Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Fundacji [...] w W. na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 kwietnia 2017 roku sygn. akt II SO/Wa 1/17 o wezwaniu do uiszczenia wpisu sądowego od zażalenia Fundacji [...] w W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 marca 2017 roku sygn. akt II SO/Wa 1/17 w sprawie z wniosku P. W. o wymierzenie Fundacji [...] w W. grzywny za nieprzekazanie w ustawowym terminie skargi z dnia 20 lipca 2016 roku wraz z odpowiedzią na skargę i aktami administracyjnymi postanawia: oddalić zażalenie.

Przewodniczący Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zarządzeniem z dnia 10 kwietnia 2017 roku sygn. akt II SA/Wa 1/17 wezwał Fundację [...] z siedzibą w W. do uiszczenia wpisu sądowego od zażalenia na postanowienie z dnia 10 marca 2017 roku wymierzające jej grzywnę za nieprzekazanie w ustawowym terminie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargi P. W. wraz z odpowiedzią na skargę i aktami sprawy. Powołane zarządzenie zostało oparte na podstawie art. 220 § 1 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm., dalej: p.p.s.a.) w związku z § 2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 roku w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm., dalej: rozporządzenie).

Zażalenie na to zarządzenie wniosła Fundacja [...] z siedzibą w W., wnosząc o jego uchylenie i zarzucając mu naruszenie art. 239 § 2 p.p.s.a. w związku z art. 24 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2016 roku, 1817 ze zm., dalej: ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku).

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Istota sprawy sprowadza się do kwestii tego, czy względem wniesionego przez Fundację zażalenia na postanowienie wymierzające jej grzywnę za nieprzekazanie w ustawowym terminie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargi P. W. wraz z odpowiedzią na skargę i aktami sprawy znajduje zastosowanie art. 239 § 2 p.p.s.a.

Zgodnie, z art. 239 § 2 p.p.s.a. nie mają obowiązku uiszczania opłat sądowych organizacje pożytku publicznego, działające na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w sprawach własnych, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te organizacje działalności gospodarczej, a także organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. w sprawach własnych dotyczących realizacji zleconego zadania publicznego na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Nie ulega wątpliwości Naczelnego Sądu Administracyjnego, że Fundacja posiada status organizacji pożytku publicznego, co potwierdza wydruk z Krajowego Rejestru Sądowego (k. 47 akt sądowych). W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie znajdzie jednak w analizowanym przypadku zastosowania art. 239 § 2 p.p.s.a., gdyż rozpoznawana sprawa nie jest "sprawą własną" Fundacji w rozumieniu wskazanego przepisu.

Podkreślić trzeba na wstępie, że kwestia ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych jest wyjątkiem od ogólnej zasady wyrażonej w art. 199 p.p.s.a., zgodnie z którą obowiązkiem jest samodzielne ponoszenie przez strony kosztów postępowania, w tym kosztów sądowych. Wszystkie odstępstwa od tej zasady wynikające z regulacji szczególnych, w tym z art. 239 p.p.s.a., muszą być traktowane jako wyjątki podlegające wykładni ścisłej, a niekiedy wręcz zawężającej (por. M. Jagielska, J. Jagielski, P. Gołaszewski, Komentarz do art. 240 [w:] red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Warszawa 2015, s. 907). Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela wyrażony w orzecznictwie sądowoadministracyjnym pogląd, że powyżej przytoczone reguły są pomocne przy odkodowaniu pojęcia "sprawy własnej", o której mowa w art. 239 § 2 p.p.s.a. W związku z tym pojęcie to odnosić trzeba nie do wykonywanej przez organizację pożytku publicznego działalności statutowej, lecz do przedmiotu sprawy administracyjnej, w której skarga została wniesiona, ale w ramach indywidualnego interesu prawnego takiej organizacji. Sformułowanie "sprawa własna" dotyczy zatem postępowania, w którym przez swoje zachowanie organ władzy publicznej przyznaje lub nakłada określone prawa lub obowiązki wynikające z norm materialnoprawnych. Gdy rozpoznawana sprawa dotyczy realizacji celów statutowych takiej organizacji, a zatem sfery działalności zewnętrznej, to nie wpływa bezpośrednio na jej prawa i obowiązki oraz nie zmienia jej sytuacji prawnej (por. postanowienie NSA z dnia 27 kwietnia 2017 roku sygn. akt I OZ 801/17).

W niniejszej sprawie P. W. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosek o wymierzenie grzywny Fundacji [...] za nieprzekazanie w ustawowym terminie do WSA w Warszawie jego skargi wraz z odpowiedzią na nią i aktami sprawy. Skarga ta dotyczyła bezczynności Fundacji w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej. Z uwagi na powyższe, należy zauważyć, że przedmiotowa sprawa nie jest "sprawą własną" Fundacji, ale sprawą związaną z jej działalnością zewnętrzną - tj. z obowiązkiem przekazania w ustawowym terminie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego wraz z odpowiedzią na nią i aktami sprawy, wynikającym z przyznania Fundacji statusu organizacji pozarządowej i tym samym podlegania przez nią regulacjom wynikającym z ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku. Zatem nie występuje tutaj sytuacja, w której organ władzy publicznej nakładałby na Fundację określony obowiązek lub przyznawałby jej uprawnienie wynikające z norm materialnoprawnych. Gdyby utożsamiać sprawy własne organizacji pożytku publicznego, o których mowa w art. 239 § 2 p.p.s.a., ze sprawami, których przedmiotem jest wykonywanie przez daną organizację zadań określonych w ustawie z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2015 roku, poz. 2058 ze zm., dalej: u.d.i.p.) i w art. 4a - 4c ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku, a także realizacja związanych z tym obowiązków wynikających z art. 21 pkt 1 u.d.i.p., zwolnienie z kosztów przysługiwałoby takiej organizacji automatycznie w każdej sprawie dotyczącej udostępnienia informacji publicznej.

Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, że na gruncie rozpoznawanej sprawy kwestia tego, czy Fundacja nie przekazała do Sądu skargi P. W. na bezczynność Fundacji w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej wraz z odpowiedzią na nią i aktami sprawy, nie rzutuje na własną sytuację prawną Fundacji. Sprawa ta dotyczy zewnętrznej działalności Fundacji. Stąd nie znajduje zastosowania art. 239 § 2 p.p.s.a. Słusznym było zatem wydanie zarządzenia o wezwaniu wnoszącej zażalenie Fundacji do uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 100 zł. Wysokość tego wpisu znajduje swoje umocowanie w przywołanym w treści zaskarżonego zarządzenia przepisie § 2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia.

Mając na uwadze powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie stosując art. 184 w zw. z art. 197 § 2 i art. 198 p.p.s.a.