Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk po rozpoznaniu w dniu 25 października 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia [...] z o.o. z siedzibą w G. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 sierpnia 2013 r., sygn. akt IV SA/Wa 2821/12 zawieszające postępowanie w sprawie ze skargi [...] z o.o. z siedzibą w G. na decyzję Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia [...] października 2012 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia lokalizacji przedsięwzięcia Euro 2012 postanawia uchylić zaskarżone postanowienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 1 sierpnia 2013 r., sygn. akt IV SA/Wa 2821/12 zawiesił postępowanie w sprawie ze skargi [...] z o.o. z siedzibą w G. na decyzję Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia [...] października 2012 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia lokalizacji przedsięwzięcia Euro 2012.

W uzasadnieniu powyższego postanowienia Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z treścią art. 124 § 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, dalej powoływanej jako p.p.s.a. Sąd zawiesza postępowanie z urzędu w przypadku, o którym mowa w art. 56 p.p.s.a. Przepis art. 56 p.p.s.a. stanowi zaś, że w razie wniesienia skargi do sądu po wszczęciu postępowania administracyjnego w celu zmiany, uchylenia, stwierdzenia nieważności aktu lub wznowienia postępowania, postępowanie sądowe podlega zawieszeniu.

Sąd stwierdził, że w niniejszej sprawie przesłanką uzasadniającą zawieszenie postępowania sądowoadministracyjnego jest postępowanie nieważnościowe dotyczące decyzji o ustaleniu lokalizacji przedsięwzięcia EURO 2012 zainicjowane wnioskiem osób fizycznych. Sąd wskazał, że przed złożeniem skargi do sądu administracyjnego na decyzję utrzymującą w mocy decyzję o ustaleniu przedsięwzięcia EURO 2012, co miało miejsce w dniu [...] listopada 2012 r., dnia [...] czerwca 2012 r. inne podmioty (tj. A. W. i G. W.) złożyły wniosek o stwierdzenie nieważności omawianej decyzji lokalizacyjnej. Na skutek rozpoznania tego wniosku zostało wydane postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania nieważnościowego ze względu na brak interesu prawnego po stronie osób wnioskujących. Postanowienie to nie jest ostateczne, bowiem zostało zaskarżone w administracyjnym toku instancji.

Sąd wskazał, że formalna odmowa wszczęcia postępowania nieważnościowego poprzez wydanie postanowienia na podstawie art. 61 a k.p.a. nie uniemożliwia zastosowania art. 56 p.p.s.a. W ocenie Sądu złożenie wniosku o stwierdzenie nieważności powoduje, że prowadzone są czynności, które mogą wpłynąć na treść decyzji, która jest obecnie przedmiotem skargi rozpatrywanej przez sąd administracyjny. Sąd wskazał, że wszak formalnie został ten wniosek załatwiony poprzez odmowę wszczęcia postępowania, niemniej jednak dopóty postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania nieważnościowego nie będzie ostateczne, sprawa jest w toku, co oznacza, że postanowienie o odmowie wszczęcia może zostać uchylone. Są wskazał, że jeżeli istnieje potencjalna możliwość, jak ma to miejsce na obecnym etapie postępowania nadzorczego, prowadzenia postępowania, którego przedmiotem jest decyzja lokalizacyjna EURO 2012 wypełnione zostają znamiona przepisu art. 56 p.p.s.a. Jako wystarczające dla zrealizowania tej normy jest złożenie wniosku o wszczęcie postępowania.

Sąd wskazał też, że należy mieć na względzie, że przepis art. 36 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 (Dz. U. nr 173, poz. 1219 z późn. zm.) stanowi, że w zasadzie jako dopuszczalną formę uwzględnienia skargi stanowi możliwość stwierdzenia, że decyzja narusza prawo z przyczyn wskazanych w art. 145 lub 156 K.p.a. (ust. 2 i 3 art. 36). Tym samym nie jest to taki sam skutek, o jakim mowa jest w art. 56 p.p.s.a. Nie mniej należy przyjąć wykładnię celowościową, bowiem literalne brzmienie tego przepisu nie uwzględnia szczególnego przypadku jakim było ujęcie normatywne przedsięwzięcia turniej EURO 2012, co nie zmienia faktu, iż art. 56 p.p.s.a. ma zapobiec sytuacji równoległego prowadzenia postępowań mogących zakończyć się takim samym rozstrzygnięciem.

W zażaleniu na powyższe postanowienie działająca za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika [...] z o.o. w G. zarzuciła Sądowi I instancji:

- naruszenie art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, tj. prawa do sądu skarżącej, wskutek zawieszenia postępowania sądowego z uwagi na złożenie wniosku o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji administracyjnej przez inny podmiot i to w sytuacji, gdy wnioski skargi skarżącej w niniejszej sprawie zawierają także wniosek o stwierdzenie nieważności tej samej decyzji, ponadto w sytuacji, gdy argumenty dotyczące istnienia przesłanek nieważności decyzji były podnoszone przez skarżącą na etapie postępowania przedsądowego i nie zostały uwzględnione przez organy I i II instancji,

- naruszenie art. 56 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. z 2012 r. Nr 270) poprzez przyjęcie, że wszczęcie postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji następuje w dacie złożenia wniosku w tej sprawie, a przy tym niezależnie od tego czy obarczony on jest brakami formalnymi czy też nie, bez uwzględnienia, że wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wymaga uprzedniej kontroli organu administracji, czy zachodzą przesłanki formalnoprawne warunkujące jego dopuszczalność,

- oparcie ustaleń faktycznych w zakresie daty złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody Pomorskiego z dnia [...].01.2012 r., znak [...] na twierdzeniach organu i uczestnika [...] S.A., bez zbadania akt sprawy z wniosku A. W. i G.W., co mogło mieć wpływ na wynik postępowania.

