Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Maria Jagielska Sędzia NSA Małgorzata Korycińska (spr.) Sędzia del. WSA Jacek Czaja Protokolant Anna Ważbińska po rozpoznaniu w dniu 1 marca 2012 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej W. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 23 listopada 2010 r. sygn. akt V SA/Wa 1398/10 w sprawie ze skargi W. P. na decyzję Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] kwietnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie pomocy finansowej 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od W. P. na rzecz Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

I

Wyrokiem objętym skargą kasacyjną Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalił skargę W. P. na decyzję Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] kwietnia 2010 r. w przedmiocie przyznania pomocy finansowej ze środków z budżetu Unii Europejskiej.

Relacjonując przebieg postępowania Sąd I instancji podał, iż skarżący domagał się pomocy finansowej (wcześniejszej emerytury) w ramach środka 1.5. "Rekompensaty społeczno-gospodarcze w celu zarządzenia krajową flotą rybacką" Programu Operacyjnego "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013".

Decyzją z dnia [...] marca 2010 r. Dyrektor Z. Oddziału Regionalnego ARiMR odmówił przyznania pomocy finansowej podając w uzasadnieniu, że wnioskodawca nie spełnił warunku zatrudnienia na statku rybackim w dniu złożenia wniosku o dofinansowanie, wynikającego z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznania, wypłaty i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osią priorytetową 1 – Środki na rzecz dostosowania floty rybackiej, zawartą w programie operacyjnym "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007- 2013’’ (Dz.U. Nr 101, poz. 840 z późn. zm.), dalej powoływanego, jako rozporządzenie z dnia 26 czerwca 2006 r.

Organ wyjaśnił, że Program operacyjny obejmuje okres od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. oraz, że Europejski Fundusz Rybacki nie jest to program pomocy socjalnej związanej z funkcjonowaniem branży w krajach członkowskich w latach ubiegłych, a ma zapewnić restrukturyzację gałęzi gospodarki i zmiany w stosunku do stanu istniejącego obecnie. Pomocą nie są więc obejmowani pracownicy sektora wykonujący pracę w okresach poprzednich, bowiem jego przedmiotem jest ochrona socjalna pracowników sektora rybołówstwa dotkniętego skutkami realizacji programu operacyjnego "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007- 2013".

Zgodnie z § 21 rozporządzenia z dnia 26 czerwca 2006 r., pomoc w ramach rekompensat społeczno - gospodarczych na realizację operacji dotyczących wcześniejszych emerytur jest przyznawana, w formie rekompensaty, osobie, która: 1) trwale zaprzestała wykonywania zawodu rybaka; 2) ukończyła, co najmniej 55 rok życia; 3) pracowała w zawodzie rybaka na statkach rybackich, co najmniej przez 10 lat.

Skarżący nie wykonywał pracy w zawodzie rybaka od 2001 r., nie mógł być zatem objęty pomocą finansową z budżetu Unii Europejskiej.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2010 r. Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalając skargę podał, że zgodnie z art. 21 lit. e rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006 z dnia 27 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rybackiego (Dz.U.UE.L.2006.223.1) dalej powoływanego, jako rozporządzenie Rady (WE) nr 1198/2006, wsparcie z Europejskiego Funduszu Rybackiego mające na celu dostosowanie wspólnotowej floty rybackiej dotyczy rekompensaty społeczno-gospodarczej w celu zarządzania wspólnotową flotą rybacką zgodnie z art. 27.

Stosownie do art. 27 ust. 1 lit. d rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006 Europejski Fundusz Rybacki może mieć udział w finansowaniu środków społeczno-gospodarczych proponowanych przez państwa członkowskie na rzecz rybaków dotkniętych zmianami w zakresie rybactwa, które to środki obejmują wcześniejsze odejście z sektora rybactwa, w tym wcześniejsze emerytury. W art. 3 lit. b rozporządzenia zawarto przy tym definicję rybaka jako osoby, której zajęciem – uznanym przez państwo członkowskie – jest zawodowe rybactwo na pokładzie czynnego statku rybackiego.

