Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Wawrzyniak (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Marzenna Linska-Wawrzon Sędzia del. WSA Piotr Broda po rozpoznaniu w dniu 21 października 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. G. i M. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 24 lipca 2018 r. sygn. akt II SA/Ol 442/18 w sprawie ze skargi M. G. i M. G. na decyzję Warmińsko-Mazurskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] kwietnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie rozbiórki obiektu 1. oddala skargę kasacyjną; 2. oddala wniosek B. W. o zasądzenie kosztów postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 24 lipca 2018r. oddalił skargę M. G. i M. G. na decyzję Warmińsko-Mazurskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego (dalej WINB) z dnia [...] kwietnia 2018 r. w przedmiocie rozbiórki obiektu.

Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

Decyzją z dnia [...] marca 2018 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w M. (dalej PINB), na podstawie art. 48 ust. 1 pkt 1 i art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (j.t.Dz.U.2017.1332 ze zm.; dalej p.b.), nakazał B. W. rozbiórkę pomieszczenia cielętnika stanowiącego rozbudowę budynku inwentarskiego (obory) na działce nr ewid. [...], obręb B. gm. S., wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył B. W.

Zaskarżoną decyzją WINB uchylił w całości decyzję organu I instancji i umorzył postępowanie pierwszej instancji w całości.

Skargę na powyższą decyzję wnieśli M. G. i M. G., domagając się jej uchylenia i przekazania sprawy organowi II instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił skargę.

Sąd podzielił stanowisko organu odwoławczego, że przeprowadzanych robót budowlanych nie można zakwalifikować jako rozbudowy istniejącej obory, gdyż przedmiotowy obiekt nie powiększa powierzchni zabudowy. Ponadto słusznie, zdaniem Sądu, organ ten wskazał, że brak jest funkcjonalnego powiązania przedmiotowego obiektu z budynkiem obory, co wynika z faktu usytuowania osobnego wejścia, a także – jak wynika z protokołu oględzin – braku jakichkolwiek wspólnych instalacji. W tej sytuacji uzasadnione było zakwalifikowanie przedmiotowego obiektu jako spełniającego przesłanki budynku gospodarczego, określonego w art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. a) p.b. Sąd podkreślił, że przedmiotowy obiekt w żaden sposób nie zmienia, ani nie modyfikuje istniejącego budynku obory, a także dotychczasowego sposobu korzystania z nieruchomości przez inwestora. W związku z tym nie znajduje uzasadnienia argumentacja skarżących, że wykonane prace budowlane ograniczają możliwość korzystania z ich domu zgodnie z przeznaczeniem z uwagi na emitowane zapachy oraz hałasy. W warunkach wiejskich występowanie uciążliwości powodowanych przez tego rodzaju zabudowę nie jest zjawiskiem nadzwyczajnym, a zamieszkiwanie w sąsiedztwie zabudowań stanowiących gospodarstwo rolne na ogół łączy się z rożnego rodzaju immisjami. Zatem fakt, że skarżący wykorzystują swoją nieruchomość na cele niezwiązane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, co potwierdził ich pełnomocnik na rozprawie w dniu 24 lipca 2018 r., nie może uzasadniać żądania wydania nakazu rozbiórki przedmiotowego obiektu ze względu na immisje. Zamieszkiwanie na terenie wiejskim, w sąsiedztwie zabudowań stanowiących gospodarstwo rolne, na ogół bowiem łączy się z tego rodzaju zjawiskami. Powyższej oceny charakteru przedmiotowego obiektu nie zmienia, zdaniem Sądu, twierdzenie skarżących, że został on wybudowany na nowych fundamentach, które mają powiększać zewnętrzną linię obory. Sąd wyjaśnił, że powołane przepisy dotyczące budynków gospodarczych nie wykluczają możliwości posadowienia ich na fundamencie. Natomiast okoliczność, że są to fundamenty powiększające linię obory nie znajduje potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym. Z protokołu oględzin wynika, że zgodnie z oświadczeniem inwestora obiekt został posadowiony na istniejącej płycie obornikowej. Oświadczenia tego skarżący nie zakwestionowali w trakcie toczącego się postępowania administracyjnego, mimo że przed jego zakończeniem zostali zawiadomieni o możliwości zapoznania się z aktami sprawy i wypowiedzenia co do zebranych materiałów, a skarżąca osobiście zapoznawała się z aktami sprawy. Okoliczności tej nie zakwestionował także organ I instancji, gdyż z uzasadnienia decyzji nie wynika, aby uznał oświadczenie inwestora w tym zakresie za niewiarygodne. Niezasadne jest także, zdaniem Sądu, podważanie ustaleń organu odwoławczego, które – w opinii strony skarżącej - zostały poczynione w oparciu o zdjęcia. Sąd wyjaśnił, że zdjęcia te zostały wykonane w trakcie oględzin przeprowadzonych przez organ nadzoru budowlanego i stanowią załącznik do protokołu oględzin, a w związku z tym stanowią część materiału dowodowego. Natomiast za dowód nie mogą być uznane fotografie dołączone do skargi, a także zdjęcie dołączone do pisma pełnomocnika z dnia [...] lipca 2018r., które nie wiadomo przez kogo i w jakim trybie zostały wykonane. Niezasadne jest także powoływanie się przez skarżących na fakt wszczęcia postępowania – na wniosek B. W. – w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na rozbudowie obory o obsadzie DJP do 35 zlokalizowanej na działce [...] oraz [...]. Sąd wskazał, że tego rodzaju postępowanie wszczynane jest w odniesieniu do planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, a ponadto z załączonego przez skarżących zawiadomienia nie wynika, aby dotyczyło to przedmiotowego obiektu. Zdaniem Sądu, dla uznania, że wykonanie przedmiotowego obiektu nie wymagało uzyskania pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia wykonanych prac nie mają znaczenia inne toczące się postępowania.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wnieśli M. G. i M. G., reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika, domagając się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, a także zasądzenia kosztów postępowania. Zaskarżonemu wyrokowi skarżący kasacyjnie zarzucili:

