Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Dariusz Kurkiewicz Sędziowie: Sędzia WSA Dorota Jadwiszczok (spr.) Asesor WSA Magdalena Dobek – Rak Protokolant Starszy sekretarz sądowy Katarzyna Gross po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2018 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy ze skargi D. S. oraz M. S. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 19 lipca 2018 r. nr [...] w przedmiocie wstrzymania robót budowlanych oraz obowiązku przedłożenia określonych dokumentów oddala skargę.

Skarga D.S. i M. S. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 19 lipca 2018 r., nr [..], wniesiona została w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego podczas oględzin przeprowadzonych w dniu 11 czerwca 2018 r. ustalił, że skarżący w 2016 r. posadowili, bez wymaganego mocą art. 28 ustawy Prawo budowlane pozwolenia na budowę, na terenie działki nr [..] położnej w obrębie ewidencyjnym [..], gmina K., obiekt budowlany nietrwale związany z gruntem na ramie stalowej o konstrukcji drewnianej pełniący funkcję rekreacji indywidualnej o wymiarach 7,00 m x 3,20 m.

Postanowieniem z dnia 12 czerwca 2018 r., nr [..], wydanym na podstawie art. 48 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1332 ze zm.), Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego:

1. wstrzymał roboty budowlane przy posadowieniu przedmiotowego obiektu budowlanego, oraz

2. nałożył na skarżących obowiązek przedstawienia, w terminie do dnia 31 grudnia 2018 r.,:

a) ostatecznej decyzji Wójta Gminy o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla przedmiotowego obiektu budowlanego wskazując, że obecnie dla tego terenu brak jest obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;

b) egzemplarzy projektu budowlanego przedmiotowego obiektu budowlanego wraz z niezbędnymi opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi, wykonanego przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, wpisaną na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego (zaświadczenie) ze wskazaniem, że do projektu architektoniczo – budowlanego nie stosuje się przepisu art. 20 ust. 3 pkt 2;

c) oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Jednocześnie, organ zaznaczył, że teren budowy należy zabezpieczyć przed dostępem osób niepowołanych.

Na powyższe postanowienie skarżący wnieśli zażalenie podnosząc, że wydane zostało ono z rażącym naruszeniem zasady bezstronności, równego traktowania i proporcjonalności.

Zaskarżonym w niniejszej sprawie postanowieniem z dnia 19 lipca 2018 r., nr [..], wydanym na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 w zw. z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1257 ze zm.) oraz art. 48 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1202 ), Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego:

1. uchylił postanowienie organu I instancji w części dotyczącej pkt b i zobowiązał do przedłożenia: 4 egzemplarzy projektu budowlanego przedmiotowego obiektu budowlanego wraz z niezbędnymi opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi, wykonanego przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, wpisaną na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego (zaświadczenie);

2. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie w pozostałym zakresie.

Uzasadniając wydane rozstrzygnięcie organ odwoławczy wskazał, że na budowę przedmiotowego obiektu budowlanego wymagane było uzyskanie pozwolenia na budowę. Do obiektu tego, z uwagi na to, że istnieje on dłużej niż 180 dni, nie ma bowiem zastosowania wyłączenie określone w art. 29 ust. 1 pkt 12 ustawy Prawo budowlane, zgodnie z którym pozwolenia na budowę nie wymaga budowa tymczasowych obiektów budowlanych, niepołączonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 30 ust. 1, ale nie później niż przed upływem 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu. Brak wymaganego pozwolenia na budowę obligował organ nadzoru budowlanego do przeprowadzenia postępowania w trybie art. 48 ustawy Prawo budowlane, który ma na celu umożliwienie legalizacji zrealizowanych samowolnie obiektów budowlanych. W trakcie tego postępowania, zgodnie z procedurą przewidzianą w takich wypadkach, zostało wydane zaskarżone postanowienie, którym organ I instancji, właśnie w celu doprowadzenia przedmiotowej rozbudowy do stanu zgodnego z prawem, wstrzymał prowadzenie robót budowlanych przy posadowieniu przedmiotowego obiektu i nałożył obowiązek przedłożenia określonych dokumentów w terminie do dnia 31 grudnia 2018 r. Organ odwoławczy wyjaśnił przy tym, że legalizacja samowoli budowlanej jest uprawnieniem inwestora i organ nadzoru budowlanego nie ma obowiązku legalizacji samowoli budowlanej wbrew woli strony. Nie ma też prawnej możliwości dokonania tzw. legalizacji robót budowlanych w sytuacji, gdy inwestor nie wykonuje swoich obowiązków przewidzianych w procedurze legalizacyjnej tj. na obecnym etapie nie złoży wymaganych dokumentów. Brak złożenia dokumentów określonych w kontrolowanym postanowieniu skutkować będzie obowiązkiem organu nadzoru budowlanego orzeczenia rozbiórki obiektu budowlanego.