Sąd wyjaśnił również, że zgodnie z art. 55 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006 wydatki kwalifikują się do uzyskania wsparcia z EFR, jeżeli zostały faktycznie poniesione przez beneficjentów pomiędzy datą przedłożenia Komisji programu operacyjnego lub dniem 1 stycznia 2007r. – zależnie od tego, która data przypada wcześniej a dniem 31 grudnia 2013r. Przedmiotem dofinansowania nie mogą być operacje zakończone przed datą, od której kwalifikują się one do dofinansowania. Zdarzenie polegające na zaprzestaniu wykonywania zawodu rybaka nie powinno nastąpić przed 1 stycznia 2007 r. Skarżący zaś nie wykonywał tego zawodu od 2001 r.

Z treści załącznika nr I ust.5 pkt 3 do rozporządzenia z dnia 26 czerwca 2006 r., wynika, że wnioskodawca musi złożyć pisemne zobowiązanie o zaprzestaniu wykonywania zawodu rybaka. Jest to zobowiązanie na przyszłość i nie jest możliwe złożenie takiej deklaracji przez osobę, która zawodu rybaka nie wykonuje. Warunek trwałego zaprzestania wykonywania zawodu musi być spełniony dopiero na dzień wydania decyzji o przyznaniu pomocy. W niniejszej sprawie bezsporne jest, że w dacie złożenia wniosku o dofinansowanie skarżący nie wykonywał zawodu rybaka na statku rybackim.

U podstaw wyroku powołano art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz.1270 ze zm., zwanej dalej p.p.s.a.).

II

W. P. zaskarżając wyrok w całości domagał się jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia kosztów postępowania. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. Na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a) art. 141 § 4 zdanie pierwsze p.p.s.a. z uwagi na to, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie zawiera prawidłowo sporządzonego wyjaśnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia, co uniemożliwia prawidłową kontrolę instancyjną tego wyroku,

b) art. 151 p.p.s.a. na skutek oddalenia skargi.

2. Na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a. naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

- art. 3 lit. b rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006 na skutek przyjęcia, że zawarta w tym przepisie definicja pojęcia rybak uzasadnia wniosek, że wnioskodawca powinien być zatrudniony w charakterze rybaka w dniu składania wniosku o dofinansowanie w ramach środka 1.5. Rekompensaty społeczno — gospodarcze w celu zarządzania krajową flotą rybacką,

- art. 55 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006 na skutek przyjęcia, że zaprzestanie wykonywania zawodu rybaka przez skarżącego nie powinno nastąpić przed dniem 1 stycznia 2007 r., a po tej dacie,

- art. 19 ustawy z dnia 3 kwietnia 2009 r. o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego (Dz. U. Nr 72, poz. 619), dalej powoływanej, jako ustawa o wspieraniu zrównoważonego rozwoju, oraz § 21 ust. 1 rozporządzenia z dnia 26 czerwca 2009 r. na skutek przyjęcia, że skarżący nie spełnia warunków dofinansowania określonych w tych przepisach z uwagi na to, że nie był czynnym rybakiem w dacie składania wniosku o dofinansowanie.

Autor skargi kasacyjnej uznał, że Sąd I instancji nie uzasadnił rozstrzygnięcia starannie i dogłębnie. Zdecydowana większość przepisów, na których oparł się Sąd I instancji to przepisy unijne, zatem tym bardziej Sąd powinien należycie podejść do kwestii uzasadnienia prawnego swego wyroku, mając również na względzie to, że strona nie była reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika. W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji w ogóle nie zajmuje się analizą cytowanych przepisów rozporządzenia nr 1198/2006 pod kątem tego, czy są one na tyle precyzyjne, że faktycznie mogą wywrzeć skutek bezpośredni w obszarze prawa krajowego. Na podstawie uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie sposób stwierdzić, że Sąd dokonał stosownej analizy przedmiotowej sprawy pod kątem norm prawnych wynikających z przytoczonych przez skarżącego przepisów i ich konsekwencji dla sprawy.

