Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Edward Kierejczyk Sędziowie: WSA (del.) Arkadiusz Despot-Mładanowicz NSA Jan Kacprzak (spr.) Protokolant Magdalena Sagan po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2007 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej P.P.L. "K." J.K. Spółki jawnej w L. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2006 r. sygn. akt VI SA/Wa 203/06 w sprawie ze skargi P.P.L. "K." J.K. Spółki jawnej w L. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 października 2005 r. nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego oddala skargę kasacyjną

Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2006 r., sygn. akt VI SA/Wa 203/06 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę P.P.L. "K.", J.K., Sp. j., L. (zwanej dalej PPL "K.") na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 października 2005 r. nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego Rp-7461.

Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekał w następującym stanie faktycznym:

W dniu 5 kwietnia 2005 r. do Urzędu Patentowego RP, działającego w trybie spornym, wpłynął wniosek G.M. prowadzącego P.P.C.iP.R.-S. "A." z siedzibą w D. o unieważnienie w całości prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: "Lód ekstrudowany jednosmakowy z nadzieniem", zgłoszonego w dniu 17 grudnia 2003 r. za numerem Wp-4680 i zarejestrowanego pod nr Rp-7461 na rzecz P.P.L. "K." – J. K. Sp. j., L.

Uzasadniając swój interes prawny, wnioskodawca podniósł, iż PPL "K." powołując się na zgłoszenie wzoru "Lód ekstrudowany jednosmakowy z nadzieniem", zarzuciło wnioskodawcy naruszenie jego prawa i wezwało do niezwłocznego wycofania ze sprzedaży lodów "Trufla lodowa" produkowanych przez wnioskodawcę. Zdaniem wnioskodawcy przedmiotowy wzór nie był nowy w rozumieniu art. 103 ust 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2001 r. Nr 49, poz. 508 ze zm.) – zwanej dalej p. w. p. − bowiem był znany co najmniej od 2000 r., czyli na długo przed datą zgłoszenia do ochrony w Urzędzie Patentowym spornego wzoru. W ocenie wnioskodawcy rozpatrywany wzór przemysłowy nie posiadał także indywidualnego charakteru w rozumieniu art. 104 p.w.p., bowiem nie różni się on w sposób istotny od wielu innych wzorów lodów znanych na świecie przed datą zgłoszenia tego rozwiązania.

W dniu 18 sierpnia 2005 r. do Urzędu Patentowego wpłynęły nadesłane przez wnioskodawcę oświadczenia dwóch producentów lodów "TORTUFO" na okoliczność wieloletniej produkcji tego rodzaju lodów.

Na rozprawie w dniu 4 października 2005 r., uwzględniając wniosek stron postępowania, Kolegium Orzekające postanowiło rozpoznać łącznie dwie sprawy: o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego "Lód ekstradowany jednosmakowy" oraz o unieważnienie prawa z rejestracji tego wzoru przemysłowego.

W toku rozprawy wnioskodawca podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko oraz podniósł dodatkowo, że ochrona wzoru przemysłowego może dotyczyć tylko wyglądu zewnętrznego, a nie elementów struktury wewnętrznej lodów.

W opinii uprawnionego PPL "K." rejestracja jest całkowicie legalna i zgodna z zasadami praworządności.

Urząd Patentowy decyzją z dnia 4 października 2005 r., wydaną na rozprawie, unieważnił prawo z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: "Lód ekstrudowany jednosmakowy z nadzieniem" nr Rp-7461 oraz zasądził na rzecz wnioskodawcy koszty postępowania. Organ oparł swe rozstrzygnięcie o art. 117 w zw. z art. 89 oraz art. 102 i 103 p.w.p.

W uzasadnieniu Kolegium wskazało, iż jego zdaniem wnioskodawca wykazał posiadanie interesu prawnego w domaganiu się unieważnienia rejestracji kwestionowanego wzoru, gdyż istnienie tego prawa stanowi przeszkodę w prowadzeniu przez wnioskodawcę działalności gospodarczej obejmującej produkcję i oferowanie do sprzedaży lodów "Trufla lodowa". Organ wskazał, iż zgodnie z przepisami art. 102 i 103 p.w.p. wzorem przemysłowym jest nowa posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części. Wzór uważa się za nowy, jeśli przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został udostępniony publicznie przez zastosowanie, wystawienie lub ujawnienie, zaś wzoru nie uważa się za udostępnionego publicznie, jeżeli nie mógł dotrzeć do wiadomości osób zajmujących się zawodowo dziedziną, której wzór dotyczy.

W opinii organu, przedmiotem oceny w niniejszej sprawie mogły być tylko te elementy wzoru przemysłowego, które są widoczne na zewnątrz w toku zwykłego używania i w tym kontekście organ nie zgodził się z uprawnionym, dopuszczającym objęcie ochroną w ramach wzoru przemysłowego wnętrza loda w sytuacji jego odsłonięcia, będącego wynikiem naruszenia całości. Zdaniem organu, nieodwracalne naruszenie integralności wytworu jako całości w celu odsłonięcia struktury wewnętrznej poprzez jakiekolwiek czynności, nie może być uznane za zwykłe używanie w rozumieniu przepisów p.w.p., bowiem odbiorca styka się z produktem stanowiącym pewną całość i w takiej sytuacji nie ma on szans na poznanie wewnętrznej struktury, bez konieczności nieodwracalnego naruszenia całości. W związku z powyższym organ uznał, iż nie mają wpływu dla oceny nowości i indywidualnego charakteru rozważania dotyczące cech niedostrzegalnych zewnętrznie i niezdolnych do zilustrowania wyglądy wytworu.

