Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Eugeniusz Wasilewski, Sędziowie WSA Andrzej Góraj (spr.), Janusz Walawski, Protokolant spec. Marek Kozłowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lipca 2011 r. sprawy ze skargi A. K. na bezczynność Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych w przedmiocie rozpatrzenia wniosku z dnia [...] lutego 2011 r. o udostępnienie informacji publicznej 1) zobowiązuje Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych do rozpoznania wniosku A. K. z dnia [...] lutego 2011 r. o udostępnienie informacji publicznej, w terminie 14 dni od dnia doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami administracyjnymi, 2) zasądza od Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych na rzecz A. K. kwotę 338 zł (trzysta trzydzieści osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Pismem z dnia [...] lutego 2011 r. A. K. wystąpił do Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych, w trybie ustawy z dnia 06 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198 ze zm.), o udostępnienie, na nośniku komputerowym, w formacie przeznaczonym do odsłuchania i obejrzenia, następującej informacji:

– kopii nagrania z obrad [...] Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Rzeczników Patentowych, który odbył się [...] stycznia 2011 r. w W.

W odpowiedzi na przedmiotowy wniosek Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych, pismem z dnia [...] lutego 2011 r. nr [...], poinformował wnioskodawcę, że wniosek zostanie według właściwości przekazany do rąk Przewodniczącego Zjazdu.

Następnie Przewodniczący [...] Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Rzeczników Patentowych, pismem z dnia [...] marca 2011 r. nr [...], doręczonym stronie za zwrotnym potwierdzeniem odbioru w dniu 21 marca 2011 r., poinformował A. K., że na pisemny wniosek do biura PIRP otrzyma on Protokół z [...] Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Rzeczników Patentowych, który odbył się [...] stycznia 2011 r. Dodatkowo poinformowano wnioskodawcę, iż kopia nagrania przebiegu Zjazdu wraz z Protokółem Krajowego Zjazdu przechowywana jest w aktach Polskiej Izby Rzeczników Patentowych, jak również, że w związku z tym, że uczestnicy Zjazdu nie byli poinformowani o nagrywaniu przebiegu Zjazdu, rozpowszechnianie kopii nagrania Przewodniczący Zjazdu uważa za nieuzasadnine, natomiast każdy zainteresowany, wyrażający wątpliwości lub negujący treść protokołu ze Zjazdu, może się z nim zapoznać na miejscu w biurze PIRP.

Pismem z dnia [...] marca 2010 r. A. K. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych w przedmiocie rozpatrzenia wniosku z dnia [...] lutego 2011 r. o udostępnienie informacji publicznej, wnosząc o zobowiązanie Prezesa do niezwłocznego rozstrzygnięcia sprawy udostępnienia żądanej informacji publicznej oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

W odpowiedzi na przedmiotową skargę, uzupełnioną pismem z dnia 30 maja 2011 r. oraz pismem z dnia 29 czerwca 2011 r., Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, sprawowaną pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Skarga analizowana pod tym kątem zasługuje na uwzględnienie.

Wskazać należy, że ustawa z dnia 06 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej określa informację publiczną bardzo szeroko, jako każdą informację w sprawach publicznych. Zgodnie z jej art. 1 ust. 1 i art. 61 Konstytucji RP informację publiczną stanowi każda wiadomość wytworzona przez szeroko rozumiane władze publiczne oraz osoby pełniące funkcje publiczne, a także inne podmioty, które tę władzę realizują bądź gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa w zakresie tych kompetencji. Ustawa powyższa nie definiuje pojęcia sprawy publicznej. W związku z tym dla wyjaśnienia pojęcia sprawy publicznej, należy kierować się treścią art. 61 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Na prawo do informacji publicznej, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, składa się również uprawnienie do wglądu do dokumentów urzędowych, których definicja zawarta jest w art. 6 ust. 2 cytowanej ustawy. Tak więc informacją publiczną jest treść dokumentów i innych materiałów wytworzonych przez organy władzy publicznej i podmioty niebędące organami administracji publicznej, które na gruncie tej ustawy zostały zobowiązane do udostępnienia informacji, które mają walor informacji publicznej, treści wystąpień, opinii i ocen przez nie dokonywanych, niezależnie do jakiego podmiotu są one kierowane i jakiej sprawy dotyczą. Informację publiczną stanowi więc treść wszelkiego rodzaju dokumentów urzędowych, odnoszących się do organu władzy publicznej lub podmiotu niebędącego organem administracji publicznej, związanych z nimi, bądź w jakikolwiek sposób ich dotyczących. Są nią zarówno treści dokumentów i materiałów bezpośrednio przez nie wytworzonych, jak i te, których używają przy realizacji przewidzianych prawem zadań (także te, które tylko w części ich dotyczą), nawet gdy nie pochodzą wprost od nich.

