Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Krystyna Anna Stec Sędzia NSA Stanisław Gronowski (spr.) Sędzia del. WSA Pamela Kuraś-Dębecka Protokolant Beata Kołosowska po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2016 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej MCM Trading INC DBA Myssura Trading Company, Stany Zjednoczone Ameryki od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 listopada 2014 r. sygn. akt VI SA/Wa 431/14 w sprawie ze skargi MCM Trading INC DBA Myssura Trading Company, Stany Zjednoczone Ameryki na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 maja 2013 r. nr Sp. ... w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 13 listopada 2014 r. o sygn. akt VI SA/Wa 431/14, wydanym w sprawie ze skargi MCM TRADING INC DBA MYSSURA Trading Company, Stany Zjednoczone Ameryki na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 maja 2013 r. nr Sp. ... w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy, oddalił skargę.

W sprawie poczyniono następujące ustalenia:

W dniu 28 września 1995 r. wpłynęło do Urzędu Patentowego RP podanie o zarejestrowanie znaku towarowego słownego "BIMBER WÓDKA", złożone przez Fabrykę Wódek "POLMOS" w Łańcucie, której następcą prawnym jest MCM TRADING INC DBA MYSSURA Trading Company, Stany Zjednoczone Ameryki, dalej "skarżąca". Znak towarowy jest przeznaczony do oznaczania towarów w klasie 33 Napoje alkoholowe, zwłaszcza wódki. Decyzją z dnia 2 grudnia 1998 r. Urząd Patentowy dokonał rejestracji znaku towarowego, wpisując go do rejestru znaków towarowych (R.107774).

W dniu 6 maja 2009 r. do Urzędu Patentowego RP wpłynął wniosek P. Sp. z o.o. z siedzibą w B. P., dalej "wnioskodawczyni", o unieważnienie prawa ochronnego na omawiany znak towarowy. W piśmie z dnia 8 marca 2010 r. wnioskodawczyni wskazała jako podstawę prawną wniosku art. 31 w związku z art. 7 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 8 pkt 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17 ze zm.; dalej "uzt"). W myśl art. 31 uzt, z wnioskiem o unieważnienie prawa z rejestracji znaku towarowego można wystąpić w okresie pięciu lat od daty rejestracji. Po upływie tego okresu z wnioskiem takim można wystąpić jedynie w stosunku do uprawnionego, który uzyskał rejestrację działając w złej wierze. Zgodnie z art. 7 uzt, jako znak towarowy może być zarejestrowany tylko znak, który ma dostateczne znamiona odróżniające w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego (ust. 1). Nie ma dostatecznych znamion odróżniających znak, który stanowi tylko nazwę rodzajową towaru lub informuje jedynie o właściwości, jakości, liczbie, ilości, masie, cenie, przeznaczeniu, sposobie, czasie lub miejscu wytworzenia, składzie, funkcji lub przydatności towaru, bądź inne podobne oznaczenie nie dające wystarczających podstaw odróżniających pochodzenie towaru (ust. 2). Stosownie do art. 8 pkt 1 uzt, niedopuszczalna jest rejestracja znaku, który jest sprzeczny z obowiązującym prawem lub zasadami współżycia społecznego.

Uzasadniając interes prawny do wystąpienia o unieważnienie wspomnianego znaku towarowego, jak wskazała wnioskodawczyni, znak ten może stanowić przeszkodę w uzyskaniu prawa ochronnego na znak towarowy "ANCIENT TECHNOLOGY Bimber VODKA" zgłoszony przez wnioskodawczynię pod numerem Z.355509, gdyż skarżąca zawłaszczyła znak słowny "bimber", naruszając interesy innych przedsiębiorców, w tym interesy wnioskodawczyni. W działaniu skarżącej upatruje czyn nieuczciwej konkurencji, naruszający przepis art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. Nr 153, poz. 1503 ze zm.). Ponadto wskazała na spór o prawo autorskie do znaku słowno-graficznego "ANCIENT TECHNOLOGY Bimber VODKA", toczący się między nią a skarżącą przed sądem powszechnym.

Według wnioskodawczyni sporny znak nie ma dostatecznych znamion odróżniających ani wtórnych znamion odróżniających, ponieważ słowo "bimber" stanowi nazwę rodzajową towaru. Załączył kopię fragmentu "Słownika języka polskiego PWN" wydanego w 1978 roku, z którego wynika, że słowo "bimber" oznacza wódkę pędzoną nielegalnie prymitywnym, domowym sposobem, tzw. "samogon".