1) naruszenie prawa materialnego, tj.:

- art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 30 ust. 1 p.b. w zw. z art. 145 § 1 pkt. 1 lit. a) w zw. z art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t.Dz.U.2018.1302 ze zm.; dalej p.p.s.a.) poprzez ich zastosowanie, tj. uznanie, że w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki wymienione w w/w przepisach, co skutkowało oddaleniem skargi i wydaniem wadliwego wyroku,

- art. 48 p.b. w zw. z art. 151 p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie i zastosowanie w jego miejsce art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. a) p.b. w zw. z art. 30 ust. 1 p.b. w sytuacji, gdy prawidłowe ustalenia czyniły koniecznym nakazanie rozbiórki pomieszczenia cielętnika, stanowiącego rozbudowę obory i wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę, co w konsekwencji skutkowało niesłusznym oddaleniem skargi w sytuacji, gdy roszczenie skarżących należało uznać za usprawiedliwione;

2) naruszenie przepisów postępowania, tj.:

- art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. polegające na nieuwzględnieniu skargi w sytuacji przeprowadzenia przez organy postępowania administracyjnego z uchybieniem podstawowych reguł postępowania dowodowego, tj. przez niepodjęcie wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, niewzięcie pod uwagę całokształtu materiału dowodowego, brak wnikliwego rozpoznania sprawy;

- art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 7, 77 i 80 k.p.a. poprzez uzasadnienie wyroku w sposób uniemożliwiający poznanie motywów rozstrzygnięcia i kontrolę instancyjną orzeczenia w zakresie podniesionych w skardze zarzutów dotyczących naruszenia przepisów procesowych, w szczególności brak wyjaśnienia, dlaczego Sąd uznał te zarzuty za niezasadne oraz niepodjęcie rozważań nad podstawą prawną rozstrzygnięcia w aspekcie konieczności szczegółowego, rzeczywistego interesu społecznego, który mógłby uzasadniać uwzględnienie skargi, w wyniku czego wydany wyrok jest wadliwy.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną uczestnik postępowania B. W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o jej oddalenie w całości i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t.Dz.U.2019.2325 ze zm.; dalej p.p.s.a.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 p.p.s.a., przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej. Granice te są wyznaczone każdorazowo wskazanymi w skardze kasacyjnej podstawami, którymi – zgodnie z art. 174 p.p.s.a. – może być: 1) naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie lub 2) naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Związanie Naczelnego Sądu Administracyjnego granicami skargi kasacyjnej polega na tym, że jest on władny badać naruszenie jedynie tych przepisów, które zostały wyraźnie wskazane przez stronę skarżącą. Ze względu na ograniczenia wynikające ze wskazanych regulacji prawnych, Naczelny Sąd Administracyjny nie może we własnym zakresie konkretyzować zarzutów skargi kasacyjnej, uściślać ich, ani w inny sposób korygować.

Rozpoznając w tak zakreślonych granicach skargę kasacyjną wniesioną w tej sprawie należy stwierdzić, iż nie została ona oparta na usprawiedliwionych podstawach.

W pierwszej kolejności rozpatrzeniu podlegały zarzuty naruszenia przepisów postępowania, bowiem prawidłowe zastosowanie przepisów prawa materialnego może nastąpić dopiero po prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu.