Zgodnie zaś z art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności: organy władzy publicznej, organy samorządów gospodarczych i zawodowych, podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa, podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, z zastrzeżeniem ust. 2 i art. 15 ust. 2.

Udostępnienie informacji publicznej jest czynnością materialno-techniczną. Żaden przepis prawa nie nakłada na dysponenta takiej informacji obowiązku nadawania tejże czynności szczególnej formy. Ważne także przy tym jest, że dostęp do informacji publicznej realizowany jest w pierwszej kolejności przez wgląd do dokumentów urzędowych (art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy). Oznacza to, że skarżący, zainteresowany uzyskaniem dostępu do wskazanej informacji, swoje prawo do informacji publicznej może zrealizować udając się do organu w celu zapoznania się z treścią tych dokumentów lub też może to nastąpić w inny wskazany przez skarżącego sposób, choćby poprzez wydanie kserokopii dokumentów. Ostatecznie to bowiem wnioskodawca określa formę, w jakiej organ ma mu udostępnić żądaną informację. Tak więc organ administracji publicznej lub inny podmiot, o jakim mowa w art. 4 ust. 1 omawianej ustawy, rozpatrując wniosek skarżącego, mógł:

1. udostępnić żądaną informację bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku (art. 13 ust. 1),

2. powiadomić stronę w ww. terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim informacja zostanie udostępniona, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku (art. 13 ust. 2),

3. udostępnić informację zgodnie z wnioskiem - po upływie 14 dni od dnia powiadomienia wnioskodawcy o wysokości opłaty, związanej z dodatkowymi kosztami spowodowanymi wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia, które to powiadomienie winno nastąpić w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku (art. 15 ustawy),

4. odmówić udostępnienia żądanej informacji w drodze decyzji (art. 16 ust. 1 ustawy),

5. powiadomić pismem wnioskodawcę, iż żądana informacja nie ma charakteru publicznego.

Bezczynność organu na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej polega zatem na tym, że organ zobowiązany do podjęcia czynności materialno- technicznej w przedmiocie informacji publicznej, takiej czynności nie podejmuje. Innymi słowy, z bezczynnością organu w zakresie dostępu do informacji publicznej mamy do czynienia wówczas, gdy organ "milczy" wobec wniosku strony o udzielenie takiej informacji.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż jej istota sprowadzała się do oceny tego, czy wnioskodawca otrzymał odpowiedź na swój wniosek o udostępnienie informacji publicznej. W pierwszej kolejności należało więc dokonać oceny charakteru żądanej przez wnioskodawcę informacji.

Zdaniem tutejszego Sądu sporne nagranie obrad [...] Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Rzeczników Patentowych stanowi informację publiczną. Krajowy Zjazd Rzeczników Patentowych jest bowiem, w myśl art. 44 ust. 1 pkt 2 ustawy o rzecznikach patentowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 509) organem samorządu zawodowego. Zarejestrowany przebieg trwania zjazdu odnosi się więc do podmiotu, o którym mowa w art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Stąd skoro żądana informacja związana jest z treściami omawianymi na zjeździe, czyli dotyczy zasad funkcjonowania organu, o jakim mowa w wyżej powołanym przepisie, to posiada ona cechy informacji publicznej.

