Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zygmunt Zgierski (spr.) Sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska Sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka po rozpoznaniu w dniu 24 sierpnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 lutego 2019 r. sygn. akt II SA/Wa 1432/18 w sprawie ze skargi K. G. na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia [...] kwietnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie nadania stopnia naukowego 1. uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, 2. zasądza od K. G. na rzecz Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów kwotę 340 (trzysta czterdzieści) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z dnia 28 lutego 2019 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi K. G. uchylił decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia [...] kwietnia 2018 r. oraz utrzymaną nią w mocy uchwałę Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego z dnia [...] września 2016 r. w przedmiocie nadania stopnia naukowego; w pkt 2 umorzył postępowanie administracyjne w sprawie; w pkt 3 zasądził od Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów na rzecz skarżącego kwotę 697 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów w dniu 23 kwietnia 2018 r. wydała decyzję, mocą której utrzymała w mocy uchwałę Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, zwanej dalej "Radą WPiA US" z dnia 29 września 2016 r. w sprawie uchylenia uchwały Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego z dnia [...] stycznia 2013 r. w sprawie nadania stopnia doktora mgr. K. G. oraz odmowy nadania stronie stopnia naukowego doktora.

Sekcja Nauk Humanistycznych i Społecznych Centralnej Komisji po zapoznaniu się z odwołaniem dr K. G. od uchwały nr [...] Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego z dnia [...] września 2016 r. wypowiedziała się przeciw wnioskowi o uchylenie zaskarżonej uchwały.

Prezydium Centralnej Komisji, po zapoznaniu się ze stanowiskiem Sekcji, w rozpatrywanej sprawie postanowiło w głosowaniu tajnym nie przyjąć odwołania i utrzymać w mocy zaskarżoną uchwałę Rady Wydziału.

Centralna Komisja wyjaśniła, iż otrzymała zawiadomienie Dziekana WPiA US oraz dr hab. P. D. z 31 lipca 2013 r. powołujące się na fakt, iż K. G. został nadany stopień doktora na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem prawa i dobrych obyczajów w nauce.

Podkreślono okoliczność zbieżności treściowej powołanej rozprawy doktorskiej K. G. z monografią habilitacyjną dr hab. P. D. oraz w mniejszym zakresie z kilkoma wcześniej opublikowanymi pracami W. L. i A. S.

Rada WPiA US postanowieniem z dnia [...] lutego 2014 r. wszczęła postępowanie o stwierdzenie nieważności postępowania w sprawie nadania K. G. stopnia doktora. Powołano biegłego z zakresu prawa autorskiego prof. dr hab. J. B., który w konkluzji pisemnej opinii uznał, że porównanie rozprawy doktorskiej strony z monografią habilitacyjną dr hab. P. D. nie daje dostatecznych podstaw do przyjęcia, że w rozprawie doszło do naruszenia praw autorskich. Autor zaznaczył zarazem, że powstaje zagadnienie korzystania z tzw. "źródeł pośrednich", tzn. wykorzystywania dla celów prowadzonego wywodu nie wprost źródła, z którego pochodzą, a materiału wtórnego, tzn. przywołań danego źródła w innych pracach.

Rada WPiA US uchwałą z dnia [...] października 2014 r. umorzyła postępowanie o stwierdzenie nieważności postępowania prowadzone w trybie art. 29a ust. 1 ustawy z 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (dalej "ustawa").. Zarazem Rada Wydziału uchwałą z dnia [...] listopada 2014 r. wystąpiła do Centralnej Komisji z wnioskiem o wznowieniu postępowania w sprawie nadania K. G. stopnia doktora na podstawie art. 29 ust. 2 i 3 ustawy.

W ocenie Rady WPiA US ujawnione okoliczności dowiodły, że rozprawa doktorska K. G. nie spełnia ustawowych wymogów stawianych rozprawom doktorskim, nie stanowi oryginalnego rozwiązania problemu naukowego i nie wykazuje umiejętności samodzielnego prowadzenia pracy naukowej przez autora.