Wskazaną na wstępie decyzją Urząd Patentowy unieważnił prawo ochronne na omawiany znak towarowy "BIMBER WÓDKA" o numerze R,107774.

Wniosek o unieważnienie prawa ochronnego wpłynął do Urzędu Patentowego po upływie 5 lat od rejestracji spornego, jednakże upływ tego terminu nastąpił po wejściu w życie ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm., dalej "pwp"). Tym samym, zdaniem Urzędu Patentowego, w sprawie ma zastosowanie przepis art. 164 pwp. W myśl tego przepisu, prawo ochronne na znak towarowy może być unieważnione, w całości lub w części, na wniosek każdej osoby, która ma w tym interes prawny, jeżeli wykaże ona, że nie zostały spełnione ustawowe warunki wymagane do uzyskania tego prawa.

Badając kwestię posiadania przez wnioskodawczynię interesu prawnego dla wystąpienia z wnioskiem o unieważnienie spornego prawa ochronnego, jak podniósł Urząd Patentowy, w myśl art. 28 kpa istotą interesu prawnego jest związek między obowiązującą normą prawa materialnego a sytuacją prawną konkretnego podmiotu, polegający na tym, że akt stosowania normy, czyli decyzja administracyjna, może mieć wpływ na sytuację tego podmiotu w zakresie prawa materialnego. Interes prawny powinien być bezpośredni, konkretny, realny i znajdować potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, które uzasadniały zastosowanie normy prawa materialnego. Od tak pojmowanego interesu prawnego należy odróżniać interes faktyczny, czyli stan, w którym dany podmiot jest wprawdzie bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy, nie może jednak tego zainteresowania poprzeć przepisami prawa powszechnie obowiązującego, mającego stanowić podstawę skutecznego żądania określonych czynności danego organu. W orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, że źródłem interesu prawnego w sprawach dotyczących własności przemysłowej mogą być nawet najbardziej ogólne normy prawne kreujące prawo do prowadzenia działalności gospodarczej, tj. art. 20 i art. 22 Konstytucji RP oraz art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.). Zdaniem Urzędu Patentowego wnioskodawczyni wykazała interes prawny w domaganiu się unieważnienia spornego prawa. Niemożność używania przez wnioskodawczynię w działalności gospodarczej oznaczenia "bimber", które w jej ocenie jest określeniem informacyjnym, bezpodstawnie monopolizującym go przez skarżącą, co stanowi ograniczenie prawa do prowadzenia działalności gospodarczej na tym samym rynku, co skarżąca. Uzasadnia to po stronie wnioskodawczyni interes prawny w domaganiu się unieważnienia prawa ochronnego na sporny znak towarowy "BIMBER WÓDKA".

W ocenie Urzędu Patentowego rejestracja spornego znaku towarowego naruszyła przepisy art. 7 uzt. Omawiany znak jest oznaczeniem słownym, składającym się jedynie ze słów "bimber" i "wódka". Słowo "wódka" stanowi nazwę rodzajową towarów oznaczanych przedmiotowym znakiem. Słowo "bimber" ma określone znaczenie w języku polskim. Słowo to stanowi nazwę określającą wódkę produkowaną nielegalnie domowym sposobem. Powyższe słowo funkcjonowało w takim znaczeniu przed datą zgłoszenia do ochrony spornego znaku towarowego, a także funkcjonuje w dalszym ciągu, zarówno w języku potocznym, jak również ogólnym. Toteż sporny znak towarowy nie posiada dostatecznych znamion odróżniających w stosunku do towarów, do sygnowania których jest przeznaczony, ponieważ powyższe określenie składa się wyłącznie z elementów słownych, informujących o właściwościach tych towarów. Określenie "BIMBER WÓDKA" nie ma żadnych cech, które w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego mogłyby utkwić w pamięci odbiorców i pozwoliłyby im zidentyfikować tak oznaczone towary jako pochodzące od jednego i tego samego przedsiębiorcy. Powyższe określenie, jak już wspomniano, ma jedynie charakter informujący i opisowy w stosunku do towarów, do oznaczania których przeznaczony jest sporny znak towarowy. Obydwa słowa, tworzące sporny znak, mają konkretne znaczenie w języku polskim. Oznaczenie słowne "BIMBER WÓDKA" ma bowiem charakter opisowy w stosunku do napojów alkoholowych. Oznaczenie to nie może być własnością wyłącznie jednego podmiotu, ponieważ taka sytuacja stanowiłaby utrudnienie funkcjonowania rynku opartego na uczciwej konkurencji. Powyższe określenie jest też pozbawione jakichkolwiek fantazyjnych elementów słownych lub graficznych, bądź też innych cech odróżniających, które powodowałyby skojarzenie go z konkretnym podmiotem. Natomiast wszystkie podmioty wytwarzające napoje alkoholowe powinny mieć możliwość używania w swoich znakach towarowych informacyjnych określeń "BIMBER" i "WÓDKA".

