Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Elżbieta Kremer po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia radcy prawnego P. Z. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 listopada 2014 r., sygn. akt I SA/Wa 493/14 przyznającego zwrot poniesionych niezbędnych i udokumentowanych wydatków oraz oddalającego wniosek w pozostałym zakresie w sprawie ze skargi M. Ż. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] grudnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie postanowieniem z dnia 18 lipca 2014 r. sygn. akt I SA/Wa 493/14 przyznał skarżącej M. Ż. prawo pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego, którego wyznaczyła Okręgowa Izba Radców Prawnych w Warszawie w osobie r.pr. P. Z.

Zarządzeniem z dnia 4 września 2014 r. Sąd zobowiązał pełnomocnika skarżącej do nadesłania 1779 egzemplarzy odpisów skargi z dnia [...] lutego 2014 r. Odpisy powyższe nadesłane zostały w dniu [...] września 2014 r.

Pismem z dnia [...] października 2014 r. pełnomocnik skarżącej wystąpił o zwrot poniesionych wydatków w kwocie 3.984,96 zł z tytułu sporządzenia kserokopii skargi wraz z załącznikami, w tym segregacji arkuszy oraz ich zszywania. W załączeniu przesłał fakturę VAT, z której wynikają powyższe koszty.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że za zasadny należało uznać jedynie wniosek o zwrot kosztów sporządzenia kserokopii skargi, tj. 1779 egzemplarzy x 2 strony, co przy cenie wykonania kserokopii jednej strony (16 gr) dało kwotę 569,28 zł. Kwota ta spełnia bowiem kryterium niezbędności i udokumentowania jej poniesienia. Powyższego kryterium, w ocenie sądu, nie spełnia natomiast pozostała kwota żądana przez pełnomocnika skarżącej, tj. kwota 3415,68 zł za sporządzenie kserokopii dokumentów dołączonych do skargi. Z akt sprawy wynika bowiem, że sąd zobowiązał pełnomocnika skarżącej do nadesłania 1779 odpisów samej skargi. Załączone do skargi dokumenty zawierają bowiem dane wrażliwe (dane osobowe skarżącej oraz innych osób nie będących stronami niniejszego postępowania), wobec czego nie podlegają one przesłaniu pozostałym stronom postępowania. Powyższe dokumenty nadesłane zostały zatem przez pełnomocnika skarżącej bez wezwania, z własnej inicjatywy, a zatem brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku o zwrot kosztów poniesionych w tym zakresie.

Od tego postanowienia pełnomocnik skarżącej wniósł zażalenie, zaskarżając orzeczenie w części oddalającej wniosek o zwrot poniesionych wydatków za sporządzenie odpisów załączników do odpisów skargi w kwocie 3415,68 zł. Zarzucił naruszenie art. 250 p.p.s.a. w zw. z art. 47 § 1 p.p.s.a. przez błędne przyjęcie, że brak odpisów załączników do skargi może nie podlegać obowiązkowi uzupełnienia braków formalnych w trybie art. 49 p.p.s.a., podczas gdy wprost z literalnego brzmienia art. 47 § 1 p.p.s.a. wynika obowiązek dołączania odpisów załączników do pisma wnoszonego w postępowaniu sądowoadministracyjnym, a tym samym koszty ich zwielokrotnienia stanowią niezbędne wydatki oraz zostały należycie udokumentowane – jak stanowi art. 250 p.p.s.a. oraz § 15 pkt 2 rozporządzenia MS z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Wniósł o uchylenie postanowienia w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Przede wszystkim wskazać należy, że zgodnie z art. 47 § 1 p.p.s.a. do pisma strony należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich stronom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych. Stosownie natomiast do art. 49 § 1 p.p.s.a. jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej. Pełnomocnik skarżącej został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi poprzez nadesłanie 1779 odpisów skargi (...). Zważywszy na to, że wnoszący zażalenie jest profesjonalnym pełnomocnikiem i zna treść art. 47 p.p.s.a. usprawiedliwione jest jego przeświadczenie o konieczności wykonania wezwania zgodnie z treścią tego przepisu – złożenia odpisów skargi wraz z odpisami jej załączników, nie zaś samej skargi. Potwierdzają to także wypowiedzi doktryny i orzecznictwa, zgodnie z którymi nieuzupełnienie braków w postaci odpisów załączników do skargi skutkuje odrzuceniem skargi. Jeżeli sąd chciał wprowadzić wyjątek od zasady prezentowanej w przywoływanym przepisie, powinien był zrobić to na tyle wyraźnie, że nie budziłoby to żadnych wątpliwości, np. poprzez sformułowanie "nadesłanie odpisów skargi bez odpisów załączników". Gdy natomiast wezwanie do usunięcia braków formalnych pisma strony budzi wątpliwości (w tym przypadku zgodności z przepisem prawa), co do jego treści, nie można z tego wyprowadzać niekorzystnych dla strony skutków (por. postanowienie NSA z 12 maja 2011 r., II GSK 682/11 oraz z 28 października 2010 r., II OZ 1075/10).

Istotne w sprawie jest również to, czy sąd był w ogóle uprawniony do zawężania treści zarządzenia wzywającego do uzupełnienia braków formalnych w stosunku do brzmienia przepisu regulującego wymogi pism procesowych.

Należy także zaznaczyć, że twierdzenie sądu, iż załączniki do skargi zawierały dane wrażliwe, co spowodowało brak obowiązku dołączania ich odpisów nie znajduje podstawy prawnej. Ponadto, dokumenty te są dostępne dla każdego uczestnika postępowania, który może zapoznać się z aktami sprawy – załączniki te stanowią bowiem część tych akt. Jeżeli zaś intencją sądu było zminimalizowanie kosztów postępowania, powinien on był dokonać tego zgodnie z przepisami prawa, a następnie wskazać swoją intencję stronie w sposób wyraźny i nie budzący wątpliwości.

Rozpoznając ponownie sprawę sąd powinien w pierwszej kolejności rozważyć prawidłowość zarządzenia wzywającego do złożenia odpisów samej skargi (możliwość ograniczenia wezwania w stosunku do treści przepisu prawa), a jeżeli uzna, że zarządzenie jest prawidłowe, wskazać podstawę takiego stanowiska i przemawiające za wzywaniem do przedłożenia tylko odpisów skargi przesłanki, a następnie odnieść się do żądania zawartego we wniosku o zwrot poniesionych wydatków.

W tym stanie rzeczy, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.