Dr hab. P. D., jako pokrzywdzony, wystąpił do Centralnej Komisji z wnioskiem o wznowieniu postępowania w sprawie nadania stopnia doktora.

Po rozpoznaniu wniosków Centralna Komisja uznała, że okoliczności zawarte w przesłanych wnioskach obligują Komisję do wydania postanowienia o wznowieniu z urzędu postępowania w przewodzie doktorskim w celu ustalenia przez właściwą Radę Wydziału, czy istotnie wystąpiły przesłanki, o których mowa w art. 29 ust. 2 i 3 ustawy.

Rada WPiA US przeprowadziła postępowanie wznowieniowe, w toku którego uzyskała opinie prof. dr hab. J. C. i prof. dr hab. B. Z. Powołano także biegłego z zakresu etyki prof. dr hab. J. W.

Rada WPiA US uchwałą nr [...] z dnia [...] września 2016 r. uchyliła ostatecznie uchwałę nr [...] Rady WPiA US z dnia [...] stycznia 2013 r. w sprawie nadania K. G. stopnia doktora oraz odmówiła K. G. nadania stopnia naukowego doktora. Rada WPiA US kolejną uchwałą nr [...] z dnia [...] stycznia 2017 r. dokonała sprostowania z urzędu oczywistej omyłki pisarskiej w swej uchwale nr [...] z dnia [...] września 2016 r.

K. G. złożył w dniu 27 grudnia 2016 r. odwołanie od uchwały Rady WPiA US nr [...]z dnia [...] września 2016 r. Ww. odwołanie zostało negatywnie zaopiniowane przez organ.

W treści uzasadnienia decyzji z dnia [...] kwietnia 2018 r. nr [...] Centralna Komisja stwierdziła, że zarzuty odwołania są niezasadne i brak jest podstaw do uwzględnienia odwołania. Centralna Komisja po uzyskaniu opinii dwóch recenzentów Centralnej Komisji i stanowiska Sekcji I Nauk Humanistycznych CK uznała, iż uchwała Rady Wydziału została podjęta po poprawnie przeprowadzonym postępowaniu, a zarzuty dotyczące odwołania uznano za bezzasadne.

Organ stwierdził, iż rozprawa doktorska nie spełnia wymogów art. 13 ust. 1 ustawy, nie stanowi bowiem oryginalnego rozwiązania problemu naukowego i nie wykazuje umiejętności samodzielnego prowadzenia pracy naukowej.

Potwierdzony został zarzut, że przy korzystaniu z tzw. "źródeł pośrednich" autor nie ujawnił w stosownych wzmiankach, takiego sposobu wykorzystywania materiału wtórnego. Sposób wykorzystania źródeł naukowych prowadzi do wniosku, że K. G. prowadził badania naukowe w sposób niesamodzielny, skutkujący powieleniem toku myślenia innych autorów, w szczególności dr hab. P. D. Centralna Komisja potwierdziła negatywną ocenę Rady Wydziału.

Uchwała Rady ma moc i jest równoznaczna z formą prawną decyzji administracyjnej. Uchwała Rady jest podejmowana w jednym głosowaniu. Zarzut odwołania jest więc bezzasadny, gdyż podejmowanie dwóch odrębnych głosowań skutkowałoby podjęciem dwóch odrębnych uchwał, a w konsekwencji dwóch odrębnych decyzji.

Centralna Komisja podniosła, iż art. 29 ust. 2 ustawy wymienia dwie niezależne przesłanki uzasadniające wznowienie postępowania. Pierwszą stanowi okoliczność, iż stopień doktora został nadany na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem prawa, w tym praw autorskich. Drugą przesłankę stanowi okoliczność, że stopień doktora został nadany na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem dobrych obyczajów w nauce. Naruszenie dobrych obyczajów w nauce stanowi zatem odrębną od naruszenia praw autorskich przesłankę wznowienia postępowania.