Organ uznał, iż w dacie zgłoszenia, wzór przemysłowy pt.: "Lód ekstrudowany jednosmakowy" nr Rp-7461 nie był nowy. Z materiałów zgromadzonych w sprawie – między innymi z katalogu "Around the word 2000" − wynika, że lód ekstrudowany taki sam co do istoty, jak będący przedmiotem spornego wzoru przemysłowego, był znany przed datą jego zgłoszenia do rejestracji, bo już 2000 r.

Kolegium uznało również za nieudowodniony zarzut braku indywidualnego charakteru spornego wzoru w rozumieniu art. 104 p.w.p., gdyż wnioskodawca w żaden sposób nie uzasadnił wystąpienia tej okoliczności, zaś wszystkie dowody przedłożone przez wnioskodawcę dotyczyły braku nowości spornego wzoru w rozumieniu art. 103 p.w.p.

Zdaniem organu, powołana w sprawie okoliczność zawłaszczenia przez PPL "K." ogólnie znanego i dostępnego rozwiązania była podnoszona przez wnioskodawcę w aspekcie braku nowości lub indywidualnego charakteru podmiotowego rozwiązania i w tym zakresie powinna ona być rozpatrywana. Z tych przyczyn organ uznał, iż w sprawie stwierdzony brak nowości wzoru przemysłowego wyczerpuje kwestię ujętego jako wtórny, zarzutu naruszenia praw innych podmiotów działających na rynku.

W skardze na powyższą decyzję PPL "K." zarzuciło naruszenie przepisu art. 102 p.w.p. w zw. z art. 1 lit a) Dyrektywy 98/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 października 1998 r. w sprawie prawnej ochrony wzorów, naruszenie art. 13 ust 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, naruszenie art. 7 i 77 § 1 i 4 oraz 107 § 3 k.p.a., a także naruszenie art. 103 ust 1 i 89 ust 1 w zw. z art. 117 ust 1 p.w.p.

Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalając skargę stwierdził, iż zaskarżona decyzja nie narusza prawa.

Wojewódzki Sąd uznał, że w działaniu organu wydającego decyzję nie było nieprawidłowości wykazanych w skardze. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu, Urząd Patentowy prawidłowo i wnikliwie ustalił stan faktyczny sprawy oraz zastosował do jego oceny przepisy prawa. Wyjaśnione zostały przesłanki podjętego rozstrzygnięcia, a przytoczona na ten temat argumentacja jest wyczerpująca.

Uzupełniając stanowisko organu odnośnie ograniczenia ochrony do tych jedynie elementów wzoru przemysłowego, które są postrzegane zmysłem wzroku, Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał na fakt przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, z którego to faktu wynikają określone obowiązki, również w sferze prawa własności przemysłowej, także w zakresie dostosowania przepisów ustawy p.w.p. do postanowień Dyrektywy nr 98/71/WE z 13 października 1998 r. o ochronie prawnej wzorów przemysłowych.

Wojewódzki Sąd wskazał, że z wielości aspektów, w jakich można rozpatrywać wyrób przemysłowy twórcy Dyrektywy wybrali i uczynili obiektem swojego zainteresowania jego wygląd. Takie uregulowanie, zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, wskazuje na intencje twórców Dyrektywy wiązania ochrony z możliwością postrzegania danego wzoru zmysłem wzroku. Stąd też ochrona powinna zostać rozciągnięta tylko na takie cechy, które mogą być postrzegane wzrokowo. Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że wbrew twierdzeniom skargi, Urząd Patentowy nie naruszył prawa materialnego stojąc na stanowisku, iż zarejestrowany pod nr Rp-7461 wzór przemysłowy nie spełniał przesłanki nowości, bowiem lód ekstrudowany, taki sam, jeżeli chodzi o wygląd, jak będący przedmiotem spornego wzoru przemysłowego, był znany przed datą jego zgłoszenia do rejestracji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że w niniejszej sprawie nie miał zastosowania art. 102 ust 3 pkt 2 p.w.p., bowiem nadzienie loda trudno uznać za jego część składową, a poza tym należy zgodzić się ze stanowiskiem Urzędu, że wzór przemysłowy powinien być oceniany w takiej postaci, w jakiej ma rzeczywiście występować na rynku i w jakiej będzie możliwe wizualne zapoznanie się z nim, przy zachowaniu wszystkich właściwości wyrobu.

Wbrew twierdzeniom skargi Urząd Patentowy, w ocenie Wojewódzkiego Sądu, nie naruszył przy wydawaniu zaskarżonej decyzji art. 7 i 77 § 1 k.p.a., bowiem stojąc na stanowisku, że ochroną objęte są tylko elementy wytworu, które dostrzegane są wizualnie, Urząd Patentowy nie miał obowiązku badania, czy nadzienie lodu stanowi cechę nową, nie występującą w innych produktach tego typu.

W ocenie Wojewódzkiego Sądu, organ przy wydawaniu decyzji wziął pod uwagę wszystkie odmiany wzoru, ale ocenił je mając na uwadze treść art. 103 § 1 zdanie drugie p.w.p.

Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, iż istotnie w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji nie została wskazana Dyrektywa 98/71/WE, jednakże uchybienie to nie miało istotnego wpływu na wynik sprawy, bowiem treść tego przepisu można było wyinterpretować z uzasadnienia zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał za niezasadny zarzut skargi odnoszący się do naruszenia przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z uwagi na to, iż przepisy te nie miały zastosowania w niniejszej sprawie.