Kasator zwrócił uwagę, że pomimo niewykonywania zawodu rybaka w dacie złożenia wniosku, W. P. posiadał wtedy i nadal posiada wszystkie aktualne uprawnienia i dokumenty pozwalające mu na wykonywanie tego zawodu w każdej chwili.

Z uzasadnień zaskarżonych decyzji oraz wyroku Sądu I instancji wynika, że rybak jest to osoba, która wykonuje czynnie zawód rybaka. Przyjęcie takiej interpretacji spowodowałoby paradoks polegający na tym, że zgodnie z rozporządzeniem z dnia 26 czerwca 2009 r., w brzmieniu obowiązującym do dnia 26 marca 2010 r., pomoc w ramach rekompensat społeczno-gospodarczych na realizację operacji dotyczących wcześniejszych emerytur jest przyznawana rybakowi, który zaprzestał wykonywania zawodu rybaka, więc nie jest już rybakiem, a zatem nie ma prawa ubiegać się o rekompensatę. Treści § 21 rozporządzenia z dnia 26 czerwca 2009 r. nie da się zatem pogodzić z treścią definicji rybaka, na którą powołuje się Sąd I instancji i orzekające w sprawie organy administracji. O tym zaś, że stanowisko reprezentowane w sprawie przez skarżącego jest słuszne, jednoznacznie świadczy nowelizacja § 21 rozporządzenia z dnia 26 czerwca 2009 r. w ten sposób, że według nowego brzmienia pomoc w ramach rekompensat społeczno-gospodarczych na realizację operacji dotyczących wcześniejszych emerytur jest przyznawana w formie rekompensaty osobie, która: trwale zaprzestała wykonywania zawodu rybaka; ukończyła, co najmniej 55 rok życia; pracowała w zawodzie rybaka na statkach rybackich, co najmniej przez 10 lat, przy czym co najmniej 12 miesięcy w okresie 24 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień złożenia wniosku o dofinansowanie.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Prezes ARiMR domagał się jej oddalenia.

III

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach. Jej autor wadliwość wyroku Sądu I instancji upatruje zarówno w naruszeniu przepisów postępowania sądowoadministracyjnego jak i w naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Odnosząc się najpierw do zarzutów podniesionych w obrębie podstawy kasacyjnej, o której mowa w art. 174 pkt 2 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, iż bezzasadnym jest zarzut naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. Przepis ten określa wymogi, jakim powinno odpowiadać uzasadnienie orzeczenia. O jego naruszeniu można mówić wówczas, gdy w uzasadnieniu orzeczenia brak jest jednego z ustawowych wymogów (opis stanu sprawy, zarzutów skargi, stanowiska strony przeciwnej, podstawy prawnej i jej wyjaśnienia).

W orzecznictwie obecnie zgodnie przyjmuje się, że zarzut naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a., jako samodzielna podstawa kasacyjna może być skutecznie podniesiony w dwóch przypadkach: gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, o czym już była mowa, jak i wówczas, gdy w ramach przedstawienia stanu sprawy wojewódzki sąd administracyjny nie wskaże, jaki i dlaczego, stan faktyczny przyjął za podstawę orzekania (por. uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 lutego 2010 r. sygn. akt II FPS 8/09 publ. ONSAiWSA 2010/3/39).

W tej sprawie ustalony przez organ, a przyjęty przez Sąd I instancji stan faktyczny jest bezsporny. Skarżący nie wykonuje zawodu rybaka od 2001 r., co wynika wprost z jego oświadczenia. Nie budzi wątpliwości Naczelnego Sądu Administracyjnego i jak się wydaje również kasatora to, iż uzasadnienie orzeczenia zawiera wszystkie ustawowe elementy określone w art. 141 § 4 p.p.s.a. Nie zachodzi zatem żaden z wymienionych powyżej przypadków uprawniających do skutecznego zwalczania orzeczenia Sądu I instancji poprzez zakwestionowanie jego uzasadnienia.

