drukuj    zapisz    Powrót do listy

6170 Adwokaci i aplikanci adwokaccy, Aplikacje prawnicze, Minister Sprawiedliwości, Oddalono skargę kasacyjną, II GSK 100/10 - Wyrok NSA z 2011-01-20, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II GSK 100/10 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2011-01-20 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2010-01-22
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Hanna Kamińska
Stanisław Gronowski /przewodniczący/
Tadeusz Cysek /sprawozdawca/
Symbol z opisem
6170 Adwokaci i aplikanci adwokaccy
Hasła tematyczne
Aplikacje prawnicze
Sygn. powiązane
VI SA/Wa 879/09 - Wyrok WSA w Warszawie z 2009-09-28
Skarżony organ
Minister Sprawiedliwości
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2002 nr 123 poz 1058 art. 75i ust. 1
Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze - tekst jednolity.
Dz.U. 2002 nr 141 poz 1178 art. 8 ust. 3
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe.
Dz.U. 2000 nr 98 poz 1071 art. 127 par. 3
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r.- Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity
Dz.U. 1964 nr 16 poz 93 art. 923 par. 1
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Stanisław Gronowski Sędziowie NSA Tadeusz Cysek (spr.) Hanna Kamińska Protokolant Patrycja Kozłowska po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2011 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Ministra Sprawiedliwości od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 28 września 2009 r. sygn. akt VI SA/Wa 879/09 w sprawie ze skargi K. K. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] marca 2009 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu konkursowego na aplikację adwokacką oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 28 września 2009 r., sygn. VI SA/Wa 879/09, po rozpoznaniu sprawy ze skargi K. K. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] marca 2009 r., nr [...], w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu konkursowego na aplikację adwokacką, uchylił zaskarżoną decyzję oraz stwierdził, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu. Ponadto Sąd zasądził od organu na rzecz skarżącej kwotę 318 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji podał, że uchwałą z dnia [...] września 2008 r. Komisja Egzaminacyjna do spraw Aplikacji Adwokackiej przy Ministrze Sprawiedliwości na obszarze właściwości Okręgowej Rady Adwokackiej w K. stwierdziła, że K. K. otrzymała z egzaminu konkursowego na aplikację adwokacką przeprowadzonego w dniu [...] września 2008 r. 189 punktów, w związku z czym uzyskała z tego egzaminu wynik negatywny.

Rozpoznając odwołanie K. K. od powyższej uchwały, Minister Sprawiedliwości decyzją z dnia [...] marca 2009 r. utrzymał ją w mocy. W uzasadnieniu decyzji poddał analizie prawidłowość przygotowania egzaminu, jak i jego przebieg oraz odniósł się do poszczególnych pytań i odpowiedzi zakwestionowanych przez skarżącą w odwołaniu.

Omawiając pytanie nr 75 organ odwoławczy przytoczył najpierw jego treść, zgodnie z którą: "Według Kodeksu cywilnego małżonek, w stosunku do którego orzeczono separację i któremu nie służy żadne prawo do lokalu mieszkalnego, w którym zamieszkiwał wspólnie ze swym współmałżonkiem aż do dnia jego śmierci, niebędący spadkobiercą swego małżonka:

A. jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w dotychczasowym zakresie w ciągu trzech miesięcy od otwarcia spadku,

B. jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w dotychczasowym zakresie w ciągu miesiąca od otwarcia spadku,

C. w ogóle nie jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania."

Według klucza odpowiedzi prawidłowa była odpowiedź "C", K. K. zaznaczyła odpowiedź "A". W ocenie strony małżonek w separacji jest pod względem formalnoprawnym nadal traktowany jako małżonek i może być uznany za osobę bliską spadkodawcy. Organ wskazał, iż art. 923 § 1 k.c. stanowi, że małżonek i inne osoby bliskie spadkodawcy, które mieszkały z nim do dnia jego śmierci, są uprawnione do korzystania w ciągu trzech miesięcy od otwarcia spadku z mieszkania i urządzenia domowego w zakresie dotychczasowym. W ocenie organu odwoławczego, treść wspomnianego przepisu nie pozostawia wątpliwości, że obejmuje on swoim zakresem osobę, która pozostaje – w chwili śmierci – małżonkiem spadkodawcy. Sytuację prawną małżonka, w stosunku do którego orzeczono separację, reguluje art. 614 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który stanowi, że orzeczenie separacji powoduje skutki takie, jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej. Zdaniem organu odwoławczego, z przepisów tych wprost wynika, że małżonek, w stosunku do którego orzeczono separację nie jest małżonkiem, o którym mowa w art. 923 k.c., a więc nie służy mu uprawnienie przewidziane w tym przepisie.

Zakwestionowane pytanie nr 186 brzmiało następująco: "Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego i ustawą Prawo dewizowe, postępowanie administracyjne prowadzone w sprawie indywidualnego zezwolenia dewizowego jest:

A. jednoinstancyjne,

B. dwuinstancyjne,

C. trójinstancyjne."

Zgodna z kluczem odpowiedzi jest odpowiedź "A", która ma podstawę prawną w przepisach w art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. - Prawo dewizowe (Dz. U. Nr 141, poz. 1178 ze zm., dalej: Prawo dewizowe) w związku z art. 127 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej k.p.a.). Zdaniem organu odwoławczego, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego nie jest dewolutywny. Niewystępowanie cechy dewolutywności środka zaskarżenia powoduje natomiast ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ, który prowadził postępowanie w pierwszej instancji.

W skardze na powyższą decyzję K. K. wniosła o jej uchylenie. Podniosła również, że postępowanie odwoławcze prowadzone było przez Ministra Sprawiedliwości w sposób przewlekły i niedokładny.

W odpowiedzi na skargę Minister Sprawiedliwości podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie skargi.

Sąd I instancji uzasadniając uchylenie zaskarżonej decyzji uznał, że pytania o numerach 75 i 186 zostały wadliwie skonstruowane, ponieważ nie jedną, ale dwie z przedstawionych propozycji odpowiedzi można uznać za prawidłowe.

W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W., kwestionowane pytanie nr 75 narusza art. 75i ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002 r., Nr 123, poz. 1058 ze zm.), gdyż w pytaniu tym możliwe były dwie odpowiedzi "A" i "C". Zdaniem Sądu I instancji, kontrowersje w przypadku tego pytania budzi samo powołanie przez organ podstawy prawnej jako związku art. 923 i 9351 k.c. Uprawnienie z art. 923 § 1 k.c. przysługuje wymienionym w tym przepisie osobom bez względu na to, czy dziedziczą one po spadkodawcy zaś rozporządzenie spadkodawcy wyłączające lub ograniczające to uprawnienie jest nieważne. Ustawodawca w tym przepisie wymienił dwie grupy podmiotów uprawnionych do korzystania z mieszkania po śmierci spadkodawcy tj. małżonka i inne osoby bliskie. O ile mając na uwadze art. 614 § 1 k.r.o. małżonek w separacji nie jest tym małżonkiem, o którym jest mowa w art. 923 § 1 k.c., to wykluczenie go a priori z kręgu "osób bliskich" może budzić wątpliwości. Sąd I instancji stwierdził, że stosunek bliskości względem spadkodawcy potwierdzać mogą nie tylko formalne więzy rodzinne, ale również więzy faktyczne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. odnosząc się do treści kwestionowanego pytania nr 186 stwierdził, że analiza art. 8 ust. 3 Prawa dewizowego oraz art. 127 k.p.a. nie prowadzi do jednoznacznego wniosku, że w pytaniu tym prawidłowa jest tylko odpowiedź "A", a nie wskazana przez skarżącego odpowiedź "B". Sąd I instancji podał, że w doktrynie prezentowane są poglądy, że dwuinstancyjność postępowania może być rozpatrywana w aspekcie materialnym i formalnym. W aspekcie materialnym dwuinstancyjność postępowania polega na prawnej możliwości dwukrotnego rozstrzygnięcia tej samej sprawy pod względem merytorycznym. W aspekcie formalnym wyraża się w konstrukcji toku instancji i zakłada przesunięcie uprawnień do ponownego rozpatrzenia sprawy na organ wyższej instancji. W ocenie WSA w W., przewidziana w art. 127 § 3 k.p.a. instytucja wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, w świetle rozbieżnych poglądów doktryny i orzecznictwa nie może być uznana jednoznacznie za wyjątek od zasady dwuinstancyjności. Sąd I instancji podkreślił, że wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy jest szczególnym środkiem odwoławczym występującym w jurysdykcyjnym postępowaniu administracyjnym i odpowiada swym charakterem pojęciu środka odwoławczego. Środek ten ma w istocie wszystkie cechy odwołania poza dewolutywnością, tj. nie przesuwa sprawy do rozstrzygnięcia przez organ wyższego stopnia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. stwierdził, że w teście na egzaminie konkursowym na aplikację powinno się unikać wprowadzania takich pytań, na które jednoznaczna odpowiedź nie wynika expressis verbis z przepisów prawa, a jedynie z wykładni systemowej dokonywanej przez organ oraz z poglądów doktryny.