Przedmiotem analizy w opinii prof. J. B. nie stanowiła kwestia naruszenia dobrych obyczajów w nauce. Natomiast biegły ten nie wykluczył, że mogło dojść do naruszenia przez K. G. zasad etyki, co skłoniło Centralną Komisję do wydania postanowienia w przedmiocie wznowienia postępowania.

Centralna Komisja dokonała analizy wszystkich wniosków zawartych w odwołaniu strony oraz stwierdziła, że nie znajduje merytorycznych i formalnych powodów do ich uwzględnienia.

K. G. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia [...] kwietnia 2018 r. nr [...].

Zaskarżonej decyzji skarżący zarzucił między innymi naruszenie:

‒ § 4, § 15 pkt 1, 2, 3 statutu Centralnej Komisji poprzez wydanie uchwały przez osoby nieuprawnione, co powoduje nieważność decyzji na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 i 7 k.p.a. w zw. z art. 29 ust. 1 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki,

‒ art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o stopniach naukowych poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie wyrażające się w uznaniu, że przepis ten umożliwia wznowienie postępowania w przypadku naruszenia dobrych obyczajów w nauce w rozprawie doktorskiej, podczas gdy przepis ten umożliwia wznowienie postępowanie w przypadku ujawnienia się naruszenia dobrych obyczajów w nauce czy naruszenia praw autorskich tylko w pozostałym dorobku naukowym, który nie obejmuje rozprawy, stanowiącej podstawę do nadania stopnia naukowego,

‒ art. 156 § 1 pkt 2 i 7 k.p.a., art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a., art. 84 k.p.a., art. 75 § 1, art. 76a § 1 k.p.a., art. 77 k.p.a., art. 80 k.p.a., art. 16 k.p.a. i art. 110 k.p.a. w związku z art. 29 ust. 1 ustawy o stopniach naukowych, art. 2 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, art. 34 ustawy o ochronie praw autorskich, które miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie, poprzez jej wadliwe zastosowanie wyrażające się w uznaniu, że korzystanie ze źródeł objętych ochroną prawa autorskich, do których autor nie dotarł bez zaznaczenia tego w przypisie nie stanowi naruszenia praw autorskich,

‒ art. 21 ust. 2 ustawy o stopniach naukowych w sytuacji, gdy protokoły posiedzeń Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego zostały sporządzone z naruszeniem art. 68 § 1 i 2 k.p.a.

‒ § 45 Statutu Uniwersytetu Szczecińskiego w zw. z art. 11 ustęp 1 ustawy o stopniach.

Skarżący wniósł o stwierdzenie nieważności, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia [...] kwietnia 2018 r. oraz stwierdzenia nieważności, ewentualnie o uchylenie uchwały Rady Wydziału z dnia [...] września 2016 r. nr [...]. Zażądał stwierdzenia nieważności, ewentualnie uchylenia postanowienia Centralnej Komisji z dnia [...] stycznia 2015. r., nr [...] w przedmiocie wznowienia postępowania dotyczącego przewodu doktorskiego zakończonego uchwałą z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...].

Skarżący zażądał również umorzenia postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie oraz zasądzenia od organu kosztów postępowania.

W treści odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie oraz podtrzymał twierdzenia zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że skarga K. G. zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia [...] kwietnia 2018 r. utrzymująca w mocy uchwałę Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego z dnia [...] września 2016 r., mocą której uchylono uchwałę nr [...], Rady Wydziału Prawa i Administracji tego Uniwersytetu z dnia [...] stycznia 2013 r. w sprawie nadania skarżącemu stopnia naukowego doktora i odmówiono nadania skarżącemu tego stopnia naukowego – narusza obowiązujące prawo.

