Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Artur Kot, Sędziowie Sędzia WSA Marek Wroczyński, Sędzia WSA Leszek Kobylski /sprawozdawca/, Protokolant referent Justyna Kapusta, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 sierpnia 2011 r. sprawy ze skargi K. F. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. z dnia [...] lipca 2010 r. nr [...] w przedmiocie cofnięcia uprawnień diagnosty 1) stwierdza nieważność decyzji Prezydenta Miasta R. z dnia [...] maja 2010 r. nr [...] w zakresie wykreślenia K. F. z ewidencji diagnostów prowadzonej przez Prezydenta Miasta R. oraz stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. w części orzekającej o utrzymaniu w mocy decyzji Prezydenta Miasta R. z dnia [...] maja 2010 r. nr [...] wykreślającej K. F. z ewidencji diagnostów prowadzonej przez Prezydenta Miasta R.; 2) w pozostałej części skargę oddala; 3) stwierdza że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w zakresie wykreślenia K. F. z ewidencji diagnostów prowadzonej przez Prezydenta Miasta R. do chwili uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

Decyzją z dnia [...] lipca 2010 r. znak [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R. działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r., nr 98, poz.1071 ze zm. dalej określany jako "kpa"), po rozpoznaniu odwołania K. F. od decyzji Prezydenta Miasta R. z dnia [...] maja 2010 r., nr [...] w przedmiocie cofnięcia uprawnień do przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wykreśleniu K. F. z ewidencji diagnostów prowadzonej przez Prezydenta Miasta R. – orzekło o utrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji.

Decyzja została wydana po przeprowadzeniu postępowania, w toku którego dokonano następujących ustaleń:

Prezydent Miasta R. postępowanie administracyjne wobec K. F. wszczął z urzędu w rezultacie otrzymania pisma z Sądu Rejonowego w R. IX Wydział Wykonywania Orzeczeń Sądowych zawierającego odpisy wyroków Sądu Rejonowego w R. i Sądu Okręgowego w R..

Za przestępstwo kwalifikowane na podstawie art. 271 § 1 kodeksu karnego diagnosta ten wyrokiem Sądu Rejonowego w R. z dnia [...] lutego 2009 r. sygn. akt [...] został skazany na karę [...] miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres [...] lat oraz stosowną karę grzywny. Na skutek apelacji powyższy wyrok został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w R. z dnia [...] listopada 2009 r., sygn. akt [...].

Decyzję Prezydent Miasta R. wydał w oparciu o:

- udowodnione okoliczności, które posłużyły do wydania wyroku przez Sąd Rejonowy

w R. II Wydział Karny w dniu [...] lutego 2009 roku, sygnatura akt [...],

w którym K. F. uznano winnym zarzucanego mu czynu zabronionego (wyrok utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w R. z dnia [...] listopada 2009 r., sygn. akt [...]);

- przesłanki ustalone w wyniku przeprowadzonej w dniu [...] kwietnia 2010 roku kontroli w Stacji Kontroli Pojazdów [...]– byłego pracodawcy ww. diagnosty, na terenie której doszło do stwierdzenia faktu dokonania wpisów do dowodów rejestracyjnych pojazdów niezgodnie ze stanem faktycznym przez diagnostę.

Ponieważ Sąd w prawomocnym wyroku stwierdził, że diagnosta dokonał wpisów w dowodach rejestracyjnych pojazdów niezgodnie ze stanem faktycznym, organ I instancji uznał, że zaistniały przesłanki wynikające z art. 84 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym (dalej określana jako p.r.d.) do cofnięcia skarżącemu uprawnień do wykonywania badań technicznych pojazdów – orzekając

o tym we wspomnianej decyzji z dnia [...] września 2010 r.

W odwołaniu od tej decyzji K. F. wniósł o jej uchylenie. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie art. 84 ust. 3 ustawy p.r.d., ponieważ wydano ją w oparciu o wyroki sądowe, a nie ustalenia protokołu kontroli. Podniósł, że wobec niego sądy nie zastosowały środka zakazu wykonywania zawodu.

Po rozpoznaniu odwołania, SKO w R. wspomnianą wyżej decyzją z dnia [...] lipca 2010 r. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję Prezydenta Miasta R..

W uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, że podziela ocenę organu I instancji o zasadności zastosowania w rozpoznawanej sprawie wykładni celowościowej art. 84 ust. 3 ustawy p.r.d. Wskazał, że celem tego przepisu bezsprzecznie jest odsunięcie od czynności diagnostycznych nierzetelnych diagnostów. Natomiast celem tego przepisu nie są kwestie związane z nadzorem nad stacjami kontroli pojazdów i sposobem przeprowadzenia w ramach tego nadzoru kontroli wykonywania czynności diagnostycznych.

SKO podniosło, że ustawa p.r.d nie uzależnia cofnięcia uprawnień diagnosty od stwierdzenia przestępstwa poświadczenia nieprawdy w zaświadczeniu lub dowodzie rejestracyjnym lecz wymaga ustalenia, że diagnosta wydał zaświadczenie albo dokonał wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami. W rozpoznawanej sprawie tego rodzaju ustalenia zostały dokonane na podstawie materiałów z postępowania karnego oraz ustaleń poczynionych w toku przeprowadzonego postępowania administracyjnego.

Organ odwoławczy wskazał także na błędność poglądu skarżącego twierdzącego, że skoro nie została wobec niego orzeczona kara zakazu wykonywania zawodu diagnosty, to brak podstaw do cofnięcia mu tych uprawnień przez organy administracji. W tego rodzaju przypadkach sankcjonowanie naruszenia prawa przez osobę, która w zakresie wykonywania swych czynności pełni funkcję publiczną, godziłoby bowiem w słuszny interes społeczny.

Na powyższą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył K. F. (dalej jako skarżący). Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie przepisu art. 84 ust. 3 ustawy p.r.d. polegające na cofnięciu uprawnień diagnosty mimo, iż przeprowadzona kontrola przez organ administracji publicznej nie wykazała by faktycznie dopuścił się przeprowadzenia badania technicznego niezgodnie z określonym zakresem i sposobem wykonania lub wydał zaświadczenie albo dokonał wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami. Wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.

W uzasadnieniu skargi oprócz argumentów podnoszonych w treści odwołania od decyzji I instancji, skarżący wyeksponował błędność zastosowanej w sprawie przez organy administracji wykładni celowościowej art. 84 ust. 3 ustawy p.r.d. twierdząc, że przepis ten powinien być interpretowany ściśle. Na potwierdzenie swych poglądów powołał się na stosowny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W odpowiedzi na skargę SKO wniosło o jej oddalenie podtrzymując argumenty zawarte w treści zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone przepisami m.in. art. 1 § 1 i § 2 ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) oraz art. 3 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej: p.p.s.a.), sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem, tj. kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego. Aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia bądź przepisu prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania, albo też przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a-c p.p.s.a.). Uwzględnienie skargi następuje również w przypadku stwierdzenia, że zaskarżony akt jest dotknięty jedną z wad wymienionych w art. 156 k.p.a. (art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.). W razie zaś nieuwzględnienia skargi, sąd skargę oddala (art. 151 p.p.s.a). Zgodnie natomiast z unormowaniem art. 134 p.p.s.a. sąd dokonując oceny zaskarżonego aktu rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Kontrolując zaskarżoną decyzję z punktu widzenia powyższych zasad skarga co do zasady nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, że ustalony w sprawie stan faktyczny nie budzi wątpliwości i nie jest kwestionowany.

Odnosząc się do przebiegu postępowania w niniejszej sprawie w pierwszej kolejności podnieść trzeba, iż decyzja Prezydenta Miasta R. w zakresie wykreślenia skarżącego z ewidencji diagnostów prowadzonej przez ten organ dotknięta jest wadą nieważności. W tym samym zakresie nieważna jest również decyzja organu odwoławczego utrzymująca decyzję organu I instancji w tym zakresie.

Art. 84 ust. 3 ww. ustawy stanowi, że Starosta cofa diagnoście uprawnienie do wykonywania badań technicznych, jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 83 ust. 6, stwierdzono:

1) przeprowadzenie przez diagnostę badania technicznego niezgodnie

z określonym zakresem i sposobem wykonania;

2) wydanie przez diagnostę zaświadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami.

Ani w tym przepisie, ani w innych ustępach tego artykułu nie ma mowy

o wykreśleniu z ewidencji diagnostów. Organ orzekający w tym przedmiocie nie podał też innej podstawy prawnej do wydania decyzji w tym zakresie.