Wbrew twierdzeniom organu, fakt, iż Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Rzeczników Patentowych nie stanowi posiedzenia kolegialnego organu władzy publicznej pochodzącego z wyborów powszechnych, nie świadczy o tym, że kopia nagrania z obrad zjazdu nie jest informacją publiczną.

Unormowania art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz przepisów powyższej ustawy odwołujących się do tej normy prawnej, zostały wprowadzone w celu realizacji zasady wyrażonej w art. 18 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, a stanowiącej, iż posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z wyborów powszechnych są jawne i dostępne. Stąd brak wymienienia w art. 3 ust. 1 pkt 3 omawianej ustawy organów samorządu zawodowego nie może być interpretowany w ten sposób, że przebieg posiedzeń tych organów nie stanowi informacji publicznej. Powyższy przepis nie reguluje bowiem omawianej materii dostępu na posiedzenia organów samorządu zawodowego. Z treści powyższej normy prawnej nie sposób też skutecznie wywieść tezy, iż tylko posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z wyborów powszechnych, stanowią informację publiczną - a contrario, iż nagrania posiedzenia organów samorządu zawodowego taką informacją nie są. Taka interpretacja wykraczałaby bowiem poza ramy zakreślone przez ustawodawcę w analizowanym przepisie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Byłaby także sprzeczna z ratio legis przedmiotowej ustawy, jakim jest zapewnienie transparentności działania i funkcjonowania m. in. organów samorządu zawodowego. O tym zaś, że problematyka stanowiąca meritum niniejszej sprawy jest informacją publiczną, świadczy również treść art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Nadto nadmienić także należy, iż unormowanie art. 3 ust. 1 pkt 3 powyższej ustawy i przepisów jego dotyczących, zostało wprowadzone przez ustawodawcę w jednym celu - aby umożliwić dostęp do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z wyborów powszechnych osobom, którym z mocy innych aktów prawnych nie przysługuje uprawnienie do wstępu na przedmiotowe posiedzenia. Z sytuacją zbieżną do powyższej nie mamy zaś do czynienia w niniejszej sprawie. Skarżący, należąc do samorządu zawodowego rzeczników patentowych, miał prawo uczestniczyć w spornym zjeździe i z prawa tego skorzystał. Stan faktyczny niniejszej sprawy nie wyczerpuje więc przesłanek leżących u podstaw wprowadzenia zapisu art. 3 ust. 1 pkt 3 do ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Sąd administracyjny nie podziela też stanowiska organu, iż skoro przepisy prawa nie nakazują rejestracji dźwiękowej, czy wizualnej obrad zjazdu, to nagranie przebiegu takiego zjazdu nie jest informacją publiczną. Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje bowiem poruszać się w sferze faktów. Skoro więc, co jest okolicznością niesporną, obrady przedmiotowego zjazdu zostały zarejestrowane, to, ponieważ odnoszą się do funkcjonowania organu wskazanego w art. 4 ust.1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, stanowią informację publiczną.

Przechodząc do meritum niniejszej sprawy wskazać należy, iż organ popadł w bezczynność.

Analizując postępowanie organu od momentu złożenia przedmiotowego wniosku o udostępnienie informacji publicznej, w ocenie tutejszego Sądu, jawi się ono jako wadliwe. Przede wszystkim nie może uzyskać akceptacji Sądu działanie, polegające na przekazaniu żądania udostępnienia informacji innemu organowi. Omawiana ustawa nie zna bowiem takiego trybu postępowania. Organ, do którego trafia wniosek o udostępnienie informacji publicznej jest zobligowany do tego, aby ustosunkować się do niego. Tylko on jest uprawniony do tego, aby wypowiadać się co do treści merytorycznej wniosku. On bowiem został wykreowany żądaniem wnioskodawcy, na stronę postępowania administracyjnego. Nie może więc ingerować w wolę wnioskodawcy w zakresie oznaczenia organu i uchylać się od zajęcia stanowiska przekazując wniosek innemu podmiotowi. Takie działanie nie wywoła oczekiwanego przez organ skutku prawnego i nie zapewni mu ekskulpacji w postępowaniu dotyczącym bezczynności. Jeśli bowiem organ nie odpowie na wniosek, to będzie to tożsame z tym, iż popadł w bezczynność.