P.P.L. "K." J.K. Sp. j z L., skargą kasacyjną zaskarżyło powyższy wyrok w całości, wnosząc o jego uchylenie oraz przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpatrzenia w zakresie zarzutów stawianych w skardze z dnia 21 grudnia 2005 r., głównie dotyczących dopuszczalności ochrony jako wzór przemysłowy elementów wyrobu spożywczego odsłanianych – widocznych w trakcie jedzenia, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku na uwzględniający skargę oraz przekazanie sprawy Urzędowi Patentowemu do ponownego rozpatrzenia wniosku o unieważnienie prawa z rejestracji. Skarżący wniósł o przyznanie od Urzędu Patentowego zwrotu kosztów postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym według spisu kosztów, który będzie złożony na rozprawie lub według norm przepisanych. Skarżący wniósł również o łączne rozpatrzenie sprawy ze skargą kasacyjną wniesioną od wyroku w sprawie sygn. akt VI SA/Wa 196/06 dotyczącą unieważnienia wzoru przemysłowego Rp-7521, z uwagi na podobieństwo obu spraw i identyczną treść zarzutów skarg kasacyjnych.

Skarżący zarzucił wyrokowi:

I. Naruszenie prawa materialnego (art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – zwanej dalej p.p.s.a.:

1) naruszenie art. 102 ust 1 p.w.p. w związku z art. 1 lit a) Dyrektywy 98/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 października 1998 r. w sprawie prawnej ochrony wzorów oraz w związku z pkt 12 preambuły do powołanej Dyrektywy poprzez jego błędną (zawężającą) wykładnię – przejawiająca się w przyjęciu założenia, iż przedmiotem wzoru przemysłowego mogą być tylko elementy widoczne na zewnątrz wyrobu, a nie odsłaniane – widoczne – w trakcie jego użytkowania, a także przejawiającą się w błędnym, niezgodnym z oficjalnym tekstem, przytoczeniu treści art. 1 lit a powołanej dyrektywy;

2) naruszenie art. 13 ust 1 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. Nr 153, poz. 1503) przez niewłaściwe jego zastosowanie – przejawiające się w tym, że Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że wzór przemysłowy powinien być oceniany w takiej postaci, w jakiej ma występować na rynku, a więc przyjął kryteria oceny wyglądu zewnętrznej postaci wyrobu stanowiące treść art. 13 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

II. W zakresie uchybień przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.), zarzucił:

3) naruszenie art. 134 § 1 p.p.s.a. – przejawiające się w tym, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny nie rozpatrzył wszystkich zarzutów skargi, a zwłaszcza zarzutu popartego załączonymi do niej dowodami ze słowników, wskazującymi, że ani angielska, ani niemiecka wersja Dyrektywy 98/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady nie używa w art. 1 lit a) określeń zwężających definicję wzoru do wyglądu zewnętrznego – w wyniku czego nie wyjaśnił najistotniejszej wątpliwości w rozpoznawanej sprawie, czy cechą wzoru przemysłowego może być element wnętrza wyrobu spożywczego, odsłaniany i widoczny w trakcie jedzenia, a w konsekwencji dokonał błędnej wykładni art. 102 p.w.p.;

4) naruszenie art. 106 § 3 p.p.s.a. w zw. z art. 45 ust 1 Konstytucji RP – poprzez to, iż WSA nie przeprowadził oferowanych przez skarżącego w piśmie procesowym z dnia 10 kwietnia 2006 r. dowodów z dokumentów, tj. opisów zarejestrowanych przez Urząd Patentowy wzorów przemysłowych, których istotą jest wnętrze wyrobu spożywczego – w wyniku czego uchybienie to identycznie jak omówione w zarzucie nr 3 wpłynęło na rozstrzygnięcie sprawy;

5) naruszenie art. 141 § 4 p.p.s.a. przejawiające się w tym, że WSA nie wyjaśnił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku:

a) dlaczego pominął w ocenie sporu dowód zawarty w aktach Urzędu Patentowego (sprawa Sp. 147/05), wydruk z bazy danych dotyczący 3 wzorów przemysłowych zgłoszonych przez uczestnika postępowania, których istotą jest wnętrze deserów lodowych;

b) dlaczego pominął w ocenie sporu zawarty w aktach [...] lub [...] dowód z opisu wzoru przemysłowego, którego przedmiotem jest ciastko biszkoptowe z galaretką pokrytą czekoladą, a więc także istotą wzoru jest wnętrze wyrobu;

c) dlaczego nie można zastosować, choćby przez analogię przepisu art. 102 ust 3 pkt 2 p.w.p.;

- co mogło mieć wpływ na wynik sprawy, ponieważ podjęcie próby uzasadnienia wymagałoby wcześniejszego przeanalizowania zagadnień, a ta analiza mogłaby prowadzić do odmiennych wniosków niż zawarte w zaskarżonym wyroku;

6) naruszenie art. 133 § 1 p.p.s.a. przejawiające się w tym, że WSA przyjął błędną hipotezę, nie potwierdzoną dowodami zgromadzonymi w aktach sprawy, że unieważniając wzór przemysłowy w całości, Urząd Patentowy oceniał wszystkie jego odmiany "mając na uwadze treść art. 103 § 1 zdanie drugie p.w.p.;

7) naruszenie art. 151 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit a) oraz c) p.p.s.a. w zw. z przepisami powołanymi w poprzednich zarzutach skargi oraz art. 7 i 77 k.p.a. poprzez to, iż WSA nie stwierdził w zaskarżonej decyzji Urzędu Patentowego, choć powinien był to zrobić, wskazanych w zarzutach nr 1 i 2 naruszeń przepisów postępowania, mających wpływ na wynik sprawy, a także uznał, że zbędne było prowadzenie w Urzędzie Patentowym oceny nowości nadzienia jako istotnej cechy wzoru przemysłowego – skutkiem czego nie uwzględnił skargi, ale ją oddalił.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Wszystkie zarzuty skargi kasacyjnej dotyczą cechy nowości spornego wzoru przemysłowego, a zatem, stosownie do art. 183 § 1 p.p.s.a., wyznaczają one granice rozpoznania sprawy przez Naczelny Sąd Administracyjny, co oznacza, że analiza tej sprawy może być dokonywana w takim jej zakresie, jaki związany jest z cechą nowości spornego wzoru, o jakiej mowa w art. 102 ust. 1 w zw. z art. 103 p.w.p.

