Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Leszek Kobylski, Sędziowie Sędzia WSA Iwona Owsińska - Gwiazda, Sędzia WSA Marek Wroczyński (sprawozdawca), Protokolant Referent – stażysta Aleksandra Żurek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2020 r. w Radomiu sprawy ze skargi L. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę.

Syg. akt VIII SA/Wa 801/19

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] września 2019 roku, nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. działające na podstawie art. 127 w związku z art. 17 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 2096 dalej k.p.a.) oraz art. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 570) po rozpatrzeniu odwołania L. S. od decyzji Wojewody [...] nr [...] z dnia [...] marca 2019 r. znak [...] o odmowie przyznania, L. S. prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawną matką, U. S. orzekło:

na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję Wojewody [...] nr [...] z dnia [...] marca 2019 r.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia faktyczne i ocena prawna.

Wnioskiem z dnia [...] stycznia 2018 r. L. S. wystąpiła do Prezydenta Miasta R. o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na matkę, U. S.

W związku z koniecznością zastosowania przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (z uwagi na okoliczność, że osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim z H. S. pracującym na terytorium [...]) wniosek został przekazany do organu właściwego, jakim jest Wojewoda [...].

Decyzją nr [...] z dnia [...] sierpnia 2018 r. znak [...] Wojewoda [...] odmówił L. S. przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawną matką, U. S., ur. [...] r., wskazując w uzasadnieniu rozstrzygnięcia, iż wnioskowane świadczenie nie może być przyznane, bowiem osoba, na którą wnioskowana jest pomoc, nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, a ponadto pozostaje ona w związku małżeńskim, a współmałżonek nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Decyzją nr [...] z dnia [...] grudnia 2018 r. - po rozpatrzeniu odwołania L.S. - Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. uchyliło w całości zaskarżoną decyzję Wojewody [...] z dnia [...] sierpnia 2018 r. i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji.

Decyzją nr [...] z dnia [...] marca 2019 r. znak [...] Wojewoda [...] ponownie odmówił L. S. przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawną matką, U. S., ur. [...] r., wskazując w uzasadnieniu rozstrzygnięcia, iż wnioskowane świadczenie nie może być przyznane, bowiem osoba, na którą wnioskowana jest pomoc, pozostaje w związku małżeńskim, a współmałżonek nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Odwołanie od decyzji Wojewody [...] nr [...] z dnia [...] marca 2019 r. do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. wniosła - w przepisanym terminie - L. S. Odwołująca wskazała, że stan zdrowia matki nie pozwala na jej samodzielną egzystencję, ojciec przebywa za granicą i nie podejmie się opieki nad chorą.

Rodzice pozostają w związku małżeńskim, ale w faktycznej separacji. Odwołująca wskazała, że matka nie wystąpiła o rozwód z obawy o podział majątku. Wnioskodawczyni będąca z wykształcenia [...] nie podejmuje pracy zarobkowej z uwagi na konieczność prowadzenia codziennej rehabilitacji matki oraz pomocy w czynnościach dnia codziennego.

Skład orzekający zważył, co następuje:

Przepis art. 138 k.p.a. zawiera zamknięty katalog decyzji organu odwoławczego.

Oznacza to, że organ odwoławczy nie jest uprawniony do wydania decyzji o sentencji innej niż wymienione w tym przepisie. Organ odwoławczy obowiązany jest rozpatrzyć odwołanie i wydać decyzję zgodnie z treścią art. 138 k.p.a., to jest dokonując merytorycznej i prawnej oceny zasadności zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z zasadą dwuinstancyjności organ odwoławczy obowiązany jest ponownie rozpoznać i rozstrzygnąć sprawę rozstrzygniętą decyzją organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy nie może zatem ograniczyć się jedynie do kontroli decyzji organu pierwszej instancji, a obowiązany jest ponownie rozstrzygnąć sprawę, bowiem istota administracyjnego toku instancji polega na dwukrotnym rozstrzygnięciu tej samej sprawy, nie zaś na kontroli zasadności argumentów podniesionych w stosunku do orzeczenia organu pierwszej instancji.

Przy tym zakres rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej decyzją odwoławczą wyznaczony jest zakresem rozstrzygnięcia sprawy decyzją organu pierwszej instancji.

Celem instytucji świadczenia pielęgnacyjnego jest udzielenie materialnego wsparcia osobom, które rezygnują z aktywności zawodowej, by opiekować się osobą niepełnosprawną.