Jednocześnie organ odwoławczy wskazał, że wskazany w art. 48 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo budowlane art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo budowlane wymaga aby do wniosku o pozwolenie na budowę dołączyć 4 egzemplarze projektu budowlanego. Z uwagi na to, że w sentencji zaskarżonego postanowienia organ I Instancji nie określił liczby egzemplarzy projektu budowlanego, które strony mają przedłożyć, organ odwoławczy doprecyzował nałożony obowiązek w tym zakresie i zobowiązał do przedłożenia wymaganych 4 egzemplarzy tego projektu.

Odnosząc się do zarzutów odwołania organ odwoławczy wyjaśnił zaś, że w stosunku do samowoli budowlanych zlokalizowanych na obszarze K., gmina K., organ I instancji prowadził lub prowadzi około 1000 postępowań administracyjnych. Zatem twierdzenie, że organ I instancji w szczególności odnosi się do obiektu stanowiącego własność skarżących jest niezasadne.

We wniesionej do Sądu skardze na powyższe postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego skarżący również podnieśli, że zostało ono wydane z rażącym naruszeniem zasady bezstronności, równego traktowania i proporcjonalności podkreślając, że organ I instancji, jak przyznali jego pracownicy podczas przeprowadzonych oględzin, prowadzi takie same postępowania nie dla wszystkich znajdujących się w identycznej sytuacji, a tylko w przypadkach wybranych przez siebie według pewnej przypadkowości. Skarżący podkreślili również, że organ odwoławczy niepotrzebnie skupił się na mało znaczącej dla sprawy liczbie egzemplarzy projektu budowlanego, gdyż przepis art. 48 ust. 2 pkt 2 Prawa budowlanego nie dotyczy przedmiotowej sprawy. Zauważyli także, że wyznaczony przez organ odwoławczy termin do dnia 30 września 2018 r. na dostarczenie wymaganych dokumentów nie jest wystarczający.

W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie, w pełni podtrzymując stanowisko i argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia i wskazując, że postanowieniem z dnia 19 września 2018 r. sprostowano omyłkę pisarską zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia a wskazującą, że wymagane dokumenty należy dostarczyć do dnia 30 września 2018 r. Dokumenty te, jak wskazał, zgodnie z utrzymanym w tym zakresie przez organ odwoławczy postanowieniem organu I instancji należy dostarczyć do dnia 31 grudnia 2018 r.

W piśmie procesowym z dnia 12 grudnia 2018 r. skarżący M. S. podtrzymał swoje stanowisko w sprawie i wskazał, że w dokumentacji sprawy nie znajduje się żaden dokument, który potwierdzałby, że organ II instancji w ogóle przeanalizował powód i uzasadnienie złożonego w sprawie zażalenia, co potwierdzone zostało wglądem w dokumentację 27 sierpnia 2018 r. Podkreślił również, że D. S. złożyła zażalenie na postanowienie organu odwoławczego z dnia 19 września 2018 r., mocą którego sprostowano zaskarżone w niniejszej sprawie postanowienie w zakresie terminu do przedłożenia wymaganych dokumentów.

Rozpoznając wniesioną skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 19 lipca 2018 r. jest zgodne z prawem.

W niniejszej sprawie orzekające organy miały podstawy do wydania postanowienia na podstawie art. 48 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1202 ze zm.).

Przepis art. 48 ustawy Prawo budowlane wskazuje bowiem, że:

1. Organ nadzoru budowlanego nakazuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego:

1) bez wymaganego pozwolenia na budowę albo

2) bez wymaganego zgłoszenia dotyczącego budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a, albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia.

2. Jeżeli budowa, o której mowa w ust. 1, jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego oraz nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem, organ nadzoru budowlanego wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych. Na postanowienie przysługuje zażalenie.

3. W postanowieniu, o którym mowa w ust. 2, ustala się wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń budowy oraz nakłada obowiązek przedstawienia, w wyznaczonym terminie:

1) zaświadczenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego;

2) dokumentów, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1, 2 i 4 oraz ust. 3; do projektu architektoniczno-budowlanego nie stosuje się przepisu art. 20 ust. 3 pkt 2.

4. W przypadku niespełnienia w wyznaczonym terminie obowiązków, o których mowa w ust. 3, stosuje się przepis ust. 1.

5. Przedłożenie w wyznaczonym terminie dokumentów, o których mowa w ust. 3, traktuje się jak wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i pozwolenie na wznowienie robót budowlanych, jeżeli budowa nie została zakończona.

Sąd podziela stanowisko orzekających w sprawie organów, które uznały, że wybudowanie w 2016 r., obiektu budowlanego nietrwale związanego z gruntem o konstrukcji drewnianej na ramie stalowej, pełniącego funkcję rekreacji indywidualnej o wymiarach 7,00 m x 3,20 m, wymagało uzyskania pozwolenia na budowę, stosownie do treści art. 28 ust. 1 ustawy - Prawo budowlane.

