Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Barbara Adamiak (spr.) po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia N. A. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 31 października 2012 r. sygn. akt III SA/Łd 436/12 o odmowie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku w sprawie ze skargi N. A. na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] maja 2012 r. nr [...] w przedmiocie zmiany nazwiska postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2012 roku, sygn. akt III SA/Łd 436/12, oddalił skargę N. A. na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] maja 2012 roku, nr [...] w przedmiocie zmiany nazwiska.

Odpis sentencji wyroku wraz z pouczeniem, że pisemne uzasadnienie wyroku oddalającego skargę doręczane jest na wniosek złożony w terminie 7 dni od dnia doręczenia niniejszego odpisu, a złożenie wniosku po upływie tego terminu jest czynnością bezskuteczną, został skutecznie doręczony skarżącemu w dniu 30 sierpnia 2012 roku (potwierdzenie odbioru przesyłki – k nr 149 akt sądowych).

W dniu [...] września 2012 roku (data nadania pisma za pośrednictwem Dyrektora Aresztu Śledczego w Łodzi) skarżący złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy poprzez ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi postanowieniem z dnia 24 września 2012 r. przyznał skarżącemu prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym ustanowienie adwokata.

W dniu [...] października 2012 roku do akt sprawy wpłynęło zawiadomienie z Okręgowej Rady Adwokackiej w Łodzi o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu do reprezentowania skarżącego w osobie adwokat B. C. – A.

W dniu 12 października 2012 roku (data nadania pisma w polskiej placówce pocztowej) ustanowiony z urzędu pełnomocnik złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, jaki zapadł w dniu 24 sierpnia 2012 roku w sprawie o sygn. akt III SA/Łd 436/12. W uzasadnieniu wniosku pełnomocnik podniósł, iż odpis sentencji wyroku oddalającego skargę został doręczony skarżącemu w dniu 30 sierpnia 2012 roku. Skarżący nie włada językiem polskim w stopniu umożliwiającym zrozumienie pouczenia, w którym w sposób ogólny zostały zacytowane przepisy ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zdaniem pełnomocnika z pouczenia wynikało, że skarżący może wystąpić o przyznanie pomocy prawnej, przy czym nie zaznaczono, że skarżący powinien złożyć również wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku i jego doręczenie, niezależnie od możliwości złożenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Do wniosku pełnomocnik załączył wniosek o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku wraz z dowodem uiszczenia opłaty kancelaryjnej oraz kserokopię formularza wniosku przyznanie prawa pomocy złożonego przez skarżącego w dniu 14 września 2012 roku.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził, że na uwzględnienie nie zasługuje zwłaszcza argument dotyczący niedostatecznej znajomości przez skarżącego języka polskiego. Sąd wskazał, iż jak wynika z akt sprawy, wszystkie składane dotychczas przez skarżącego pisma, w tym m.in. "informacja-odpowiedź" na zawiadomienie o rozprawie z dnia 6 sierpnia 2012 roku oraz wnioski, sporządzane były w języku polskim.

W świetle przedstawionych okoliczności Sąd uznał za niezasadny zarzut dotyczący ogólnikowego (nieprecyzyjnego) pouczenia i braku pouczenia w zakresie możliwości złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku oddalającego skargę, niezależnie od złożonego wniosku o przyznanie prawa pomocy. W ocenie Sądu skarżący, wbrew twierdzeniom jego pełnomocnika, został dwukrotnie w sposób prawidłowy i jednoznaczny poinformowany o konieczności złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku oddalającego skargę w terminie 7 dni, od dnia jego ogłoszenia (doręczenia). W zawiadomieniu o rozprawie oraz w doręczonym z urzędu odpisie sentencji wyroku z dnia 24 sierpnia 2012 roku. Okoliczność natomiast, że skarżący, nie zapoznał się z powyższym pouczeniem lub nie zapoznał się z nim w całości, a złożył jedynie wniosek o przyznanie prawa pomocy, (o którym mowa w pkt 5 pouczenia), nie może usprawiedliwiać przyczyny uchybienia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku.

Sąd stwierdził, że brak zapoznania się przez skarżącego z pouczeniem znajdującym się w zawiadomieniu o terminie rozprawy oraz o konieczności złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku, może jedynie wskazywać na jego niedbalstwo w prowadzeniu własnych spraw, a to z kolei nie może usprawiedliwiać przyczyny uchybienia terminu.

