Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Grzegorz Borkowski po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia D.A. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 grudnia 2008 r. sygn. akt I SA/Łd 337/08 odmawiające przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi D.A. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia 14 listopada 2007 r. nr (...) w przedmiocie ustalenia wysokości zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2007 r. postanawia oddalić zażalenie.

Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi odmówił D.A. przyznania prawa pomocy.

Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wynikało, że skarżąca we wniosku o przyznanie prawa pomocy wskazała, że samodzielnie prowadzi gospodarstwo domowe, którego miesięczny dochód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej - doradztwa podatkowego w styczniu i lutym 2008 r. wyniósł około 2.000 zł. Posiada nadto nieruchomość o powierzchni 828 m2, z budynkiem w budowie wykorzystywanym wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej; oszczędności w kwocie około 3.730,09 dolarów amerykańskich stanowiące zabezpieczenie kredytu zaciągniętego w związku z działalnością gospodarczą oraz wykorzystywany do tej działalności samochód marki Renault Megane Scenie rok produkcji 1997, na którym ustanowiono zastaw bankowy - zabezpieczenie kredytu na działalność gospodarczą. Wskazała nadto, iż jest osobą schorowaną, wymaga specjalistycznego leczenia, jednakże w związku z trudną sytuacją materialną nie jest w stanie podjąć prawidłowego leczenia oraz wykupienia koniecznych leków. Wskazała także na zadłużenia jakie posiada m.in. w podatku od nieruchomości.

Sąd uznał, że przedstawione okoliczności nie pozwalają uznać za wiarygodne oświadczenie skarżącej o niemożności poniesienia kosztów sądowych w sprawie.

Oceniając całokształt sytuacji majątkowej skarżącej Sąd doszedł do przekonania, że skarżąca, mając do wyboru wykonanie zobowiązań niewiążących się z utrzymaniem koniecznym dla siebie i rodziny oraz pokrycie kosztów postępowania sądowego, postanowiła priorytetowo potraktować te pierwsze i posiłkować się pomocą Państwa w zakresie kosztów postępowania. Zachowanie takie nie może liczyć na akceptację ze strony Sądu.

Na powyższe postanowienie, D.A. złożyła zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnosząc o:

- uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie wniosku o przyznanie prawa pomocy Sądowi WSA w Łodzi do ponownego rozpoznania, bądź też zmianę orzeczenia w zakresie przyznania skarżącej prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu przed Sądami obu instancji,

- stwierdzenie przez NSA z urzędu nieważności postępowania w oparciu o art. 183 § 2 pkt 5 w związku z zbyt późnym rozpoznawaniem jej wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych przez Sąd pierwszej instancji.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła:

1. naruszenie art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a., poprzez błędne przyjęcie, że zarówno sytuacja majątkowa i finansowa skarżącej pozwala pokryć koszty sądowe w wysokości 100 zł, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny i przyjęciu, że skarżąca posiada wolne środki pieniężne,

2. naruszenie przepisu art. 45 § 1 Konstytucji RP, poprzez uniemożliwianie skarżącej realizacji obrony jej praw, na drodze sądowej, wobec naruszenia konstytucyjnej zasady prawa do sądu,

3. naruszenie przepisu art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzoną w Rzymie w dniu 04.11.1950 roku - (Dz. U. z 1993 roku, Nr 61 poz. 282 ), poprzez nie rozpoznanie wniosku skarżącej bez zbędnej zwłoki oraz wnikliwego i dokładnego uzasadnienia, a tym samym odmówienia jej prawa do sądu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z postanowieniem art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) prawo pomocy może zostać przyznane osobie fizycznej w zakresie całkowitym, gdy osoba taka wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, a w zakresie częściowym gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Rozpoznając sprawę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku miał obowiązek wszechstronnie i wyczerpująco odnieść się do przytoczonych we wniosku okoliczności i do materiału dowodowego zebranego w sprawie, co też uczynił. W ocenie NSA słusznie Sąd pierwszej instancji podkreślał, że warunkiem przyznania stronie prawa pomocy jest wykazanie przez stronę, iż występują przesłanki uzasadniające jej udzielenie. W interesie skarżącego leży zatem przedstawienie tych wszystkich okoliczności, które wskazywać będą na fakt pozostawania w trudnej sytuacji materialnej. Słusznie także podkreślał WSA, że udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym, jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno sprowadzać się do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie doszło także do naruszenia przepisu art. 45 § 1 Konstytucji RP, poprzez uniemożliwianie skarżącej realizacji obrony jej praw, na drodze sądowej. Nie miało bowiem miejsce, naruszenie konstytucyjnej zasady prawa do sądu. W żadnym razie nie miało również miejsce naruszenie przepisu art. 6 powoływanej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, poprzez nie rozpoznanie wniosku skarżącej bez zbędnej zwłoki oraz wnikliwego i dokładnego uzasadnienia, a tym samym odmówienia jej prawa do sądu.

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że skarżąca przy osiąganych dochodach wyżej opisanych, jest w stanie uiścić opłatę sądową, bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny. Nie sposób nie zauważyć również, że wszczynając tak liczne postępowania sądowe, skarżąca powinna liczyć się z koniecznością ponoszenia kosztów sądowych i zabezpieczenia środków finansowych na te koszty.

Z przytoczonych powyżej powodów, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie, mając na uwadze art. 184 w związku z art. 197 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm. ).