi, iż w przypadku uwzględnienia skargi, o której mowa w ust. 5 tego artykułu, przepis art. 23 ust. 4 nie jest stosowany wprost, lecz "odpowiednio". Określenie "odpowiednio", w jego ocenie oznacza, stosowanie przepisu art. 23 ust. 4 powołanej powyżej ustawy w sposób uwzględniający tryb postępowania Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury przy wydawaniu decyzji o przyjęciu na aplikację sędziowską albo na aplikację prokuratorską oraz unormowań zawartych w art. 29 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. "Odpowiednie" stosowanie regulacji zawartych w art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury w ramach unormowań wynikających z art. 29 tej ustawy polega, w opinii organu, na tym, że Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury przy ponownym rozpoznaniu wniosku kandydata o przyjęcie na aplikację specjalistyczną (w następstwie uchylenia decyzji o odmowie przyjęcia na aplikację specjalistyczną przez sąd administracyjny) jest obowiązany do stworzenia listy klasyfikacyjnej kandydatów w oparciu o sposób liczenia punktów wskazany w wiążącym Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 lipca 2012 r. o sygn. akt I OSK 219/12, polegający na przyjęciu zasady, że o kolejności miejsca na liście klasyfikacyjnej decyduje suma punktów uzyskanych przez aplikanta ze wszystkich zaliczonych sprawdzianów oraz z wszystkich praktyk odbytych w czasie trwania aplikacji ogólnej.

W konsekwencji Minister Sprawiedliwości biorąc pod uwagę [...] miejsce P.N. na liście klasyfikacyjnej stwierdził, że decyzja wydana przez organ pierwszej instancji odmawiająca przyjęcia go na aplikację sędziowską oraz na aplikację prokuratorską jest zasadna.

Powyższą decyzję Ministra Sprawiedliwości P.N. uczynił przedmiotem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której zarzucił:

1) naruszenie prawa materialnego – art. 29 ust. 6 w związku z art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, poprzez błędne przyjęcie, że powyższe przepisy przyznają Dyrektorowi Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury uprawnienie do ponownego rozpoznania sprawy w przedmiocie przyjęcia na aplikację specjalistyczną i wydania decyzji odmawiającej przyjęcia skarżącego na aplikację sędziowską lub prokuratorską, podczas gdy z treści wymienionych przepisów wynika, że Dyrektor jest wprost zobligowany do niezwłocznego wydania decyzji o przyjęciu na wskazane aplikacje;

2) naruszenie przepisów postępowania – art. 6 K.p.a., poprzez wydanie zaskarżonej decyzji w oparciu o nieznaną ustawie o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury "symulację" listy klasyfikacyjnej aplikantów.

Wskazując na powyższe zarzuty wniósł o uchylenie decyzji organów obu instancji.

W uzasadnieniu skargi wskazał na błędne rozumienie przez organ "odpowiedniego" stosowania przepisów prawa, nakazanego art. 29 ust. 6 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Zdaniem skarżącego z art. 23 ust. 4 tej ustawy jednoznacznie wynika, że uwzględnienie skargi przez sąd administracyjny obliguje organ do przyjęcia go na aplikację. Powyższe stwierdzenie znajduje oparcie w wykładni literalnej tego przepisu. Ponadto wyjaśnił, że podniesiony przez niego zarzut dotyczący naruszenia art. 6 K.p.a. odnosi się do stworzenia przez organ "symulacji listy klasyfikacyjnej", na której oparł swe rozstrzygnięcie, która w ocenie skarżącego nie ma oparcia normatywnego, a jej wadliwe sporządzenie ma charakter nieodwracalny.

Minister Sprawiedliwości w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do zarzutu skargi dotyczącego naruszenia powołanych przepisów prawa materialnego stwierdził, że zaproponowana przez skarżącego wykładnia prowadziłaby do sprzeczności w systemie prawa, gdyż nie każde naruszenie przepisów będzie tego rodzaju, iż spowoduje, że po ponownym rozpoznaniu sprawy organ przyjmie skarżącego na aplikację specjalistyczną.