Skarżąca wskazała, że w jej ocenie wniesienie przez stronę żądania wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji nie powoduje automatycznie skutku przewidzianego w art. 61 § 1 k.p.a. Nie zgodziła się ze stanowiskiem Sądu I instancji, że w sprawie wystarczające było złożenie wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji by uznać, że została zrealizowana przesłanka wszczęcia postępowania z art. 56 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Podzieliła w tym zakresie stanowisko wyrażone w wyroku WSA w Warszawie z dnia 30 maja 2011 r., sygn. akt II SA/Wa 787/11. Skarżąca podniosła następnie, że Sąd I instancji nie zbadał, w jakiej dacie wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej został skutecznie wniesiony, co mogło mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Wskazała, że z akt niniejszej sprawy wynika chociażby, że po wydaniu decyzji przez organ II instancji do podmiotów, które wniosły o stwierdzenie nieważności organu I instancji zwrócono się z wezwaniem, czy podtrzymują złożony wniosek. W sprawie nie wyjaśniono, w jakich datach czynności te miały miejsce. W ocenie skarżącej zachodzi uzasadniona wątpliwość, czy w tej sytuacji datą złożenia wniosku nie było zajęcie stanowiska przez wnioskodawców w następstwie tego wezwania. Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 124 § 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – zwanej p.p.s.a., Sąd zawiesza z urzędu postępowanie, w przypadku o którym mowa w art. 56 p.p.s.a. Przepis art. 56 p.p.s.a. stanowi, iż postępowanie sądowe podlega zawieszeniu w przypadku wniesienia skargi do sądu po wszczęciu postępowania administracyjnego w celu zmiany, uchylenia, stwierdzenia nieważności aktu lub wznowienia postępowania.

Stosownie zatem do art. 124 § 1 pkt 6 w zw. z art. 56 p.p.s.a., Sąd z urzędu zobowiązany jest zawiesić postępowanie w przypadku, gdy przed wniesieniem skargi do sądu, co do zaskarżonego aktu wszczęte zostało nadzwyczajne postępowanie administracyjne.

Sąd I instancji stwierdził, że formalna odmowa wszczęcia postępowania nieważnościowego poprzez wydanie postanowienia na podstawie art. 61a k.p.a. nie uniemożliwia zastosowania art. 56 p.p.s.a. NSA w składzie orzekającym prezentuje odmienny pogląd w powyższym zakresie. Wskazać należy, że postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu (art. 157 § 2 k.p.a.). Przy tym nie ma tu zastosowania ogólna reguła wyrażona w art. 61 § 3 k.p.a., że datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organom administracji publicznej, ponieważ wszczęcie tego postępowania wymaga uprzedniej kontroli ze strony organu administracji, czy zachodzą przesłanki formalnoprawne warunkujące jego dopuszczalność (tak w zażaleniu oraz w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 lipca 2001 r., sygn. akt I SA 349/00 i z 7 stycznia 2003 r., sygn. akt I SA 2128/02 i wyroku WSA w Warszawie z dnia 30.05.2011 r., sygn. akt II SA/Wa 787/11). Wszczęcie postępowania na wniosek strony może nastąpić wówczas, gdy: 1) zawarte we wniosku żądanie dotyczy sprawy indywidualnej załatwianej w drodze decyzji; 2) wniosek został złożony przez osobę będącą stroną w rozumieniu art. 28 k.p.a.; 3) wniosek odpowiada wymaganym warunkom formalnym i procesowym; 4) organ, do którego wniesiono podanie, jest właściwy w sprawie. Spełnienie powyższych przesłanek jest przedmiotem oceny przez organ administracji publicznej, do którego wniesiono żądanie. W konsekwencji należy przyjąć, że w tych przypadkach, w których spełnione zostały wyżej wymienione przesłanki dotyczące sprawy będącej przedmiotem żądania, osoby wnoszącej żądanie, pisma zawierającego żądanie i organu, do którego pismo zostało wniesione, postępowanie zostanie wszczęte na wniosek strony z dniem doręczenia żądania organowi administracji publicznej. Postępowanie na wniosek strony wszczyna się bowiem z dniem doręczenia żądania strony organowi, co należy rozumieć w ten sposób, że skutek taki powstaje po stwierdzeniu przez organ administracji publicznej istnienia w sprawie powyższych przesłanek albo po stwierdzeniu przez organ, że strona uzupełniła braki formalne i procesowe wniosku (patrz A. Wróbel, Komentarz aktualizowany do art. 61(a) Kodeksu postępowania administracyjnego, SIP Lex). Mając na uwadze powyższe wywody oraz okoliczność, iż w sprawie trwa weryfikacja w drodze zażalenia kwestii legitymacji procesowej A. W. i G.W. do złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji stwierdzić należy, że nie ziściły się przesłanki do zastosowania regulacji art. 124 § 1 pkt 6 p.p.s.a., bowiem nie doszło do wszczęcia postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w rozumieniu przepisu art. 56 p.p.s.a.

W takim stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny postanowił jak w sentencji na mocy art. 185 § 1 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a.