Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Mirosław Wincenciak po rozpoznaniu w dniu 11 października 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Prezesa Sądu Rejonowego w [...] na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 lipca 2022 r. sygn. akt II SA/Wa 3309/21 o odrzuceniu skargi kasacyjnej Prezesa Sądu Rejonowego w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2022 r. sygn. akt II SA/Wa 3309/21 w sprawie ze skargi Prezesa Sądu Rejonowego w [...] na decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia 13 lipca 2021 r. nr DKN.5131.22.2021.AZ.131317 w przedmiocie przetwarzania danych osobowych postanawia uchylić zaskarżone postanowienie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 8 lipca 2022 r. sygn. akt II SA/Wa 3309/21, po rozpoznaniu skargi kasacyjnej Prezesa Sądu Rejonowego w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2022 r. sygn. akt II SA/Wa 3309/21 w sprawie ze skargi Prezesa Sądu Rejonowego w [...] na decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia 13 lipca 2021 r. nr DKN.5131.22.2021.AZ.131317 w przedmiocie przetwarzania danych osobowych, odrzucił skargę kasacyjną (pkt 1); zwrócił stronie skarżącej kasacyjnie kwotę 100 zł uiszczoną tytułem wpisu sądowego od skargi kasacyjnej (pkt 2).

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia podał, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 15 lutego 2022 r. sygn. akt II SA/Wa 3309/21 oddalił skargę Prezesa Sądu Rejonowego w [...] na decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia 13 lipca 2021 r. nr DKN.5131.22.2021.AZ.131317 w przedmiocie przetwarzania danych osobowych.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł Prezesa Sądu Rejonowego w [...].

Przewodniczący Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zarządzeniem z dnia 18 maja 2022 r. (pkt 2) wezwał pełnomocnika skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi kasacyjnej, przez złożenie wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy, w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi kasacyjnej. Z kolei zarządzeniem z dnia 19 maja 2022 r. Przewodniczący wezwał skarżącego do uiszczenia wpisu sądowego uzupełniającego od skargi kasacyjnej w kwocie 100 zł – również w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi kasacyjnej.

Korespondencja zawierająca powyższe wezwania została doręczona pełnomocnikowi skarżącego w dniu 7 czerwca 2022 r. (zwrotne potwierdzenie odbioru – k. nr 162), a zatem termin do uzupełnienia braków formalnych skargi kasacyjnej upływał w dniu 14 czerwca 2022 r. W zakreślonym przez Sąd terminie pełnomocnik skarżącego nie nadesłał wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z art. 177 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. z 2022 r., poz. 329 ze zm., dalej w skrócie "p.p.s.a."), skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie, w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem. Stosownie do treści art. 178 p.p.s.a., wojewódzki sąd administracyjny odrzuci na posiedzeniu niejawnym skargę kasacyjną wniesioną po upływie terminu lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również skargę kasacyjną, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie. W niniejszej sprawie, pomimo stosownego wezwania Sądu, skarżący nie uczynił mu zadość i nie usunął braków formalnych skargi kasacyjnej, bowiem nie nadesłał wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy. W konsekwencji skarga kasacyjna podlegała odrzuceniu.

Powyższe postanowienie stało się przedmiotem zażalenia Prezesa Sądu Rejonowego w [...] do Naczelnego Sądu Administracyjnego, w którym wniósł o jego uchylenie w całości. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie art. 178 p.p.s.a., poprzez odrzucenie skargi kasacyjnej w sytuacji, gdy nie zaistniały okoliczności do jej odrzucenia, albowiem skarżącemu nie zostało doręczone zarządzenie Sądu z dnia 18 maja 2022 r. w przedmiocie wezwania do uzupełnienia braków formalnych skargi kasacyjnej, przez złożenie wniosku o rozpoznanie skargi na rozprawie albo oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy, zaś odebrana w dniu 7 czerwca 2022 r. przez pełnomocnika skarżącej korespondencja nie zawierała w/w zarządzenia, a wyłącznie zarządzenie o wezwaniu do uzupełniania wpisu od skargi kasacyjnej, który został przez skarżącego uiszczony we wskazanym przez Sąd terminie.