W związku z powyższym należy wskazać, że decyzja Prezydenta Miasta R. w zakresie wykreślenia skarżącego z ewidencji diagnostów prowadzonej przez ten organ i decyzja SKO w zakresie utrzymania w mocy tej części decyzji organu I instancji w tym zakresie zostały wydane bez podstawy prawnej i dlatego należało stwierdzić nieważność decyzji organów obu instancji w zakresie wyżej wskazanym (art. 156 § 1 pkt 2 kpa).

Przechodząc do zasadniczych zarzutów sformułowanych w skardze skład orzekający nie podziela poglądu o konieczności zastosowania wykładni językowej art. 84 ust. 3 ustawy Prawo ruchu drogowym.

Badając zgodność z prawem zaskarżonej decyzji Sąd miał na względzie, że prawomocnym wyrokiem z dnia [...] lutego 2009 r., sygn. akt [...], Sąd Rejonowy w R. uznał skarżącego za winnego zarzucanego mu czynu, tj., że w dniu [...] grudnia 2004 r. w R. będąc osobą uprawnioną do przeprowadzania badań technicznych pojazdów mechanicznych poświadczył w szczególności:

- w dowodzie rejestracyjnym pojazdu marki [...] o nr rejestr. [...] nieprawdę o spełnianiu warunków technicznych przez ten pojazd i dokonując wpisu

o przeprowadzeniu badania technicznego, gdy w rzeczywistości badania tego nie dokonał;

- w dowodzie rejestracyjnym pojazdu marki [...] o nr rejestr. [...] nieprawdę o spełnianiu warunków technicznych przez ten pojazd i dokonując wpisu

o przeprowadzeniu badania technicznego, gdy w rzeczywistości badania tego nie dokonał.

Swoim zachowaniem wypełnił znamiona art. 271 § 1 kk.

Materialnoprawną podstawą decyzji podjętych przez organy obu instancji

w rozpoznawanej sprawie był art. 84 ust. 3 pkt 2 p.r.d., uzależniający cofnięcie diagnoście uprawnień do wykonywania badań technicznych od rezultatu kontroli przeprowadzonej przez Starostę, której efektem końcowym było stwierdzenie, że diagnosta wydawał zaświadczenia albo dokonywał wpisu do rejestru pojazdu danych niezgodnych ze stanem faktycznym lub przepisami. W doktrynie wskazuje się, że

w wypadku wydania przez diagnostę zaświadczenia albo dokonania wpisu

w dowodzie rejestracyjnym niezgodnie ze stanem faktycznym ponosi on odpowiedzialność za przestępstwo z art. 271 kk, gdyż nie ulega wątpliwości, że jest on osobą uprawnioną do wystawienia dokumentu (R. A. Stefański, Prawo o ruchu drogowym. Komentarz, Warszawa 2008, str. 664).

Sąd w składzie rozpoznającym sprawę podziela stanowisko, że art. 84 ust. 3 p.r.d. jako przepis o charakterze sankcyjnym powinien być stosowany w sposób ścisły (por. powoływany przez skarżącego wyrok NSA z dnia 20 października 2009 r., sygn. akt II GSK 87/09, lex nr 573546). Orzeczenie to należy rozumieć w ten sposób, że cofnięcie diagnoście uprawnień do dokonywania badań technicznych pojazdów powinno mieć miejsce w sytuacji nie budzącego wątpliwości zaistnienia jednej

z przesłanek ustawowych interpretowanych z uwzględnieniem wszystkich dyrektyw pierwszego i drugiego stopnia.