Sąd I instancji nie uwzględnił zarzutu strony skarżącej dotyczącego przewlekłości postępowania przed Ministrem Sprawiedliwości jako naruszenia proceduralnego mogącego mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Minister Sprawiedliwości w skardze kasacyjnej domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W., a także zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wyrokowi zarzucono naruszenie prawa materialnego, to jest przepisów art. 75i Prawa o adwokaturze, w brzmieniu właściwym dla okresu, w którym odbywał się egzamin konkursowy, przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, i błędne przyjęcie, że pytania o numerach 75 i 186 egzaminu konkursowego na aplikację adwokacką zostały wadliwie skonstruowane i w pytaniach tych nie jedna, lecz dwie z przedstawionych propozycji odpowiedzi można uznać za prawidłowe, lub że analiza przepisów nie prowadzi do jednoznacznych wniosków, iż tylko odpowiedź wynikająca z klucza, a nie wskazana przez skarżącą jest poprawna, podczas gdy w rzeczywistości do każdego z tych pytań, prawidłowo zredagowanych, tylko jedna z propozycji odpowiedzi była prawidłowa.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej organ podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko odnośnie pytania nr 75 twierdząc, iż odpowiedzi "A" nie można uznać za prawidłową. Minister Sprawiedliwości podniósł, że wyłącznie małżonek, a nie małżonek, w stosunku, do którego orzeczono separację, jest podmiotem uprawnionym, zgodnie z art. 923 k.c. Rozróżnienie to wynika wyraźnie z treści art. 923 § 1 k.c., jest celowe i oznacza chęć odróżnienia małżonków od innych osób bliskich. Strona wnosząca skargę kasacyjną za całkowicie chybiony uznała argument wskazujący, że małżonek wobec którego orzeczono separację może być jednocześnie osobą bliską, o której mowa w art. 923 § 1 k.c.

Odnosząc się do pytania nr 186, organ zwrócił uwagę, iż wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy jest odrębną instytucją i został uregulowany osobno i niezależnie od instytucji odwołania występującej w klasycznym postępowaniu dwuinstancyjnym. W literaturze występują wątpliwości dotyczące charakteru wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, co jednak nie rzutuje na kwestię charakteru postępowania, w ramach którego strona złożyła tego rodzaju wniosek i które nie przestaje być wówczas postępowaniem jednoinstancyjnym. Sporne pytanie zostało zaś sformułowane precyzyjnie i oparte o konkretny przepis prawa. Skoro od decyzji Prezesa Narodowego Banku Polskiego nie służy odwołanie, to bez wątpienia mamy do czynienia z postępowaniem jednoinstancyjnym.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Kontroli instancyjnej, sprawowanej w granicach zakreślonych skargą kasacyjną, poddany został wyrok Sądu I instancji uchylający decyzję Ministra Sprawiedliwości z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a. Powołany w podstawie prawnej zaskarżonego wyroku przepis obliguje sąd administracyjny do uchylenia decyzji lub postanowienia w całości lub części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy.

