Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Łukaszewska - Macioch po rozpoznaniu w dniu 10 listopada 2011 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 września 2011 r. sygn. akt II SAB/Wa 140/11 odrzucające skargę kasacyjną Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 lipca 2011 r. sygn. akt II SAB/Wa 140/11 w sprawie ze skargi A. K. na bezczynność Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych w przedmiocie rozpatrzenia wniosku z dnia 7 lutego 2011 r. o udostępnienie informacji publicznej postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 22 września 2011 r. sygn. akt II SAB/Wa 140/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 178 w zw. z art. 177 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej "P.p.s.a.", odrzucił skargę kasacyjną Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 lipca 2011 r. sygn. akt II SAB/Wa 140/11 w sprawie ze skargi A. K. na bezczynność Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych w przedmiocie rozpatrzenia wniosku z dnia 7 lutego 2011 r. o udostępnienie informacji publicznej.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że odpis wyroku z dnia 12 lipca 2011 r. sygn. akt II SAB/Wa 140/11 wraz z uzasadnieniem został doręczony pełnomocnikowi organu oraz stronie skarżącej w dniu 2 sierpnia 2011 r. .

Pismem z dnia 2 września 2011 r. Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych, reprezentowany przez radcę prawnego G. K., złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę kasacyjną od ww. wyroku wnosząc o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie oraz o zasądzenie od strony skarżącej na rzecz organu zwrotu kosztów postępowania, według norm przepisanych.

Odrzucając skargę kasacyjną Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie powołał się na okoliczność, że w rozpoznawanej sprawie termin do wniesienia skargi kasacyjnej rozpoczął bieg w dniu 2 sierpnia 2011 r., tj. w dacie doręczenia pełnomocnikowi organu odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem i upłynął w dniu 1 września 2011 r. W tych okolicznościach skargę kasacyjną wniesioną w dniu 2 września 2011 r. Sąd uznał za wniesioną z uchybieniem terminu, przy czym wnosząc skargę kasacyjną pełnomocnik organu nie wystąpił z wnioskiem o jego przywrócenie.

Zażalenie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył pełnomocnik Polskiej Izby Rzeczników Patentowych zarzucając naruszenie prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.

a) art. 178 w zw. z art. 177 § 1 P.p.s.a. przez błędne ustalenie początku biegu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej, a w konsekwencji przyjęcie, że zaistniały przesłanki do odrzucenia skargi kasacyjnej,

b) art. 133 § 1 P.p.s.a. polegające na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności odnośnie do początku biegu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej oraz poczynienia ustaleń w tym zakresie z pominięciem akt sprawy;

c) art. 67 § 5 w zw. z § 1 P.p.s.a. przez pominięcie w ustaleniach sądu skuteczności doręczenia na rzecz pełnomocnika odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem.

Wskazując na te zarzuty pełnomocnik wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych lub uchylenie zaskarżonego postanowienia, jako oczywiście zasadnego, przez Sąd pierwszej instancji, bez przesyłania akt Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając naruszenie art. 67 § 5 P.p.s.a. pełnomocnik organu wskazał, że w piśmie z dnia 29 czerwca 2011 r. adresowanym do Sądu pierwszej instancji, pełnomocnik przedłożył udzielone na jego rzecz pełnomocnictwo oraz wskazał adres do korespondencji, określając go w sposób następujący: Kancelaria Radcy Prawnego G. K. ul. K. Mimo to odpis wyroku wraz z uzasadnieniem w niniejszej sprawie został doręczony na adres Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych w Warszawie przy ulicy M., a nie na wskazany przez pełnomocnika adres do korespondencji. Zdaniem wnoszącego zażalenie, doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem winno zatem nastąpić na adres wskazany przez pełnomocnika. Dyspozycja normy art. 67 § 5 P.p.s.a., jako przepisu wyłączającego dyspozytywność w zakresie doręczania pism sądowych, wiąże zarówno strony postępowania, jak również sąd (tak: postanowienie NSA w Warszawie z dnia 20 października 2010 r. sygn. akt II OZ663/10 LEX 743857). Doręczenie zatem odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem na adres organu jest procesowo bezskuteczne, co w konsekwencji skutkuje nierozpoczęciem biegu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej.

Odnosząc się zaś do naruszenia art. 178 w zw. z art. 177 § 1 i art. 133 P.p.s.a. pełnomocnik organu wskazał, że dokonane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ustalenia w zakresie terminu doręczenia mu odpisu wyroku oraz początku biegu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej są nieprawidłowe. Przyjęty początek biegu terminu na dzień 2 sierpnia 2011 r. nie jest rzeczywisty, albowiem doręczenie przesyłki nastąpiło w dniu 3 sierpnia 2011 r. Powyższe ustalenia organ poczynił w oparciu o wystąpienie skierowane do Naczelnika Urzędu Pocztowego Warszawa 12, za pośrednictwem którego realizowane było doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem. W odpowiedzi na powyższe wystąpienie Urząd Pocztowy wskazał, że przedmiotowa przesyłka odebrana została w dniu 3 sierpnia 2011 r. Przyjmując zatem skuteczność doręczenia bezpośrednio organowi odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem w dniu 3 sierpnia 2011 r., to fakt wniesienia skargi w dniu 2 września 2011r. przesądza o jej wniesieniu w terminie, a więc zgodnie z art. 177 § 1 P.p.s.a. .

