Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Czerwiński, Sędziowie Sędzia WSA Alina Balicka, Sędzia WSA Agnieszka Łąpieś-Rosińska (spr.), Protokolant Izabela Urbaniak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 lutego 2010 r. sprawy ze skargi P. Sp. z o.o. z siedzibą w M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] lipca 2009 r. nr [...] w przedmiocie wymierzenia opłaty za korzystanie ze środowiska z tytułu wprowadzania gazów i pyłów do powietrza - oddala skargę -

Decyzją z dnia [...] maja 2009 r. Nr [...] Marszałek Województwa [...] o wymierzył P. Sp. z o.o. z siedzibą w M. (dalej zwanej skarżącą, spółką) opłatę za I półrocze 2007 r. za korzystanie ze środowiska z tytułu wprowadzania gazów i pyłów do powietrza, której wysokość stanowi różnicę pomiędzy opłatą należną a opłatą wynikającą z wykazu przesłanego przez stronę w dniu 20 lipca 2007 r, w kwocie 74.685,00 zł i zobowiązał spółkę do wpłaty ww. kwoty wraz z odsetkami, które należy obliczyć samodzielnie na wskazane w decyzji konto. W uzasadnieniu ww. decyzji stwierdzono, że przewlekłość postępowania nie była spowodowana ani winą strony, ani organu. Do jego przedłużenia przyczyniły się bowiem dwukrotne odwołania wniesione przez S.. Niemniej wskazano, iż spółka nie składała zastrzeżeń do pozwoleń zintegrowanych, ani nie wniosła skargi na przewlekłość w rozpatrywaniu wniosku o wydanie pozwolenia zintegrowanego na podstawie art. 227 K.p.a. oraz nie wniosła odwołań od wydanych jej pozwoleń zintegrowanych. Organ wskazał ponadto, iż brak w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 ze zm. - dalej Poś) przepisów przewidujących możliwości i okoliczności odstąpienia od obowiązku ponoszenia opłat podwyższonych co oznacza, że ustawodawca ich nie przewidział i nie mogą być one wyinterpretowane. Wskazano także, iż w świetle obowiązujących przepisów bez znaczenia pozostaje okoliczność, czy korzystanie ze środowiska bez wymaganego pozwolenia wynika z winy podmiotu, niedopuszczalna jest już bowiem sama eksploatacja instalacji bez wymaganego pozwolenia, a podmiot podejmujący działania z naruszeniem tego zakazu powinien liczyć się z określonymi sankcjami administracyjnymi, tj. koniecznością ponoszenia wszystkich przysługujących jej środków prawnych, w celu uzyskania "na czas" wymaganego pozwolenia.

Od ww. decyzji spółka wniosła odwołanie zarzucając naruszenie przez organ art. 2, art. 7 i art. 9 Konstytucji RP. Podniosła, iż to organy miały obowiązek wydania pozwolenia zintegrowanego "na czas". Zatem niedopełnienie obowiązku administracyjnego było następstwem okoliczności za które spółka nie ponosi

Sygn. akt IV SA/Wa 1373/09

odpowiedzialności.

Zaskarżoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie decyzją z dnia [...] lipca 2009 r. nr [...]Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W., działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. w związku z art. 276 ust. 1, art. 281 ust. 1, art. 285 ust. 1 i ust. 2, art. 288 ust. 1 pkt 2 i art. 292 pkt 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Poś, art. 14 ustawy z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy -Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 113, poz. 954 ze zm. - dalej ustawy zmieniającej), art. 53 § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.), po rozpatrzeniu odwołania P. Sp. z o.o. z siedzibą w M. od decyzji Marszałka Województwa [...] z dnia[...] maja 2009 r., Nr [...] (znak: [...]) wymierzającej ww. stronie opłatę za I półrocze 2007 r. za korzystanie z środowiska z tytułu wprowadzenia gazów i pyłów do powietrza, której wysokość stanowi różnicę pomiędzy opłatą należną a opłatą wynikającą z wykazu przesłanego przez stronę w dniu 20 lipca 2007 r. w kwocie 74.685,00 zł i zobowiązującej do wpłaty ww. kwoty wraz z odsetkami, które należy obliczyć samodzielnie na wskazane w decyzji konto, utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. wskazało, iż okres przejściowy od Dyrektywy Europejskiej IPPC nr 96/61 AA/E z dnia 24 września 1996 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania i zmniejszania zanieczyszczeń, zgodnie z postanowieniami Traktatu Akcesyjnego, na mocy których wszystkie istniejące instalacje wymienione w pkt 13 załącznika XII do Traktatu Akcesyjnego powinny uzyskać pozwolenia zintegrowane w terminie do 30 października 2007 r. dotyczy czasu na uzyskanie zgodności z wymogami BAT, nie przedłuża natomiast czasu na uzyskanie pozwolenia zintegrowanego, który to termin jest określony w przepisach krajowych - Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 26 września 2003 r. w sprawie późniejszych terminów do uzyskania pozwolenia zintegrowanego (Dz. U. nr 177, poz. 1736). Zgodnie z pkt 1 załącznika do ww. Rozporządzenia, ostateczny termin na uzyskanie pozwolenia zintegrowanego dla instalacji, której użytkowanie rozpoczęto przed dniem 31 października 2000 r., upływał

Sygn. akt IV SA/Wa 1373/09

z dniem 31 grudnia 2006 r. Organ II instancji wskazał, iż od dnia 7 marca 2007 r., spółka ponownie uruchomiła zakład produkcyjny, co oznacza, iż spółka świadomie, nie mając ostatecznej decyzji - pozwolenia zintegrowanego - prowadziła, niezgodnie z prawem, produkcję w zakładzie, SKO wskazało ponadto, iż spółka nie wniosła zażaleń na bezczynność organów, które właściwe były do wydania jej pozwolenia zintegrowanego. Organ II instancji wskazał, iż w związku z powyższym spółka jest zobowiązana - na podstawie art. 276 ust. 1 ustawy Poś - do uiszczenia opłaty podwyższonej za okres, w którym nie posiadała pozwolenia zintegrowanego.

Pismem z dnia 11 sierpnia 2009 r. P. Sp. z o.o. skierowała do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na powyższą decyzję wnosząc o jej uchylenie oraz uchylenie poprzedzającej ją decyzji Marszałka Województwa [...] z dnia [...] maja 2009 r. i skierowanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. Zaskarżonym decyzjom skarżąca zarzuciła naruszenie:

1. art. 7, art. 8 i art. 10 K.p.a. poprzez:

nie podjęcie wszelkich kroków niezbędnych do ustalenia faktycznych i prawnych

okoliczności przedmiotowej sprawy;

nie zapewnienie skarżącej czynnego udziału w postępowaniu wobec nie ustalenia

wszystkich okoliczności, jakie miały istotny wpływ na działania przedsiębiorstwa

skarżącej, a w szczególności nie odniesienia się do działania organu administracji

publicznej polegającego na naruszeniu przez organ przepisów art. 35 i art. 36 K.p.a.

oraz nie odniesienie się do zmienności poglądów prawnych organu, wyrażających się w

odmienności decyzji, wydanych na tle takich samych stanów faktycznych,

ze wskazaniem tej samej podstawy prawnej decyzji i bez bliższego uzasadnienia

przedstawionego w decyzji stanowiska, co stanowi naruszenie zasady zaufania

obywateli do organów państwa;

2. art. 2, art. 22 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji poprzez zastosowanie w podstawie

prawnej zaskarżonych decyzji art. 276 ust. 1, art. 285 ust. 1 i 2, art. 288 ust. 1 pkt 2 i art.

292 pkt 1 ustawy Poś, art. 14 ustawy zmieniającej i art. 53 § 4 Ordynacji podatkowej w

sytuacji, w której z uwagi na opieszałość i zawinione błędy organu skarżący został

zmuszony do prowadzenia procesu produkcji, pomimo braku prawomocnej decyzji

Sygn. akt IV SA/Wa 1373/09

o udzieleniu pozwolenia zintegrowanego.