Świadczenie pielęgnacyjne ma zatem zastąpić dochód, wynikający ze świadczenia pracy, której nie może podjąć osoba pielęgnująca. Zarówno osoba sprawująca opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem, jak też osoba opiekująca się innym członkiem rodziny, wobec którego obciążona jest obowiązkiem alimentacyjnym, wypełniają zobowiązanie o charakterze prawnorodzinnym, którego źródłem są przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Obydwie te kategorie osób rezygnują, w związku z realizacją tego obowiązku, z podjęcia lub kontynuowania zatrudnienia.

Materialnoprawną podstawę orzekania w niniejszej sprawie stanowiły przepisy ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 2220, dalej jako: ustawa). Warunki do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej określa art. 17 ustawy. Wyznacza on zarówno przesłanki pozytywne uprawniające do przyznania świadczenia, jak i przesłanki negatywne, niweczące to uprawnienie.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 tej ustawy świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji

z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:

1) matce albo ojcu,

2) opiekunowi faktycznemu dziecka,

3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9

czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,

4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności - jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami:

konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze

znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Nie ulega wątpliwości, że decyzja o przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego nie ma charakteru uznaniowego, a jego przyznanie uwarunkowane jest spełnieniem wszystkich przesłanek określonych w tym przepisie. Jedną z nich jest okoliczność, że osoba, nad którą sprawowana jest opieka, legitymuje się albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie z dwoma wskazaniami:

konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Ze znajdującego się w aktach sprawy orzeczenia o stopniu niepełnosprawności

wydanego przez Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w R. nr [...] z dnia [...] sierpnia 2015 r. wynika, że U. S. została zaliczona do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym, przy czym niepełnosprawność istnieje od szesnastego roku życia, a orzeczenie wydano na stałe.

W orzeczeniu tym w pkt 7 wskazano, że występuje okresowa konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, natomiast konieczność stałego współdziałania na co dzień opiekuna w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji - nie dotyczy (pkt 8).

Dodatkowo, zgodnie z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS Oddział w R. nr [...] z dnia [...] sierpnia 2013 r. wynika, że U. S. jest trwale, całkowicie niezdolna do pracy. Stosownie do orzeczenia lekarza orzecznika ZUS Oddział w R. nr [...] z dnia [...] grudnia 2017 r. U. S. jest trwale niezdolna do samodzielnej egzystencji.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostaje (przesądzona w zapadłej uprzednio

decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] grudnia 2018 r.) okoliczność, że mimo iż U. S. nie legitymuje się stricte orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, to orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydane na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pozwalają na uznanie, że U. S., matka wnioskodawczyni, jest osobą, którą - w myśl przepisów ustawy - należy zaliczyć do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Niemniej jednak okolicznością, która stała się podstawą odmownej decyzji Wojewody [...], jest pozostawanie matki wnioskodawczyni, U. S. w związku małżeńskim z osobą nieposiadającą orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zgodnie z treścią art. 17 ust. 5 pkt 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Szeroki wywód dotyczący wykładni celowościowej i systemowej art. 17 ust. 5 pkt 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych, zawarty w uprzedniej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] grudnia 2018 r. zapadłej w niniejszej sprawie Kolegium w całości podtrzymuje i podkreśla, że sądy administracyjne zajęły stanowisko, że pozostawanie w związku małżeńskim przez osobę wymagającą opieki nie powinno być uważane za przesłankę odmowy świadczenia pielęgnacyjnego w sytuacji, gdy współmałżonek tej osoby nie jest w stanie takiej opieki sprawować.

Z istoty świadczenia pielęgnacyjnego wynika, że przysługuje ono nie osobie wymagającej opieki, ale osobie, która tę opiekę sprawuje. Ma ono za zadanie przynajmniej częściowo zrekompensować wydatki ponoszone przez rodzinę w związku z koniecznością zapewnienia opieki i pielęgnacji niepełnosprawnej osobie. Stąd też pozostawanie w związku małżeńskim przez osoby wymagające opieki nie może być uważane za przesłankę odmowy prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, gdy małżonek obowiązany do sprawowania opieki nie jest obiektywnie zdolny tego obowiązku w zastępstwie współmałżonka nie mającego takiej możliwości alimentacji w dalszej kolejności (zob. wyroki: WSA z dnia 13 kwietnia 2012 r., sygn. akt II SA/Rz 121/12; WSA z dnia 11 października 2012 r., sygn. akt II SA/Bk 642/12 i z dnia 4 kwietnia 2013 r. sygn. akt II SA/Bk 987/12; WSA z dnia 8 marca 2012 r., sygn. akt IV SA/Wr 848/11; WSA z dnia 13 czerwca 2012 r., sygn. akt II SA/Po 242/12, WSA z dnia 22 stycznia 2013 r., sygn. akt II SA/Ol 1391/12, dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, powoływanej dalej w skrócie jako CBOSA).