Należy wskazać, że w orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowane są dwa odmienne poglądy co do podstaw cofnięcia diagnoście uprawnień. Pierwszy z nich (WSA w Szczecinie II SA/Sz 553/10, WSA w Szczecinie II SA/Sz 356/06, WSA w Białymstoku II SA/Bk 41/09) zakłada, iż z wykładni językowej art. 84 ust. 3 p.r.d. wynika, że cofnięcie diagnoście uprawnień do wykonywania badań technicznych może nastąpić na skutek stwierdzenia jednej ze wskazanych w tym artykule przesłanek, w wyniku przeprowadzonej kontroli, o której stanowi obecnie art. 86b ust. 2 pkt 1 p.r.d., dodany do p.r.d. mocą art. 22 pkt 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2004 r., nr 173, poz. 1808 ze zm.). Drugi pogląd uznaje za niezbędne odwołanie się do pozajęzykowych reguł wykładni. Według poglądów prezentowanych między innymi w wyrokach: WSA w Poznaniu IV SA/Po 386/1, WSA w Lublinie III SA/Lu 326/10 NSA II GSK 380/10 jednakowy rezultat uzyskany przez zastosowanie wszystkich trzech typów reguł wykładni w znaczny sposób wzmacnia ostateczny rezultat interpretacji. Natomiast odmienny rezultat uzyskany przy zastosowaniu pozajęzykowych reguł wykładni w stosunku do reguł językowych może doprowadzić do odstępstwa od sensu językowego w przypadku, gdy prowadziłby on do skutków niezamierzonych oraz niezgodnych z celami instytucji, którą określa interpretowany przepis. Przykładem potrzeby odstępstwa jest wskazywana w piśmiennictwie sytuacja, w której wynik posłużenia się wykładnią językową prowadzi do rażąco niesprawiedliwych lub irracjonalnych konsekwencji. Wykładnia językowa nie może bowiem prowadzić do rozstrzygnięcia, które w świetle powszechnie akceptowanych wartości musi być uznane za rażąco niesłuszne, niesprawiedliwe, nieracjonalne lub niweczące rationem legis interpretowanego przepisu (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2007 r. sygn. akt III CZP 8/2007, publ. OSNC 2008/2/21, Biul.SN 2007/3/12, Prok. i Pr. 2008/7-8/61, LEX nr 230973 , czy wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 1998 r. sygn. akt I CKN 664/9, publ. OSNC 1999, nr 1, poz. 7. Zob. też O. Bogucki, M. Zieliński, Wykładnia prawa we współczesnym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, w: red. L. Gardocki, J. Godyń, M. Hudzik, L.K. Paprzycki, Orzecznictwo sądowe w sprawach karnych. Aspekty europejskie i unijne, Rajgród-Wilno 2008, s. 83-84).

W przedmiotowej sprawie nie ulegało wątpliwości, że diagnosta wypełnił swoim działaniem przesłankę skutkującą cofnięciem jemu uprawnień do wykonywania badań technicznych, o której ustawodawca stanowi w art. 84 ust. 3 pkt 2 p.r.d. Sąd w składzie rozpoznającym sprawę podziela pogląd, że nie może mieć podstawowego znaczenia dla oceny możliwości zastosowania danej sankcji, sam sposób ujawnienia dopuszczenia się określonego naruszenia. Celem tego przepisu jest odsunięcie od czynności diagnostycznych nierzetelnych diagnostów. Konsekwencje naruszania podstawowych zasad wykonywania zawodu diagnosty

i dopuszczenie do ruchu pojazdów o niesprawdzonym stanie technicznym doprowadziłyby do zagrożenia najistotniejszych dóbr chronionych prawem, jakimi są życie i zdrowie ludzkie. Celem tego przepisu nie są kwestie związane z nadzorem nad stacjami kontroli pojazdów i sposobem przeprowadzania w ramach tego nadzoru kontroli wykonywania czynności diagnostycznych (wyrok NSA z dnia 1 października 2008 r., sygn. akt I OSK 1450/07, lex nr 529181). Ograniczenie procesu wykładni jedynie do ściśle pojmowanej interpretacji językowej prowadziłoby w niniejszej sprawie do rażąco niespójnego rezultatu z funkcjonalnymi i systemowymi dyrektywami wykładni, w którym pierwszorzędne znaczenie odgrywałby sam sposób ustalenia istnienia jednej z przesłanek prowadzących do cofnięcia diagnoście uprawnień, a nie rezultat tych ustaleń. Tak samo z punktu widzenia art. 32 ust. 1 Konstytucji niezrozumiałym byłoby odmienne traktowanie dwóch podmiotów, które

w ten sam sposób naruszyły prawo tylko z uwagi na różny sposób ustalenia naruszenia prawa. Stwierdziwszy zatem w sposób ewidentny naruszenie prawa po stronie diagnosty, skutkujące powstaniem istotnych wątpliwości dotyczących prawidłowego wypełniania nałożonych na niego obowiązków, organy administracji publicznej nie powinny były ograniczać swoich rozważań jedynie do formalnoprawnego zagadnienia braku przeprowadzenia kontroli, która powinna wykazać określone nieprawidłowości, tylko powinny były dla oceny zasadności pozbawienia diagnosty uprawnień do wykonywania badań technicznych wziąć pod uwagę wyrok skazujący diagnostę.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela zaprezentowany powyżej pogląd wskazujący na konieczność zastosowania w interpretacji omawianego przepisu innych, poza językową, wykładni prawa.