Ponadto skarżąca wniosła o skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego dotyczącego zgodności przepisu art. 276 ust. 1 w związku z art. 282 i art. 292 ustawy Poś z przepisami:

art. 2, art. 22 oraz art. 32 Konstytucji, w takim zakresie, w jakim nie przewiduje

możliwości odstąpienia przez organ od wymierzenia podwyższonej opłaty za korzystanie

ze środowiska w przypadku nie załatwienia przez organ administracji państwowej w

terminie przewidzianym w art. 35 k.p.a. sprawy udzielenia pozwolenia zintegrowanego,

w tym także z powodu wydania decyzji udzielającej pozwolenia z merytorycznymi

wadami;

Dyrektywy Rady 96/61/WE z 24 września 1996 r. dotyczącej zintegrowanego

zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli, która nie przewiduje nakładania

podwyższonych opłat ani kar administracyjnych w przypadku nie załatwienia, przez

organ administracji państwowej w terminie określonym w przepisach krajowych, sprawy

udzielenia pozwolenia zintegrowanego.

W uzasadnieniu skargi skarżąca podniosła, iż Marszałek Województwa [...] wykonując zalecenia SKO, zawarte w decyzjach z dnia [...] marca 2009 r., sygn. akt [...], sygn. akt [...] oraz sygn. akt [...] zataił okoliczności, świadczące o poważnym naruszeniu przez tenże organ

I instancji przepisów art. 7, art. 8 i art. 10 K.p.a. w postępowaniu o udzielenie pozwolenia

zintegrowanego - co spowodowało, ze skarżący miał dwie możliwości:

1. nie podejmować produkcji, przerwanej w grudniu 2006 r. i najpóźniej w połowie

kwietnia 2007 r. zlikwidować przedsiębiorstwo, zatrudniające na umowę o pracę 152

pracowników;

2. podjąć i prowadzić produkcję, pomimo nieostatecznych i nieprawomocnych decyzji o

udzieleniu pozwolenia zintegrowanego.

Skarżąca podniosła, iż z dniem 6 marca 2007 r. - tj. z dniem otrzymania nieprawomocnej decyzji o udzieleniu pozwolenia zintegrowanego uruchomiła jeden piec do produkcji keramzytu, bowiem zapasy kruszywa keramzytowego na ten dzień wynosiły niewiele ponad 20.000 m3., a w kwietniu zmuszona była uruchomić drugi piec, bo w przeciwnym razie należałoby przystąpić do likwidacji przedsiębiorstwa. Wskazała

Sygn. akt IV SA/Wa 1373/09

nadto, iż nawet w przypadku wygospodarowania środków na wypłaty wynagrodzeń i odpraw dla pracowników ze sprzedaży części środków trwałych, spółka również musiałaby zostać zlikwidowana, bowiem bez względu na to, czy kruszywo byłoby produkowane czy nie, spółka obowiązana była odprowadzać należności publiczne, w tym podatek od nieruchomości w wysokości 438.649 zł rocznie w ratach miesięcznych, opłaty za użytkowanie wieczyste gruntu w wysokości ponad 83.000 zł rocznie jednorazowo do dnia 31 marca każdego roku. Dodała iż z tytułu pozwolenia wodno -prawnego zakład ponosi opłaty w wysokości ponad 2.000 zł rocznie, za wody opadowe w wysokości około 11.000 zł rocznie, a za odprowadzanie ścieków przemysłowych i socjalnych opłaty w wysokości 93.000 zł rocznie - wszystkie płatne w ratach miesięcznych. Skarżąca wskazała także, iż likwidacja zakładu obciążyłaby dodatkowo budżet państwa na rok wypłatą zasiłków dla bezrobotnych oraz kosztami ubezpieczenia zdrowotnego, bowiem większość załogi to pracownicy z ponad 10 - letnim stażem.

W uzasadnieniu skargi skarżąca przypomniała ponadto stan faktyczny toczącego się w przedmiotowej sprawie postępowania administracyjnego.

Skarżąca podniosła także iż wydane w stosunku do niej decyzje nakładające obowiązek wniesienia podwyższonej opłaty za korzystanie ze środowiska z tytułu wprowadzenia gazów i pyłów do powietrza w sytuacji przewlekłego prowadzenia postępowania o wydanie pozwolenia zintegrowanego, popełnionych przez organy błędów i naruszeń przepisów K.p.a. jest - w jej ocenie - nadużyciem prawa a faktycznie ukaraniem jej za nieprawidłowości i błędy popełnione przez organ.