W uzasadnieniu zażalenia Prezes Sądu Rejonowego w [...] zakwestionował okoliczności faktyczne ustalone przez Sąd pierwszej instancji. Stwierdził, że wbrew twierdzeniu uzasadnienia zaskarżonego postanowienia korespondencja odebrana przez pełnomocnika skarżącego w dniu 7 czerwca 2022 r. nie zawierała zarządzenia Sądu z dnia 18 maja 2022 r. W korespondencji tej znajdowało się wyłącznie zarządzenie Sądu z dnia 19 maja 2022 r. o wezwaniu do uiszczenia uzupełniającego wpisu sądowego. Przesyłka ta nie zawierała żadnego innego pisma, w tym wezwania do usunięcia braków formalnych skargi kasacyjnej, przez złożenie wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy. Znamienne jest także to, że na kopercie zawierającej przesyłkę dla pełnomocnika skarżącego, odebranej w dniu 7 czerwca 2022 r., pod sygnaturą akt oraz oznaczeniem kreskowym przesyłki znajduje się zapis "859339 19.05.2022 03 POLECONA ZPO", co sugeruje, iż przesyłka zawiera pismo z dnia 19 maja 2022 r. – taką datę ma właśnie pismo wzywające do uzupełnienia wpisu od skargi kasacyjnej, któremu skarżący uczynił zadość. Na dowód powyższego skarżący załączył oryginał otrzymanej korespondencji wraz z kopertą i wskazał, iż kartka zawierająca "Doręczenie odpisu zarządzenia" spięta jest zszywaczem z zarządzeniem z dnia 19 maja 2022 r. w przedmiocie uzupełnienia opłaty. Co więcej, pierwsza strona tej przesyłki wprost informuje o jej zawartości w słowach "w wykonaniu zarządzenia z dnia 19 maja 2022 r. sekretariat Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego doręcza Pani – jako Pełnomocnikowi skarżącego – odpis zarządzenia Przewodniczącego Wydziału o wezwaniu do uiszczenia wpisu od skargi kasacyjnej". Z powyższej treści nie wynika, aby przesyłka zawierała zarządzenie, o którym mowa w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, tj. wezwanie do usunięcia braków formalnych skargi kasacyjnej, przez złożenie wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Z uzasadnienia zażalenia wynika, że jego autor kwestionuje przede wszystkim przyjęcie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, że stan faktyczny sprawy odpowiada dyspozycji art. 58 § 1 pkt 3 p.p.s.a. W jego ocenie, nieuzupełnienie braków formalnych skargi kasacyjnej, poprzez złożenie wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy, nie zostało poprzedzone stosownym wezwaniem, gdyż pełnomocnik skarżącego nigdy go nie otrzymał – doręczono mu wyłącznie wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego uzupełniającego od skargi kasacyjnej w kwocie 100 zł.

W rozpoznawanej sprawie istotne znaczenie ma fakt, że Sąd pierwszej instancji, stwierdzając nieusunięcie w zakreślonym terminie braków formalnych skargi kasacyjnej, oparł się na duplikacie zwrotnego potwierdzeniu odbioru kwestionowanej przesyłki, przesłanego do Sądu w wyniku postępowania reklamacyjnego przeprowadzonego przez Pocztę Polską (k. 162-163 akt sądowych), przyjmując, że zawierała ona, oprócz przesłania wezwania do uiszczenia wpisu sądowego, także wezwanie do usunięcia braków formalnych skargi kasacyjnej (złożenie wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy).

