|
Uzasadnienie
II FZ 496/09 Uzasadnienie Zaskarżonym postanowieniem z dnia 9 września 2009 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w sprawie o sygnaturze akt I SA/Gd 109/08, odmówił W.U. przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 3 grudnia 2007 roku w przedmiocie odpowiedzialności osoby trzeciej za zobowiązania podatkowe spółki. Sąd w motywach tego rozstrzygnięcia podał, że W.U. pismem z dnia 26 maja 2009 r., wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie doradcy podatkowego w niniejszej sprawie. Ze złożonego przez skarżącego oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach oraz przedłożonych w sprawie dokumentów wynika, że zamieszkuje on w wraz z żoną w mieszkaniu, którego głównym lokatorem jest matka żony, małżonkowie nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, źródłem utrzymania wnioskodawcy są osiągane przez niego dochody ze stosunku pracy w wysokości 955,- zł netto miesięcznie (po uwzględnieniu potrąceń z tytułu prowadzonego postępowania egzekucyjnego). Skarżący z uzyskiwanego wynagrodzenia pokrywa 1/3 kosztów utrzymania mieszkania (z przedłożonych dowodów opłat za zużycie energii elektrycznej, wpłat do wspólnoty mieszkaniowej oraz faktury za zużycie gazu wynika, że miesięczne koszty utrzymania zajmowanego wspólnie z małżonką mieszkania kształtują się na poziomie 600,- zł). Ze złożonych przez skarżącego i jego rodzinę oświadczeń wynika, że małżonkowie nie posiadają jakiegokolwiek majątku, w tym nieruchomości, przedmiotów o wartości powyżej 3 000 euro, kont oraz lokat dewizowych. Skarżący przedłożył odpis umowy majątkowej małżeńskiej zawartej 16 stycznia 2006 r., na mocy której pomiędzy małżonkami ustanowiona została rozdzielność majątkowa. Oceniając możliwości finansowe i sytuację majątkową wnioskodawcy Sąd uwzględnił okoliczność, że przedmiotem postępowania jest odpowiedzialność skarżącego, jako osoby trzeciej za zaległości podatkowe spółki, której był członkiem zarządu. W przekonaniu Sądu skarżący pełniąc tego rodzaju funkcję powinien liczyć się z możliwością postępowań sądowych związanych z pełnieniem tej funkcji i gromadzić na ten cel środki finansowe. Sąd wskazał również, że skarżący nie przedłożył wszystkich wymaganych dokumentów, o które był wzywany. Zdaniem Sądu dysponowanie dokumentami, do których przedłożenia strona została zobowiązana, jest niezbędne do prawidłowej oceny jej sytuacji majątkowej dającej możliwość stwierdzenia, czy w istocie uzasadnia ona przyznanie prawa pomocy. Jest to istotne o tyle, że w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim oceny tej dokonuje się również z uwzględnieniem sytuacji majątkowej współmałżonka. Małżonkowie mają bowiem, jak argumentował Sąd, obowiązek pomocy względem siebie, obejmujący swym zakresem także prowadzenie procesów sądowych i pokrywanie związanych z nimi kosztów, którego to obowiązku nie niweczy zniesienie między małżonkami wspólności ustawowej. Z istoty obowiązku wzajemnej pomocy małżonków wynika, że prawo pomocy nie może być przyznane jednemu z małżonków, jeżeli dochody drugiego małżonka pozwalają na pokrycie kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Sąd zwrócił też uwagę, że skarżący nie przedłożył wszystkich dokumentów odnoszących się do sytuacji finansowej małżonki, a z przedłożonych dokumentów wynika, że uległa ona zmianie od dnia rozpoznawania poprzedniego wniosku o prawo pomocy. Do wniosku dołączono kopię deklaracji PIT - 37 za 2008 r. Sąd dysponując tym zeznaniem ustalił w korelacji z decyzją ZUS (k. 27 akt sprawy), że przychody małżonki za rok 2008 r. wynosiły około 47.200,- zł. Jednakże w tym stanie rzeczy, z uwagi na uchylenie się od przedłożenia kompletnej dokumentacji pozwalającej ocenić zasadność wniosku nie można jak podniósł Sąd przyjąć, że wnioskodawca dokonał wszelkich starań, by w sposób zupełny zobrazować swoją sytuację finansową. W ocenie Sądu postępowanie wnioskodawcy implikuje brak możliwości wyjaśnienia istotnych wątpliwości dotyczących jego rzeczywistej sytuacji majątkowej. W związku z powyższym Sąd uznał, że wnioskodawca nie wykazał, że spełnia ustawowe przesłanki przyznania prawa pomocy. W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący domagał się uchylenia tego orzeczenia i przekazania sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gdańsku do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu zażalenia skarżący nie zgodził się z postanowieniem Sądu oraz ponownie wskazał, że jego sytuacja materialna uniemożliwia mu poniesienie kosztów pełnego postępowania kasacyjnego. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje. Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie, a zatem należy je oddalić. Stosownie do art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, dalej u.p.p.s.a.), osobie fizycznej prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, a w zakresie częściowym, jeżeli wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny. Wykazanie okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy, z punktu widzenia treści art. 246 § 1 u.p.p.s.a. należy do obowiązku podmiotu ubiegającego się o przyznanie tego prawa. Strona ma zatem obowiązek wykazania, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania lub ich części albo że nie ma adekwatnych środków na poniesienie tych kosztów. Sąd natomiast rozpoznając wniosek zobowiązany jest wskazać z jakich względów uznał, że żądanie strony zasługuje bądź nie zasługuje na uwzględnienie. Rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy należy z jednej strony uwzględnić wysokość kosztów postępowania, jakie strona musi ponieść, a z drugiej jej sytuację finansową, na którą składają się przede wszystkim uzyskiwane przez stronę dochody. W rozpoznawanej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku rozpoznał wniosek podatnika w prawidłowy sposób, gdyż wydając objęte zażaleniem rozstrzygnięcie uzasadnił z jakich względów wskazał, że skarżący nie wykazał spełnienia przesłanek przyznania mu prawa pomocy wynikających z art. 246 § 1 u.p.p.s.a. Sąd też słusznie wskazał, że stan majątkowy oraz sytuacja finansowa skarżącego przedstawiona we wniosku o przyznanie prawa pomocy była niewystarczająca do dokonania pełnej oceny wystąpienia przesłanek prawa pomocy. Z tej przyczyny nieprzedstawienie wymaganych dokumentów, w tym obrazujących tych które dotycząc stanu majątkowego i możliwości płatniczych żony skarżącego, należało uznać za okoliczność uniemożliwiającą zwolnienie strony od obowiązku ponoszenia przez nią kosztów toczącego się postępowania. Wskazując na powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 184 u.p.p.s.a. w związku z art. 197 § 2 tej ustawy, orzekł jak w sentencji. |