Poza tym zaznaczyć trzeba, że sporny wzór przemysłowy jest ściśle związany z wytworem, w którym jest zawarty.

Ponadto sprawa dotyczy wytworu o takich właściwościach, że analiza sprawy może być dokonywana wyłącznie w aspekcie wizualnego postrzegania wytworu (kwestia ewentualnego postrzegania poprzez dotyk jest tu bezprzedmiotowa).

Istota wszystkich zarzutów skargi kasacyjnej sprowadza się do kwestionowania stanowiska przyjętego w zaskarżonym wyroku, że ochrona wzoru przemysłowego dotyczy tylko tych jego elementów, które są (mogą być) postrzegane zewnętrznie, a zatem wewnętrzne nadzienie spornego loda, które według skarżącego jest elementem nowym, nadającym temu lodowi cechę nowości, nie ma znaczenia w rozpatrywanej sprawie, bo nie jest objęte ochroną, z uwagi na to, że nie jest elementem loda dostrzegalnym wizualnie podczas występowania na rynku – jest w obrocie niewidoczne.

Podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przepisów postępowania są zatem ściśle związane z definicją wzoru przemysłowego zawartą w art. 102 ust. 1 p.w.p. oraz w art. 1 lit. a) Dyrektywy 98/71/WE, zwanej dalej Dyrektywą, a tym samym pozostają w bezpośrednim i ścisłym związku z zarzutami skargi kasacyjnej dotyczącymi naruszenia prawa materialnego.

Z uwagi na taki związek między tymi zarzutami, podlegają one łącznej ocenie przy rozpatrywaniu skargi kasacyjnej w tej sprawie.

Na wstępie podnieść należy, że przepisy art. 102−119 p.w.p. dotyczące wzorów przemysłowych i praw z ich rejestracji, w brzmieniu obowiązującym od dnia 18 października 2002 r. (Dz.U. Nr 108, poz. 945), są rezultatem harmonizacji polskiego prawa w tym zakresie z regulacjami Państw Członkowskich Unii Europejskiej związanymi z wpływem przepisów prawa krajowego na funkcjonowanie rynku wewnętrznego Wspólnoty, poprzez uwzględnianie w tej regulacji przepisów Dyrektywy.

Przepisy art. 102 ust. 1−4 p.w.p. są odpowiednikami przepisów art. 1, art. 3 ust. 3 i ust. 4 Dyrektywy, a przepisy art. 103 ust. 1−3 p.w.p. są odpowiednikiem przepisów art. 4 i art. 6 Dyrektywy.

Według art. 1 lit. a) Dyrektywy, "wzór oznacza całkowitą lub częściową postać produktu, wynikającą w szczególności z elementów linii, konturów, kolorystyki, kształtu, tekstury i/lub materiałów samego produktu, i/lub jego ornamentacji", przy czym według art. 3 ust. 2 "wzór jest chroniony poprzez rejestrację wzoru w zakresie, który odpowiada jego stopniowi "nowości i cechom indywidualnym", a nadto według art. 1 lit. b) "produkt oznacza każdy wytwór przemysłowy lub rękodzielniczy, włączając w to między innymi części przeznaczone do montażu produktu złożonego, opakowania, układu, symboli graficznych i kroju pisma typograficznego, z wyłączeniem jednakże programów komputerowych".

Przepis art. 102 ust. 1 p.w.p. stanowi, że "wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację", przy czym według art. 102 ust. 2 "wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych", a według art. 102 ust. 3 pkt 3 "za wytwór uważa się także część składową, jeżeli może być przedmiotem samodzielnego obrotu".

Z porównania, na użytek rozpatrywanej sprawy, brzmień treści powyższych przepisów Dyrektywy i p.w.p. wynika po pierwsze, że chodzi tu o "postać produktu − wytworu, a po drugie, że jedyną różnicą jest to, że w tekście Dyrektywy użyto wyrazu "tekstura", a w tekście p.w.p. wyrazu "struktura".

Należy przyznać rację skarżącemu, że w zacytowanych tekstach obu powyższych aktów prawnych nie użyto "expressis verbis" sformułowania "wygląd zewnętrzny całego lub części produktu", jak to wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Okoliczność ta nie miała jednak wpływu na wynik sprawy − na jej rozstrzygnięcie przez Wojewódzki Sąd. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika bowiem, że jest to posłużenie się syntezą wynikającą z analizy unormowań, co do określania zakresu ochrony wzoru przemysłowego, dotyczącego tylko tych jego "elementów", które są zewnętrzne i postrzegane wzrokiem, natomiast z tego uzasadnienia wynika, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w granicach sprawy, która nie dotyczy tkanin, prawidłowo zinterpretował Dyrektywę w tym zakresie, a tym samym art. 102 ust. 1 p.w.p., wskazując, że ochrona wzoru przemysłowego obejmuje jedynie jego elementy postrzegane zmysłem wzroku, że wszystkie wymienione w art. 1 lit. a) Dyrektywy oraz w art. 102 ust. 1 p.w.p. właściwości wzoru przemysłowego są postrzegane wzrokowo i łączą się z jego wyglądem, że jego ochrona wiązana jest z możliwością postrzegania go zmysłem wzroku, obejmuje tylko takie elementy, które mogą być postrzegane zmysłem wzroku, że wzór przemysłowy powinien być oceniany w takiej postaci, w jakiej będzie możliwe wizualne zapoznanie się z nim przy zachowaniu wszystkich właściwości wyrobu.