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, "zwrotne potwierdzenie odbioru" jest niewątpliwie dokumentem urzędowym, korzystającym z domniemania prawdziwości. Domniemanie to może być jednak podważone, przy czym ustawa nie wprowadza ograniczeń co do środków dowodowych, zmierzających do jego obalenia. Co do zasady brak jest zatem przeszkód, aby strona podważyła prawdziwość dokumentu także przez złożenie stosownych wyjaśnień, których wiarygodność będzie podlegała ocenie Sądu.

Wskazać należy, iż z akt sądowych niniejszej sprawy wynika, że wezwanie do usunięcia braków formalnych skargi kasacyjnej, przez złożenie wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy, jak również wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego uzupełniającego od skargi kasacyjnej w kwocie 100 zł – przesłano w jednej przesyłce, co z uwagi na potrzebę ograniczania kosztów funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości było działaniem zrozumiałym. Pełnomocnik skarżącego przesyłkę Sądu otrzymał w dniu 7 czerwca 2022 r. Termin na wykonanie wezwania Sądu upływał zatem w dniu 14 czerwca 2022 r., jednak pełnomocnik nie usunął braków formalnych skargi kasacyjnej w zakreślonym terminie. W podanych okolicznościach faktycznych uzasadniałoby to – co do zasady – odrzucenie skargi kasacyjnej. Pełnomocnik skarżącego twierdzi jednak, iż w przedmiotowej przesyłce nie otrzymał wezwania do uzupełnienia w/w braków formalnych skargi kasacyjnej, a jedynie wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego uzupełniającego, który uiścił w terminie zakreślonym przez Sąd. Na wykazanie powyższego załączył do zażalenia oryginał korespondencji od Sądu, jaką odebrał w podanej wyżej dacie oraz złożył stosowne wyjaśnienia.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyjaśnienia pełnomocnika Prezesa Sądu Rejonowego w [...] zasługują na uwzględnienie i uzasadniają przypuszczenie, że w toku technicznego wykonania zarządzeń Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie – odrębnego zarządzenia co do przesłania stronie wezwania do uiszczenia wpisu sądowego uzupełniającego od skargi kasacyjnej w kwocie 100 zł oraz odrębnego zarządzenia co do wezwania skarżącego w zakresie uzupełnienia braków formalnych skargi kasacyjnej – mogło dojść do przypadkowego niezałączenia wezwania do usunięcia braków formalnych skargi kasacyjnej w postaci złożenia wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy.

Powyższe przekonanie wzmacnia również brak logiki w działaniu skarżącego, który – gdyby założyć, iż został prawidłowo wezwany zarówno do uzupełnienia braków formalnych, jak i fiskalnych, skargi kasacyjnej – wykonałby tylko wezwanie w zakresie braków fiskalnych skargi kasacyjnej, pomijając całkowicie kwestię jego braków formalnych (nie złożył wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy).

Za uwzględnieniem zażalenia przemawia również zasada prymatu merytorycznego rozpoznania sprawy, nad rozpoznaniem jej w sposób formalny. Jeżeli bowiem w okolicznościach faktycznych danej sprawy istnieją wątpliwości co do prawidłowości doręczenia zarządzeń nakładających na stronę określone obowiązki – i to pod rygorem formalnego zakończenia sprawy, a więc poprzez odrzucenie skargi – to uwzględniając okoliczności tej konkretnej sprawy należy kierować się potrzebą doprowadzenia do jej merytorycznego zbadania (por. postanowienia NSA z dnia: 24 stycznia 2017 r. sygn. akt I OZ 92/17; 25 października 2016 r. sygn. akt I OZ 1015/16; 1 września 2011 r. sygn. akt I OSK 1448/11; 26 września 2012 r. sygn. akt I OSK 2161/12; 3 czerwca 2015 r. sygn. akt I OSK 1388/15).

W niniejszej sprawie wątpliwości takie występują, dlatego też należało rozstrzygnąć je na rzecz Prezesa Sądu Rejonowego w [...], mając również na uwadze zagwarantowane konstytucyjnie prawo do Sądu (art. 45 Konstytucji RP).

Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny uznał zażalenie za uzasadnione i na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji postanowienia.