Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Andrzej Brzuzy, Sędziowie sędzia WSA Katarzyna Górska (sprawozdawca), sędzia WSA Jolanta Strumiłło, Protokolant specjalista Monika Rząp, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 lipca 2024 r. sprawy ze skargi M. H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Olsztynie z dnia 13 lutego 2024 r., nr SKO.53.5.2024 w przedmiocie łącznego zobowiązania pieniężnego na 2023 r. uchyla zaskarżoną decyzję

Skarga M.H. (dalej: "podatnik", "strony" lub "skarżący") dotyczy decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Olsztynie (dalej: "Kolegium" lub "SKO") utrzymującej w mocy decyzję Wójta Gminy K. (dalej: "Wójt Gminy" lub "organ I instancji") z 8 grudnia 2023 r. nr F.3123.1.1.450046.1.2023 w sprawie ustalenia łącznego zobowiązania pieniężnego na 2023 r. w kwocie 1.668 zł.

Z akt sprawy wynika, że podatnik od 23 lipca 2009 r. jest dzierżawcą działek położonych w obrębie Z., gmina K., które zostały objęte opodatkowaniem w podatku rolnym, leśnym i od nieruchomości w decyzji organu I instancji z 8 grudnia 2023 r. Podatek rolny ustalono od użytków rolnych o powierzchni 13,2731 ha, podatek leśny od lasów o powierzchni 0,9843 ha. W decyzji wymieniono też nieużytki, które podlegają zwolnieniu podatkowemu.

W odwołaniu strona zarzuciła organowi I instancji naruszenie przepisów postępowania poprzez nieprawidłowe ustalenie stanu faktycznego sprawy i błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Wskazała przy tym na pominięcie kwestii ewentualnego wpływu na wymiar podatku za 2023 r. budowy na dzierżawionych przez podatnika działkach gazociągu Polska-Litwa.

Utrzymując w mocy decyzję organu I instancji Kolegium podało, że strona w świetle art. 3 ust. 3 ustawy o podatku rolnym jest podatnikiem podatku (rolnego i od nieruchomości) od spornych gruntów, gdyż objęła je w dzierżawę na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. Wskazało, że z ustaleń organu I instancji wynika, że prace związane z budową gazociągu na działkach nr [...] obręb Z., gmina K. zostały zakończone 7 lipca 2022 r.; działki te są ograniczone w sposobie korzystania, w granicach strefy kontrolowanej gazociągu wysokiego ciśnienia o szerokości 12 m (po 6 m w obie strony od osi gazociągu), co zostało ujawnione w księdze wieczystej nieruchomości, a ponadto powyższe działki nie zostały odebrane właścicielowi, jedynie udostępnione inwestorowi na czas realizacji inwestycji tj. od 23 i 28 stycznia 2021 r. do 7 lipca 2022 r. Zdaniem Kolegium w wyniku realizacji inwestycji, polegającej na budowie gazociągu - na podstawie decyzji lokalizacyjnej Wojewody Nr [...] z [...] listopada 2017 r. oraz decyzji budowlanej Nr [...] z [...] października 2018 r. - nie nastąpiło przejście własności gruntów na rzecz Skarbu Państwa. Okoliczność ta jednoznacznie wynika z decyzji lokalizacyjnej, jak i z dodatkowych wyjaśnień Wojewody, wypisów z ewidencji gruntów i ksiąg wieczystych. Dlatego też w ocenie Kolegium organ I instancji prawidłowo uznał, że na stronie ciążył w 2023 r. obowiązek podatkowy z tytułu dzierżawy spornych nieruchomości.

Ponadto Kolegium podniosło, że dane zawarte w ewidencji gruntów mają walor dokumentu urzędowego, a w związku z tym organ podatkowy nie ma podstaw do pomijania tych danych w postępowaniu podatkowym. Natomiast podatnik kwestionując prawidłowość danych zawartych w ewidencji gruntów powinien wszcząć procedurę ich zmiany w organie prowadzącym ewidencję (starosta), gdyż organ podatkowy nie ma uprawnień do ich zmiany. Kolegium dodało, że podatek rolny ma charakter majątkowy w tym znaczeniu, że obowiązek podatkowy powstaje przez sam fakt własności (współwłasności) nieruchomości, bez względu na to, czy właściciel korzysta z niej, czy przynosi mu ona zysk, czy też na tę nieruchomość należy ponieść nakłady w celu utrzymania jej w stanie zdatnym do użytku, a także na pewnym poziomie estetycznym.

