Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia del. WSA : Sławomir Presnarowicz po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia W. U. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 1 września 2008 r. sygn. akt I SA/Gd 109/08 w zakresie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi W. U. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w G. z dnia 3 grudnia 2007 r. nr ... w przedmiocie odpowiedzialności osób trzecich za zaległości podatkowe spółki postanawia oddalić zażalenie.

II FZ 550/08

U Z A S A D N I E N I E

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, zwany dalej WSA, na posiedzeniu niejawnym postanowieniem z dnia 1 września 2008 roku, sygn. akt I SA/Gd 109/08, oddalił wniosek W. U. o zwolnienie od kosztów sądowych, w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w G. z dnia 3 grudnia 2007 r. nr ... w przedmiocie odpowiedzialności osoby trzeciej za zobowiązania podatkowe spółki. Podstawą prawną powyższego orzeczenia WSA był art. art. 245 oraz, art. 246 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm. ), określanej dalej, jako p.p.s.a.

Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wynikało, że W. U. pismem z dnia 5 marca 2008 r., wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych w niniejszej sprawie, w tym wpisu od skargi w kwocie 277 zł.

Postanowieniem z dnia 27 maja 2008 r. referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, odmówił wnioskodawcy przyznania prawa pomocy.

Od powyższego postanowienia W. U. złożył sprzeciw podnosząc, że nie zgadza się z ustaleniami poczynionymi w toku rozpoznania wniosku o przyznanie prawa pomocy. Skarżący wskazał, że błędnie ustalono, iż posiada więcej niż jeden rachunek bankowy. Wyjaśnił, że wpływy na konto inne niż wynagrodzenie za pracę stanowiły jego wpłaty gotówkowe przeznaczone na uiszczenie czesnego za studia syna. Skarżący podniósł, że system bankowy w ten sposób ewidencjonuje wpłaty własne, gotówkowe. Skarżący wyjaśnił nadto, że jego relacje z żoną nie odpowiadają regulacjom kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, nie należą do wzorcowych, czego wyrazem jest umowa o rozdzielności majątkowej małżeńskiej oraz brak zgody żony na wgląd w jej rachunek bankowy. Skarżący stwierdził, że wspólnie ponoszą jedynie koszty kształcenia i wychowania syna, na który to cel łoży miesięcznie kwotę 500 zł i należność z tego tytułu, uiszcza co pół roku.

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia odmawiającego przyznania prawa pomocy, WSA między innymi podkreślał, analiza materiału dowodowego wskazuje, że skarżący nie przedłożył wszystkich wymaganych dokumentów, które pozwoliłyby na dokonanie pełnej i rzetelnej oceny jego sytuacji finansowej. Nadto złożone przez skarżącego oświadczenia w przedmiocie wysokości uzyskiwanych dochodów nie są, w przekonaniu Sądu, wiarygodne. Sąd uznał, że skarżący nie ujawnił wszystkich posiadanych przez siebie i małżonkę rachunków bankowych oraz nie przedstawił z nich wyciągów. Historia operacji dokonanych na rachunku bankowym skarżącego o numerze ... w okresie od 1 lutego do 18 kwietnia br. potwierdza, że posiada on dwa inne rachunki (lub też subkonta) o numerach ... oraz ..., z których dokonywane były wpłaty w kwotach 2 000,- zł oraz 200,- zł na rachunek, z którego wyciąg przedłożono do akt sprawy. Wskazanie na wyciągu bankowym numeru rachunku, z którego przelewu dokonano wyklucza możliwość zaaprobowania wyjaśnień skarżącego, że były to wpłaty własne, gotówkowe. Analizowany dokument dowodzi, że wpłaty zostały zrealizowane z innego rachunku skarżącego. Również analiza wydatków skarżącego wskazuje, że posiada on inne, poza ujawnionymi w postępowaniu, źródła dochodów. Skoro bowiem przyjąć prawdziwość twierdzeń skarżącego o jego relacjach z żoną i porównać przychody (844 zł miesięcznie) z wydatkami: 500 zł miesięcznie na kształcenie i wychowanie syna, około 200 zł miesięcznie jako stałe zlecenie na rzecz Nationale Nederlanden Polska oraz koszty czesnego syna w kwocie 2.415 zł ponoszone raz w roku (czyli obciążenie budżetu z tego tytułu to kwota 201,25 zł miesięcznie), to nasuwa się oczywisty wniosek, że wydatki (bez kosztów własnego bieżącego utrzymania) przekraczają wykazane przychody. W związku z powyższym WSA uznał, że wnioskodawca nie wykazał, że spełnia ustawowe przesłanki przyznania prawa pomocy.

Na powyższe postanowienie, W. U. złożył zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnosząc o jego uchylenie w całości i przyznanie prawa pomocy.