Prima facie zarzut postawiony w skardze kasacyjnej jest metodologicznie błędny. Naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię to mylne zrozumienie treści zastosowanego przepisu, a naruszenie prawa przez niewłaściwe zastosowanie to kwestia prawidłowego odniesienia normy prawa materialnego do ustalonego stanu faktycznego, właściwego skonfrontowania określonego stanu faktycznego z hipotezą normy prawnej i poddanie tego stanu ocenie prawnej na podstawie treści tej normy (wyrok NSA z dnia 31 maja 2005 r., sygn. akt II GSK 57/05 – Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Użycie spójnika koniunkcji nakazywałoby poszukiwanie sytuacji, w której wystąpi błędne ustalenie (wykładnia) normy wzorcowej i niewłaściwa interpretacja (zastosowanie) tejże normy. Dokonanie nieprawidłowej wykładni powoduje, że błędnie stosuje się nie normę wzorcową, a normę błędnie wyinterpretowaną, co wyklucza zaistnienie sytuacji w "czystej" postaci zarzutu. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie orzekającym w niniejszej sprawie stoi jednak na stanowisku, że zarzuty skargi kasacyjnej powinny być rozpatrywane w możliwie szerokim zakresie, przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z art. 174 p.p.s.a. Taki zakres badania zarzutów zapewnia realizację konstytucyjnej zasady prawa do sądu. Stąd też należało przyjąć do rozpoznania zarzut skierowany przeciwko błędnej wykładni normy wzorcowej i niewłaściwym zastosowaniu błędnie wyinterpretowanej normy.

NSA zauważa, że aby uznać za uzasadnione wskazane w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia prawa materialnego należałoby dojść do przekonania o nieprawidłowości konstrukcji wymienianych wyżej pytań nr 75 i 186.

Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej, zgodzić się należy z Sądem I instancji, że decyzja Ministra Sprawiedliwości naruszała art. 75i ust. 1 Prawa o adwokaturze. Przepis art. 75i ust. 1 Prawa o adwokaturze, w dacie przystąpienia skarżącego do egzaminu konkursowego na aplikację adwokacką stanowił, że "egzamin konkursowy polega na rozwiązaniu testu składającego się z zestawu 250 pytań zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Kandydat może wybrać tylko jedną odpowiedź. Za każdą prawidłową odpowiedź kandydat uzyskuje 1 punkt".

Treść przytoczonego przepisu jest jasna i przy tak jednoznacznie sformułowanych wymogach nie nasuwa wątpliwości interpretacyjnych. Z przepisu wynika wprost, że konsekwencją wprowadzenia reguły testu jednokrotnego wyboru jest wykluczenie pytań zawierających propozycje odpowiedzi, z których więcej niż jedną należałoby uznać za prawidłową.

Wprowadzając takie rozwiązanie prawne ustawodawca po pierwsze przesądził, że test egzaminacyjny nie może zawierać pytań obejmujących kwestie sporne w doktrynie jak i w orzecznictwie, czy też pytań, na których udzielenie jednej prawidłowej odpowiedzi uzależnione jest od przyjęcia dodatkowych założeń niewynikających z treści pytania. Po wtóre przesądził również o poziomie wiedzy prawnej niezbędnej dla skutecznego ubiegania się o przyjęcie na aplikację adwokacką poprzez wyłączenie z testu sprawdzającego pytań obejmujących zagadnienia prawne, na które więcej niż jedna odpowiedź może zostać uznana za prawidłową. Te dwie okoliczności prawne mają istotne znaczenie w procesie kontroli decyzji ustalającej wynik egzaminu konkursowego na aplikację adwokacką. Obligują bowiem sąd administracyjny do badania, czy pytanie testu egzaminacyjnego odpowiada wymogom stawianym przez art. 75i ust. 1 Prawa o adwokaturze. Ingerencja sądu administracyjnego w treść pytań wynika z obowiązku kontroli legalności decyzji ustalającej wynik egzaminu w aspekcie jej zgodności m.in. z przepisami prawa materialnego.