Niezależnie od powyższego należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie została przeprowadzona kontrola w dniu [...] kwietnia 2010 r. stacji diagnostycznej. Wynika z niej, że w dokumentacji z przeprowadzonych badań znajdują się zapisy

o tym, iż skarżący rzekomo dokonywał badania technicznego ww. pojazdów, co

w świetle wyroku Sądu Rejonowego w R. nie miało miejsca. Mając to na uwadze zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie wskazany prawomocny wyrok Sądu Rejonowego nie stanowił jedynej podstawy do wydania decyzji przez Prezydenta, a był przede wszystkim podstawą do wszczęcia postępowania w celu cofnięcia uprawnień skarżącemu. Prezydent po otrzymaniu wskazanego powyżej wyroku, przeprowadził kontrole stacji pojazdów, w której pracował skarżący.

Dokonane przez organ czynności kontrolne i ich wynik, w połączeniu

z prawomocnym wyrokiem skazującym skarżącego, prowadzą do wniosku, iż skarżący w trakcie wykonywania swoich obowiązków jako diagnosta dokonał wpisów do dowodów rejestracyjnych niezgodnie ze stanem faktycznym. Wskazać również należy, iż zgodnie z podzielanym przez skład orzekający wyrokiem NSA z dnia 25 czerwca 1993 r. sygn. akt III SA 261/93 okoliczności faktyczne potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu uznać należy za udowodnione.

Zdaniem sądu, Kolegium prawidłowo dokonało ustaleń faktycznych w sprawie, dopuszczając jako dowód wszystko co mogło przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie było sprzeczne z prawem. Wyrok ten spowodował ujawnienie określonego naruszenia prawa oraz był podstawą do wszczęcia postępowania z urzędu. Należy mieć na uwadze, że dla oceny możliwości zastosowania sankcji określonej

w przepisie art. 84 ust. 3 w/w ustawy, sposób ujawnienia naruszenia prawa nie ma podstawowego znaczenia.

Z tych powodów Sąd nie podzielił zarzutów skargi w zakresie naruszenia art. 84 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Należy wskazać, że organ podjął wszelkie niezbędne kroki do ustalenia prawidłowego stanu faktycznego i wyjaśnił okoliczności mające wpływ na wynik sprawy. W zasadzie poza wyrokiem i protokołem kontroli trudno wskazać jakie jeszcze dowody powinny być przeprowadzone, które miałyby istotny wpływ na wynik sprawy. Skarżący również takich dowodów nie wskazuje.

W przypadku stwierdzenia popełnienia przez diagnostę przestępstwa poświadczenia nieprawdy, które polega między innymi na wystawieniu dokumentu stwierdzającego nieprawdę, a więc stwierdzającą okoliczność niezgodną ze stanem faktycznym i w razie przypisania diagnoście winy za to przestępstwo, Sąd orzeka karę oraz może obok niej wymierzyć środek karny w postaci zakazu wykonywania zawodu diagnosty na okres od [...] roku do [...] lat. Niezależnie od odpowiedzialności karnoprawnej diagnosta co do zasady powinien ponosić odpowiedzialność administracyjnoprawną w postaci cofnięcia uprawnień diagnosty. Wskazać należy, iż są to dwie niezależne od siebie i nie konkurujące ze sobą sankcje.

Reasumując skoro Sąd uznał, że zarzuty skargi nie znajdują oparcia

w przepisach prawa skargę co do zasady należało oddalić. W odniesieniu zaś do wskazanej na wstępie części rozstrzygnięć organów obu instancji należało stwierdzić nieważność decyzji w tych zakresach w oparciu o art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.

Z tych powodów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 i art. 145 § 1 pkt 2 ustawy p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.