Powołanym na wstępie wyrokiem z dnia 13 marca 2013 r. sygn. akt II SA/Wa 134/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) oddalił skargę. W uzasadnieniu wyroku podał, że w niniejszej sprawie kluczowe jest ustalenie treści normy, jaką tworzy art. 29 ust. 6 w związku z odpowiednio stosowanym art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Zgodnie z ww. art. 29 ust. 6, w przypadku uwzględnienia skargi wniesionej do wojewódzkiego sądu administracyjnego na decyzję Ministra Sprawiedliwości, wydaną na skutek odwołania od decyzji Dyrektora Krajowej Szkoły, w sprawie przyjęcia na aplikację sędziowską albo prokuratorską, przepis art. 23 ust. 4 stosuje się odpowiednio. Stosownie zaś do art. 23 ust. 4 cytowanej ustawy, w przypadku uwzględnienia skargi przez wojewódzki sąd administracyjny, Dyrektor Krajowej Szkoły wydaje niezwłocznie decyzję o przyjęciu na aplikację ogólną, którą aplikant odbywa zgodnie z indywidualnym programem ustalonym przez Dyrektora Krajowej Szkoły.

W ocenie Sądu pierwszej instancji ,w pierwszej kolejności , w celu prawidłowego ustalenia normy jaka wynika z art.29 ust.6 w związku z art. 23 ust. 4 cyt. ustawy, wyjaśnić należy "odpowiednie" rozumienie przepisów prawa, a następnie zakres odpowiedniego stosowania art. 23 ust. 4 cyt. ustawy przy wykładni art. 29 ust. 6 tej ustawy.

Przedstawiając poglądy doktryny w zakresie "odpowiedniego stosowania przepisów prawa" stwierdził, iż zasady wykładni systemowej i funkcjonalnej skłaniają do przyjęcia, że stosowanie art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury do postępowań, prowadzonych po uwzględnieniu skargi przez sąd administracyjny, chociaż zgodnie z art. 29 ust. 6 cytowanej ustawy odpowiednie, powinno nastąpić w sposób najbardziej zbliżony do tego, w jakim normy te funkcjonują stosowane bezpośrednio (por. L. Morawski, Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Toruń 2002, s. 186, s. 301). Przy odmiennym założeniu posłużenie się odesłaniem do innego przepisu, odpowiednio stosowanego, traciłoby rację bytu, gdyż osłabiałoby wymóg ścisłego i jasnego określenia granic obowiązywania normy prawnej jako wzorca powinnego zachowania się jej adresata (K. Opałek, J. Wróblewski, Zagadnienia teorii prawa, Warszawa 1969, s. 65). Dokonywane zmiany nie mogą być zatem zbyt daleko idące, aby przepis stosowany nie utracił swojego zasadniczego charakteru – gdyby ustawodawca chciał uregulować daną materię w sposób znacznie odbiegający od treści przepisu odniesienia (art. 23 ust. 4 przedmiotowej ustawy), uczyniłby to w sposób niepozostawiający wątpliwości (por. A. Błachnio-Parzych, Przepisy odsyłające systemowo, Wybrane zagadnienia, PiP nr 1/2003, s.49). Odstępstwa od bezpośredniego stosowania przepisów odniesienia i ich przyczyna powinny znaleźć odbicie w uzasadnieniu decyzji.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, przyczyną, dla której ustawodawca stosowanie art. 23 ust. 4 omawianej ustawy ujął nie jako bezpośrednie, a "odpowiednie", jest jedynie uwzględnienie innej nazwy aplikacji: z "ogólnej" na "sędziowską" albo "prokuratorską".

Wykładanie powyższych norm w sposób, jaki prezentuje skarżący, że każde uwzględnienie skargi przez sąd administracyjny stwarza po stronie organu obowiązek niezwłocznego wydania decyzji o przyjęciu na aplikację specjalistyczną nie może zasługiwać na aprobatę. Nie każde bowiem uwzględnienie skargi pozwala, przy ponownym rozpoznawaniu sprawy, na podjęcie decyzji korzystnej dla strony, a więc decyzji o przyjęciu na aplikację sędziowską lub prokuratorską. Jedynie takie uwzględnienie skargi przez sąd administracyjny, którego wynik pozwala na umieszczenie aplikanta na liście jednej z aplikacji specjalistycznych w ramach istniejącego na tej aplikacji limitu miejsc, powoduje obowiązek niezwłocznego wydania decyzji o przyjęciu na aplikację specjalistyczną. Posłużenie się w tym przypadku jedynie wykładnią językową (literalną) jest niewystarczające i przy takim rozumieniu przedmiotowych przepisów, jakie prezentuje skarżący, prowadziłoby do nielogicznych wniosków. Zgodnie z aktualnym poglądem teorii prawa, ograniczenie się przez sąd wyłącznie do wykładni literalnej jest niewłaściwe; konieczne jest jej potwierdzenie przez wykładnię systemową i funkcjonalną (szerzej: M. Zirk-Sadowski, w: System Prawa Administracyjnego. Tom 4. Wykładnia w prawie administracyjnym, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2012, s. 126-208; L. Leszczyński, tamże, s. 211-303; M. Zieliński, Wybrane zagadnienia wykładni prawa, "Państwo i Prawo" 2009, nr 6 s. 9; tenże, Clara non sunt interpretanda – mity i rzeczywistość, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" 2012, nr 6, s. 19-20).