W tym stanie rzeczy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, postanowieniem z dnia 31 października 2012 r. sygn. akt III SA/Łd 436/12, na podstawie art. 86 §1 i §2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, odmówił przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł skarżący, zaskarżając je w całości i zarzucając naruszenie art. 86 §1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 87 §2 tej ustawy, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez nieuwzględnienie wszystkich istotnych w sprawie okoliczności i błędne uznanie, że skoro w aktach sprawy znajduje się dwukrotne pouczenie o przysługującym skarżącemu środku zaskarżenia polegające na ogólnym przytoczeniu przepisów ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a skarżący złożył w sprawie dwa pisma napisane odręcznie w języku polskim, to brak było podstaw do przyjęcia, że skarżący nie został w sposób jasny i prawidłowy pouczony o przysługującym mu prawie do złożenia środka zaskarżenia oraz innych uprawnieniach skarżącego, skutkujące z kolei bezzasadnym przyjęciem przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, że brak było podstaw do zastosowania art. 86 §1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, bowiem skarżący nie wykazał, aby niedochowanie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 24 sierpnia 2012 r. nastąpiło bez winy skarżącego, podczas gdy uwzględnienie wszystkich okoliczności sprawy, tj. m.in. faktu, że skarżący przebywa od kilki lat w areszcie śledczym, nadto jest obcokrajowcem, który wcześniej w sprawie był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika i nie był obarczony obowiązkiem zapoznawania z przepisami związanymi z postępowaniem sądowoadministracyjnym, a nadto, że w poprzednim rozpoznaniu sprawy przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Łodzi (poprzednia sygn. akt III SA/Łd 435/10) Sąd wydał wyrok uwzględniający skargę, zatem skarżący nie miał potrzeby składania wniosku o sporządzenie uzasadnienia wydanego wyroku, skutkowałoby uznaniem przez Sąd, iż skarżący uprawdopodobnił, że bez swojej winy nie dochował terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi wydanego w dniu 24 sierpnia 2012 r. w sprawie III SA/Łd 436/12 i doprowadziło do wydania postanowienia o przywróceniu skarżącemu terminu do złożenia wniosku o uzasadnienie ww. wyroku.

Na tej podstawie skarżący wnosił o:

1) uchylenie zaskarżonego postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 31 października 2012 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi,

2) przyznanie na rzecz pełnomocnika z urzędu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu w postępowaniu zażaleniowym, według norm przepisanych, jednocześnie oświadczając, że koszty te ani w całości ani w części nie zostały zapłacone,

3) przyznanie skarżącemu prawa pomocy w zakresie zwolnienia od wpisu od niniejszego zażalenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi postanowieniem z dnia 23 listopada 2012 r. przyznał skarżącemu prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych ponad kwotę 200 /dwieście/ złotych uiszczonych już w sprawie kosztów sądowych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) "§1. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. §2. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu. §3. Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi. §4. Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie. §5. Po upływie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w przypadkach wyjątkowych".

W zaskarżonym postanowieniu Sąd I instancji przyjął, że po stronie skarżącego istniała przyczyna, która spowodowała uchybienie terminu dla dokonania czynności procesowej, jaką jest wniesienie o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku oddalającego skargę, wydanego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi. Wynika to z tego, że Sąd I instancji nie odrzucił wniosku, jako spóźnionego, czyli złożonego po upływie 7 dni od ustania przyczyny uchybienia terminu. Przyczyną tą w ocenie Sądu I instancji jest okoliczność, że skarżący nie zapoznał się z pouczeniem co do terminu i sposobu wystąpienia z wnioskiem o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku oddalającego skargę, a więc niedbalstwo w prowadzeniu własnych spraw.

Mając na uwadze powyższe, wątpliwości wywołuje, dokonana przez Sąd I instancji ocena podjętej przez skarżącego czynności procesowej, jaką było wystąpienie z wnioskiem o ustanowienie adwokata z urzędu. Skoro Sąd I instancji stwierdził, że skarżący uchybił 7 dniowemu terminowi, przewidzianemu na wystąpienie z wnioskiem o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku ze względu na niedbalstwo, to oznaczałoby to, że wystąpienie przez skarżącego w ramach ww. terminu z wnioskiem o ustanowienie adwokata z urzędu, też musi zostać zakwalifikowane jako niedbalstwo skarżącego, tj. brak staranności w prowadzeniu własnych spraw. Jest to czynność, którą można stwierdzić na podstawie akt sprawy, podobnie jak brak czynności wystąpienia z wnioskiem o sporządzenie i doręczenia uzasadnienia.

Przy przyjęciu, że w ramach przewidzianego prawem 7 dniowego terminu na wystąpienie z wnioskiem o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku, skarżący nie wystąpił z takim wnioskiem, ale jednocześnie wystąpił z wnioskiem o ustanowienie adwokata z urzędu – profesjonalnego pełnomocnika, nie można mu skutecznie zarzucić niedbalstwa, braku staranności w prowadzeniu własnych spraw.

Sąd I instancji rozpoznając ponownie wniosek o przywrócenie terminu do sporządzenia i doręczenia uzasadnienia wyroku oddalającego skargę, powinien rozpoznać jako przyczyny uchybienia terminu, po pierwsze, że w zakreślonym terminie dla wystąpienia z wnioskiem o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku oddalającego skargę, skarżący wystąpił o ustanowienie adwokata z urzędu i po drugie, okoliczności braku znajomości języka polskiego oraz niemożności wystąpienia ze stosownym wnioskiem w przewidzianym czasie, ze względu na pobyt w areszcie śledczym, jako ewentualnie uprawdopodobniające brak winy w uchybieniu ww. terminu. Ocena powyższych okoliczności powinna skutkować albo odmową uwzględnienia wniosku o przywrócenia terminu do wystąpienia z wnioskiem o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku Sądu I instancji, albo uwzględnieniem wniosku.

W tym stanie rzeczy, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 §1 w związku z art. 197 §2 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji postanowienia.