Regulacje art. 29 ust. 2 i 29a ust. 1 ustawy o stopniach naukowych (...) wskazują, że ustawa ta wprowadza pewne rozwiązania szczególne w zakresie weryfikacji decyzji ostatecznych. I tak, art. 29 ust. 2 ww. ustawy ustanawia dodatkową, w stosunku do przewidzianych w art. 145 § 1 k.p.a., przesłankę wznowienia postępowania o nadanie stopnia lub tytułu, w przypadku ujawnienia okoliczności, które wskazywałyby, że stopnień lub tytuł został nadany na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem prawa, w tym praw autorskich, lub dobrych obyczajów w świecie nauki.

Analiza przepisów art. 29 ust. 2 oraz art. 29a ust. 1 omawianej ustawy wskazuje, że ustawodawca wyraźnie rozdzielił podstawy wzruszenia decyzji o nadaniu stopnia lub tytułu na te, które dotyczą samej pracy doktorskiej, habilitacyjnej czy profesorskiej, oraz na te, które opierają się na zarzutach skierowanych przeciwko pozostałemu dorobkowi naukowemu. Przy czym, jak podkreśla się w piśmiennictwie, stwierdzenie nieważności postępowania w oparciu o art. 29a ust. 1 ustawy, który to przepis nie jest dopełnieniem katalogu przesłanek stwierdzenia nieważności decyzji z art. 156 § 1 k.p.a., lecz ustanawia odrębny tryb, nie jest ograniczone terminem przedawnienia określonym w art. 156 § 2 k.p.a.

Zarówno z uzasadnienia zaskarżonej uchwały, jak i uchwały nr [...] Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego z dnia [...] września 2016 r. wynika, iż przesłanką wznowienia postępowania w sprawie zakończonej uchwałą nr [...] była okoliczność naruszenia przez skarżącego dobrych obyczajów w nauce.

W ocenie Sądu zastosowanie w opisanym powyżej przypadku trybu wznowienia postępowania było wadliwe, bowiem okoliczności stanowiące podstawę wznowienia postępowania wskazane w zaskarżonej decyzji odnoszą się do rozprawy doktorskiej skarżącego, a nie do jego pozostałego dorobku naukowego. Organy wyraźnie stwierdziły, że to rozprawa doktorska nie spełniła wymogów art. 13 ust. 1 ustawy.

Sąd Wojewódzki uznał, że rację ma skarżący, wskazując na naruszenie art. 29 ust. 2 ustawy o stopniach naukowych (...) w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Skoro bowiem nie wystąpiła przesłanka wznowieniowa, o której mowa w art. 29 ust. 2 ustawy, to zgodnie z wyrażoną w art. 16 § 1 k.p.a. zasadą trwałości decyzji ostatecznej, wadliwe było wyeliminowanie z obrotu prawnego uchwały nr [...] z dnia [...] stycznia 2013 r. w sprawie nadania skarżącemu stopnia naukowego doktora. W takiej sytuacji koniecznym było umorzenie postępowania administracyjnego.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów.

W skardze kasacyjnej zarzucono:

1. naruszenie prawa materialnego, tj. :

a) błędną wykładnię art. 29 ust. 2 w związku z art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (pierwotnie Dz.U. Nr 65, poz. 595, ze zm. - dalej "ustawa"), wyrażającą się w uznaniu, że w razie stwierdzenia naruszenia dobrych obyczajów w monografii doktorskiej nie stosuje się art. 29 ust. 2 (naruszenie w wyroku art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a.);

b) błędną wykładnię i naruszenie art. 29a ust. 1 ustawy polegające na uznaniu, że ww. przepis może być na gruncie nin. sprawy jedyną podstawą czynności weryfikacyjnych, gdy tymczasem okoliczności stanowiące podstawę zarzutów wobec dorobku skarżącego odnoszą się wyłącznie do kategorii "naruszenia dobrych obyczajów w nauce" a nie do kategorii "naruszenia praw autorskich", co powodowałoby w konsekwencji brak podstaw do przeprowadzania postępowania weryfikacyjnego na podstawie ww. art. 29a ust. 1 ustawy;