Wadliwość uzasadnienia orzeczenia autor skargi kasacyjnej upatruje nie w braku określenia podstawy prawnej, lecz w jej niedostatecznie należytym wyjaśnieniu, a ściślej rzecz ujmując w przyjęciu, jako wzorca kontroli materialnoprawnej przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006, podczas gdy "analiza przepisów prawa polskiego regulujących przedmiotową materię jednoznacznie prowadzi do wniosku, że żądanie W. P. jest uzasadnione". Uszło jednak uwadze kasatora, że poprzez zarzut naruszenia art.141 § 4 p.p.s.a. nie można skutecznie zwalczać stanowiska sądu obejmującego wykładnię lub stosowanie prawa materialnego.

Za oczywiście bezzasadny należy także uznać wywód zawarty w uzasadnieniu omawianego zarzutu, w którym autor skargi kasacyjnej wadliwość pisemnych motywów orzeczenia upatruje w zaniechaniu przeprowadzenia "analizy cytowanych przepisów rozporządzenia nr 1198/2006 pod kątem tego, czy są one na tyle precyzyjne, że faktycznie mogą wywrzeć skutek bezpośredni na obszarze prawa krajowego".

Kwestię tę reguluje wprost art. 288 akapit 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.Urz.UE C Nr 83 z 30 marca 2010 r., s.47) stanowiący, że Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach członkowskich". Zasada bezpośredniego stosowania prawa unijnego wynikająca expressis verbis z tego przepisu wyprowadzona jest też w drodze wykładni art. 91 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, z którego wyprowadza się nie tylko zasadę bezpośredniego stosowania rozporządzeń unijnych, ale też zasadę pierwszeństwa tych rozporządzeń w wypadku kolizji z ustawami. Wyprowadza się regułę, że w przypadku rozbieżności pomiędzy przepisami prawa krajowego, a prawem unijnym, jeżeli tej rozbieżności nie da się usunąć w drodze wykładni, to zastosowanie ma zasada pierwszeństwa prawa unijnego i to niezależnie od rangi porównywanych norm.

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1198/2006 z dnia 27 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rybackiego jest częścią prawa unijnego, a zatem jako źródło powszechnie obowiązującego prawa i część krajowego porządku prawnego podlega bezpośredniemu stosowaniu z mocy art. 87 ust. 1 i art. 91 ust. 1 Konstytucji RP i brak jest jakichkolwiek podstaw normatywnych do "analizy" możliwości jego bezpośredniego stosowania "w obszarze prawa krajowego".

Za nieuzasadniony uznać również należało zarzut dotyczący naruszenia art.151 p.p.s.a. Zauważyć bowiem należy, iż warunkiem koniecznym zastosowania tego przepisu jest nieuwzględnienie skargi. Naczelny Sąd Administracyjny nie może zakwestionować wyroku oddalającego skargę jedynie z tej przyczyny, iż Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił skargi, oceniając okoliczności sprawy w sposób dający podstawę do wyciągnięcia takich właśnie wniosków (inaczej niż chciała tego strona skarżąca). Naruszenie przepisu art. 151 p.p.s.a. musi być widziane, jako następstwo uchybienia innym przepisom procedury sądowoadministracyjnej lub przepisom prawa materialnego i co do zasady nie może stanowić samoistnej podstawy skargi kasacyjnej. Lakoniczne wskazanie przez stronę, iż Sąd I instancji "w sposób oczywisty naruszył ten przepis, na skutek oddalenia skargi, co w przedmiotowej sprawie nie powinno mieć miejsca" nie spełnia wymogu precyzyjnego wskazania i powiązania tych naruszeń z przepisem art. 151 p.p.s.a.

