Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 25 kwietnia 2018 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marzenna Kosewska Sędziowie NSA Maria Lorych-Olszanowska WSA Mirella Ławniczak (spr.) Protokolant: st. sekr. sąd. Małgorzata Błoszyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2018 roku przy udziale Prokuratora Prokuratury Regionalnej w P. Z. P. sprawy ze skargi B. B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] listopada 2017r. nr [...] w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu urządzania gier na automatach poza kasynem gry oddala skargę

Dyrektor Izby Skarbowej, decyzją z dnia 28 listopada 2017 roku, nr [...], po rozpatrzeniu odwołania B. B., od decyzji Naczelnika Urzędu Celnego w K. z dnia 02 lutego 2016 roku, nr [...], utrzymał w mocy decyzję organu I instancji o wymierzeniu kary pieniężnej w wysokości 36.000 zł z tytułu urządzania gier na automatach poza kasynem gry.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w poniższych okolicznościach.

W toku czynności kontrolnych przeprowadzonych w punkcie gier na automatach, mieszczącym się w lokalu należącym do B. B. przy ul. [...] w G. nad P., funkcjonariusze Urzędu Celnego ujawnili cztery automaty do gier z których trzy były włączone i gotowe do gry. Po przeprowadzeniu eksperymentów na trzech włączonych automatach (HOT SLOT bez numeru HOT SLOT bez numeru oraz HOT SPOT bez numeru) funkcjonariusze celni ustalili, że urządzenia oferują gry na automatach. Podczas kontroli przesłuchani zostali właściciel lokalu B. B. oraz jeden z klientów grający na automacie – R. K.. Właściciel lokalu przedłożył umowę najmu kontrolowanego lokalu zawartą z F. F. Sp. z o.o. z O.. W toku kontroli ustalono, że właścicielem automatów jest W. K.. Materiały zgromadzone w toku kontroli zostały przekazane do Urzędu Celnego w K..

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego i analizie zgromadzonego materiału dowodowego Naczelnik Urzędu Celnego w K. wymierzył B. B. karę pieniężną w kwocie 36.000 zł z tytułu urządzania gier na automatach poza kasynem gry.

Adresat decyzji skorzystał z prawa do odwołania. Zarzucając naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 ustawy o grach hazardowych wskazał, że nie odpowiadał za urządzanie gier na automatach. Podniósł, że ma wykształcenie zawodowe i nie wiedział, że zainstalowane automaty działają nielegalnie. On jest tylko właścicielem lokalu i pracował na rzecz właścicieli automatów – był jedynie pracownikiem gospodarczo-technicznym.

Dyrektor Izby Skarbowej, po rozpatrzeniu odwołania, utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Odnosząc się do zarzutów odwołania organ wyjaśnił, że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie pozwala uznać B. B. za osobę urządzającą gry na automatach poza kasynem gry, a zatem zasadnie stał się on adresatem decyzji wymierzającej karę pieniężną z tego tytułu.

Organ wskazał, że z uwagi na zagrożenia społeczne związane z działalnością hazardową ustawowym pojęciem "urządzającego gry" należy objąć każdy podmiot, który aktywnie i w sposób świadomy uczestniczy w procesie organizowania lub prowadzenia gier na automatach. Status podmiotu urządzającego gry na automatach ma nie tylko podmiot udostępniający swoje urządzenia, ale także podmiot umożliwiający grającym korzystanie z nich, nawet jeżeli stanowią one cudzą własność.

B. B. na podstawie umowy zlecenia zawartej z F. F. Sp. z o.o. wykonywał obsługę techniczno-gospodarczą lokalu, w którym znajdowały się automaty do gry. Jednocześnie, jako właściciel tego lokalu zawarł umowę najmu z F. F. Sp. z o.o. Spółka miała w lokalu prowadzić działalność handlową. W rzeczywistości w lokalu znajdowały się włączone i gotowe do gry automaty, na których urządzano nielegalne gry hazardowe. Zdaniem organu wyjaśnienia składane przez skarżącego wskazują, że w praktyce tzw. obsługa techniczno-gospodarcza polegała na wykonywaniu czynności obejmujących obsługę nielegalnego procederu urządzania gier na automatach poza kasynem gry.