W skardze wniesiono o uchylenie decyzji Kolegium, zarzucając temu organowi naruszenie przepisów postępowania poprzez nieprawidłowe ustalenie stanu faktycznego sprawy i błędną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego. Skarżący wskazał także na nieuwzględnienie wytycznych zawartych w poprzedniej decyzji Kolegium z 24 października 2023 r. nr SKO.53.511.2023. Podniósł, że gdy informacje zawarte w ewidencji gruntów i budynków pozostają w sprzeczności z danymi rzeczywistymi, przy ustalaniu wymiaru podatku powinien decydować stan faktyczny gruntów i budynków, do którego ustalenia organ podatkowy jest zobligowany na podstawie art. 122 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.; dalej: "Op"). Skarżący ocenił, że z taką sytuacją mamy do czynienia także w niniejszej sprawie, a organ podatkowy mając świadomość zlokalizowania na działkach podatnika gazociągu wraz z infrastrukturą niezbędną do jego obsługi winien rozważyć wpływ tej budowy na dokonany wymiar podatku na 2023 r. Zdaniem skarżącego w uzasadnieniach obu wydanych w niniejszej sprawie decyzji nie analizowano takiego wpływu, co świadczy o naruszeniu w tej sprawie także art. 210 § 4 Op.

W odpowiedzi na skargę Kolegium wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje.

Skarga okazała się skuteczna, jednak nie z przyczyn w niej podanych, lecz wskutek kompleksowej oceny przez Sąd treści decyzji wydanych przez organy podatkowe w konfrontacji z aktami sprawy. Zgodnie bowiem z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935, dalej: "ppsa") sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem zawartym w § 2 tego artykułu, tj. sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności.

W rozpoznawanej sprawie wystąpiła sytuacja przewidziana w art. 134 § 1 ppsa, gdyż rozpoznając sprawę Sąd wyszedł poza granice skargi. Przyczyną uchylenia decyzji Kolegium jest bowiem niepodnoszona w skardze okoliczność błędnego uznania skarżącego za podatnika wszystkich podatków ustalonych w decyzji organu I instancji (podatek rolny, podatek leśny i podatek od nieruchomości).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 333) podatnikami tego podatku rolnego są osoby fizyczne (...) będące:

1) właścicielami gruntów, z zastrzeżeniem ust. 2;

2) posiadaczami samoistnymi gruntów;

3) użytkownikami wieczystymi gruntów;

4) posiadaczami gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:

a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego, a także jeżeli dotyczy nieruchomości znajdujących się w Zasobie, o którym mowa w art. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz. U. z 2018 r. poz. 2363 oraz z 2019 r. poz. 1309), albo

b) jest bez tytułu prawnego, z wyjątkiem gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Lasów Państwowych; w tym przypadku podatnikami są odpowiednio jednostki organizacyjne Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa i Lasów Państwowych.

W ust. 3 art. 3 ustawy o podatku rolnym przyjęto, że jeżeli grunty gospodarstwa rolnego zostały w całości lub w części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników (...), podatnikiem podatku rolnego jest dzierżawca.

Taka sytuacja wystąpiła w rozpoznawanej sprawie, bowiem skarżący nie jest właścicielem opodatkowanych gruntów, lecz dzierżawi je na podstawie umowy zawartej w myśl przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników (akta podatkowe K-64 do 66). Spełnia tym samym przesłankę uznania za podatnika podatku rolnego, zawartą w art. 3 ust. 3 ustawy o podatku rolnym. Co jednak istotne, ani w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 888 z późn. zm.), ani w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 70 z późn. zm.), chociaż podobnie zdefiniowano podatnika, to nie przewidziano takiej konstrukcji prawnej, jaka została zawarta w art. 3 ust. 3 ustawy o podatku rolnym, tj. nie wskazano dzierżawcy jako podatnika.

Dlatego nie było podstaw do ustalenia wobec skarżącego podatku leśnego oraz podatku od nieruchomości za 2023 r., a tym samym nie wystąpiły także przesłanki do wydania wobec niego łącznego zobowiązania pieniężnego na podstawie art. 6c ust. 1 ustawy o podatku rolnym i art. 6a ust. 1 ustawy o podatku leśnym.

Charakter stwierdzonego przez Sąd uchybienia (błędne ustalenie osoby podatnika) jest na tyle istotny, że stanowi podstawę do uchylenia zaskarżonej. Z uwagi na konieczność ponownego ustalenia strony podmiotowej zobowiązania podatkowego, Sąd nie rozpatrzył zarzutów dotyczących przedmiotu opodatkowania, uznając, że byłoby to przedwczesne.

Rozpatrując sprawę ponownie Kolegium zastosuje się do oceny prawnej zawartej wyroku, tj., o ile nie zostaną ustalone podstawy faktyczne i prawne do uznania, że skarżący jest podatnikiem podatku leśnego i podatku od nieruchomości - wobec skarżącego zostanie wydana decyzja jedynie w takim zakresie, w jakim spełnia on kryteria uznania za podatnika, tj. zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o podatku rolnym.

W związku z powyższym Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.a ppsa uchylił zaskarżoną decyzję.