Zdaniem Kolegium z powyższym poglądem odnoszącym się do potrzeby stosowania przy interpretacji art. 17 ust. 5 pkt 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych wykładni celowościowej i systemowej oraz prokonstytucyjnej należy się w pełni zgodzić. Wymaga jednak wyraźnego podkreślenia, że odkodowanie z powołanego wyżej przepisu prawnego słusznego znaczenia normy prawnej nie może prowadzić do wypaczenia przyjętej przez ustawodawcę reguły, wedle której fakt pozostawania przez osobę wymagającą opieki w małżeństwie z osobą o stanie zdrowia niekwalifikującym się do uzyskania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności, wyklucza z zasady możliwość przyznania świadczenia pielęgnacyjnego na rzecz krewnego.

Natomiast wbrew literalnemu brzmieniu art. 17 ust. 5 pkt 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych, sam fakt, że osoba niepełnosprawna pozostaje w związku małżeńskim, zaś jej małżonek nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, nie jest przesądzający. Istnieją bowiem sytuacje, w których pomimo pozostawania przez osobę niepełnosprawną w związku małżeńskim z osobą, która formalnie nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, możliwe byłoby przyznanie świadczenia innemu członkowi rodziny. A mianowicie byłoby to dopuszczalne wówczas, gdy

małżonek osoby niepełnosprawnej faktycznie, z przyczyn od siebie niezależnych i nie wynikających z jego woli, nie jest zdolny do sprawowania nad nią opieki,

A zatem przepis art. 17 ust. 5 pkt 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych rozumiany celowościowo umożliwia uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego osobie zobowiązanej do alimentacji niepełnosprawnego w związku ze sprawowaniem nad nią opieki, nawet jeśli niepełnosprawny pozostaje w związku małżeńskim z osobą nieposiadającą orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności, ale tylko wówczas, gdy drugi małżonek -

nielegitymujący się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności - nie może tej opieki sprawować z przyczyn obiektywnych, niezależnych od niego i od jego woli (zob. wyrok WSA z dnia 11 października 2012 r., sygn. akt II SA/Bk 642/12 i z dnia 4 kwietnia 2013 r. sygn. akt II SA/Bk 987/12, a także wyrok WSA z dnia 19 lutego 2015 r., sygn. akt IV SAAVr 924/14 i wyrok NSA z dnia 19 stycznia 2017 r., sygn. akt I OSK 1622/15). Chodzi głownie o takie sytuacje, gdy zobowiązany do sprawowania opieki współmałżonek ze względu na stan zdrowia czy wiek, sam nie jest zdolny tej opieki wykonywać, a jego sytuacja

materialna nie pozwala na zastąpienie świadczeń osobistych pomocą finansową pozwalającą na pokrycie kosztów opieki przez inną osobę. Należy bowiem mieć na uwadze, że obowiązek sprawowania opieki stanowiący element obowiązku alimentacyjnego, ze względu na który ustala się krąg podmiotów uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego (w dalszej i bliższej kolejności), nie ogranicza się wyłącznie do osobistych starań, ale może przybrać formę świadczeń pieniężnych (tak WSA w wyroku z dnia 14 czerwca 2017 r., sygn. akt II SA/Sz 494/17, Lex nr 2325241).

Z akt sprawy wynika, że U. S. pozostaje w związku małżeńskim z H. S. Małżonkowie nie tworzą wspólnego gospodarstwa domowego, są w nieformalnej separacji. U. S. pozostaje w związku małżeńskim ze względu na nieuregulowaną sytuację majątkową. Stosownie do oświadczeń znajdujących się w aktach sprawy, H. S. od 2013 r. przebywa i pracuje na terytorium [...], obecnie jest w nieformalnym związku z inną kobietą. Stosownie do oświadczenia z dnia [...] września 2018 r., H. S. nie zamierza sprawować opieki nad U. S. Stosownie do oświadczenia z dnia [...] marca 2019 r. P. H. S. zarabia [...] na godzinę brutto, a Jego utrzymanie w [...] wynosi około [...] Z załączonej do akt postępowania osoba zobowiązana do odwoławczego nieuwierzytelnionej kopii tłumaczenia decyzji Nadburmistrza Miasta [...] nr [...] z dnia [...] listopada 2017 r. wynika, że H. S. na podstawie prawa [...] posiada [...] stopień niepełnosprawności. Stopień [...] wynosi ponad [...], a zatem wnioskodawca nie posiada wskazania do karty inwalidzkiej. Tym samym należy uznać, że H. S. nie legitymuje się znacznym stopniem niepełnosprawności.