W oparciu o podstawę kasacyjną, o której stanowi art. 174 pkt 1 p.p.s.a. autor skargi kasacyjnej zarzucił Sądowi I instancji naruszenie art. 3 lit b oraz art. 55 ust.1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006 jak i naruszenie przepisów prawa krajowego – art. 19 ustawy z dnia 3 kwietnia 2009 r. o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego (Dz.U. Nr 72, poz. 619 ze zm.) oraz § 21 rozporządzenia z dnia 26 czerwca 2009 r.

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że zarzucając Sądowi I instancji naruszenie przepisów prawa unijnego kasator zarówno nie wskazał, jaką z dwóch postaci naruszenia prawa materialnego, które przewiduje art. 174 pkt 1 p.p.s.a., zarzuca zaskarżonemu wyrokowi jak i zarzutów tych nie uzasadnił.

Prawidłowe skonstruowanie zarzutu naruszenia prawa materialnego, o którym mowa w powołanym przepisie p.p.s.a., czyli zarzut "błędnej wykładni" lub "niewłaściwego zastosowania" prawa materialnego wymaga, aby wskazano w skardze kasacyjnej, na czym polega błąd, który zarzuca się Sądowi pierwszej instancji, oraz jak powinna wyglądać, w ocenie wnoszącego skargę kasacyjną, prawidłowa wykładnia lub właściwe zastosowanie danego przepisu. Obowiązek wskazania, na czym polega błąd wojewódzkiego sądu administracyjnego w pierwszej kolejności obejmuje wskazanie, o jaki typ naruszenia chodzi: o błąd w wykładni prawa, czy też błąd w subsumcji.

Wymogi te wynikają z art. 176 p.p.s.a., który nakłada na wnoszącego skargę kasacyjną obowiązek przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia. Niespełnienie wymogów czyni zarzut błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania wadliwym. Należy bowiem mieć na względzie, że w myśl powołanych przepisów i art. 183 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny nie jest nie tylko zobowiązany, ale wręcz nie jest uprawniony do precyzowania za stronę zarzutów skargi kasacyjnej bądź do poszukiwania za nią naruszeń prawa, jakich mógł dopuścić się wojewódzki sąd administracyjny (por. wyrok NSA z dnia 7 stycznia 2010 r., sygn. akt II FSK 1289/08, publik. w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/).

Jedynie w sytuacji, gdy treść uzasadnienia skargi kasacyjnej pozwala na jednoznaczne określenie, jaką postać naruszenia prawa wnoszący skargę kasacyjną chciał powołać w zarzutach skargi kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny może przeprowadzić kontrolę merytoryczną takiego wadliwego zarzutu. Wadliwość zarzutu jest bowiem możliwa do usunięcia w drodze rozumowania poprzez analizę argumentacji zawartej w uzasadnieniu środka odwoławczego, co nie narusza ani autonomii strony postępowania kasacyjnego do stanowienia o formie i treści zarzutów podnoszonych w postępowaniu kasacyjnym, ani związania Naczelnego Sądu Administracyjnego granicami skargi kasacyjnej na mocy art. 183 § 1 p.p.s.a.

Ponieważ uzasadnienie skargi kasacyjnej nie wskazuje jakichkolwiek argumentów obejmujących zarzut naruszenia art. 3 b i art. 55 ust.1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006 wadliwość konstrukcji skargi kasacyjnej w tym zakresie jest nieusuwalna.

Ta sama uwaga obejmuje zarzut naruszenia art. 19 ustawy z dnia 3 kwietnia 2009 r. o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego. Przepis ten zawiera delegację ustawową dla ministra właściwego do spraw rybołówstwa do wydania rozporządzenia określającego warunki i tryb przyznania, wypłaty lub zwracania pomocy, w ramach poszczególnych osi priorytetowych. Redakcja tego zarzutu i całkowity brak jego uzasadnienia nie pozwala na przeprowadzenie kontroli merytorycznej.