Podkreślić przy tym należy, że w odróżnieniu od regulacji prawnych zawartych chociażby w art. 169 ust. 8 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365) ocenie sądu administracyjnego z uwagi na treść art. 75i ust. 1 Prawa o adwokaturze podlega nie tylko prawidłowość procedur, ale również prawidłowość sformułowania pytania egzaminacyjnego w taki sposób, aby z trzech zaproponowanych odpowiedzi tylko jedna była prawidłowa.

Naczelny Sąd Administracyjny nie podzielił zarzutu skargi kasacyjnej, że pytania nr 75 i nr 186 odpowiadają wymogom przepisu art. 75i ust. 1 Prawa o adwokaturze.

Pytanie nr 75 stanowiło sprawdzenie wiedzy kandydata ze znajomości art. 923 § 1 k.c. Przepis ten stanowi, że małżonek i inne osoby bliskie spadkodawcy, które mieszkały z nim do dnia jego śmierci, są uprawnione do korzystania w ciągu trzech miesięcy od otwarcia spadku z mieszkania i urządzenia domowego w zakresie dotychczasowym. W omawianym pytaniu odwołano się wprost tylko do Kodeksu cywilnego, przy czym uprawnienie do mieszkania odniesiono do małżonka, w stosunku do którego orzeczono separację i któremu nie służy żadne prawo do lokalu mieszkalnego, w którym zamieszkiwał wspólnie ze swym współmałżonkiem aż do dnia jego śmierci, niebędącego spadkobiercą swego małżonka.

Art. 923 § 1 k.c. do kręgu uprawnionych do mieszkania wymienia obok małżonka także osoby bliskie spadkodawcy. Nie jest wadliwy pogląd wyrażony przez Sąd I instancji, że w określonych stanach faktycznych małżonka, w stosunku, do którego orzeczono separację można zaliczyć do osób bliskich spadkodawcy w rozumieniu art. 923 § 1 k.c. Skoro, zatem przepis art. 923 § 1 k.c. uprawnienia przyznaje małżonkowi i osobom bliskim, uznana za prawidłową przez organ propozycja odpowiedzi na tak postawione pytanie wymagała dodatkowego założenia, że małżonek w stosunku, do którego orzeczono separację nie jest "inną osobą bliską". Przy założeniu przeciwnym prawidłowa byłaby odpowiedź udzielona przez skarżącego. Brak tego dodatkowego elementu w pytaniu sprawił, że więcej niż jedną propozycję odpowiedzi można było uznać za prawidłową, co stanowiło naruszenie art. 75i ust. 1 Prawa o adwokaturze. Podobne stanowisko zaprezentował Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 10 lutego 2010 r., sygn. akt II GSK 975/09, z dnia 10 lutego 2010 r., sygn. akt 1009/09, z dnia 23 lutego 2010 r., sygn. akt II GSK 824/09, z dnia 15 kwietnia 2010 r., sygn. akt II GSK 24/10.

Konstrukcja drugiego ze spornych pytań dotyczyła treści art. 8 ust. 3 Prawa dewizowego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. w zaskarżonym wyroku przyjął, że pytanie nr 186 nie odpowiadało wymogom tego przepisu. Podobnej oceny dokonał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 października 2009 r., sygn. akt II GSK 781/09, w którym odniesiono się do wadliwości pytania nr 186, a także w późniejszych wyrokach z dnia 10 lutego 2010 r., sygn. akt II GSK 975/09, z dnia 10 lutego 2010 r., sygn. akt 1009/09, oraz z dnia 23 lutego 2010 r., sygn. akt II GSK 824/09, z dnia 15 kwietnia 2010 r., sygn. akt II GSK 24/10.