Jak wyżej wskazano wyjściową cechą wzoru przemysłowego podlegającego ochronie prawnej (rejestracji) jest według art. 102 ust. 1 p.w.p. i zgodnie z art. 1 lit. a) Dyrektywy "postać wytworu (produktu) lub jego części", charakteryzująca się wymienionymi przykładowo w tych przepisach cechami.

Według Słownika języka polskiego (Wyd. PWN, Warszawa 2007) postać, jako rzeczownik, to forma czegoś, kształt tego czegoś, odmiana tego czegoś.

Nie jest kwestionowane w rozpatrywanej sprawie, że takie wymienione w analizowanych przepisach cechy, jak linie, kontury, kształty, kolorystyka i ornamentacja, to cechy, które mają nadać postaci wytworu określoną figurę, formę, kształt, odmianę, ozdobić ją w określony sposób, czyli uogólniając, nadać postaci wytworu jakiś określony, charakterystyczny wygląd. Wygląd czegoś, to zespół cech stanowiących o tym, jak to coś, ta rzecz wygląda, a wyglądać, to posiadać określone cechy, dzięki którym sprawia się określone wrażenie (Słownik języka polskiego, Wyd. PWN, Warszawa 2007). Wrażenie zaś, to nasze myśli o czymś i uczucia, jakich doświadczamy po zetknięciu się z tym czymś, to wywołanie jakiejś naszej reakcji (Słownik języka polskiego, Wyd. PWN, Warszawa 2007).

Z powyższej analizy językowej powołanych określeń zawartych w wyżej wymienionych przepisach p.w.p. i Dyrektywy wynika zatem, że o tym, czy jakiś wytwór lub jego część spełnia wymogi wzoru przemysłowego podlegającego ochronie prawnej, decydują jego cechy – elementy postrzegane zmysłem wzroku.

Jak podniesiono wyżej, między brzmieniem językowym przepisu art. 1 lit. a) Dyrektywy a przepisu art. 102 ust. 1 p.w.p. istnieje różnica, polegająca na użyciu w Dyrektywie wyrazu "tekstura", a w p.w.p. wyrazu "struktura".

Jeżeli chodzi o znaczenie wyrazu "tekstura", to według Słownika wyrazów obcych (Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007) oznacza to budowę wewnętrzną czegoś, np. skały lub tkaniny, rozpatrywaną pod względem charakterystyki i sposobu ułożenia składników. Według Encyklopedii Gazety Wyborczej (Tom 18), tekstura skały, to zespół cech skały obejmujący ułożenie jej składników i sposób wypełnienia przez nie przestrzeni zajmowanej przez skałę, np. tekstura równoległa, łupkowata, migdałowcowa; tekstura krystaliczna, to wzajemna orientacja przestrzenna krystalitów w ciele polikrystalicznym; tekstura w poligrafii, to rodzaj gotyckiego pisma; teksturowanie przędzy, to poddawanie jedwabiu sztucznego obróbce w celu nadania elastyczności, puszystości, trwałości.

Co do znaczenia wyrazu "struktura", to według Słownika poprawnej polszczyzny (Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007) struktura czegoś, to układ elementów, zespół, budowa, np. struktura zieleni − układ-rozkład, rozplanowanie zieleni (w parku miejskim), struktura kolorów − układ, kompozycja kolorów (w opracowaniu graficznym).

Według Słownika typowych połączeń wyrazowych (Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007), struktura, to coś zbudowanego w określony sposób; struktura jakiejś całości, to układ i wzajemne zależności jej elementów, np. kryształki lodu mają charakterystyczną strukturę mozaikową; struktura tekstu, to jego budowa, hierarchia, kompozycja, konstrukcja, organizacja, układ. Według Encyklopedii Gazety Wyborczej (Tom 18) struktura, to układ części składowych oraz zespół związków między nimi właściwy dla danego systemu jako całości; to sam sposób wzajemnego podporządkowania części składowych i połączenia ich w pewną całość; struktura skały, to jej cecha obejmująca stopień wykrystalizowania jej składników mineralnych, wielkość ich ziaren lub kryształów, ich stosunki ilościowe, np. struktura drobnoziarnista, struktura porfirowa; w gramatyce i językoznawstwie występuje struktura głęboka (wewnętrzna) wykrywana na podstawie analizy językoznawczej oraz struktura powierzchniowa, jako zespół stosunków dających się bezpośrednio zaobserwować w zdaniu.

Z przeglądu powyższych znaczeń wyrazów "tekstura" i "struktura" wynika, że są to wyrazy bliskoznaczne, w ogólności oznaczają one, że coś jest zbudowane w określony sposób przez wzajemny układ, wzajemne zależności i powiązania elementów czy składników tego czegoś, właściwe dla charakterystyki jego całości. Nie oznaczają przy tym, że chodzi tylko o niewidoczną budowę wewnętrzną – struktura czy tekstura czegoś może być także widoczna na zewnątrz, nadając całości określony wygląd charakterystyczny dla tej całości, np. tekstura w znaczeniu rodzaju pisma; tekstura skały: równoległa, łupkowa, migdałowcowa; struktura skały: drobnoziarnista, porfirowa; struktura zieleni; struktura kolorów; struktura tekstu.

O tym, które ze znaczeń wyrazów "tekstura" i "struktura" zawarte są w przepisach art. 1 lit. a) Dyrektywy oraz w art. 102 ust. 1 p.w.p., decyduje kontekst w jakim wyrazy te zostały użyte, przy czym kontekst ten należy wydobyć nie tylko z tych przepisów lecz z całej regulacji prawnej, dotyczącej wzorów przemysłowych, tj. Dyrektywy oraz Działu IV p.w.p.

