Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Grzegorz Czerwiński po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia D. M. na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 17 listopada 2014 r., sygn. akt II SA/Łd 1078/14 wzywające do uiszczenia wpisu sądowego w sprawie ze skargi D. M. na uchwałę Rady Miejskiej w Radomsku z dnia [...] stycznia 2014 r., nr [...] w przedmiocie dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych postanawia: oddalić zażalenie

D. M. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę na uchwałę Rady Miejskiej w Radomsku z dnia [...] stycznia 2014 r., nr [...] w przedmiocie dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania odpadów oraz wysokości cen za te usługi.

Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 17 listopada 2014 r. skarżąca została wezwana do uiszczenia wpisu sądowego od skargi w kwocie 300 złotych stosownie do art. 220 § 1 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej P.p.s.a.) w związku z § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193, dalej jako rozporządzenie).

Zażalenie na powyższe zarządzenie wniosła skarżąca domagając się jego zmiany i uchylenia. W uzasadnieniu podniosła, że jako mieszkaniec miasta ma prawo do weryfikowania prawa jakie jest stanowione w jej zasięgu terytorialnym i może domagać się jego zbadania przez urzędy nadzoru. W jej ocenie właściwym do zbadania zgodności tegoż prawa jest wojewódzki sąd administracyjny. Przywołała art. 100 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 594, dalej jako ustawa o samorządzie gminnym), który jej zdaniem, zwalnia ją z opłat sądowych od podejmowanych przez nią czynności. Stwierdziła, że powołane w zarządzeniu rozporządzenie jest aktem niższego rzędu w hierarchii stosowania prawa wobec czego ustawa ma pierwszeństwo przed rozporządzeniem.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

W postępowaniu wywołanym zażaleniem na zarządzenie wzywające do uiszczenia wpisu, Naczelny Sąd Administracyjny bada jedynie prawidłowość wezwania zarówno co do samej zasady jak i wskazanej w nim wysokości kwoty koniecznej do uiszczenia.

Zasadą postępowania sądowoadministracyjnego jest, stosownie do art. 199 P.p.s.a., ponoszenie przez stronę kosztów sądowych związanych ze swym udziałem w sprawie. Tak więc podmiot wnoszący pismo wszczynające postępowanie przed sądem administracyjnym jakim jest m.in. skarga do sądu administracyjnego (art. 230 § 1 i 2) winien zgodnie z art. 214 § 1 P.p.s.a., opłacić wpis sądowy w określonej wysokości. Wysokość wpisu w zależności od charakteru skarżonego aktu lub przedmiotu sprawy określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193).

Jeżeli wnoszący skargę nie uiści wpisu Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek wniesionej skargi, jednocześnie jednak Przewodniczący wezwie wnoszącego skargę do uiszczenia wpisu we wskazanej wysokości w wyznaczonym do tego terminie. Po bezskutecznym jego upływie skargę taką Sąd odrzuci (art. 220 § 1 i 3 P.p.s.a.).

W art. 239 P.p.s.a. ustawodawca przewidział zwolnienie z mocy prawa z kosztów sądowych m.in. wpisu, określone w tym przepisie podmioty albo z uwagi na ich status np. Prokurator, albo z uwagi na zakres przedmiotowy sprawy np. z zakresu pomocy i opieki społecznej.

Zgodnie z art. 3 § 1 i § 2 pkt 5 P.p.s.a. sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej poprzez orzekanie w sprawach skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej.

Przepisy prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi można stosować do innych spraw z mocy ustaw szczególnych (art. 1 P.p.s.a.).

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym zawiera odrębne regulacje, które na zasadzie lex specjalis mogą być stosowane w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Chodzi tu w szczególności o tryb wnoszenia skargi na uchwałę w sprawie z zakresu administracji publicznej (art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Do jej wniesienia uprawniony jest każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy.