Naczelny Sąd Administracyjny składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela pogląd prawny wyrażony w powołanych wyrokach. Przepis art. 8 ust. 3 Prawa dewizowego stanowi, że do decyzji Prezesa Narodowego Banku Polskiego w sprawach związanych z udzielaniem indywidualnych zezwoleń dewizowych, stosuje się odpowiednio art. 127 § 3 k.p.a. Odpowiedź na pytanie, czy postępowanie administracyjne prowadzone w sprawie indywidualnego zezwolenia dewizowego jest jednoinstancyjne (propozycja odpowiedzi A), czy też dwuinstancyjne (propozycja odpowiedzi B) uzależniona będzie od tego, czy dwuinstancyjność postępowania będzie rozpatrywana w znaczeniu materialnym czy też formalnym. W aspekcie materialnym dwuinstancyjność postępowania polega na prawnej możności dwukrotnego rozstrzygnięcia tej samej sprawy pod względem merytorycznym. W aspekcie formalnym wyraża się natomiast w konstrukcji toku instancji i zakłada przesunięcie uprawnień do ponownego rozpatrzenia sprawy na organ wyższej instancji. Zdaniem W. Dawidowicza, punkt ciężkości zasady dwuinstancyjności postępowania spoczywa na jej aspekcie materialnym, czyli na prawnej możności dwukrotnego rozstrzygnięcia tej samej sprawy, natomiast rzeczą drugorzędną jest, czy właściwy do ponownego rozstrzygnięcia sprawy jest inny organ (wyższego stopnia), czy też ten sam. Dwuinstancyjność bowiem "jest pojęciem procesowym a nie ustrojowym - z tym, że zamyka się ono w systemie organów administracji państwowej" (W. Dawidowicz, Zarys procesu administracyjnego, Warszawa 1989, s. 45). Podejście do zasady dwuinstancyjności postępowania w ujęciu materialnym jest dominujące w orzecznictwie. W uzasadnieniu wyroku z dnia 15 grudnia 2008 r., sygn. akt P 57/07 Trybunał Konstytucyjny omawiając art. 78 Konstytucji stwierdził: "(...) kształtując konstytucyjne prawo każdej ze stron do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji, posłużono się w nim ogólnym sformułowaniem "zaskarżenie", pozwalającym na objęcie jego zakresem różnych, specyficznych dla danej procedury, środków prawnych, których wspólną cechą jest umożliwienie stronie uruchomienia weryfikacji wydanego w pierwszej instancji orzeczenia bądź decyzji. Ponadto jest możliwa konkretyzacja tego sformułowania, polegająca na wskazaniu tych elementów środka prawnego, które są wystarczające do realizacji omawianego prawa, i nie ma tu decydującego znaczenia przyjmowany w doktrynie podział na środki odwoławcze i inne środki zaskarżenia. Trzeba bowiem uwzględniać całokształt unormowań determinujących przebieg określonego postępowania, bo nie zawsze jest możliwe takie ukształtowanie procedury, aby w sprawie orzekał organ wyższej instancji". Takim przykładem wskazanym przez Trybunał Konstytucyjny jest art. 127 § 3 k.p.a. (por. uchwała z 22 lutego 2007 r. NSA w Warszawie, sygn. akt. II GPS 2/06).

W świetle tych rozważań należało zająć stanowisko, że za prawidłowe można było uznać propozycje odpowiedzi zawarte zarówno w punkcie A i B. Polemika z tym poglądem zawarta w uzasadnieniu skargi kasacyjnej stanowi potwierdzenie tej tezy.

Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.



Powered by SoftProdukt