W konsekwencji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że wykładnia rekonstruowanej normy na gruncie wyłącznie językowym doprowadziłaby do wniosków niemożliwych do zaakceptowania z punktu widzenia zasad wykładni systemowej, funkcjonalnej i konstytucyjnej.

Ponadto Sąd pierwszej instancji wskazał, że kontrolny charakter postępowania sądowoadministracyjnego i kasacyjny – co do zasady – model orzekania przez wojewódzki sąd administracyjny wymagają przyjęcia jako zasady, że sąd ten, dokonując kontroli zgodności zaskarżonego aktu lub czynności z prawem, bierze za punkt odniesienia system norm tworzący obowiązujący porządek prawny.

Stwierdził, iż zredagowanie i skonstruowanie powyższych norm ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury może nasuwać wątpliwości, to jednak ich wykładnia nie może pozostawać w sprzeczności z normami konstytucyjnymi. Przyjęcie za prawidłową jedynie wykładni językowej powołanych przepisów oznaczałoby, że Dyrektor Krajowej Szkoły miałby obowiązek przyjęcia skarżącego na aplikację, pomimo jego niewystarczającej liczby punktów, co prowadziłoby do skutków niemożliwych do pogodzenia z zasadą Państwa praworządnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, o czym stanowi art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, i uchybiałoby zasadzie równości wobec prawa – art. 32 Konstytucji RP.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, art. 29 ust. 6 w związku z art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury stanowi nie o każdym uwzględnieniu skargi przez sąd administracyjny, lecz o takim, którego rezultat (wynik) wskazuje na istnienie w sprawie podstaw do przyjęcia danej osoby na jedną z aplikacji specjalistycznych, co oznacza, że wynik taki prowadzi przy ponownym, prawidłowym już rozpoznaniu sprawy przez organ – w oparciu o wskazówki zawarte w wyroku sądu administracyjnego – do zakwalifikowania osoby zainteresowanej na listę przyjętych na aplikację prokuratorską lub sędziowską, zgodnie z prawidłowym wyliczeniem punktów i progu, lub prowadzi do wskazania, że osoba taka miałaby na to hipotetyczną, acz realną możliwość. Zaaprobowanie odmiennego poglądu godziłoby we wspomnianą zasadę równości wobec prawa, bowiem każde uwzględnienie skargi przez sąd administracyjny powodowałoby przyjęcie osoby zainteresowanej na aplikację prokuratorską lub sędziowską, niezależnie od uzyskanej punktacji i przyjętego limitu miejsc. Tymczasem miejsce na liście determinowane jest wynikiem punktowym, co jest cechą relewantną, według której różnicuje się kandydatów. Przyjmując do stosowania brzmienie omawianych norm ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, proponowane przez skarżącego, doszłoby zatem do sytuacji, w której podmioty różne (mające odmienną liczbę punktów) byłyby traktowane tak samo, a więc na aplikację zostałaby przyjęta zarówno osoba, która miałaby wystarczającą liczbę punktów, kwalifikującą ją do umieszczenia w danej rekrutacji na liście, jak również i ta, która tych wymogów nie spełnia, a jedynie jej skarga na decyzję Ministra Sprawiedliwości o nieprzyjęciu na aplikację prokuratorską lub sędziowską została uwzględniona przez sąd administracyjny.

Skarżący w wyniku prawidłowego wyliczenia punktów z aplikacji ogólnej po ponownym rozpoznaniu sprawy przez organ, zmienił pozycję na liście z miejsca [...] na [...].

Sąd pierwszej instancji odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 6 K.p.a. wskazał, że przeprowadzenie przez organ symulacji listy klasyfikacyjnej po prawidłowym naliczeniu punktów, a następnie oparcie na niej swojego rozstrzygnięcia nie może być poczytane jako naruszenie powołanego przepisu.

Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j.: Dz. U. 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej w skrócie p.p.s.a.), skargę oddalił.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł P.N., reprezentowany przez radcę prawnego i zaskarżając go w całości, na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a zarzucił naruszenie przepisów postępowania, mający istotny wpływ na wynik sprawy w postaci:

1) naruszenia art. 3 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 1 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 145 § 1 ust. 1 pkt a p.p.s.a., poprzez ich niezastosowanie i nieprzeprowadzenie kontroli działalności organu administracji w zakresie dokonanej przez organ wykładni art. 29 ust. 6 w zw. z art. art. 23 ust. 4 ustawy z 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. Nr 26, poz. 157 ze zm.), w wyniku czego orzeczenie zostało wydane jedynie w oparciu o wykładnię wskazanych przepisów przez Sąd, która to wykładnia była odrębną od wykładni organu;

2) naruszenia art. 141 § 4 i 145 § 1 ust. 1 pkt c p.p.s.a., poprzez jego niezastosowanie w związku z naruszeniem przez organ prawa procesowego – art. 6, art. 7, art. 10 § 1 i art. 77 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) w zw. z art. 29 ust. 6 w zw. z art. art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, które to uchybienie miało wpływ na wynik sprawy, poprzez uznanie Sądu, iż ustalenia dokonane przez organ w zakresie oparcia rozstrzygnięcia o "symulację listy klasyfikacyjnej aplikantów" stanowiły prawidłowo ustalony stan faktyczny sprawy w sytuacji, gdy przedstawione przez organ w tym zakresie twierdzenia w istocie nie stanowiły ustaleń stanu faktycznego, a jedynie były hipotetycznym stanowiskiem organu, bowiem nie były elementem hipotezy normy stanowiącej podstawę wydanej decyzji, tym samym stanowiły niemające oparcia w przepisach prawa – bezprawne działania organu, niezwiązane z mającymi zastosowanie przepisami w sprawie oraz stanem faktycznym ustalonym bez uwzględnienia słusznego interesu skarżącego i bez umożliwienia skarżącemu wypowiedzenia się co do zebranych dowodów w sprawie.

Ponadto, na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a. zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, co doprowadziło do oddalenia skargi na podstawie art. 151 p.p.s.a. w sytuacji, gdy skarga zasługiwała na uwzględnienie, w postaci:

1) naruszenia art. 8 ust. 2 w zw. z art. 178 ust. 1 Konstytucji RP, poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na odmowie zastosowania wprost art. 29 ust. 6 w zw. z art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury i dokonaniu w ramach wykładni faktycznej oceny zgodności tych przepisów z Konstytucją RP, co należy do wyłącznej kompetencji Trybunału Konstytucyjnego;

2) naruszenia art. 193 Konstytucji RP, poprzez jego niezastosowanie, polegające na odstąpieniu od skorzystania z możliwości wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym, mimo wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP przepisów art. 29 ust. 6 w zw. z art. art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury;

3) naruszenia art. 7 Konstytucji RP i art. 6 K.p.a. w związku z art. 29 ust. 6 w zw. z art. art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, poprzez ich niezastosowanie, polegające na błędnym przyjęciu, że organy administracyjne posiadają uprawnienie do oceny konstytucyjności przepisów ustawy, co doprowadza do możliwości odmowy zastosowania ocenionych jako niekonstytucyjne przepisów ustawy;

4) naruszenia art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, poprzez ich bezpośrednie zastosowanie, w związku z uznaniem za niekonstytucyjne art. 29 ust. 6 w zw. z art. art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury i w konsekwencji odmowę ich zastosowania wprost, oraz błędną prokonstytucyjną wykładnię wskazanych przepisów ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, polegającą na przyjęciu, że na gruncie powołanych przepisów osobą uprawioną do przyjęcia na aplikację sędziowską lub prokuratorską jest jedynie osoba, która uzyska łączą ilość punktów z aplikacji ogólnej pozwalającą na zakwalifikowanie w ramach tworzonych przez organ "symulacji list klasyfikacyjnych" i limitów progu przyjęć na daną aplikację sędziowską lub prokuratorską, w sytuacji, gdy z treści wskazanych przepisów ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury wynika, iż "W przypadku uwzględnienia skargi, o której mowa w ust. 5, Dyrektor Krajowej Szkoły wydaje niezwłocznie decyzję o przyjęciu na aplikację sędziowską lub prokuratorską, którą aplikant odbywa zgodnie z indywidualnym programem ustalonym przez Dyrektora Krajowej Szkoły";

5) naruszenia art. 29 ust. 6 w zw. z art. art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, które miało wpływ na wynik sprawy, poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że powyższe przepisy przyznają Dyrektorowi Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury uprawnienie do wydania wobec skarżącego decyzji w przedmiocie przyjęcia na aplikację specjalistyczną, podczas gdy z treści wymienionych przepisów wynika, że organ zobligowany jest do niezwłocznego wydania decyzji o przyjęciu skarżącego na wskazaną aplikację.