Rozpoznając skargę od powyższej decyzji, wniesioną przez skarżącą, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie skargę tę oddalił, podzielając w całej rozciągłości stanowisko Urzędu Patentowego. W szczególności wnioskodawczyni wykazała interes prawny w domaganiu się unieważnienia spornego prawa, gdyż źródłem interesu prawnego w sprawach dotyczących własności przemysłowej mogą być nawet najbardziej ogólne normy prawne kreujące prawo do prowadzenia działalności gospodarczej, tj. art. 20 i art. 22 Konstytucji RP oraz art. 6 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przywołał stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2002 r. (sygn. akt III RN 218/01), w myśl którego przedsiębiorca, który domaga się dostępu do rynku w ten sposób, że

chce opisowo oznaczać sprzedawane przez siebie towary, ma interes prawny w

domaganiu się unieważnienia prawa z rejestracji opisywanego znaku towaro-

wego.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, podzielającego stanowisko Urzędu Patentowego, sporny znak towarowy jest oznaczeniem przekazującym informację o towarze i jego właściwościach, nie zaś o źródle jego pochodzenia. Określenie to jest pozbawione jakichkolwiek fantazyjnych elementów słownych lub graficznych, bądź też innych cech odróżniających, które powodowałyby skojarzenie go z konkretnym podmiotem Tym samym omawiane oznaczenie nie może pełnić funkcji znaku towarowego w świetle przepisu art. 7 uzt.

Również, z czym zgodził się Sąd pierwszej instancji z Urzędem Patentowym, w sprawie nie ma zastosowania przepis art. 31 uzt, lecz art. 164 i art. 165 pwp.

Skarżąca wywiodła skargę kasacyjną od powyższego wyroku, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.

Skarga kasacyjna jest oparta na zarzucie naruszenia przepisów postępowania (art. 174 pkt 2 ppsa), tj.:

1) art. 141 § 4 ppsa poprzez pominięcie w uzasadnieniu wyroku przedstawienia zarzutów podniesionych w skardze;

2) art. 133 § 1 ppsa poprzez brak odniesienia się w zaskarżonym wyroku do zarzutów podniesionych w skardze;

3) art. 145 § 1 pkt 1c ppsa poprzez nieuwzględnienie skargi, pomimo tego, że decyzja organu narusza przepisy postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 80 kpa;

4) art. 145 § 1 pkt a ppsa poprzez nieuwzględnienie skargi, pomimo tego, że decyzja organu narusza prawo materialne, a mianowicie art. 7 uzt, które to naruszenie miało wpływ na wynik sprawy.

W szczególności, według skarżącej, oddalając skargę Sąd pierwszej instancji nie rozważył charakteru spornego oznaczenia "BIMBER WÓDKA", jako fantazyjnego, mogącego tym samym pełnić rolę znaku towarowego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie jest oparta na usprawiedliwionych podstawach.

Na wstępie niniejszych rozważań podkreślić należy, że zgodnie z treścią art. 174 ppsa skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez jego błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny jest związany podstawami skargi kasacyjnej, bowiem stosownie do treści art. 183 § 1 ppsa, rozpoznając sprawę w granicach skargi kasacyjnej. Innymi słowy, Naczelny Sąd Administracyjny nie rozpoznaje sprawy w jej całokształcie, a więc niejako od początku, lecz ocenia legalność zaskarżonego wyroku przez pryzmat zarzutów wskazanych w skardze kasacyjnej. Wyjątkiem od tej zasady jest powinność wzięcia pod uwagę z urzędu nieważności postępowania, która zachodzi w przypadkach przewidzianych w § 2 tego artykułu. W niniejszej sprawie nie występują jednak żadne z wad wymienionych we wspomnianym przepisie, które powodowałyby nieważność postępowania prowadzonego przez Sąd pierwszej instancji.