c) błędną wykładnię i naruszenie art. 29 ust. 2 ustawy polegające na arbitralnym uznaniu na podstawie jednostkowego i niepełnego stanowiska jednego przedstawiciela doktryny, że ww. przepis może być podstawą wznowienia w postępowaniu wznowieniowym doktorskim skarżącego tylko w sytuacji, gdy zarzuty odnosiłyby się wyłącznie do kategorii "pozostałego dorobku naukowego kandydata" a nie do samej monografii doktorskiej, gdy tymczasem pojęcie "dorobku, na podstawie którego nadany został stopień doktora" obejmuje całość ocenionych w przewodzie publikacji naukowych (w tym, co jest oczywiste, z podstawową monografią doktorską), tym bardziej że na gruncie nin. sprawy oceniany w przewodzie doktorskim dorobek kandydata wyczerpuje się tylko do samej monografii doktorskiej; w konsekwencji powoduje to wprowadzenie pozaustawowych przesłanek różnicowania pojęcie "dorobku, na podstawie którego nadany został stopień doktora", o którym mowa w art. 29 ust. 2 ustawy, co jest sprzeczne z prastarą paremią Ubi lex non distinuit, nec nos distinguere debemus ("Gdzie ustawa nie rozróżnia, tam nie powinniśmy rozróżniać"); w dalszej kolejności oznaczałoby to w realiach nin. sprawy sprzeczną z celami racjonalnego ustawodawcy niemożność przeprowadzenia postępowania wznowieniowego;

2. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy:

a) naruszenia art. 134 § 1 p.p.s.a. poprzez

– niepełne przedstawienie bądź pominięcie w uzasadnieniu pełnego spektrum wydawanych w analogicznych sprawach orzeczeń sądowoadministracyjnych , mogących mieć znaczenie w rozstrzygnięciu sprawy, w szczególności wskazanych w skardze kasacyjnej wyroków WSA w Warszawie i NSA, jak również innego niż powołane w wyroku miarodajnego stanowiska doktryny, w szczególności komentarza najwybitniejszego przedstawiciela piśmiennictwa prof. dr hab. Huberta Izdebskiego (H.Izdebski, J.M.Zieliński, "Ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym. Komentarz", Warszawa 2015 - II wydanie), różnego od tez wskazanego w wyroku artykułu dr Ewy Szewczyk, Weryfikacja ostatecznych decyzji w sprawie stopni naukowych (Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego nr 5 (38)/2011)

b) naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a - poprzez:

– niewykazanie w uzasadnieniu wyroku, iż wskazane przez WSA w Warszawie naruszenie prawa materialnego miało wpływ na wynik sprawy; w ocenie CK Sąd nie wykazał, iż w powołanym stanie faktycznym wskazane naruszenie prawa materialnego miało wpływ na wynik sprawy, tzn. że gdyby orzekano na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy, wynik sprawy byłby materialnie inny niż przy orzekaniu na podstawie art. 29 ust. 2;

– w związku z art. 33 ust. 1a ustawy - niezawarcie w uzasadnieniu wyroku - przy orzeczeniu umorzenia postępowania wznowieniowego (s. 11 uzasadnienia wyroku), uwzględniając jednocześnie wcześniejsze przeprowadzenie postępowania weryfikacyjnego w trybie art. 29a - wskazań do dalszych czynności organu w sprawie, co uniemożliwia w ten sposób Centralnej Komisji i Radzie Wydziału prowadzenia jakiegokolwiek postępowania w niniejszej sprawie popełnienia nierzetelności naukowej (naruszenie art. 141 § 4 p.p.s.a.), które to postępowanie, co od zasady, powinno służyć wyeliminowaniu skutków nieprzestrzegania najwyższych standardów jakości badań wymaganych do uzyskania stopni naukowych i tytułu naukowego;