W przepisach art. 1 lit. a) Dyrektywy oraz art. 102 ust. 1 p.w.p. wyrazy te zostały użyte w odniesieniu do postaci produktu – wytworu, jako jedna z cech charakteryzujących tę postać.

W Dyrektywie w pkt 12 preambuły i w art. 3 ust. 3 lit. a) i b) zawarty jest wymóg widoczności, a w pkt 13 preambuły i w art. 5 ust. 1 mowa jest o wrażeniu (ogólnym wrażeniu, całościowym wrażeniu), jakie wywiera wzór, zaś w art. 7 ust. 1 i 2 mowa jest o cechach wyglądu produktu.

Podobnie w p.w.p., w art. 102 ust. 3 pkt 2 i ust. 4 zawarty jest wymóg widoczności, a w art. 104 ust. 1 i w art. 105 ust. 4 mowa jest o ogólnym wrażeniu, jakie wywołuje wzór.

Powyższy kontekst, w jakim wyrazy "tekstura" i "struktura" zostały użyte w omawianych regulacjach prowadzi do wniosku, że chodzi tu przede wszystkim o ich znaczenie, jako cech uzewnętrznionych, nadających postaci produktu − wytworu lub jego części określony wygląd. Wymieniona w art. 102 ust. 1 p.w.p. struktura, jako cecha charakteryzująca postać wytworu pełni taką samą rolę, jak pozostałe wymienione w tym przepisie cechy: linie, kontury, kształty, kolorystyka, materiał wytworu, ornamentacja, które to cechy, jak to już wyżej wywiedziono, mają nadać postaci wytworu określony, charakterystyczny wygląd.

Z powyższego wynika, że ochroną wzoru przemysłowego nie są objęte ukryte we wnętrzu wytworu jego składniki czy elementy, które nie wpływają na wygląd postaci tego wytworu.

W rozpatrywanej sprawie chodzi o wzór "loda ekstrudowanego jednosmakowego z nadzieniem", który według opisu charakteryzuje się tym, że "jest ukształtowany w formie bryły kulistej, posiada nadzienie otoczone dwiema warstwami masy lodowej o różnych smakach, na zewnętrznej jego powierzchni znajduje się warstwa z posypki orzechowej lub kokosowej, lub kakaowej, lub czekoladowej, lub cukierniczej, lub bakaliowej, lub sezamowej, lub kokosowo-czekoladowej, lub słonecznikowej".

Według skarżącego nowością tego loda jest znajdujące się w jego wnętrzu nadzienie i ono nadaje temu lodowi cechę nowości.

W skardze kasacyjnej skarżący podkreśla, że jedynym istotnym zagadnieniem spornym w sprawie jest to, czy kwestionowany wzór przemysłowy przedmiotowego loda może dotyczyć jedynie jego wyglądu zewnętrznego w chwili zakupu, czy również znajdującego się w jego wnętrzu w chwili zakupu nadzienia, które jest odsłaniane podczas jego zjadania.

Podniósł także, iż spór nie dotyczy tego, czy chronić można elementy widoczne bądź niewidoczne, lecz kiedy te elementy mają być widoczne, czy tylko w chwili zakupu, czy również później w trakcie użytkowania wyrobu.

W związku z tym w skardze kasacyjnej skarżący zarzuca, że Wojewódzki Sąd Administracyjny, akceptując stanowisko Urzędu Patentowego, iż wzór należy oceniać w takiej postaci, w jakiej jest oferowany na rynku, bo odbiorca styka się z produktem stanowiącym pewną całość i nie ma szans na poznanie wewnętrznej struktury, natomiast konsumpcja następuje po nabyciu towaru, kiedy jego wygląd nie ma już znaczenia przy wyborze, ponieważ wybór został już dokonany, błędnie uznał, że wzór przemysłowy powinien być oceniany w postaci, w jakiej ma rzeczywiście występować na rynku i w jakiej będzie możliwe wizualne zapoznanie się z nim przy zachowaniu wszystkich właściwości wyrobu.

Natomiast zdaniem skarżącego, cechą wzoru przemysłowego może być element wnętrza wyrobu spożywczego odsłaniany i widoczny dopiero w trakcie jedzenia.

Skarżący, powołując się w skardze kasacyjnej na przepisy art. 104 ust. 1, art. 105 ust. 3 i ust. 4 oraz art. 102 ust. 3 pkt 2 p.w.p., w zakresie, w którym mowa jest o użytkowniku, a nie o kupującym oraz o używaniu i zwykłym używaniu, wywiódł, że oceny wzoru nie można zawężać do jego wyglądu w chwili zakupu, "ale równie ważny, o ile nie ważniejszy jest wygląd wytworu w trakcie jego użytkowania". A najbardziej normalnym użytkowaniem wyrobu spożywczego jest jego zjadanie i towarzyszące temu odsłanianie wewnętrznych części wyrobu. Żaden przepis nie wyłącza spod ochrony wnętrze wyrobku spożywczego odsłaniane w trakcie jedzenia. Z tego względu, zdaniem skarżącego, pominięcie w ocenie spornego wzoru przemysłowego wprowadzonej nowości, jaką jest nadzienie w lodach typu "tartufo", nie ma podstaw prawnych.

Skarżący zarzucił także, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny nie wyjaśnił dlaczego w ocenie spornego wzoru nie można zastosować analogii z art. 102 ust. 3 pkt 2 p.w.p., poprzestając tylko na lakonicznym stwierdzeniu, że nadzienie trudno uznać za część składową lodu.

Zarzuty skarżącego w rozpatrywanej sprawie nie są zasadne. Raz jeszcze podkreślić należy, że sprawa ta dotyczy loda spożywczego z nadzieniem znajdującym się w jego integralnie zamkniętym wnętrzu. Zagadnienia ogólne czy uogólniające, dotyczące wzorów przemysłowych, muszą być zatem w tej sprawie indywidualizowane i odnoszone do tego rodzaju wytworu i jego właściwości.