Przedmiotowy obiekt budowlany jest bowiem budowlą w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane. Budowla ta stanowi przy tym tymczasowym obiekt budowlany w rozumieniu art. 3 pkt 5 ustawy Prawo budowlane. Zgodnie z tym przepisem tymczasowy obiekt budowlany to obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przykrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe.

Tymczasowe obiekty budowlane, w stanie prawnym obowiązującym w 2016 r., zwolnione były z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę jedynie w warunkach wskazanych w art. 29 ust. 1 pkt 12, art. 29 ust. 1 pkt 24 i art. 29 ust. 1 pkt 25 ustawy – Prawo budowlane. Obiekt budowlany znajdujący się na działce nr [..] w obrębie ewidencyjnym [..] nie stanowi jednak wyjątku, o których mowa w tych przepisach. Przedmiotowy obiekt, z uwagi na to, że istniej od 2016 r., nie jest tymczasowym obiektem budowlanym, niepołączonym trwale z gruntem i przewidzianym do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu, o którym mowa art. 30 ust. 1, ale nie później niż przed upływem 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu (art. 29 ust. 1 pkt 12). Obiekt ten nie jest również obiektem przeznaczonym do czasowego użytkowania w trakcie realizacji robót budowlanych, położonym na terenie budowy, oraz barakowozem używanym przy wykonywaniu robót budowlanych, badaniach geologicznych i pomiarach geodezyjnych (art. 29 ust. 1 pkt 24). Przedmiotowy obiekt nie jest także tymczasowym obiektem budowlanym stanowiącym wyłącznie eksponaty wystawowe, niepełniącym jakichkolwiek funkcji użytkowych, usytuowanym na terenach przeznaczonych na ten cel (art. 29 ust 1 pkt 25).

Z akt sprawy niespornie wynika, że inwestorzy obiektu budowlanego, będącego przedmiotem niniejszego postępowania, nie uzyskali pozwolenia na jego budowę. Brak wymaganego pozwolenia na budowę nie jest ponadto przez skarżących kwestionowany.

Stosownie do treści przepisów art. 48 ust. 1 ustawy Prawo budowlane samowola budowlana polegająca na budowie albo wybudowaniu obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganego pozwolenia na budowę, co do zasady skutkuje nakazem rozbiórki. W obowiązującym stanie prawnym nakaz rozbiórki nie jest jednak orzekany bezwzględnie. Ustawodawca zobowiązał organy administracji do badania, czy budowa zrealizowana bez wymaganego pozwolenia na budowę jest zgodna z przepisami, w szczególności o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i czy umożliwia doprowadzenie obiektu lub jego części do stanu zgodnego z prawem. Jeżeli organ nadzoru w wyniku wstępnej analizy dojdzie do przekonania, że usytuowanie obiektu budowlanego objętego postępowaniem na podstawie art. 48 ust. 1 jest zgodne z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo ustaleniami decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz nie narusza innych przepisów, ewentualnie jeśli narusza te przepisy, ale w takim stopniu, że jest możliwe doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem, wydaje postanowieniem wstrzymujące prowadzenie robót budowlanych oraz nakłada na inwestora obowiązek przedstawienia w wyznaczonym terminie dokumentów określonych w art. 48 ust. 3.

Orzekające w sprawie organy, uznając zasadność wszczęcia postępowania legalizacyjnego w stosunku do przedmiotowego obiektu budowlanego, wydały postanowienie na podstawie art. 48 ust. 2 i 3. Treść postanowienia z dnia 19 lipca 2018 r. w pełni odpowiada przy tym ustawowej treści przepisu art. 48 ust. 2 i 3. Postanowieniem tym naprawiono jednocześnie zaistniały błąd w postanowieniu organu I instancji z dnia 12 czerwca 2018 r., w którym nie wskazano ilość wymaganych egzemplarzy projektu budowlanego.

Wyznaczony w postanowieniu z dnia 12 czerwca 2018 r. termin na przedstawienie dokumentów – do dnia 31 grudnia 2018 r. – nie został przez organ odwoławczy zmieniony, na co wprost wskazuje treść rozstrzygnięcia zawartego w postanowieniu z dnia 19 lipca 2018 r. Uznać przy tym należy, że termin ten umożliwiał skarżącym wykonanie nałożonego na nich obowiązku dostarczenia dokumentów. Skarżący, w toku postępowania administracyjnego nie wnosili o przedłużenie tego terminu a w skardze nie przedstawili racjonalnych podwodów uzasadniających taką potrzebę.

Z przedstawionych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uznał niezasadność skargi i działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.), orzekł o jej oddaleniu.