c) naruszenie art. 29 ust. 2 ustawy mające wpływ na wynik sprawy, poprzez stwierdzenie przesłanki wznowienia postępowania w postaci ustalenia, iż stopień doktora został nadany skarżącemu z naruszeniem dobrych obyczajów w nauce odnoszących się tyko do pozostałego dorobku z wyłączeniem monografii doktorskiej, podczas gdy stwierdzenie, że monografia doktorska powstała z naruszeniem dobrych obyczajów w nauce nakazuje przyjęcie trybu nadzwyczajnego postępowania z art. 29 ust. 2 ustawy, nie zaś z jej art. 29a, każde bowiem naruszenie dobrych obyczajów w nauce w monografii doktorskiej jest podstawą wznowienia postępowania

d) naruszenie w uzasadnieniu wyroku WSA przepisów art. 11, art. 12 ust. 1 pkt 3 i art. 13 ust. 1-2 ustawy w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 października 2011 r., polegające na uznaniu, że okoliczności stanowiące podstawę wznowienia w postępowaniu wznowieniowym doktorskim skarżącego mogą się odnosić wyłącznie do pozostałego dorobku naukowego a nie do samej rozprawy doktorskiej, gdy tymczasem w stanie prawnym właściwym do przeprowadzania przewodu doktorskiego skarżącego przedmiotem oceny była wyłącznie rozprawa doktorska i odesłanie w obecnym postępowaniu wznowieniowym do "pozostałego dorobku naukowego" jest odesłaniem pustym.

W skardze kasacyjnej wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, jednocześnie oświadczając o nie złożeniu wniosku o rozpatrzenie skargi na rozprawie.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną K. G. wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 ustawy, przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Dlatego też, przy rozpoznawaniu sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Biorąc po uwagę tak uregulowany zakres kontroli instancyjnej sprawowanej przez Naczelny Sąd Administracyjny, stwierdzić należy, że skarga kasacyjna zawiera usprawiedliwione podstawy.

Kontrolując zgodność z prawem zaskarżonego wyroku w granicach skargi kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny ograniczył tę kontrolę do wskazanych w niej zarzutów, powołanych w ramach podstawy wskazanej w art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a.

Skarga kasacyjna jest uzasadniona. Wniosek taki nie oznacza, że aprobatę Sądu zyskują wszystkie zgłoszone przez stronę skarżącą zarzuty. Za chybione uznać trzeba w szczególności te, które dotyczą kwestii naruszenia art.134 § 1 p.p.s.a. Zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Brak związania zarzutami i wnioskami skargi oznacza, że Sąd bada w pełnym zakresie zgodność z prawem zaskarżonego aktu. Rozstrzygnięcie "w granicach danej sprawy" oznacza, że Sąd nie może uczynić przedmiotem rozpoznania legalności innej sprawy administracyjnej niż ta, w której wniesiono skargę. Do naruszenia tego przepisu mogłoby dojść gdyby sąd wyszedł poza granice tej sprawy lub gdyby nie dokonał kontroli decyzji w pełnym zakresie, a tylko w części. Okoliczność, że Sąd I instancji uwzględnił skargę nie oznacza, iż naruszył art. 134 § 1 p.p.s.a. W szczególności takim uzasadnieniem zarzutu naruszenia art. 134 § 1 p.p.s.a. nie mogło być pominięcie mogących mieć znaczenie w rozstrzygnięciu sprawy orzeczeń sądowoadministracyjnych zapadłych w innych sprawach oraz stanowisk doktryny.

Również uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie można zarzucić, że nie realizuje ono niezbędnych elementów uzasadnienia określonych w art. 141 § 4 p.p.s.a., a których zamieszczenie pozwala odtworzyć sposób rozumowania Sądu. Sporządzenie uzasadnienia jest czynnością następczą w stosunku do podjętego rozstrzygnięcia, stąd też tylko w nielicznych sytuacjach naruszenie tej normy prawnej może stanowić skuteczną podstawę skargi kasacyjnej. Pamiętać bowiem należy, że usprawiedliwiony będzie zarzut naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a tylko wówczas, gdy pomiędzy tym uchybieniem a wynikiem postępowania sądowoadministracyjnego będzie istniał potencjalny związek przyczynowy. Do sytuacji, w której wadliwość uzasadnienia wyroku może stanowić usprawiedliwioną podstawę skargi kasacyjnej, należy zaliczyć tę, gdy to uzasadnienie nie pozwala na kontrolę kasacyjną orzeczenia.