Wskazując na powyższe podstawy skargi kasacyjnej wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżący m.in. podtrzymał dotychczasową argumentację odnośnie wykładni art. 29 ust. 6 w zw. z art. 23 ust. 4 cyt. ustawy. Stwierdził, że w zakresie odwołania z art. 29 ust. 6 tej ustawy, należy odpowiednio zastosować wyłącznie art. 23 ust. 4 ustawy, na co wskazuje sam przepis. Przy czym w miejsce sformułowania " aplikację ogólną" podstawić wyrażenie "aplikację sędziowską lub prokuratorską", a następnie rozważyć czy zachodzi konieczność dalszych modyfikacji , czy też w wyniku już tylko tego zabiegu powstaje norma prawna , która reguluje zachowanie Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, w przypadku uwzględnienia skargi, o której mowa w art. 29 ust. 5 powołanej ustawy. W ocenie skarżącego już w wyniku tego pierwszego podstawienia powstaje przepis , który nie nasuwa wątpliwości co do swej treści i nie wymaga jakichkolwiek dalszych modyfikacji hipotezy przepisu art. 23 ust. 4 tej ustawy.

Odnosząc się do stosowanej przez Sąd pierwszej instancji wykładni pomijającej treść powołanych wyżej przepisów, z bezpośrednim zastosowaniem art. 2 i art. 32 Konstytucji RP, uwzględniając brak legitymacji Sądu do takiego działania wskazał, że zawarte w omawianej ustawie rozwiązanie nie narusza konstytucyjnej zasady praworządności i równości. Za naruszenie zasad konstytucyjnych, w tym zasady praworządności nie można uznawać samego istnienia normy zobowiązującej organ administracji do podjęcia określonego ustawowo kierunku rozstrzygnięcia. W niniejszej sprawie nie można zgodzić się z poglądem ,że wydanie wobec skarżącego, w wyniku uwzględnienia jego skargi przez sąd administracyjny pozytywnej decyzji w przedmiocie przyjęcia na aplikację specjalistyczną naruszałoby konstytucyjną zasadę równości poprzez takie samo potraktowanie podmiotów o różnych cechach, skoro odmienna jest sytuacja aplikanta, którego skarga została uwzględniona , od sytuacji aplikanta którego skarga została oddalona. Decyzja ta nie narusza również tej zasady względem aplikantów, którzy uzyskali pozytywne decyzje w wyniku uprzednio przeprowadzonego naboru i uzyskania ilości punktów pozwalających na zakwalifikowanie w zakreślonych limitach miejsc, ponieważ uwzględnienie skargi wobec skarżącego nie spowodowało konieczności uruchamiania procedury naboru od początku, w wyniku której decyzje pozytywne uzyskałyby osoby zakwalifikowane w ramach limitu przyjęć, jak również osoby względem których sąd administracyjny uwzględnił skargę.

W ocenie autora skargi kasacyjnej w rozpoznawanej sprawie brak jest podstaw do uznania, aby Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, stosując art. 29 ust. 6 w zw. z art. 23 ust. 4 cyt. ustawy, był zobligowany do "zachowania zasad przyjmowania na aplikację specjalistyczną przewidzianych w art. 29 tej ustawy". Z przepisów tych nie wynika, aby był on zobowiązany ,bądź uprawniony do podejmowania jakichkolwiek innych czynności poza ustaleniem, czy skarga, o której mowa w art. 29 ust. 5 omawianej ustawy, została przez sąd administracyjny uwzględniona oraz w razie pozytywnego ustalenia w tym przedmiocie – wydaniem decyzji o przyjęciu kandydata na aplikację specjalistyczną.

Ponadto skarżący zarzucił również, iż Sąd pierwszej instancji nie dostrzegł, że przedstawiona przez organ "symulacja listy kwalifikacyjnej" w istocie nie stanowi ustaleń stanu faktycznego lecz jedynie hipotetyczne stanowisko organu. Stworzony przez organ dokument nie jest dokumentem urzędowym, gdyż żadne unormowania nie przewidują jego tworzenia. Tym samym nie posiadając przymiotu legalności nie mógł stanowić podstawy do rozstrzygnięcia administracyjnego.