Wprawdzie Wojewódzki Sąd Administracyjny nie rozwinął swojego stwierdzenia, że art. 102 ust. 3 pkt 2 p.w.p. nie ma zastosowania w sprawie, gdyż nadzienie tego loda trudno uznać za część składową, to brak rozwinięcia tej kwestii nie ma żadnego znaczenia w sprawie. Z definicji wytworu złożonego i części składowych takiego wytworu, zawartej w art. 102 ust. 3 pkt 1−3 p.w.p., wynika bowiem jednoznacznie, że wytworem złożonym jest przedmiot składający się z wymienialnych części składowych umożliwiających jego rozłożenie i ponowne złożenie, a częścią składową wytworu jest taki samodzielny przedmiot, który mimo włączania go do wytworu złożonego może podlegać wymianie, czyli odłączeniu od wytworu oraz po odłączeniu może być powtórnie do niego włączony.

Jest zatem oczywiste, że sporny lód z nadzieniem w środku z uwagi na jego właściwości nie jest wytworem złożonym w rozumieniu art. 102 ust. 3 pkt 1 p.w.p, a jego część w postaci znajdującego się w jego zamkniętym wnętrzu nadzienia, nie jest jego częścią składową w rozumieniu art. 102 ust. 3 pkt 2 p.w.p. Oczywiste jest zatem, że do tego wytworu nie ma zastosowania ten przepis, nawet w drodze analogii, co prawidłowo stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny.

Bezskuteczne jest także powoływanie się przez skarżącego na przepisy art. 104 ust. 1, art. 105 ust. 3 i 4 oraz art. 102 ust. 3 pkt 2 p.w.p., w zakresie, w jakim skarżący wywodzi, że użytkownikiem loda jest nie tylko kupujący, lecz także osoba lód ten zjadająca oraz że zwykłe używanie takiego loda polega na jego zjadaniu, podczas której to czynności odsłania się nadzienie będące w jego wnętrzu, a zatem nadzienie to, stając się widoczne podczas jedzenia, podlega ocenie jako nadające temu lodowi cechę nowości.

Należy podzielić stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który zaakceptował pogląd przyjęty przez Urząd Patentowy, że wzór przemysłowy powinien być oceniany w takiej postaci, w jakiej ma rzeczywiście występować na rynku, i w jakiej będzie możliwe wizualne zapoznanie się z nim, przy zachowaniu wszystkich właściwości wytworu.

Najpierw podkreślić należy, że prawna ochrona wzorów przemysłowych, tj. ich rejestracja, związana jest z funkcjonowaniem rynku w szerokim znaczeniu, obejmującym produkcję, wystawiennictwo i ścisły obrót, z relacjami jakie na tym rynku występują między przedsiębiorcami oraz pomiędzy nimi a potencjalnymi nabywcami − użytkownikami oglądającymi wytwory, w których wzory są zawarte. Ochrona wzoru przemysłowego dotyczy celów gospodarczych obejmując, jak to wynika z art. 105 ust. 3 p.w.p., wytwarzanie, oferowanie, wprowadzanie do obrotu, import, eksport, używanie wytworu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany oraz jego składowanie dla takich celów. Decyduje zatem wszystko to, co dzieje się na rynku, dopóki wytwór, do którego odnosi się wzór, znajduje się lub może znajdować się w tak rozumianym obrocie rynkowym.

Dotyczy to więc wszystkich cech, elementów, szczegółów charakteryzujących postać wytworu lub jego części i dzięki którym wytwór uzyskuje określony wygląd – muszą być one widoczne w czasie, kiedy wytwór występuje na tak rozumianym rynku, wzór zawarty lub zastosowany w wytworze ma wywołać określone wrażenie na zainteresowanych osobach oglądających go na rynku.

Pogląd skarżącego, że część wytworu, nadająca mu cechę nowości i indywidualny charakter, może być niewidoczna dla nabywcy w momencie nabycia wytworu, zaś decyduje uwidocznienie jej w trakcie zwykłego używania wytworu, jest zaprzeczeniem istoty wzoru przemysłowego i jego funkcji jaką ma spełniać w obrocie handlowym wytworami, w których wzór został zastosowany lub jest zawarty.

Ponadto skarżący, powołując się w kwestii używania wytworu na przepisy art. 102 ust. 3 pkt 2 i art. 105 ust. 3 p.w.p., pominął całkowicie kontekst normatywny, w jakim określenia te zostały ujęte.

Przepis art. 102 ust. 3 pkt 2 pozostaje w ścisłym związku z ust. 1 tego artykułu, a zatem normą prawną zawartą w ust. 3 pkt 2 jest to, że wytworem jest taka część składowa, która po włączeniu do wytworu złożonego jest widoczna w dacie przekazania wytworu do używania, z reguły w dacie jego nabycia, i jest widoczna ("pozostaje widoczna") w trakcie jego zwykłego używania. Nie można przepisu tego odczytywać w sposób prezentowany przez skarżącego, że dla oceny nowości wytworu, jego część nadająca mu tę cechę nie musi być widoczna w momencie jego nabycia, lecz ważne jest aby została uwidoczniona w trakcie zwykłego używania wytworu. Jest to sprzeczne z istotą wzoru przemysłowego i jego funkcją rynkową.