Zasadny jest natomiast zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego, poprzez błędną wykładnią art. 29 ust. 2 oraz art. 29a ust. 1 ustawy.

W myśl pierwszego z tych przepisów przesłankami do wznowienia postępowania o nadanie stopni doktora i doktora habilitowanego albo tytułu profesora mogą być także, oprócz wymienionych w Kodeksie postępowania administracyjnego, ujawnione okoliczności wskazujące na to, że stopień doktora lub doktora habilitowanego albo tytuł profesora został nadany na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem prawa, w tym praw autorskich, lub dobrych obyczajów w nauce.

Z kolei art. 29a ust. 1 ustawy stanowi, że Rada właściwej jednostki organizacyjnej lub odpowiednio Centralna Komisja, w drodze decyzji, stwierdza nieważność postępowania w sprawie nadania tytułu lub stopnia, jeżeli w pracy stanowiącej podstawę nadania tytułu lub stopnia osoba ubiegająca się o tytuł lub stopień przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego.

Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu znane są poglądy wyrażane w orzeczeniach sądów administracyjnych, iż zakresy stosowania art. 29 ust. 2 i art. 29a ust. 1 nie pokrywają się i pod pojęcie dorobku nie podpada praca stanowiąca podstawę nadania stopnia lub tytułu.

Jednakowoż w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w tym składzie dyspozycje art. 29 ust. 2 i art. 29a częściowo pokrywają się zakresowo w kwestii plagiatu, o którym mowa w art. 29a. Zakres art. 29 ust. 2 jest szerszy, obejmuje bowiem także plagiat popełniony w innych pozycjach dorobku niż praca stanowiąca podstawę nadania stopnia albo tytułu (rozprawa doktorska, rozprawa habilitacyjna w przewodzie habilitacyjnym, podstawowe osiągnięcie naukowe w postępowaniu habilitacyjnym, tzw. książka profesorska), jak również obejmuje autoplagiat. O ile art. 29 nakazuje zastosowanie znanej z kodeksu postępowania administracyjnego (i wcześniej znajdującej zastosowanie w odniesieniu do plagiatów wprost na podstawie art. 145 § 1 k.p.a.) instytucji wznowienia postępowania (wprowadzając jej nowe przesłanki oraz wskazując Centralną Komisję jako organ właściwy do wydania postanowienia o wznowieniu postępowania), o tyle w art. 29a występuje nieznana kodeksowi postępowania administracyjnego instytucja nieważności postępowania. Ustawodawca nie wskazuje - co stanowi jedną z wad art. 29 i 29a - by pierwszeństwo miał któryś z tych przepisów (H. Izdebski, M.J. Zieliński, ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym. Komentarz do art. 29, wyd. II, LEX, wyrok NSA z dnia 24 września 2019 r., sygn. akt I OSK 49/18).

Rozróżnienie zatem kryteriów wyboru jednego z wymienionych wyżej nadzwyczajnych trybów weryfikacji decyzji w sprawach nadania stopnia doktora następuje według ustalenia, czy z naruszeniem prawa powstała dowolna część dorobku naukowego doktoranta, czy też jest nim dotknięta jedynie praca stanowiąca podstawę nadania stopnia naukowego, czyli w tym wypadku rozprawa doktorska. Nie ulega wszak wątpliwości, że rozprawa doktorska (w rozumieniu art. 13 ustawy z 2003 r.) wchodzi w skład dorobku naukowego doktoranta i jest to jeden z najważniejszych jego elementów na etapie postępowania w sprawie nadania stopnia naukowego doktora (por. wyrok NSA z dnia 18 kwietnia 2019 r., sygn.. akt I OSK 1460/18).