Minister Sprawiedliwości w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o jej oddalenie, wskazując, iż zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Sąd drugiej instancji rozpoznając przedmiotową sprawę doszedł do przekonania, że ujawniło się w niej zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, które skład orzekający, działając na podstawie art. 187 § 1 p.p.s.a. postanowił przedstawić do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Na wstępie przypomnieć należy, że zgodnie z ww. art. 29 ust. 6 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. nr 26, poz. 157 ze zm.), w przypadku uwzględnienia skargi wniesionej do wojewódzkiego sądu administracyjnego na decyzję Ministra Sprawiedliwości, wydaną na skutek odwołania od decyzji Dyrektora Krajowej Szkoły, w sprawie przyjęcia na aplikację sędziowską albo prokuratorską, przepis art. 23 ust. 4 stosuje się odpowiednio. Stosownie zaś do art. 23 ust. 4 cytowanej ustawy, w przypadku uwzględnienia skargi przez wojewódzki sąd administracyjny, Dyrektor Krajowej Szkoły wydaje niezwłocznie decyzję o przyjęciu na aplikację ogólną, którą aplikant odbywa zgodnie z indywidualnym programem ustalonym przez Dyrektora Krajowej Szkoły.

Treść powołanych przepisów nasuwa istotne wątpliwości interpretacyjne, co w konsekwencji doprowadziło do zaprezentowania rozbieżnych poglądów w tym zakresie.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 marca 2014 r. sygn. akt I OSK 2344/13 zajął podobne stanowisko, jak Sąd pierwszej instancji w niniejszej sprawie. W uzasadnieniu wyroku stwierdził, że zawarte w art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury unormowanie: "dyrektor Krajowej Szkoły wydaje niezwłocznie decyzję o przyjęciu na aplikację" należy rozumieć jako: "dyrektor Krajowej Szkoły wydaje niezwłocznie decyzję w sprawie przyjęcia na aplikację", o czym przesądzają względy wykładni systemowej i celowościowej. Nie można zaakceptować wyłącznie literalnej wykładni tego przepisu, ponieważ niosłoby ono za sobą skutki nie do przyjęcia w demokratycznym państwie prawnym (art. 2 Konstytucji RP). W szczególności takim skutkiem byłoby przyjmowanie na aplikację specjalistyczną osób, które pierwotną decyzję o nieprzyjęciu na aplikację sędziowską lub prokuratorską zaskarżyły do sądu administracyjnego i ich skarga została uwzględniona przez sąd, niezależnie od tego czy spełniają określone ustawą kryteria przyjęcia ich na tą aplikację, czy też nie. Innymi słowy, wykładnia taka doprowadziłaby do konkluzji, że inne przepisy stanowią podstawę prawną podjęcia decyzji w sprawie przyjęcia na aplikację specjalistyczną, gdy organy orzekają w sprawie po raz pierwszy, a więc przed poddaniem rozstrzygnięcia tej sprawy sądowej kontroli. Inne natomiast przepisy są podstawą prawną wydania decyzji w przypadku uwzględnienia skargi przez sąd administracyjny. W tym pierwszym przypadku aplikant musi spełniać określone ustawą kryteria (np. musi uzyskać określoną liczbę punktów stosownie do art. 26 ust. 3 zd. 1 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, czy też posiadać zdolność do pełnienia obowiązków sędziego lub prokuratora zgodnie z art. 28 ust. 2 tej ustawy). W tym drugim przypadku, jedyną przesłanką warunkującą przyjęcie na aplikację specjalistyczną jest legitymowanie się wyrokiem sądu administracyjnego, uwzględniającym skargę, nawet gdyby się okazało, że naruszenie prawa będące podstawą uwzględnienia skargi nie miało wpływu na wynik sprawy, np. po prawidłowym zliczeniu punktów (zgodnym z oceną prawną zawartą w prawomocnym wyroku) okazałoby się, że aplikant i tak nie uzyskał wymaganej ilości punktów stosownie do art. 26 ust. 3 zd. 1 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Powyższy wniosek jest błędny, bo niedopuszczalna jest sytuacja, w której ta sama sprawa jest rozpoznawana i rozstrzygana wedle różnych przepisów prawnych, w zależności od tego, czy postępowanie w tej sprawie toczy się przed czy po dokonaniu sądowej kontroli. Pozostaje on również w ewidentnej sprzeczności z art. 153 p.p.s.a., który nakazuje organowi rozpoznać i rozstrzygnąć sprawę w oparciu o przepisy mające w niej zastosowanie, w znaczeniu nadanym tym przepisom przez sąd administracyjny w uzasadnieniu prawomocnego wyroku.