Skarżąca dała również wyraz swoim wątpliwościom, czy prawidłowym działaniem było dopuszczenie przez organ administracji jako strony postępowania stowarzyszenia [...] Organ dopuszczający stowarzyszenie do udziału w sprawie na prawach strony nie zażądał bowiem od stowarzyszenia określenia, czy chce ono reprezentować w sprawie interes prawny czy też faktyczny, czyj i jaki.

Skarżąca wskazał ponadto, iż zarówno organ I instancji jak i II instancji w zaskarżonych decyzjach nie zajęły stanowiska, czy interes społeczny utrzymania miejsc pracy dla 152 osób nie jest interesem ważniejszym niż domniemania, oceny i przypuszczenia wyrażane przez stowarzyszenie [...]

Odnosząc się do uzasadnienia wniosku o skierowanie przez Sąd pytania

Sygn. akt IV SA/Wa 1373/09

prawnego do Trybunału Konstytucyjnego, skarżąca podniosła, iż w ustawie z dnia 27 kwietnia 1991 r. o ochronie środowiska zrealizowano wszystkie zalecenia Dyrektywy Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotyczącej zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli. Wskazała, iż dyrektywa ta, nie zawiera postanowień przewidujących kary finansowe, nakładane na przedsiębiorców, w przypadku braku stosownych pozwoleń na prowadzenie działalności, w toku której powstają zanieczyszczenia, jeżeli przyczyną takiego braku są m. In. skargi, składane przez organizacje pozarządowe na wadliwe decyzje, wydane przez organy władzy publicznej. Podniosła, iż skoro zgodnie z postanowieniami dyrektywy dopuszczone zostały do udziału w charakterze strony organizacje pozarządowe, ustawodawca powinien przewidzieć sytuację, w których działania takiej organizacji będą działaniami na szkodę innej grupy społecznej i przewidzieć mechanizmy, zapobiegające tego rodzaju zjawiskom. Dodała nadto, iż z treści orzeczeń sądów administracyjnych wynika rozbieżność w ocenie, czy obowiązek podwyższonych opłat jest obowiązkiem obligatoryjnym czy też fakultatywnym.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. wniosło o oddalenie skargi podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie podlega uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej, przy czym w świetle przepisu § 2 powołanego artykułu, kontrola ta jest sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Ponadto, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak, związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. zwana dalej p.p.s.a.).

Sygn. akt IV SA/Wa 1373/09

Oceniając zaskarżoną decyzję w oparciu o wskazane kryteria, orzekający w niniejszej sprawie Sąd doszedł do przekonania, iż decyzja nie narusza prawa. Przedmiotem skargi jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] lipca 2009 r. utrzymująca w mocy decyzję Marszałka Województwa [...] z dnia [...] maja 2009 r., Nr [...] (znak: [...]) wymierzającej ww. stronie opłatę za I półrocze 2007 r. za korzystanie z środowiska z tytułu wprowadzenia gazów i pyłów do powietrza, której wysokość stanowi różnicę pomiędzy opłatą należną a opłatą wynikającą z wykazu przesłanego przez stronę w dniu 20 lipca 2007 r., w kwocie 74.685,00 zł i zobowiązującej do wpłaty ww. kwoty wraz z odsetkami.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowił art. 276 ust.1 ustawy Prawo ochrony środowiska, zgodnie z którym podmiot korzystający ze środowiska bez uzyskania wymaganego pozwolenia lub innej decyzji ponosi opłatę podwyższoną za korzystanie ze środowiska. Stosownie do treści art. 288 ust.1 pkt 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, jeżeli podmiot korzystający ze środowiska zamieścił w wykazie zawierającym informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat informacje lub dane nasuwające zastrzeżenia - marszałek województwa wymierza, w drodze decyzji, na podstawie własnych ustaleń lub wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, opłatę w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy opłatą należną, a wynikającą z wykazu.