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jako wydane z naruszeniem prawa, podlega uchyleniu.

W myśl art. 173 § 1 P.p.s.a. od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Skargę kasacyjną może wnieść strona, prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich po doręczeniu im odpisu orzeczenia z uzasadnieniem (art. 173 § 2 P.p.s.a.). Zgodnie z art. 177 § 1 P.p.s.a. skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie, w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem. Regulację zawartą w tym przepisie należy rozumieć w ten sposób, iż termin trzydziestodniowy liczy się od doręczenia stronie orzeczenia dokonanego w sposób prawidłowy, to jest zgodnie z wymaganiami przewidzianymi w przedmiotowej ustawie.

W sytuacji gdy strona jest reprezentowana przez pełnomocnika, lub osobę upoważnioną do odbioru pism w postępowaniu sądowym, to zgodnie z treścią art. 67 § 5 P.p.s.a. doręczenia należy dokonywać tym osobom. Przepisy o doręczeniach pism procesowych mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Ustawodawca co do zasady wyłączył jakąkolwiek dyspozytywność stron w tym zakresie, wskazując komu, kiedy i w jaki sposób należy dokonywać doręczeń pism sądowych. Rządząca doręczeniami zasada oficjalności i formalizmu czynności procesowych sądu gwarantują określony porządek czynności, którego przestrzeganie wprowadza stabilność w zakresie dotyczącym między innymi terminowości czynności procesowych podejmowanych przez stronę, a w konsekwencji także ich skuteczności procesowej (porównaj: postanowienie SN z dn. 8 września 1993 r., III CRN 30/93, OSNC z 1994, nr 7-8, poz. 160). Zatem, jeżeli w postępowaniu strona jest reprezentowana przez pełnomocnika, doręczenia winny być dokonywane temu pełnomocnikowi. Dyspozycja wyżej przywołanego przepisu wiąże zarówno sąd, jak i same strony, które tylko przez cofnięcie pełnomocnictwa lub jego ograniczenie albo upoważnienie określonej osoby do odbioru pism mogą uniknąć doręczenia do rąk pełnomocnika (por. postanowienie SN z dnia 15 listopada 2000 r. sygn. akt IV CKN 1373/00, LEX nr 536880).

Tym samym w sytuacji, gdy strona ustanowiła pełnomocnika to brak było podstaw prawnych do doręczania pism, w tym doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem, bezpośrednio stronie. Dokonanie doręczenia w takiej sytuacji pod adresem strony byłoby bowiem bezskuteczne w stosunku do jej pełnomocnika, a zatem bezskuteczne również procesowo (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 maja 1965 r., I PR 161/65, Biuletyn Informacyjny Sądu Najwyższego 1965/11, poz. 215; wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 sierpnia 1965 r., II PZ 37/65, LEX nr 13888).

Jak wynika z analizy akt sprawy w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji w dniu 20 czerwca 2011 r. Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych upoważnił radcę prawnego G. K. do reprezentowania Polskiej Izby Rzeczników Patentowych przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym, a także przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, wskazując w pełnomocnictwie adres do doręczeń: Polską Izbę Rzeczników Patentowych ul. M. Następnie w piśmie procesowym z dnia 30 czerwca 2011 r. pełnomocnik organu podał inny adres do korespondencji: Kancelaria Radcy Prawnego G. K. ul. K.

Skoro zatem Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych w toku postępowania nie wypowiedział pełnomocnictwa radcy prawnemu G.K., jak również nie ustanowił innej osoby do doręczeń pism, to wszelkie pisma kierowane do organu winny być doręczane jej pełnomocnikowi, nawet jeżeli o dokonanie określonej czynności wystąpiła sama strona.

W świetle powyższego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie doręczając z urzędu organowi wyrok tego Sądu z dnia 12 lipca 2011 r. wraz z uzasadnieniem winien dokonać tej czynności do rąk pełnomocnika na ostatnio wskazany przez niego adres do korespondencji, czyli Kancelaria Radcy Prawnego G.K. ul. K. Tymczasem Sąd pierwszej instancji sporną przesyłkę zaadresował na adres siedziby Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych. Czynność ta w świetle dyspozycji art. 67 § 5 P.p.s.a. jest procesowo bezskuteczna, co skutkuje nierozpoczęciem biegu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej. Termin ten rozpocznie swój bieg dopiero od momentu doręczenia odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem pełnomocnikowi organu na ostatnio wskazany przez niego adres do korespondencji, tj. na adres jego Kancelarii.

Tym samym brak było podstaw do odrzucenia skargi kasacyjnej jako wniesionej z uchybieniem terminu.

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w zw. z art. 197 § 1 i 2 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.