Ponadto, Naczelny Sąd Administracyjny w powołanym wyroku zauważył, iż przepis art. 26 ust. 3 zd. 1 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury jest przepisem prawa materialnego, który określa jedną z przesłanek warunkujących przyjęcie na aplikację specjalistyczną. Natomiast art. 29 ust. 6 w zw. z art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury jest przepisem postępowania, szczególnym w stosunku do art. 35 K.p.a., który określa termin załatwienia sprawy przyjęcia na aplikację po wyroku sądu administracyjnego uwzględniającym skargę.

Podkreślił, iż z faktu, że Naczelny Sąd Administracyjny w tej sprawie w wyroku z dnia 3 lipca 2012 r. sygn. akt I OSK 2228/11 nie wypowiadał się, co do przebiegu postępowania administracyjnego po uchyleniu zaskarżonych decyzji nie wynika, że organ nie musiał przeprowadzić powtórnego postępowania wyjaśniającego w kwestii ustalenia, czy skarżący spełnia przesłankę wskazaną w art. 26 ust. 3 zd. 1 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Wprost przeciwnie, skoro przyczyną uwzględnienia skargi przez Naczelny Sąd Administracyjny była błędna wykładnia tego przepisu, to organ administracji ponownie rozpoznając sprawę w warunkach określonych w art. 153 p.p.s.a. musiał ustalić, czy ta błędna wykładnia miała wpływ na wynik sprawy. W tym celu zobowiązany był do stworzenia listy kwalifikacyjnej kandydatów w oparciu o sposób liczenia punktów, zgodny z oceną zawartą w powołanym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, że o kolejności miejsca na tej liście decyduje suma punktów uzyskanych przez aplikanta ze wszystkich zaliczonych sprawdzianów oraz ze wszystkich praktyk odbytych w czasie trwania aplikacji ogólnej.

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że wskazana wykładnia jest niedopuszczalna na gruncie reguł każdej wykładni prawa, albowiem prowadzi do skutków nie do przyjęcia w demokratycznym państwie prawnym. W skrajnym przypadku zobowiązuje ona bowiem organ do wydania decyzji o przyjęciu na aplikację specjalistyczną nawet osoby, która nie spełnia żadnej z przesłanek wskazanych w ustawie.

Wskazał również, iż zasada clara non sunt interpretanda, zgodnie z którą to co jest zrozumiałe i jasne nie wymaga interpretacji nie jest aktualnie powszechnie akceptowana ani w doktrynie, ani też w orzecznictwie. Podkreśla to M. Zirk-Sadowski stwierdzając, że "dzisiaj problem bezpośredniego rozumienia tekstu prawnego budzi wiele wątpliwości" (por: M. Zirk-Sadowski, Wykładnia w prawie administracyjnym, [w:] R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), System prawa administracyjnego. t. 4, Warszawa 2012, s. 129.). Zwrócił na to uwagę również Trybunał Konstytucyjny. Przykładowo, w wyroku z dnia 13 stycznia 2005 r., P 15/02, OTK-A 2005, nr 1, poz. 4 stwierdził, że "coraz częściej, także i w orzecznictwie, zasada clara non sunt interpretanda zamienia się właściwie w zasadę interpretati cessat in clarin (interpretację należy zakończyć, gdy osiągnięto jej jednoznaczny rezultat)".