B. B., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, skorzystał z prawa skargi do sądu administracyjnego. Skarżący zażądał uchylenia skarżonej decyzji w całości podnosząc zarzuty naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 2 oraz art. 89 ust. 2 pkt 2 ustawy o grach hazardowych poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, co miało istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

W uzasadnieniu skargi wskazano, że skarżący nie kwestionuje ustaleń organów, co do prawnej kwalifikacji urządzeń zainstalowanych w lokalu w czasie kontroli, jako automatów oferujących gry na automatach w rozumieniu przepisów ustawy o grach hazardowych. Wskazuje jednak, że został jedynie poinformowany przez właścicieli automatów, jak należy je włączać i wyłączać. Został również zapewniony, że automaty nie wypłacają wynagrodzeń. O tym, że są to automaty w rozumieniu ustawy o grach hazardowych skarżący dowiedział się dopiero w toku postępowania. Praca skarżącego polegała jedynie na włączaniu i wyłączaniu automatów, sprzątaniu lokalu oraz pilnowaniu, aby nieletni nie korzystali z automatów. W ocenie skarżącego czynności te nie pozwalają przypisać mu statusu podmiotu urządzającego gry na automatach poza kasynem gry. Skarżący zaznaczył, że znamię urządzania gier hazardowych wiąże się z wyposażeniem danego miejsca w urządzenia służące do prowadzenia gier hazardowych. Skarżący nie wyposażył lokalu w automaty, ani też nie organizował przedsięwzięcia od strony technicznej czy formalnej.

Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o oddalenie skargi i podtrzymał argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zaskarżona decyzja, jak i poprzedzająca ją decyzja organu I instancji, została wydana w toku postępowania przeprowadzonego w sposób zgodny z przepisami procedury ustanowionej w ustawie - Ordynacja podatkowa.

Sąd nie dopatrzył się naruszenia przepisów w zakresie gromadzenia materiału dowodowego. Ocena dowodów, jakiej dokonano w sprawie, nie wykraczała poza ramy swobodnej oceny dowodów i jako taka korzysta z ochrony przewidzianej w art. 191 Ordynacji podatkowej. Ustalenia faktyczne zostały przyjęte z poszanowaniem zasad logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego oraz poparte przekonującą argumentacją. Dowody zgromadzone w aktach sprawy potwierdzają, że gry urządzane na spornych automatach miały charakter losowy, gdyż ich wynik był nieprzewidywalny dla grającego.

Sąd przyjmuje, że na gruncie okoliczności kontrolowanej sprawy rozstrzygnięcie zapadło po ustaleniu materialnoprawnie istotnych okoliczności faktycznych oraz na podstawie ustaleń zgodnych z prawdą materialną.

Dla realizacji odpowiedzialności administracyjnej za popełnienie deliktu polegającego na urządzaniu gier na automatach poza kasynem gry, istotna jest okoliczność, że w art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy o grach hazardowych ustawodawca operuje pojęciem "urządzającego gry". Tego rodzaju zabieg służący identyfikacji sprawcy naruszenia prowadzi do wniosku, że podmiotem, wobec którego może być egzekwowana odpowiedzialność za omawiany delikt, jest każdy (osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej), kto urządza grę na automatach w niedozwolonym do tego miejscu, a więc poza kasynem gry - i to bez względu na to, czy legitymuje się koncesją na prowadzenie kasyna gry, której jak to wynika z art. 6 ust. 4 ustawy o grach hazardowych nie może uzyskać ani osoba fizyczna, ani jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, ani też osoba prawna niemająca formy spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które to spółki prawa handlowego, jako jedyne, o koncesję taką mogą się ubiegać.

Przepis art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy o grach hazardowych jest adresowany do każdego, kto w sposób w nim opisany, a więc sprzeczny z ustawą, urządza gry na automatach.

W orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się pogląd, według którego wyrażenie "urządzanie gier" należy rozumieć szeroko. Pojęcie "urządzanie gier" w języku polskim rozumiane jest jako synonim takich pojęć, jak: "utworzyć, uporządkować zagospodarować", "zorganizować, przedsięwziąć, zrobić" (Słownik poprawnej polszczyzny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994). Według zaś Słownika języka polskiego pod red. Mieczysława Szymczaka (PWN, Warszawa 1981 r.) urządzić to m.in. zorganizować jakąś imprezę, jakieś przedsięwzięcie, itp.

Z uwagi na powyższe przyjąć należy, że "urządzanie gier" obejmuje podejmowanie aktywnych działań, czynności dotyczących zorganizowania i prowadzenia przedsięwzięcia w zakresie gier hazardowych (eksploatacji automatów), w znaczeniu art. 2 ust. 3 i ust. 5 ustawy o grach hazardowych. Natomiast urządzający gry w rozumieniu art. 89 ust. 1 tej ustawy to każdy podmiot realizujący (wykonujący) te działania, czynności.

Urządzanie gier na automatach obejmuje działania polegające na zorganizowaniu i pozyskaniu odpowiedniego miejsca do zamontowania urządzenia, przystosowania go do danego rodzaju działalności, umożliwienie dostępu do takiego automatu nieograniczonej liczbie graczy, utrzymywanie automatu w stanie stałej aktywności, umożliwiającej jego sprawne funkcjonowanie, wypłacanie wygranych, związane z obsługą urządzenia czy zatrudnieniem odpowiednio przeszkolonego personelu i ewentualnie jego szkolenie.

W konsekwencji warunkiem przypisania odpowiedzialności na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy o grach hazardowych jest wykazanie, że dany podmiot aktywnie uczestniczył (podejmował działania) w procesie urządzania nielegalnych gier hazardowych, a więc podejmował określone czynności związane z procesem udostępniania automatów, w tym także z ich obsługą oraz stwarzaniem technicznych, ekonomicznych i organizacyjnych warunków umożliwiających sprawne i niezakłócone używanie urządzenia do celów związanych z komercyjnym procesem organizowania gier hazardowych (por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 22 czerwca 2016 r., I SA/Po 402/15; wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 31 maja 2015 r., II SA/Rz 1094/15; wyrok WSA w Szczecinie z dnia 3 września 2015 r., II SA/Sz 439/15, CBOSA).

Zdaniem Sądu, o takich zachowaniach stanowiących urządzanie gier na automatach można mówić w przypadku Skarżącego. Potwierdza to analiza dowodów zgromadzonych w aktach sprawy. Sąd w całości podziela ustalenia faktyczne i ocenę prawną działań skarżącego dokonana przez organy celne.

Organy trafnie przyjmują, że osobą, która współorganizowała i współprowadziła punkt gier na automatach przy ul. [...] w G. nad P. był skarżący B. B..

Z treści dokumentu opisanego jako umowa właściciela lokalu B. B. a F. F. Sp. z o.o. wynika, że najemca miał prowadzić we wskazanym lokalu działalność handlową. Czynsz najmu za cały lokal oznaczono na kwotę 200 zł. Kolejny dokument prywaty przedstawiony przez skarżącego to umowa zawarta pomiędzy F. F. Sp. z o.o. a W. K.. Z tego dokumentu wynika, że 3 mkw. powierzchni tego samego lokalu podnajęto W. K. za kwotę 300 zł w celu zainstalowania oraz użytkowania automatów do gier rozrywkowych. Skarżący przedstawił także dokument prywatny opisany jako umowa zlecenia pomiędzy B. B. a F. F. Sp. z o.o., z którego wynika, że skarżący przyjął obsługę techniczno - gospodarczą własnego lokalu.

Pozostałe dowody zgromadzone w aktach sprawy wskazują, że w rzeczywistości skarżący prowadził obsługę własnego lokalu, w którym urządzony został punkt gier na automatach poza kasynem gry. Dowody zgromadzone w aktach sprawy wskazują w szczególności, że skarżący był w posiadaniu pilotów do zdalnego wyłączania i włączania automatów, otwierał i zamykał lokal, informował grających o tym jak obsługiwać automaty, a także pilnował, aby z automatów nie korzystały osoby niepełnoletnie.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznaje, że argumentacja skargi nie koresponduje z treścią materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy administracyjnej.