Wspomniana ustawa reguluje także zaskarżanie do sądu administracyjnego aktów nadzoru nad działalnością organów gminy. Stosowne przepisy znajdują się w Rozdziale 10 "Nadzór nad działalnością gminną" (art. 85 – art. 99). Stosownie do art. 85 i art. 86 ustawy o samorządzie gminnym nadzór nad działalnością gminną sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem i organami nadzoru są Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa. Dalsze przepisy tego rozdziału wskazują na uprawnienia organów nadzoru i organów gminy w postępowaniu nadzorczym, którego wynik może zostać zaskarżony do sądu administracyjnego - art. 98 ustawy o samorządzie gminnym. W myśl art. 98 ust. 3 i 4 do złożenia skargi uprawniona jest gmina lub związek międzygminny, których interes prawny, uprawnienie albo kompetencja zostały naruszone. Podstawą do wniesienia skargi jest uchwała lub zarządzenie organu, który podjął uchwałę lub zarządzenie albo którego dotyczy rozstrzygnięcie nadzorcze. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się odpowiednio przepisy o zaskarżaniu do sądu administracyjnego decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Zgodnie z art. 100 ustawy o samorządzie gminnym postępowanie sądowe, o którym mowa w artykułach poprzedzających, jest wolne od opłat sądowych.

Zgodnie z poglądem doktryny artykuł 239 P.p.s.a. zawierający wykaz podmiotów, które nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, nie wymienia organów gminy ani organów nadzoru nad samorządem gminnym. Artykuł 100 ustawy o samorządzie gminnym, jako przepis szczególny, deroguje jednak stosowanie przepisu ogólnego, jakim jest w tych sprawach art. 239 P.p.s.a. Z art. 100 ustawy o samorządzie gminnym wynika, że postępowanie przed sądem administracyjnym, o którym mowa w artykułach poprzedzających (art. 85 do art. 99 ustawy o samorządzie gminnym), jest wolne od opłat sądowych. Zwolnienie to nie obejmuje postępowania, o którym mowa w art. 101 i art. 101a tej ustawy. (G. Jyż, Z. Pławecki, A. Szewc Ustawa o samorządzie gminnym – Komentarz, Wydawnictwo Lex 2012, Wydanie IV).

Odnosząc powyższe do stanu niniejszej sprawy Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że zażalenie wniesione przez skarżącą jest pozbawione podstaw i jako takie podlega oddaleniu.

Z treści powyżej przewołanych przepisów ustawy o samorządzie gminnym niewątpliwie wynika, że zwolnienie od opłat, na które powołuje się skarżąca dotyczy jedynie postępowania wywołanego skargą na akt nadzoru lub uchwałę, czy zarządzenie organu gminy, gdzie podmiotami uprawnionymi do ich wniesienia są wyłącznie organy samorządu terytorialnego lub wskazane organy nadzoru. Zatem powyższe zwolnienie z opłat nie odnosi się do skarg składanych w trybie art. 101 i art. 101a ustawy o samorządzie gminnym, a do takich właśnie należy zaliczyć skargę na uchwałę Rady Miejskiej w Radomsku z dnia [...] stycznia 2014 r., nr [...] w przedmiocie dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania odpadów oraz wysokości cen za te usługi.

W konsekwencji poczynionych ustaleń NSA stwierdza, że skarga w niniejszej sprawie kwalifikuje się do skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej a tym samym stosownie do § 2 ust 1 pkt 3 rozporządzenia podlegała wpisowi w wysokości 300 zł, co prawidłowo przyjął Przewodniczący Wydziału w skarżonym zarządzeniu.

Skarżąca mylnie uznała, że jej skarga na uchwałę Rady Miejskiej w Radomsku jest skargą w ramach wykonywania czynności nadzoru. Jak wynika z przepisów ustawy o samorządzie gminnym skarżąca nie jest organem nadzoru ani organem gminy, a zatem nie korzysta ze zwolnienia od kosztów sądowych z art. 100 tej ustawy. Składając skargę w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym zobowiązana była uiścić wpis we wskazanej prawidłowo w zarządzeniu Przewodniczącego wysokości. W przeciwnym razie jej skarga podlegać będzie odrzuceniu w oparciu o art. 220 § 3 P.p.s.a.

Mając powyższe na uwadze za pozbawiony znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy należy uznać prawidłowy pogląd skarżącej, co do hierarchii źródeł prawa.

Z tych względów, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 P.p.s.a. w związku z art. 197 § 1 i 2 P.p.s.a. oraz art. 198 P.p.s.a. postanowił jak w sentencji.