Mając na uwadze ustalony w sprawie stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy orzekając w niniejszej sprawie Sąd doszedł od przekonania, iż organy administracji prawidłowo uznały, iż skarżąca spółka w I półroczu 2007r. korzystała ze środowiska wprowadzając gazy i pyły do powietrza z instalacji bez wymaganego prawem pozwolenia zintegrowanego.

Termin uzyskania pozwolenia zintegrowanego na użytkowanie instalacji użytkowanej przez Skarżącą określony został w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 września 2003 r. w sprawie późniejszych terminów do uzyskania pozwolenia zintegrowanego (Dz. U. Nr 177, poz. 1736 - utrata mocy obowiązującej na skutek wygaśnięcia z dniem 30 kwietnia 2007 r.). Stosownie do treści pkt 1 załącznika ostateczny termin na uzyskanie pozwolenia zintegrowanego dla w/w instalacji, której

Sygn. akt IV SA/Wa 1373/09

użytkowanie rozpoczęto przed dniem 31 października 2000 r., minął w dniu 31 grudnia 2006 r.

Jak wynika z akt administracyjnych i co jest bezsporne spółka w I półroczu 2007r. pozwolenia nie posiadała.

Zauważyć, w tym miejscu należy, iż pkt 13 załącznika XII do Traktatu Akcesyjnego nie przedłużał czasu na uzyskanie pozwolenia zintegrowanego, lecz stanowił, iż instalacje wymienione w w/w załączniku do Traktatu Akcesyjnego nie otrzymały derogacji na uzyskanie pozwolenia zintegrowanego lecz na dostosowanie się do wymagań wynikających z BAT pod warunkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego w określonym w prawie terminie. Okres przejściowy dotyczy więc wydłużenia czasu na uzyskanie zgodności z wymogami BAT, nie przedłużał natomiast czasu do uzyskania pozwolenia zintegrowanego. Termin określony natomiast został w przepisach krajowych - rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 września 2003 r. w sprawie późniejszych terminów do uzyskania pozwolenia zintegrowanego.

Na uwzględnienie nie zasługuje również zarzut spółki, iż przy ustalaniu wysokości opłaty podwyższonej organ powinien wziąć pod uwagę okoliczności dotyczące jego uzyskania w szczególności fakt, iż skarżąca spółka nie ponosi winy za brak uzyskania pozwolenia w terminie. Przedłużające się postępowanie administracyjne było wynikiem m.in. odwołań składanych przez dopuszczone do udziału w sprawie Stowarzyszenie. W ocenie Sądu treść przepisu art. 276 ust. 1 jest jednoznaczna i stanowi, że podmiot, korzystający ze środowiska bez wymaganego pozwolenia lub innej decyzji ponosi opłatę podwyższoną. Przepis ten w ocenie Sądu nie uzależnia obowiązku ponoszenia podwyższonych opłat od ustalenia z jakich przyczyn podmiot korzystający ze środowiska bez pozwolenia nie posiadał takiego pozwolenia. Nie budzi wątpliwości, iż postępowanie w sprawie uzyskania pozwolenia zintegrowanego jest procedurą złożoną i tak było w przypadku postępowania dotyczącego Skarżącej Spółki, złożenie zaś wniosku odpowiednio wcześniej niewątpliwie zwiększa szansę na uzyskanie pozwolenia w terminie. Spółka z wnioskiem o wydanie pozwolenia zintegrowanego wystąpiła w dniu 9 listopada 2006r., w sytuacji gdy termin jego uzyskania upływał z dniem 31 grudnia 2007r.

Zdaniem Sądu na aprobatę zasługuje stanowisko wyrażone w zaskarżonej

Sygn. akt IV SA/Wa 1373/09

decyzji, iż Strona skarżąca może dochodzi stosownego odszkodowania przed sądem powszechnym po uprzednim wykazaniu iż poniosła szkodę na skutek zawinionego działania organów administracji publicznej.

W świetle powyższego Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku strony Skarżącej o skierowanie pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego. Dlatego też Sąd działając na podstawie art.151 p.p.s.a. oddalił skargę.

/■"