W przypadku zbiegu takich dwóch trybów pierwszeństwo należy przypisać trybowi stwierdzenia nieważności, jako idącemu w swych skutkach dalej niż tryb wznowieniowy (J. Jaworski, Wznowienie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora, [w:] Specyfika postępowań administracyjnych w sprawach z zakresu szkolnictwa wyższego i nauki, red. J.P. Tarno, A. Szot, P. Pokorny, Lublin 2016, s. 152).

Językowa wykładnia art. 29 ust. 2 i art. 29a ust. 1 ustawy prowadzi do wniosku, że w obydwu sytuacjach podstawową sytuacją jest dopuszczenie się tzw. plagiatu (choć art. 29 ust. 2 ma szersze zastosowanie). Aby zachować zasadę racjonalnego ustawodawcy, który nie tworzy norm nakładających się na siebie, wypada przyjąć, że gdy plagiat dotyczy bezpośrednio pracy stanowiącej podstawę nadania stopnia lub tytułu naukowego, stosuję się procedurę stwierdzenia nieważności postępowania, natomiast gdy plagiat odnosi się do innych elementów dorobku naukowego, daje to podstawę do wznowienia postępowania (S. Fundowicz, J. Parchomiuk, Wznowienie postępowania w sprawie nadania stopnia lub tytułu naukowego, [w:] Specyfika postępowań administracyjnych w sprawach z zakresu szkolnictwa wyższego i nauki, red. J.P. Tarno, A. Szot, P. Pokorny, Lublin 2016, s. 113, podobnie E. Szewczyk, Weryfikacja ostatecznych decyzji w sprawach stopni naukowych, ZNSA 2011, Nr 5, str. 57).

W rozpoznawanej jednak sprawie nie mamy do czynienia z postawionym przez organ zarzutem ani plagiatu ani też naruszenia prawa autorskich. Zaaprobowana przez Sąd Wojewódzki ocena Centralnej Komisji, iż "rozprawa doktorska skarżącego nie spełnia wymogów art. 13 ust. 1 ustawy, nie stanowi oryginalnego rozwiązania problemu naukowego, nie wykazuje umiejętności samodzielnego prowadzenia pracy naukowej przez autora, a przy korzystaniu z tzw. "źródeł pośrednich" autor nie ujawnił w stosownych wzmiankach takiego sposobu wykorzystywania materiału wtórnego", która to ocena nie uzasadnia według Sądu zastosowania przesłanki wznowieniowej, przemawia za przyjęciem, że doszło do spełnienia przesłanki nadania stopnia doktora na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem dobrych obyczajów w nauce.

Skoro, jak to wyżej podniesiono, rozprawa doktorska wchodzi w skład dorobku naukowego doktoranta, to nie sposób podzielić konkluzji Sądu I instancji, iż w sprawie nie wystąpiła przesłanka wznowieniowa, o której mowa w art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Naruszenie dobrych obyczajów w nauce z pewnością nie jest objęte dyspozycją art. 29a ust. 1 ustawy, tylko dyspozycją art. 29 ust. 2 tego aktu.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd pierwszej instancji, stosownie do treści art. 190 p.p.s.a., mając na względzie przedstawiony wyżej pogląd prawny Naczelnego Sądu Administracyjnego, odniesie się do argumentacji skarżącego dotyczącej w szczególności kwestionowania przez niego jakoby ziściła się przesłanka nadania stopnia doktora na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem dobrych obyczajów w nauce. W zależności od zajętego w tym zakresie stanowiska Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzeknie o żądaniach zawartych w skardze.

Uznając zatem skargę kasacyjną za uzasadnioną, Naczelny Sąd Administracyjny – z mocy art. 185 § 1 p.p.s.a. – orzekł jak w sentencji.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego oparto na art. 203 pkt 2 p.p.s.a.