Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Małgorzata Dałkowska-Szary po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia S. z siedzibą w G. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 marca 2014 r., sygn. akt IV SA/Wa 2821/12 oddalające wniosek o wyłączenie sędziów w sprawie ze skargi P.Sp. z o.o. z siedzibą w G. na decyzję Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia [...] października 2012 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia lokalizacji przedsięwzięcia [...] postanawia: oddalić zażalenie.

Na rozprawie w dniu 27 lutego 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie dopuścił Stowarzyszenie S. z siedzibą w G. w charakterze uczestnika postępowania do udziału w sprawie ze skargi P. sp. z o.o. z siedzibą w G. na decyzję Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia [...] października 2012 r. w przedmiocie ustalenia lokalizacji przedsięwzięcia [...]

Następnie pełnomocnik Stowarzyszenia wniósł o wyłączenie składu sędziowskiego w osobach Anny Szymańskiej, Magdaleny Durzyńskiej, Anny Falkiewicz – Kluj od orzekania w niniejszej sprawie. Uzupełniając powyższy wniosek pismem z dnia 28 lutego 2014 r. Stowarzyszenie wskazało, że wniosek o wyłączenie sędziów uzasadnia przebieg rozprawy a dowody na poparcie wniosku znajdują się w protokole rozprawy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, postanowieniem z dnia 19 marca 2014 r., sygn. akt IV SA/Wa 2821/12, oddalił powyższy wniosek.

W uzasadnieniu powyższego orzeczenia Sąd podniósł, że sędziowie, których wyłączenia od orzekania żąda Stowarzyszenie, złożyli do akt sprawy oświadczenia świadczące o braku zachodzenia przesłanek określonych zarówno w art. 18 p.p.s.a. jak i art. w 19 p.p.s.a., które powodowałyby konieczność wyłączenia ich od orzekania w tej sprawie. Biorąc pod uwagę złożone oświadczenia sędziów i podane we wniosku o ich wyłączenie okoliczności Sąd stwierdził, że jest on całkowicie niezasadny i podkreślił, że miał on jedynie na celu przedłużenie toczącego się postępowania. Stowarzyszenie nie uzasadniło bowiem w żaden racjonalny sposób powodów wyłączenia. Sąd wskazał przy tym, że zapoznał się też z protokołem rozprawy z dnia 27 lutego 2014 r. Stwierdził, że jego celem była jedynie poprawa sytuacji procesowej uczestnika postępowania nie mająca nic wspólnego z obiektywizmem sędziów orzekających w tej sprawie. W ocenie Sądu, do okoliczności uzasadniających wniosek nie można zaliczyć niezadowolenia którejkolwiek ze stron ze sposobu prowadzenia posiedzenia sądowego. Ponadto autorytet moralny sędziów przemawia za wiarygodnością złożonych przez nich oświadczeń.

Zażaleniem Stowarzyszenie S. z siedzibą w G. zaskarżyło powyższe postanowienie w całości zarzucając mu:

1. zaniechanie rozważenia wszystkich okoliczności sprawy, poprzez rozstrzygnięcie wniosku przed rozpoznaniem wniosku o sprostowanie protokołu rozprawy, na której wniosek o wyłączenie sędziów został złożony, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia polegającym na wadliwej ocenie bezstronności sędziów Anny Szymańskiej, Magdaleny Durzyńskiej oraz Anny Falkiewicz-Kluj;

2. naruszenie art. 19 p.p.s.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na jego niezastosowaniu, pomimo istnienia przesłanek do zastosowania w postaci uzasadnionych wątpliwości co do bezstronności sędziów.

Z uwagi na powyższe wniesiono o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu zażalenia podniesiono, że protokół nie uwzględniał rzeczywistego przebiegu rozprawy w związku z czym złożono wniosek o jego sprostowanie. W ocenie skarżącego Stowarzyszenia jedynie protokół oddający tok poszczególnych czynności podjętych na sali rozpraw może stanowić podstawę do rozstrzygania wniosku o wyłączenie sędziego. Z tych względów zaskarżone postanowienie należy uznać za przedwczesne.