Skargę kasacyjną oparto na zarzucie naruszenia przepisów postępowania (art. 174 pkt 2 pwp). Aby taka skarga kasacyjna była skuteczna wymagane jest, aby zarzucone w niej naruszenie wskazanych przepisów postępowania mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Tego wymogu skarga kasacyjna nie wykazała, przynajmniej w dostatecznym stopniu.

Najdalej idącym zarzutem skargi kasacyjnej jest zarzut naruszenia art. 141 § 4 ppsa. W świetle stanowiska wyrażonego w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 lutego 2010 r. II FPS 8/09 (ONSAiWSA 2010/3/39, ZNSA 2010/2/122), które podziela skład orzekający w niniejszej sprawie, powołany wyżej przepis może stanowić samodzielną podstawę kasacyjną (art. 174 pkt 2 ppsa), jeżeli uzasadnienie orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego nie zawiera stanowiska co do stanu faktycznego przyjętego za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia. Taka sytuacja nie ma jednakże miejsca w okolicznościach sprawy. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wszystkie elementy wymagane od wyroku. W dobrym stopniu przedstawia bowiem stan sprawy, zarzuty podniesione w skardze, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Ponadto ta część uzasadnienia wyroku sądu administracyjnego nie powinna łączyć się z oceną pod względem zgodności z prawem rozstrzygnięcia, gdyż temu celowi służą inne przepisy (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 maja 2010 r., sygn. akt II FSK 119/09; LEX nr 590810). Toteż, zarzut naruszenia art. 141 § 4 ppsa nie jest usprawiedliwioną podstawą dla czynienia zaskarżonemu wyrokowi zarzutu dokonanie błędnych ustaleń faktycznych, czy też błędnego rozstrzygnięcia sprawy.

Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej Sąd pierwszej instancji odniósł się do zarzutów zawartych w skardze. Zajął stanowisko w newralgicznej kwestii dotyczącej charakteru w oznaczeniu "BIMBER WÓDKA", podzielając pogląd organu, iż omawiany znak towarowy jest oznaczeniem przekazującym informację o towarze i jego właściwościach, w rozumieniu art. 7 uzt, nie zaś o źródle jego pochodzenia.

Nie można też zasadnie zarzucić Sądowi pierwszej instancji pominięcia rozważenia kwestii fantazyjnego spornego charakteru oznaczenia "BIMBER WÓDKA". Nie dopatrując się w tym znaku elementów fantazyjności stanowisko to Sąd pierwszej instancji w pierwszej kolejności uzasadnił pośrednio, wskazując na opisowy charakter tego znaku, przekazującego informację o towarze i jego właściwościach.

Ale nie tylko. Swoje stanowisko co do braku w omawianym oznaczeniu elementów fantazyjnych Sąd pierwszej instancji wyraził również bezpośrednio. Świadczy o tym fragment uzasadnienia wyroku o treści: "Określenie to jest pozbawione jakichkolwiek fantazyjnych elementów słownych lub graficznych, bądź też innych cech odróżniających, które powodowałyby skojarzenie go z konkretnym podmiotem". Tym samym nie jest trafny zarzut skargi kasacyjnej co do naruszenia w zaskarżonym wyroku przepisu art. 133 § 1 ppsa.

Niepodzielenie przez Sąd pierwszej instancji stanowiska skarżącej nie może być rozumiane jako naruszenie wskazanego w skardze kasacyjnej przepisu art. 80 kpa, statuującego zasadę swobodnej oceny dowodów. W zaskarżonym wyroku wszechstronnie poddano kontroli zebrane w sprawie dowody w spornej kwestii zdolności omawianego oznaczenia do pełnienia funkcji znaku towarowego w świetle przepisu art. 4 uzt, ostatecznie podzielając stanowisko organu o naruszeniu przez omawiany znak przepisów art. 7 uzt. Argumentacja Sądu pierwszej instancji jest wyczerpująca i nie poddaje się zarzutowi dowolności oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, z naruszeniem art. 80 kpa.

W tym stanie sprawy skarga kasacyjna, jako nie oparta na usprawiedliwionych podstawach podlega oddaleniu (art. 184 ppsa).