Skarżący bezwątpienia był świadomy tego, że obsługuje automaty w rozumieniu ustawy o gach hazardowych, co potwierdzają jego zapewnienia o niedopuszczaniu do gry na automatach osób niepełnoletnich. Wbrew treści umowy zawartej przez skarżącego z F. F. Sp. z o.o. w lokalu nie była prowadzona działalność handlowa, lecz punkt gier na automatach poza kasynem gry, który w rzeczywistości obsługiwał B. B..

W świetle całokształtu ustalonych w sprawie okoliczności organ administracji publicznej prawidłowo uznał, że skarżący był podmiotem urządzającym gry na przedmiotowych automatach w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy o grach hazardowych.

Sąd uznaje, że przy analizie pojęcia "urządzającego gry" za miarodajny należy przyjmować punkt widzenia przeciętnego gracza (korzystającego z automatu), dla którego udostępniającym automat i organizującym możliwość gry we własnym lokalu był niewątpliwie skarżący. Za istotne prawnie należy uznawać okoliczności obiektywne, a nie subiektywne przekonanie skarżącego i ewentualny brak jego świadomości, co do nielegalności prowadzonych gier. Tego rodzaju aktywne uczestnictwo skarżącego w urządzaniu gier na automatach poza kasynem gry potwierdzają zeznania świadka – obecnego w lokalu i grającego na automacie podczas kontroli R. K..

Kara za urządzanie gier na automatach poza kasynem gry jest formą odpowiedzialności prawnej za delikt administracyjny. Natomiast odpowiedzialność za taki delikt administracyjny ma charakter obiektywny w tym sensie, że do egzoneracji tej odpowiedzialności nie prowadzi argumentacja wskazująca na wprowadzenie w błąd przez druga stronę cywilnoprawnej umowy i związany z tym brak świadomości administracyjnoprawnej nielegalności podejmowanych działań. Na gruncie odpowiedzialność za delikt administracyjny istotne jest bowiem tylko to czy skarżący faktycznie, obiektywnie, podejmował działania, które mają charakter urządzania gier na automatach poza kasynem gry.

W ocenie Sądu zarzuty naruszenia prawa materialnego nie zasługują na uwzględnienie.

W świetle całokształtu ustalonych w sprawie okoliczności organ celny prawidłowo uznał, że skarżący był podmiotem urządzającym gry na przedmiotowych automatach w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy o grach hazardowych.

Stosownie zaś do art. 89 ust. 1 ustawy o grach hazardowych karze pieniężnej podlega: urządzający gry hazardowe bez koncesji lub zezwolenia, bez dokonania zgłoszenia, lub bez wymaganej rejestracji automatu lub urządzenia do gry (pkt 1); urządzający gry na automatach poza kasynem gry (pkt 2); uczestnik w grze hazardowej urządzanej bez koncesji lub zezwolenia (pkt 3). Według postanowień art. 89 ust. 2 ustawy o grach hazardowych, wysokość kary pieniężnej wymierzanej w przypadkach, o których mowa: w ust. 1 pkt 1 - wynosi 100% przychodu uzyskanego z urządzanej gry (pkt 1); w ust. 1 pkt 2 - wynosi 12.000 zł od każdego automatu (pkt 2); w ust. 1 pkt 3 - wynosi 100% uzyskanej wygranej (pkt 3). Zgodnie z art. 90 ustawy o grach hazardowych, kary pieniężne wymierza, w drodze decyzji, naczelnik urzędu celnego, na którego obszarze działania jest urządzana gra hazardowa (ust. 1). Karę pieniężną uiszcza się w terminie 7 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna (ust. 2). W myśl zaś art. 91 powołanej ustawy, do kar pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa.

W świetle powyższego uznać trzeba, że organ celny nie naruszył przepisów prawa materialnego przez zastosowanie wobec skarżącego art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy o grach hazardowych.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2017, poz. 1369), skarga podlegała oddaleniu.