Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Włodzimierz Ryms po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Z. S., A. S. i E. D. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 października 2008 r., sygn. akt VII SA/Wa 534/08 w zakresie odmowy wstrzymania wykonania decyzji w sprawie ze skargi J. H., Z. S., I. G., A. S. i E. D. na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] stycznia 2008 r., znak: [...] w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę postanawia: oddalić zażalenie.

Postanowieniem z dnia 9 października 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił wstrzymania wykonania decyzji Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] listopada 2007 r. zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę inwestycji "Budowa obwodnicy Ropczyc w ciągu drogi krajowej Nr 4 Jędrzychowice – Kroczowa" w sprawie ze skargi J. H., Z. S., I. G., A. S. i E. D. na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] stycznia 2008 r. utrzymującą w mocy decyzję Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] listopada 2007 r. zatwierdzającą projekt budowlany i udzielającą pozwolenia na budowę stwierdzając, że wniosek skarżących o wstrzymanie wykonania decyzji z dnia 5 listopada 2007 r. nie zasługuje na uwzględnienie, z uwagi na to, że nie zachodzą okoliczności o których mowa w art. 61 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skarżący nie wykazali, że zachodzą przesłanki wyrządzenia znacznej szkody lub trudnych do odwrócenia skutków. Sam fakt udzielenia pozwolenia na budowę nie może stanowić przesłanki uzasadniającej wstrzymanie wykonania decyzji.

W piśmie z dnia 27 października 2008 r. skarżący wnieśli zażalenia na to postanowienie podnosząc, że odmowa wstrzymania wykonania decyzji Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] listopada 2007 r. doprowadzi do tego, iż rozpocznie się budowa obwodnicy Ropczyc, również w zakresie gruntów stanowiących własność skarżących. Jest rzeczą oczywistą, iż przeprowadzenie tych prac wywoła nieodwracalne skutki w sferze majątkowej skarżących. Rozpoczęcie prac ziemnych przy budowie obwodnicy Ropczyc doprowadzi do daleko idących zniszczeń w istniejącym krajobrazie, zieleni, zabudowie i ogólnym zagospodarowaniu gruntów związanych z prowadzoną inwestycją, w tym gruntów stanowiących własność skarżących.

W odpowiedzi na zażalenie Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Rzeszowie wniosła o jego oddalenie podnosząc, że w dniu 30 maja 2008 r. została zawarta umowa na wykonania robót budowlanych, które aktualnie są prowadzone.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenia nie zawierają usprawiedliwionych podstaw.

Przesłanki w postaci wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, o których mowa w art. 61 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi należy wiązać z sytuacją, która może powstać, gdy zaskarżony do sądu akt administracyjny zostanie wykonany, a następnie na skutek uwzględnienia skargi akt ten zostanie wzruszony. O takim potencjalnym niebezpieczeństwie jest mowa w art. 61 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i z tą sytuacją należy wiązać możliwość wyrządzenia szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Instytucja wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji nie ma obligatoryjnego charakteru, sąd jest władny odmówić jej zastosowania także wówczas, kiedy zachodzi niebezpieczeństwo, o jakim mowa w art. 61 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.) ma szczególny charakter, bowiem jej celem jest stworzenie prawnych instrumentów zapewniających sprawny przebieg inwestycji drogowych. Specyfika uregulowań ustawowych wyraża się w uproszczeniu postępowania administracyjnego w sprawach związanych z nabyciem nieruchomości, dysponowania nimi przez inwestora w celu budowy drogi oraz realizacji inwestycji drogowych. Rozważając kwestie wstrzymania wykonania decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i pozwoleniu na budowę drogi krajowej należy uwzględnić interes społeczny i gospodarczy, które przemawiają za szybką i sprawną realizacją przedsięwzięcia inwestycyjnego polegającego na budowie tej drogi. Ochrona tego interesu przejawia się nie tylko w możliwości nadania rygoru natychmiastowej wykonalności takiej decyzji, ale także m.in. w uregulowaniu art. 28 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, w świetle którego odwołanie od decyzji o pozwoleniu na budowę drogi rozpatruje się w terminie 14 dni, a skargę do sądu administracyjnego w terminie dwóch miesięcy. Wstrzymanie tej decyzji byłoby istotnym zaburzeniem tego procesu i jednocześnie naruszałoby w sposób rażący społeczny interes, który stał się podstawą wydania decyzji o pozwoleniu na budowę drogi. Zatem ocena przesłanek z art. 61 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi powinna być dokonana szczególnie wnikliwie.