W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że dopuszczalna jest także odmienna wykładnia omawianych przepisów. Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 6 marca 2014 r.: sygn. akt I OSK 653/13 i I OSK 1758/13 oraz w zdaniu odrębnym od powołanego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 marca 2014 r. sygn. akt I OSK 2344/13 stwierdził, że uregulowania prawne zawarte w art. 29 ust. 6 w związku z art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury nakładają na sąd administracyjny obowiązek nadzwyczaj starannego i dogłębnego rozważenia sprawy, gdyż w przypadku uwzględnienia skargi Dyrektor Krajowej Szkoły zobowiązany jest wydać decyzję o przyjęciu na aplikację. Sąd powinien więc ocenić, czy w stanie faktycznym sprawy, nawet przy założeniu że nie wystąpiłyby uchybienia stwierdzone przez sąd administracyjny, zapadłaby decyzja tej samej treści. Innymi słowy w sytuacji gdy organ, po uwzględnieniu skargi ma wydać tzw. decyzję związaną (nie ma wyboru co do sposobu rozstrzygnięcia sprawy), konieczne jest zbadanie, czy dana osoba spełnia wszystkie warunki do przyjęcia jej na aplikację. Decyzja związana stanowi bowiem przeciwieństwo swobodnego uznania. Jej treść jest ściśle określona przepisami prawa i z góry znana. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że Sąd pierwszej instancji prawidłowo przyjął, że wykładnia językowa wskazanych uregulowań nie nasuwa żadnych wątpliwości. W takiej sytuacji stosowanie innych reguł wykładni prawa nie znajduje uzasadnienia, nie istnieje bowiem potrzeba odczytania przepisu jasnego i oczywistego w swej treści. W przypadku wykładni naczelną zasadę pełni zasada clara non sunt interpretanda, zgodnie z którą to co jest zrozumiałe i jasne nie wymaga interpretacji. Jedną z dyrektyw wykładni językowej jest dyrektywa, w myśl której gdy w systemie prawnym wiążąco ustalono znaczenie określonych zwrotów prawnych, to należy używać ich właśnie w tym znaczeniu. Dyrektywa ta związana jest z tzw. definicją legalną – występującą w tekstach prawnych, wprowadzoną przez prawodawcę w celu ustalenia wiążącego rozumienia poszczególnych terminów. W orzecznictwie i w piśmiennictwie powszechnie akceptowana jest zasada pierwszeństwa wykładni językowej i subsydiarności wykładni systemowej i funkcjonalnej. Zasada pierwszeństwa wykładni językowej, choć nie ustala absolutnego porządku preferencji, to jednak dopuszcza odstępstwa od wyniku jej zastosowania tylko wówczas, gdy wynik ten prowadzi albo do absurdu, albo rażąco niesprawiedliwych lub irracjonalnych konsekwencji. Nie zawsze więc zachodzi konieczność posłużenia się kolejno wszystkimi rodzajami wykładni; nie ma w szczególności potrzeby sięgania po dyrektywy celowościowe wówczas, gdy już po zastosowaniu dyrektyw językowych albo językowych i systemowych uda się uzyskać właściwy wynik wykładni, tj. ustalić pozbawione cech absurdalności znaczenie interpretowanej normy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 1998 r., I CKN 664/97, OSNC 1999, nr 1, poz. 7). Innymi słowy, odstępstwo od jasnego i oczywistego sensu przepisu wyznaczonego jego jednoznacznym brzmieniem mogą uzasadniać tylko szczególnie istotne i doniosłe racje prawne, społeczne, ekonomiczne lub moralne; jeśli takie racje nie zachodzą, należy oprzeć się na wykładni językowej (por. uzasadnienie uchwały Pełnego Składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2004 r., III CZP 37/04, OSNC 2005, nr 3, poz. 42, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 2004 r., V CK 21/04, OSNC 2005, nr 7-8, poz. 137 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2005 r., I KZP 18/05, OSNKW 2005, nr 9, poz. 74).

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażonego w powołanych wyżej wyrokach, sądy administracyjne nie powinny poprawiać z założenia racjonalnego prawodawcy. Skoro przy ustanawianiu regulacji art. 29 ust. 6 ustawy odesłał on do art. 23 ust. 4 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, to chciał, aby w każdym przypadku uwzględnienia skargi przez sąd administracyjny (bez względu na przyczynę), Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury wydawał automatycznie decyzję o przyjęciu na aplikację sędziowską lub prokuratorską, bez potrzeby ponownego badania wniosku kandydata i prowadzenia postępowania administracyjnego. Jednocześnie zwrócił uwagę na poważne zagrożenia wynikające ze stosowania powyższych regulacji. Uznał jednak, że w obecnym brzmieniu analizowanych przepisów odmienna ich wykładnia stanowiłaby o tworzeniu przez Sąd prawa, a nie o jego stosowaniu. Niezależnie od tego organ z mocy art. 41 powołanej ustawy jest uprawniony do usunięcia niektórych skutków wynikłych ze stosowania jej art. 29 ust. 6. Dodatkowo Sąd drugiej instancji podał, że aprobuje pogląd zaprezentowany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, że sformułowanie "wydaje niezwłocznie decyzję o przyjęciu na aplikację" jest jednoznaczne i w żadnym wypadku nie dopuszcza wykładni wydania decyzji "w sprawie" przyjęcia na aplikację, tak jak stanowi się w przepisie art. 29 ust. 1 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury.

Podobne stanowisko zajął również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w prawomocnym wyroku z dnia 8 maja 2013 r. sygn. akt II SA/Wa 81/13.

Zaprezentowane rozbieżności wskazują na występowanie zagadnienia budzącego poważne wątpliwości. Sygnalizowany problem ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia zasadności złożonej skargi kasacyjnej w niniejszej sprawie. Dlatego uzasadnione jest przedstawienie zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego o treści wskazanej w sentencji postanowienia, w oparciu o art. 187 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.



Powered by SoftProdukt