Stanowisko jakie organ zaprezentował w odpowiedzi na przedmiotową skargę, oraz w późniejszych pismach procesowych kierowanych do tutejszego Sądu również nie może być uznane jako udzielenie odpowiedzi na wniosek, zwalniające organ z zarzutu bezczynności. Aby bowiem można było mówić o udzieleniu odpowiedzi na wniosek, odpowiedź ta musi być jednoznacznym, stanowczym oświadczeniem. Nie może więc zawierać wewnętrznych sprzeczności.

Analizując materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie uznać należało, że organ nie udzielił odpowiedzi spełniającej powyższe kryteria. W pismach procesowych podniesione bowiem zostały dwa wykluczające się twierdzenia, a mianowicie, iż organ nie posiada żądanej informacji oraz, iż z żądaną informacją strona może się zapoznać w biurze Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych.

Skoro więc stanowisko organu wzajemnie się wyklucza, nie może być potraktowane jako skuteczne zajęcie stanowiska odnośnie wniosku strony. To zaś prowadzi do konkluzji, iż organ popadł w bezczynność.

Nawet jednakże przyjmując założenie, iż sprzeczna informacja udzielona przez organ zwalnia go z zarzutu bezczynności, to na uwypuklenie zasługuje okoliczność, iż stanowisko jakoby organ nie posiadał żądanej informacji, nie znajduje potwierdzenia w realiach niniejszej sprawy. Skoro bowiem nagranie spornego zjazdu znajduje się w biurze Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych, to tylko Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych jest władny do dysponowania tym nagraniem. Takiego uprawnienia, w chwili niniejszej, nie posiada natomiast Przewodniczący [...] Zjazdu. Zjazd nie jest przecież organem działającym permanentnie. Skoro więc, już w chwili złożenia spornego wniosku, [...] Zjazd zakończył swoje obrady, to wygasła tym samym funkcja Przewodniczącego tego Zjazdu, a więc brak było organu innego niż Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych, zdolnego do dysponowania żądanym nagraniem. Na marginesie wskazać należy, iż do konkluzji zbieżnych z wyżej przedstawionymi doszedł również sam organ, skoro w piśmie procesowym z dnia 29 czerwca 2011 r. prezentując swoje stanowisko w sprawie, ponownie zapewniał, iż skarżący może zapoznać się z żądanym nagraniem w biurze Prezesa. Należy więc przyjąć, iż gdyby istotnie organ nie był w posiadaniu żądanej informacji, nie składałby powyższych zapewnień.

Za okoliczność pozostającą bez wpływu na wyżej przedstawione konkluzje uznać należy twierdzenie Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych, iż nie posiada żądanej informacji, gdyż nie uczestniczył w spornym Zjeździe. Absencja na Zjeździe nie sprawia bowiem, iż Prezes przestał w tym czasie pełnić swoją funkcję. Nadto, niezależnie od tego, czy Prezes uczestniczył w Zjeździe, pełnił swoją funkcję w czasie, gdy prezentował stanowisko odnośnie spornego wniosku i informując skarżącego o możliwości zapoznania się z nagraniem w biurze Prezesa.

Rozstrzygając niniejszą sprawę tutejszy Sąd nie wypowiadał się co do twierdzeń zaprezentowanych przez Przewodniczącego [...] Zjazdu w odpowiedzi udzielonej skarżącemu w dniu [...] marca 2011 r. Nie jest on bowiem ani stroną niniejszego postępowania, ani też nie został wskazany przez wnioskodawcę jako adresat żądania. Jeśliby zaś organ miał wątpliwości co do tego, czy żądana informacja nie zawiera, w pewnym zakresie, treści wyłączających możliwość ich udostępnienia, z uwagi na dobra osobiste konkretnych osób, winien rozważyć możliwość odmówienia w pewnej części udzielenia żądanej informacji.

W tym stanie sprawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w oparciu o art. 149 w zw. z art. 132 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dopatrując się bezczynności po stronie organu, orzekł jak sentencji wyroku.