Wobec braku związania art. 19 omawianej ustawy z przepisami rozporządzenia wydanego w oparciu delegację w nim zawartą nie można także przyjąć, iż jedynie taki związek autor skargi upatruje pomiędzy tym przepisem ustawy a przepisami aktu wykonawczego wydanego na jego podstawie.

W skardze kasacyjnej zarzucono nadto Sądowi I instancji naruszenie § 21 ust. 1 rozporządzenia z dnia 26 czerwca 2009 r., nie wskazując postaci naruszenia tego przepisu. Jednakże w tym przypadku uzasadnienie skargi kasacyjnej pozwala na przyjęcie, iż kasator naruszenie prawa materialnego upatruje w obu jego formach wykazując, iż w jego ocenie prawidłowa wykładnia przepisu prowadzi do wniosków odmiennych niż te, które wyprowadził Sąd I instancji. Nadto na skutek owej błędnej wykładni doszło, według skarżącego, do niewłaściwego zastosowania § 21 ust.1 omawianego rozporządzenia.

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, iż Sąd I instancji prawidłowo wyłożył i zastosował § 21 ust.1 rozporządzenia z dnia 26 czerwca 2009 r. Natomiast wykładnia tego przepisu zaproponowana przez skarżącego przeprowadzona z pominięciem regulacji zawartej w przepisach unijnych i w przepisach ustawy z dnia 3 kwietnia 2009 r. jest nieprawidłowa. Jak już bowiem wcześniej wskazano, rozporządzenie z dnia 26 czerwca 2009 r. zostało wydane na podstawie art. 19 ustawy z dnia 3 kwietnia 2009 r. o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego. Zgodnie z art. 9 pkt 3 tej ustawy w ramach programu operacyjnego pomoc jest przyznawana, jeżeli wnioskodawca spełnia warunki przyznania pomocy określone w przepisach, o których mowa w art.1 pkt 1 oraz w przepisach wydanych na podstawie art.19. Z kolei w powołanym w tym przepisie art.1 pkt 1 ustawodawca krajowy wymienia rozporządzenie Rady ( WE) nr 1198/2006.

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1198/2006 ustanawia Europejski Fundusz Rybacki (dalej zwany "EFR") oraz określa ramy wsparcia wspólnotowego na rzecz zrównoważonego rozwoju sektora rybactwa, obszarów zależnych głównie od rybactwa, a także rybołówstwa śródlądowego (art.1 rozporządzenia nr 1198/2006). Środki przewidziane w tym rozporządzeniu mają zastosowanie na całym terytorium Wspólnoty, a cele pomocy w ramach EFR zostały określone w art. 4 komentowanego rozporządzenia. W art. 15 ust.1 i 2 omawianego aktu unijnego prawodawca zobowiązał każde państwo członkowskie do przyjęcia krajowego planu strategicznego dotyczącego sektora rybactwa i przedłożenia go Komisji najpóźniej wraz z programem operacyjnym, a w art. 17 ust.1 do opracowania przez państwa członkowskie programu operacyjnego w celu realizacji polityki i priorytetów, które mogą być współfinansowane z EFR. Program operacyjny obejmuje okres od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., o czym stanowi art.18 ust.1 rozporządzenia. Jego realizacja, co wydaje się oczywiste, może pociągać określone skutki dla osób związanych z rybołówstwem, będące efektem działań restrukturyzacyjnych. Z tego też powodu prawodawca wspólnotowy wprowadził w art. 21 e rozporządzenia, wsparcie z EFR obejmujące rekompensatę społeczno-gospodarczą w celu zarządzania wspólnotową flotą rybacką zgodnie z art. 27.