Przede wszystkim należy jednak podkreślić, że zgodnie z art. 31 ust. 2 powołanej ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r., w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji, w przypadku uwzględnienia skargi na decyzję o pozwoleniu na budowę, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, sąd administracyjny po upływie 14 dni od dnia rozpoczęcia budowy drogi może stwierdzić jedynie, że decyzja narusza prawo z przyczyn wyszczególnionych w art. 145 lub 156 Kodeksu postępowania administracyjnego. Oznacza to, że skoro sąd administracyjny nie może uchylić decyzji o pozwoleniu na budowę drogi po upływie 14 dni od dnia rozpoczęcia budowy drogi, a może jedynie stwierdzić, że decyzja narusza prawo z przyczyn wyszczególnionych w art. 145 lub 156 K.p.a., to tym bardziej, z uwagi na treść tego przepisu sąd administracyjny nie może po upływie 14 dni od dnia rozpoczęcia budowy drogi wstrzymać wykonanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Mając bowiem na uwadze cel ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, jakim jest doprowadzenie do szybkiej rozbudowy i modernizacji sieci dróg publicznych odmienna interpretacja tego przepisu byłaby nieprawidłowa.

W rozpoznawanej sprawie decyzją z dnia [...] listopada 2007 r., która została utrzymana w mocy decyzją Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] stycznia 2008 r. , Wojewoda Podkarpacki zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwoleniu na budowę obwodnicy Ropczyc w ciągu drogi krajowej Nr 4 Jędrzychowice – Kroczowa. W dniu 30 maja 2008 r. została zawarta umowa na wykonanie robót. Aktualnie na jej podstawie prowadzone są roboty budowlane. Skoro zatem roboty budowlane prowadzone są już od kilku miesięcy oznacza to, że wstrzymanie wykonania tej decyzji kolidowałoby z nadrzędnym celem ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych jakiem jest przyspieszenie procesu realizacji inwestycji w zakresie budowy dróg publicznych.

Nie można także zgodzić się z argumentacją zawartą w zażaleniu, jakoby zaistnienie przesłanek wynikających z art. 61 § 3 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi było oczywiste i nie wymagało wskazania jakiegokolwiek dowodu. Odnosząc się do podnoszonego przez skarżących zarzutu naruszenie prawa własności należy podkreślić, że zagwarantowanie prawa własności nie oznacza bynajmniej, że jest ono nienaruszalne. Mogą bowiem zaistnieć sytuacje, w których niezbędne jest ograniczenie tego prawa. Należy podkreślić, że wynikłe z wykonania decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej szkody podlegają uwzględnieniu w trybie art. 18 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Ponadto stosowanie do przepisu art. 13 ust. 3 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, jeżeli nabywana jest część nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele, Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad jest obowiązany do nabycia, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa, tej części nieruchomości. Odszkodowanie przewidziane za przejście nieruchomości na własność, m.in. Skarbu Państwa, a także możliwość wykup części nieruchomości nienadających się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele wskazuje, że wykonanie zaskarżonej decyzji nie prowadzi do niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody, co jest jednym z warunków udzielenia ochrony tymczasowej.

Należy wreszcie podnieść, iż wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji nie mogą uzasadniać podnoszone przez skarżących zarzuty dotyczące legalności decyzji, gdyż zarzuty te podlegają rozpoznaniu w toku rozpoznawania skargi, a więc na tym etapie postępowania sądowego nie mogą być oceniane.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji postanowienia.