Oceniając zgromadzony w aktach administracyjnych materiał dowodowy stwierdzić należy, że jest on wystarczający do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego. Wynika bowiem z niego jednoznacznie jaki obiekt budowlany jest przedmiotem rozpatrywanej sprawy, jaka jest jego konstrukcja, jak jest on usytuowany, wykonany i jak wygląda obiekt, do którego przylega. Tak zgromadzony materiał dowodowy pozwala na rozpoznanie niniejszej sprawy, a zatem zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. nie jest zasadny.

Wbrew wywodom skargi kasacyjnej, Sąd I instancji nie naruszył art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 7, 77 i 80 k.p.a. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku pozwala bowiem na poznanie motywów rozstrzygnięcia i kontrolę instancyjną orzeczenia w zakresie podniesionych w skardze zarzutów. Oceny tej nie zmienia fakt, że Sąd doszedł do wniosków odmiennych od oczekiwanych przez stronę skarżącą. Stwierdzić też należy, że zarzut naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. polegający na nieodniesieniu się w treści uzasadnienia do podniesionych w skardze zarzutów, mógłby odnieść skutek tylko wtedy, gdyby Sąd I instancji pominął istotne dla oceny sprawy argumenty skargi, bowiem z przepisu tego nie wynika obowiązek sądu do ustosunkowywania się do wszystkich zarzutów podniesionych w skardze (por. wyrok NSA z 17.02.2010r., II FSK 1511/08). W rozpatrywanej sprawie Sąd Wojewódzki nie pominął jednak żadnych argumentów, które mogłyby wpłynąć na wynik sprawy.

Mając na uwadze, że w toku postępowania administracyjnego prawidłowo zgromadzono materiał dowodowy, na jego podstawie możliwe było zastosowanie właściwych przepisów prawa materialnego. W świetle tychże dowodów Sąd I instancji słusznie uznał za prawidłowe stanowisko organu odwoławczego, że do przedmiotowego obiektu budowlanego zastosowanie miały przepisy art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 30 ust. 1 p.b.

Stosownie do art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. a) p.b., pozwolenia na budowę nie wymaga budowa obiektów gospodarczych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej: parterowych budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80 m.

Z treści art. 30 ust. 1 p.b. wynika, że budowa, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. a) p.b. nie wymaga zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej.

Zarówno w motywach decyzji organu odwoławczego, jak i w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku należycie wykazano, z jakich przyczyn uznano, że przedmiotowy obiekt spełnia wymogi określone w art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. a) p.b. Mając na uwadze treść zebranych w niniejszej sprawie dowodów należy podzielić tę ocenę. Wynika z nich bowiem jednoznacznie, że jest to obiekt drewniany, jedynie przylegający do obory, będącej budynkiem o konstrukcji częściowo murowanej i częściowo drewnianej, przy czym przedmiotowy obiekt nie jest w żaden sposób funkcjonalnie powiązany z budynkiem obory, nie stanowi jej części i ma osobne, niezależne wejście.

Słusznie zatem Sąd I instancji zaakceptował stanowisko WINB, że w tej sprawie nie ma zastosowania art. 48 p.b., jak przyjął to organ nadzoru budowlanego I instancji.

Skoro w zaskarżonej decyzji organ odwoławczy prawidłowo zastosował art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 30 ust. 1 p.b., trafnie uznając, że brak jest podstaw do stosowania art. 48 p.b., to Sąd Wojewódzki nie naruszył art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) oraz art. 151 p.p.s.a., stosownie do tego ostatniego przepisu oddalając skargę.

W tym stanie rzeczy wszystkie podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty nie znalazły usprawiedliwionych podstaw.

Co do zgłoszonych przez skarżących kasacyjnie wniosków dowodowych zaznaczyć należy, że przedmiotem niniejszej sprawy jest ocena prawna konkretnego obiektu budowlanego jako rezultatu wykonanych robót budowlanych, a nie sposób jego późniejszego wykorzystywania.

Mając na względzie powyższe Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. w zw. z art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (j.t. Dz.U.2020.1842) – wobec spełnienia warunków określonych w tym przepisie (zarządzenie Przewodniczącej Wydziału II Izby Ogólnoadministracyjnej NSA z dnia 2 września 2021 r.) – orzekł jak w sentencji.

Wniosek o zasądzenie od strony skarżącej kasacyjnie na rzecz uczestnika postępowania kosztów postępowania podlegał oddaleniu, gdyż art. 204 p.p.s.a. przewiduje – w razie oddalenia skargi kasacyjnej – możliwość zwrotu niezbędnych kosztów postępowania kasacyjnego poniesionych jedynie przez organ (pkt 1) lub przez skarżącego (pkt 2). Nie przewiduje natomiast możliwości zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego poniesionych przez uczestnika postępowania.