W zakresie istotnym dla rozpoznawanego zarzutu znaczenie prawne ma art. 27 d stanowiący, iż EFR może mieć udział w finansowaniu środków społeczno- gospodarczych proponowanych przez państwa członkowskie na rzecz rybaków dotkniętych zmianami w zakresie rybactwa, które obejmują wcześniejsze odejście z sektora rybactwa, w tym wcześniejsze emerytury.

Naczelny Sąd Administracyjny zauważa i podkreśla, iż prawodawca unijny wprowadzając instrument rekompensaty społeczno-gospodarczej w postaci wcześniejszej emerytury objął nim rybaków dotkniętych zmianami w zakresie rybactwa powstałymi na skutek wdrożenia programu operacyjnego. Już li tylko z tego powodu przyjąć należy, iż poza zakresem omawianej formy pomocy pozostają sytuacje obejmujące odejścia z sektora rybactwa przed dniem 1 stycznia 2007 r., a więc też taką, w której znajduje się skarżący. Ponadto, co nader istotne dla oceny trafności omawianego zarzutu, w art. 27 e rozporządzenia Rady (WE) mowa jest o "rybakach". Zgodnie z definicją pojęcia "rybak" zawartą w art. 3 b rozporządzenia, rybakiem jest osoba, której zajęciem - uznanym przez państwo członkowskie - jest zawodowe rybactwo na pokładzie czynnego statku rybackiego. Odwołanie się do "czynnego statku rybackiego" sprawia, iż nie może budzić wątpliwości, że pojęciem tym objęto osoby wykonujące zawód rybaka.

Z omówionych regulacji unijnych i przepisów prawa krajowego – art. 9 pkt 3 ustawy z dnia 3 kwietnia 2009 r. o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem EFR i § 21 ust.1 rozporządzenia z dnia 29 czerwca 2009 r. (w brzmieniu wiążącym w tej sprawie) – wywieść należy, że pomoc w formie wcześniejszej emerytury jest przyznawana rybakowi uprawiającemu, w dacie składania wniosku, zawodowe rybactwo na pokładzie czynnego statku rybackiego, który ukończył, co najmniej 55 rok życia, pracował w zawodzie rybaka na statku rybackim, co najmniej 10 lat i zdecydował się na trwale zaprzestać wykonywania zawodu rybaka.

Tak też wyłożył § 21 ust.1 rozporządzenia z dnia 29 czerwca 2009 r. Sąd I instancji i wobec niekwestionowanego faktu zaprzestania przez skarżącego wykonywania zawodu rybaka na wiele lat przed złożeniem wniosku, prawidłowo go zastosował.

Nie ma przy tym racji autor skargi kasacyjnej twierdząc, że dopiero nowelizacja § 21 ust.1 rozporządzenia z dnia 29 czerwca 2009 r. dokonana na podstawie § 1 pkt 6 a rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 marca 2010 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osią priorytetową 1 - Środki na rzecz dostosowania floty rybackiej, zawartą w programie operacyjnym "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013" (Dz.U. Nr 43, poz. 249), wprowadziła wymóg czynnego uprawiania zawodu rybaka w dacie składania wniosku o pomoc. Przepis ten zarówno przed jak i po nowelizacji (dokonanej z dniem 27 marca 2010 r.) odnosił się do rybaka w rozumieniu art. 3 b rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006.

Dodanie do § 21 ust. 3, obejmującego wymóg pracy w zawodzie rybaka na statkach rybackich, co najmniej przez 10 lat (od dnia 1 stycznia 2012 r. kolejna nowelizacja przepisu wydłużyła ten okres do 15 lat) warunku, aby ten dziesięcioletni okres obejmował, co najmniej 12 miesięcy pracy w zawodzie rybaka w okresie 24 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień złożenia wniosku o dofinansowanie odnosi się do przesłanki stażu pracy wprowadzając do niej dodatkowe, obostrzone, warunki. Nie ma natomiast znaczenia, dla wykładni pojęcia rybaka, która nie uległa zmianie.

Z przedstawionych powodów Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 184 i 204 pkt 1 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.