Skarżący nie uwzględnił również, że zwykłe używanie, o jakim mowa w art. 102 ust. 3 pkt 2 p.w.p. dotyczy wytworu złożonego, tj. składającego się z wielu wymienialnych części składowych umożliwiających jego rozłożenie i ponowne złożenie (art. 102 ust. 3 pkt 1) oraz podlegającemu konserwacji, obsłudze lub naprawie. Zwykłe używanie odnosi się tu zatem do wytworu przeznaczonego do wielokrotnego używania – więcej niż do jednorazowego użycia.

Co do używania, o jakim mowa w art. 105 ust. 3, to dotyczy ono kwestii zakazania osobom trzecim używania wytworu, w którym wzór jest zawarty lub zastosowany. Odniesienie takiego zakazu do wytworu, który może być użyty tylko jednorazowo i skutkiem takiego użycia ulga unicestwieniu, zniszczeniu, niweczyłoby cel odwołania się przez skarżącego do tego przepisu, gdyż zakaz użycia zakupionych lodów, tj. ich jedzenia, uniemożliwiałby odsłonięcie wnętrza loda i uwidocznienie nadzienia znajdującego się w jego wnętrzu, a zatem niemożliwa byłaby ocena, tak jak i przy zakupie, czy lód ten ma nową postać. Odwołanie się w takim kontekście w rozpatrywanej sprawie do art. 105 ust. 3 p.w.p. prowadzi, jak widać, do absurdu.

W podsumowaniu podkreślić należy, że w przepisach art. 102−104 p.w.p. chodzi o postać wytworu lub jego części, tj. o wygląd nadany przez określone cechy czy elementy postrzegane zmysłem wzroku i przez to wywołujący określone wrażenie ogólne podczas oglądania wytworu, w którym wzór został zastosowany lub jest zawarty, w takiej postaci, w jakiej występuje on na rynku podczas prezentacji i przed nabyciem wytworu. Elementy wytworu, które nie są widoczne lub ze względu na jego właściwości nie mogą być uwidocznione bez istotnej zmiany postaci wytworu w trakcie jego oglądania na rynku, nie mają znaczenia dla oceny nowości i indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego, a tym samym nie są objęte ochroną.

W rozpatrywanej sprawie jest oczywiste, że przedmiotowy lód ekstrudowany ze względu na jego rodzaj i właściwości nie może występować na rynku w przekroju poprzecznym, co powoduje, że jego wnętrze, w tym nadzienie, nie mogą być widoczne. Z tego względu nieprzeprowadzenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny dowodu z przedłożonych opisów, zarejestrowanych przez Urząd Patentowy, wzorów przemysłowych (zdobniczych) wytworów cukierniczych-ciastkarskich oraz wędliniarskich, nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Wytwory te ze względu na ich rodzaj i właściwości mogą występować i występują na rynku także w przekrojach poprzecznych i w takich też postaciach wzory zawarte w tych wytworach zostały zarejestrowane. Nie ma tu niewidocznego wnętrza wytworu, gdyż widoczna jest nie tylko wierzchnia pokrywa, polewa, otoczka, skórka, lecz wszystkie istotne charakterystyczne elementy tworzące widoczną całość wytworu w takiej postaci, w jakiej jest prezentowany i w jakiej może być nabywany.

Z takich samych powodów nie miało istotnego znaczenia dla wyniku sprawy nieustosunkowanie się przez Wojewódzki Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do dowodu z wydruku z bazy danych dotyczącego 3 wzorów przemysłowych deserów lodowych, a także opisu wzoru przemysłowego ciastka biszkoptowego z galaretką pokrytą czekoladą.

Jeżeli chodzi o odmiany wzoru związane z dziesięcioma odmianami posypek, to znajduje oparcie w aktach administracyjnych sprawy stwierdzenie Wojewódzkiego Sądu, że organ przy wydaniu decyzji wziął pod uwagę wszystkie odmiany wzoru, gdyż po pierwsze, to na skutek wezwania Urzędu Patentowego strona wnioskująca o rejestrację wzoru uzupełniła wniosek przez przedstawienie wszystkich 10-ciu odmian wzoru, a po drugie w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Urząd Patentowy stwierdził, że przedmiotem spornego wzoru jest lód w postaci bryły kulistej pokrytej posypkami w 10-ciu odmianach. Do tego ustalenia Urząd Patentowy odnosił rozstrzygnięcie sprawy co do braku cechy nowości wzoru przemysłowego ze względu na jego postać. Za trafne należy uznać stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, powołujące się w tym zakresie na przepis art. 103 § 1 zdanie drugie p.w.p., co do identyczności odmian spornego wzoru. Twierdzenia skarżącego zawarte w skardze kasacyjnej, że odmiany spornego wzoru w istotnym stopniu różnią się między sobą, nie mogą się ostać, gdyż pozostają w sprzeczności z samą ideą odmian wzoru przemysłowego, wynikającą z art. 108 ust. 4 p.w.p., że odmianami wzoru są odrębne postacie wytworu mające wspólne cechy istotne. Wynika z tego, że odmiany wzoru mogą się różnić tylko nieistotnymi szczegółami.

Ze wszystkich powyższych względów nie są zasadne zawarte w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przepisów postępowania oraz naruszenia art. 102 ust. 1 p.w.p. w zw. z art. 1 lit. a) Dyrektywy 98/71/WE. Oczywiście niezasadny jest zarzut naruszenia art. 13 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, gdyż nie był on stosowany w rozpatrywanej sprawie ani przez Urząd Patentowy, ani przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, co w sposób jednoznaczny wynika z powołanych podstaw prawnych rozstrzygnięć tych organów i ich uzasadnień. Dokonywanie wykładni art. 102 p.w.p. nie było stosowaniem art. 13 ust. 1 u.z.n.k., jak to bezzasadnie twierdzi skarżący.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny orzekł na podstawie art. 184 p.p.s.a. o oddaleniu skargi kasacyjnej, jako niemającej usprawiedliwionych podstaw.