Odnośnie drugiego z zarzutów wskazano, że brak uwzględnienia wniosku Stowarzyszenia o odroczenie rozprawy, spowodowany kierunkowym nastawieniem sędziów, ograniczył prawo Stowarzyszenia do zapoznania się z aktami sprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Instytucja wyłączenia sędziego jest istotną gwarancją procesową, która ma zapewnić rozpoznanie sprawy przez sąd w takim składzie orzekającym, którego sędziowie nie pozostają w relacjach osobistych ze stronami oraz nie mieli określonych wcześniej związków z rozpoznawaną sprawą.

Zgodnie z art. 18 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2012, poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.) sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy w sprawach: 1) w których jest stroną lub pozostaje z jedną z nich w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziałuje na jego prawa lub obowiązki; 2) swojego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia; 3) osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli; 4) w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem jednej ze stron; 5) w których świadczył usługi prawne na rzecz jednej ze stron lub jakiekolwiek inne usługi związane ze sprawą; 6) w których brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator; 6a) dotyczących skargi na decyzję albo postanowienie, jeżeli w prowadzonym wcześniej postępowaniu w sprawie brał udział w wydaniu wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie; 7) w których brał udział w rozstrzyganiu sprawy w organach administracji publicznej.

Ponadto zgodnie z art. 19 p.p.s.a. sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie. Wyłączenie sędziego na podstawie tego przepisu ma zapewnić obiektywizm sądu i nie może być traktowane jako możliwość eliminowania w postępowaniu sędziów, których strona uznaje za nieodpowiadających subiektywnemu pojmowaniu swoich interesów (postanowienie NSA z dnia 22 lutego 2008 r., sygn. akt II FZ 60/08).

W niniejszej sprawie w pierwszej kolejności należy podnieść, że rozpoznanie wniosku o wyłączenie sędziów nie jest uzależnione od wcześniejszego rozpoznania wniosku strony o sprostowanie protokołu rozprawy, złożonego w trybie art. 103 p.p.s.a. Dlatego też postanowienie w przedmiocie wniosku o wyłączenie sędziów mogło być wydane wcześniej (zob. postanowienie NSA z dnia 17 lutego 2009 r., sygn. akt II FZ 51/09).

Odnośnie natomiast wątpliwości Stowarzyszenia co do bezstronności sędziów Anny Szymańskiej, Magdaleny Durzyńskiej i Anny Falkiewicz – Kluj wskazać należy, że z oświadczeń przez nich złożonych wynika, że w sprawie nie zachodzą okoliczności wymienione w art. 18 p.p.s.a. ani inne tego rodzaju, że mogłyby wywołać uzasadnione wątpliwości co do ich bezstronności. Ponadto zarówno we wniosku o wyłączenie sędziów, jak i w zażaleniu na postanowienie o odmowie wyłączenia sędziów, nie wskazano żadnych ustawowych przesłanek uzasadniających wyłączenie. Podstawą wyłączenia nie może być bowiem sposób prowadzenia rozprawy przez sędziego ani niezgodne w wolą skarżącego rozpatrzenie jego wniosków składanych na rozprawie. Do tego sprowadza się bowiem uzasadnienie przedmiotowego wniosku o wyłączenie od orzekania w sprawie sędziów Anny Szymańskiej, Magdaleny Durzyńskiej i Anny Falkiewicz – Kluj. Strona występująca z wnioskiem musi się liczyć z rozpoznaniem tego wniosku przez sąd oraz z tym, że rozpoznanie to może skończyć się dla strony negatywnie.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że złożony w niniejszej sprawie wniosek Stowarzyszenia S. z siedzibą w G. o wyłączenie od orzekania w sprawie o sygn. akt IV SA/Wa 2821/12 sędziów WSA Anny Szymańskiej, Magdaleny Durzyńskiej i Anny Falkiewicz – Kluj nie miał usprawiedliwionych podstaw, w związku z czym słusznie został oddalony przez Sąd I instancji postanowieniem z dnia 19 marca 2014 r.

Nie znajdując zatem usprawiedliwionych podstaw do uwzględnienia zażalenia Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a., postanowił jak w sentencji.