W uzasadnieniu między innymi wskazywał, że prawdopodobnie dokonane przeze niego niezbyt precyzyjny opis transakcji, jakie występują na wyciągu z jego konta bankowego legł u podstaw błędnej analizy materiału dokonanej przez Sąd. Podczas wizyty w banku skarżący ustalił, iż wpłaty, które są widoczne na wyciągu, jaki przedstawił Sądowi nie są przelewami z subkonta, lecz wpłatami gotówkowymi (pożyczka od rodziny na czesne syna), dokonywanymi osobiście w kasie banku. Potwierdza to kolejny wyciąg z konta (w załączeniu) z odręczną adnotacją pracownika banku. Jak wyjaśniono skarżącemu, wpłaty ta księguje system komputerowy posługując się numerem który w rozbiciu wygląda następująco: ... numer identyfikacyjny banku (Bank Milenium S.A.) ... numer identyfikacyjny oddziału banku (oddział C.) 602 lub 601, numer identyfikacyjny pracownika banku przyjmującego wpłatę. Sąd słusznie zauważył podkreślał skarżący, iż przychody, które uzyskuję nie pozwalają na zaspokojenie jego podstawowych potrzeb życiowych. Powoduje to, że jest osobą permanentnie zadłużoną, wśród rodziny i znajomych. W związku z zakończeniem w połowie lipca studiów licencjackich syna, podjęciu przez niego pracy oraz zapewnieniu, że dalszą naukę oraz utrzymanie, będzie pokrywał z własnych środków, ma realną przesłankę, że jego sytuacja materialna po spłaceniu ciążących na nim zobowiązań, znacząco się poprawi. Skarżący podkreślał, że ma świadomość, iż daleka ona będzie od stanu pozwalającego na godne egzystowanie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do regulacji z art. 245 p.p.s.a., prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Częściowe zwolnienie od opłat lub wydatków może polegać na zwolnieniu od poniesienia ułamkowej ich części albo określonej ich kwoty pieniężnej. Natomiast zgodnie z art. 246 § 1 tejże ustawy przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej, następuje:

1) w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;

2) w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Wykładnia wyżej przytoczonych przepisów prawa wskazuje, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z tego prawa. To strona winna wykazać, iż znajduje się w takim położeniu, iż nie jest w stanie wyłożyć niezbędnych kosztów postępowania, i że w tej mierze uzasadniona jest pomoc Państwa. Przepisy dotyczące prawa pomocy nie zawierają wyczerpującego katalogu danych, które wnioskodawca powinien przedstawić składając wniosek o przyznanie tego prawa. Zgodnie jednak z art. 252 p.p.s.a., wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zawierać dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach.

W najnowszym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego akcentuje się, iż to na stronie ciąży obowiązek udowodnienia, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy ( zob. postanowienia NSA: z dnia 5 września 2005 r. sygn. akt II FZ 414/05; z dnia 18 lutego 2005 r., sygn. akt OZ 1510/04; z dnia 14 lutego 2005 r., sygn. akt FZ 760/04; z dnia 31 grudnia 2004 r., sygn. akt GZ 146/04 - nie publikowane ).

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, iż WSA właściwie ocenił wniosek skarżących. Słusznie Sąd administracyjny I instancji podkreślał, że ze złożonego przez skarżącego oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach oraz przedłożonych w sprawie dokumentów wynika, że prowadzi on gospodarstwo domowe z żoną i dorosłym synem, a źródłem utrzymania trzyosobowej rodziny są osiągane przez skarżącego dochody ze stosunku pracy w wysokości 844 zł netto miesięcznie (po uwzględnieniu potrąceń z tytułu prowadzonego postępowania egzekucyjnego), emerytura żony w wysokości 1.171,90 zł netto miesięcznie oraz uzyskiwane przez syna dochody z tytułu zlecenia - w roku 2007 wyniosły 12. 655,31 zł (zeznanie podatkowe PIT-37 za rok 2007). Aktualnie kształtują się na poziomie od 432 zł do 888 zł netto (wyciąg z rachunku bankowego sporządzony za okres od 1 stycznia do 31 marca 2008 r.). Syn skarżącego jest właścicielem samochodu osobowego marki Honda Civic ( rok produkcji 1994 ) o wartości około 3.500 zł.

Tym samym osiągane powyżej dochody, umożliwiają skarżącemu zapłatę kosztów sądowych, w tym wpisu od skargi w kwocie 277 zł bez uszczerbku koniecznego dla utrzymania W. U. oraz jego rodziny. Nie sposób nie zauważyć również, że wszczynając postępowania sądowe, skarżący powinni liczyć się z koniecznością ponoszenia kosztów sądowych i zabezpieczenia środków finansowych na te koszty.

Z przytoczonych powyżej powodów, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie, mając na uwadze art. 184 w związku z art. 197 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm. ).