Analizując powyższą sytuację należy dojść do wniosku, że H. S. jest

zdolny sprawować opiekę nad niepełnosprawną małżonką, U. S., lecz nie czyni tego z własnej woli. Jego wiek i stan zdrowia pozwalają na wykonywanie pracy zarobkowej, wynikiem czego jego sytuacja majątkowa pozwala na zastąpienie świadczeń osobistych pomocą finansową pozwalającą na pokrycie kosztów opieki nad U. S. przez inną osobę.

Tym samym organ pierwszej instancji prawidłowo uznał, że małżonek osoby, na którą wnioskowana jest pomoc, może jej tę pomoc zapewnić.

Mając powyższe na uwadze, należało orzec jak w sentencji.

Skargę do sądu wniosła L. S.

Wnosiła o uchylenie decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego i przyznanie jej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawną matką U. S.

W uzasadnieniu skargi podnosiła, że Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] marca 2019 roku nr [...] odmówił przyznania jej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawną matką.

Następnie w wyniku złożonego odwołania SKO w W. z dnia [...] września 2019 roku nr [...] utrzymało zaskarżona decyzję w mocy.

Uważa, iż obie decyzje zostały wydane z naruszeniem art. 17 ust. 5 pkt 2 lit.a ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Argumentowała, ze od wielu lat mieszka z mamą która legitymuje się znacznym stopniem niepełnosprawności, wymaga stałej opieki i pomocy w codziennym funkcjonowaniu. Jej mama nie jest w stanie samodzielnie wykonywać podstawowych czynności, takich jak prowadzenie gospodarstwa domowego zabiegi higieniczne, pielęgnacyjne, przygotowanie i podanie posiłków, ubieranie się, a niestety stan jej zdrowia pogarsza się i pozostaje bez szans na samodzielną egzystencję. Chciałaby podkreślić, iż ze względu na trudną sytuację finansową nie są w stanie dostosować domu do potrzeb wynikających z choroby mamy. Cały swój czas poświęca opiece nad mamą i nie ma możliwości podjąć pracy zarobkowej i nie może pozostawić jej bez opieki.

Jej rodzice nadal są w związku małżeńskim ale faktycznie od wielu lat pozostają w nieformalnej separacji. Ojciec zamieszkuje poza granicami kraju (nie zna jego miejsca zamieszkania, najprawdopodobniej mieszka w [...]), nie ma z nim kontaktu, nie interesuje się stanem zdrowia mojej mamy, pozostawił je bez opieki i wsparcia finansowego.

Uważa, iż odmowa przyznania mi świadczenia pielęgnacyjnego z uwagi, iż rodzice pozostają w związku małżeńskim jest rażąco niesłuszna, krzywdząca i niesprawiedliwa. Chciałaby podkreślić, iż małżeństwo jej rodziców fizycznie nie istnieje od bardzo wielu lat. Niestety ze względu na czynniki, takie jak: stan zdrowia jej mamy, trudna sytuacja materialna (będąca następstwem kosztownego leczenia), brak kontaktu z ojcem, sprawa Ich rozwodu do tej pory nie została uregulowana. Jej zdaniem wywiązuje się ze swoich obowiązków moralnych i prawnych wobec mojej ciężko chorej mamy, co wymaga od niej rezygnacji z podjęcia pracy zarobkowej i dlatego chciałaby otrzymać odpowiednie wsparcie od państwa.

Stanowisko, iż pozostawanie w związku małżeńskim przez osoby wymagające opieki nie może być uważane za przesłankę odmowy prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, gdy małżonek obowiązany do sprawowania opieki nie jest obiektywnie zdolny tego obowiązku wypełnić, a zrealizować tę pomoc jest w stanie - w zastępstwie współmałżonka nie mającego takiej możliwości - osoba zobowiązana do alimentacji w dalszej kolejności, znajduje się w wyrokach (WSA w Rzeszowie z dnia 13 kwietnia 2012r., sygn. II SA/RZ121/12; WSAw Białymstoku z dnia 11 października 2012r, sygn. II SA/Bk 642/12 i z dnia 4 kwietnia 2013r., sygn. II SA/Bk 987/12; WSA w Wrocławiu z dnia 8 marca 2012 r. sygn. IV SA/Wr 848/11; WSA w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2012 r., sygn. II SA/Po 242/12; WSA w Olsztynie z dnia 22 stycznia 2013r., sygn, II SA/Ol 1391/12.

Biorąc powyższe pod uwagę uważa, że decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego jest sprzeczna z art. 17 ust. 5 pkt 2 lit.a ustawy o świadczeniach rodzinnych i wnosi o uchylenie jej i przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego.

W odpowiedzi na skargę organ wnosił o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2167 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta co do zasady sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, a więc polega na weryfikacji decyzji organu administracji publicznej z punktu widzenia obowiązującego prawa materialnego i procesowego.

W myśl art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.; dalej: "p.p.s.a."). Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Oznacza to, że Sąd nie może w ocenie legalności zaskarżonej decyzji ograniczać się jedynie do zarzutów sformułowanych w skardze, ale także powinien wadliwości kontrolowanego aktu podnosić z urzędu.

Kontrola legalności zaskarżonej decyzji według kryteriów wyżej powołanych pozwala uznać prawidłowość zaskarżonej decyzji.

Zasadniczym problemem, który jest przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest ocena wykładni przepisu art. 17 ust. 5 pkt 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych, w sytuacji gdy osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, a jej małżonek nie ma orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Należy zgodzić się ze skarżącą, iż wykładni przepisu art. 17 ust.5 pkt 2 lit. a) ustawy o świadczeniach rodzinnych nie można ograniczać tylko o wykładni językowej. Dokonując wykładni tego przepisu należy uwzględnić nie tylko literalne brzmienie, ale także cel dla realizacji jakiego dane rozwiązanie prawne zostało przez ustawodawcę wprowadzone. Normę prawną rekonstruuje się zawsze z całokształtu obowiązujących przepisów prawnych. Stosownie do treści art. 18 Konstytucji RP, małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej. Niewątpliwie z przepisu tego wywodzić można obowiązek dokonywania takiej wykładni, która nie stoi w sprzeczności z dobrem rodziny i małżeństwa. Negatywna przesłanka z art. 17 ust.5 pkt 2 lit.a) ( brak znacznego stopnia niepełnosprawności małżonka) rozumiana w sposób bezwzględny może wywoływać negatywne konsekwencje dla rodziny. Ten rodzaj wykładni odnosiłby i należałoby go zastosować do sytuacji gdy małżonek osoby niepełnosprawnej z przyczyn od niego niezależnych – zdrowotnych, finansowych, życiowych nie jest w stanie w jakikolwiek sposób wspomóc niepełnosprawnego w stopniu znacznym współmałżonka.

Przenosząc te rozważania na grunt tej sprawy należy zauważyć, iż sytuacja rodzinna małżonków S. jest inna. Mąż osoby wymagającej opieki H. S. od około [...] lat wyprowadził się z domu, zamieszkuje i pracuje zasadniczo na terenie [...], choć też zamieszkuje w S.. Stanowczo oświadczył, iż życie jego niepełnosprawnej żony go nie interesuje. Stan jego zdrowia nie pozwala uznać, iż jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, czy też pozbawioną środków do życia. Zgodnie z art. 23 ustawy z 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy ( DZ.U z 2019, poz. 2086). Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie. Są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Taki stan rzeczy i taka lekceważąca postawa wymagałaby od U. S. skorzystania ze swoich uprawnień jako żony.

Należałoby rozważyć sens prawnego istnienia małżeństwa gdy w chorobie została opuszczona, ewentualne zażądanie alimentów od męża. Mimo pogarszającego się stanu zdrowia U. S. z przysługujących jej uprawnień z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie skorzystała, a stanowisko, że było to z powodu stanu zdrowia, czy też sytuacji materialnej nie jest przekonywujące.

W ocenie Sądu w przedstawionej sytuacji należałoby pomoc państwa dla L. S. - osoby opiekującej się niepełnosprawną mamą poprzedzić żądaniami prawnymi, co do wsparcia od H. S. dla niepełnosprawnej żony. Nie może być takiej sytuacji, iż H. S. nie poczuwa się do swoich obowiązków jako małżonek, a te obowiązki za niego przejmuje Państwo( w postaci przyznania świadczenia pielęgnacyjnego) i on zostaje z tych obowiązków zwolniony. Tylko wyjątkowa sytuacja gdy małżonek nie może z przyczyn obiektywnie od niego niezależnych przejąć obowiązków opiekuńczych nad niepełnosprawnym małżonkiem może doprowadzić do przyznania świadczenia na rzecz członka rodziny, który zrezygnował z zatrudnienia i podjął się opieki.

Fakt przejęcia obowiązków opiekuńczych nad niepełnosprawną matką przez córkę L. S. nie jest kwestionowany, ale z drugiej strony U. S. pozostaje w związku małżeńskim z H.S., który w żadnym stopniu nie realizuje swoich małżeńskich obowiązków mimo, iż takie możliwości posiada.

Z tych też względów biorąc za podstawę art. 151 p.p.s.a. orzeczono jak na wstępie.