Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Roman Hauser Sędziowie sędzia NSA Jerzy Siegień sędzia del. WSA Tomasz Świstak /spr./ Protokolant starszy inspektor sądowy Mariusz Szufnara po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2020 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej K R od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 września 2017 r., sygn. akt VII SA/Wa 2389/16 w sprawie ze skargi K R na decyzję Ministra Zdrowia z dnia [..]. nr [..] w przedmiocie uznania zarzutów za uzasadnione oddala skargę kasacyjną.

Zaskarżonym wyrokiem z 20 września 2017 r., sygn. akt VII SA/Wa 2389/16, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę K R na postanowienie Ministra Zdrowia z [..]r. w przedmiocie zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej, utrzymujące w mocy postanowienie Wojewody Zachodniopomorskiego z [..]r.

Wymienionym postanowieniem Wojewoda Zachodniopomorski uznał za niezasadne zgłoszone zarzuty w sprawie prowadzonego przez Wojewodę Zachodniopomorskiego postępowania egzekucyjnego w zakresie zastosowania środka egzekucyjnego w postaci grzywny w celu przymuszenia do wykonania przez Skarżącą obowiązku określonego w tytule wykonawczym z [..]r. Postanowienie zostało wydane na podstawie art. 34 § 4 i 5 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2014 r., poz. 1619 ze zm., dalej "u.p.e.a.").

Zarzuty Skarżącej dotyczyły braku wymagalności obowiązku, niewykonalności obowiązku o charakterze niepieniężnym oraz prowadzenia egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny.

Tytuł wykonawczy z [..]r. dotyczył poddania obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciwko gruźlicy [..] (dziecka Skarżącej) wobec niedokonania obowiązku szczepień pomimo wysłanego pisma informacyjnego, wezwania oraz upomnienia ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Podstawę prawną powyższego obowiązku stanowił art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b, art. 5 ust. 2 oraz art. 17 ust. 1 i art. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r., poz. 947 ze zm.) oraz przepisy Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2011 r., Nr 182, poz. 1086 ze zm.).

Postanowienie Wojewody zostało następnie utrzymane w mocy postanowieniem Ministra, na które skargę oddalił WSA w Warszawie.

Skargę kasacyjną od wymienionego wyroku WSA w Warszawie wniosła Kinga Reutt, zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie przepisów postępowania, to jest:

I. naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie i oddalenie skargi podczas gdy przy orzekaniu Sąd na mocy art. 134 P.p.s.a. w granicach sprawy, bez związania granicami skargi, istniały podstawy do uchylenia zaskarżonego postanowienia jako wydanego z naruszeniem prawa materialnego polegającym na błędnej wykładni przepisów:

1. art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi i art. 17 ust. 1 oraz ust. 2 tej ustawy oraz § 1 i 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień poprzez bezpodstawne przyjęcie, iż powołane przepisy są podstawą prawną umożliwiającą nałożenie przez organ obowiązku poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym według Programu Szczepień Ochronnych (wywodzenie obowiązków prawnych "z poza" katalogu źródeł prawa powszechnie obowiązującego), jak i poprzez przyjęcie iż w sytuacji braku wykonania badania kwalifikacyjnego obowiązek wykonania szczepienia jest wykonalny,

2. art. 17 § 1 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń w zw. z § 3 pkt 1, 2, 3, 5, 9, 11, 12 rozporządzenia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych, poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że przepisy te dają podstawę do przyjęcia, iż w przypadku dziecka Skarżącej, które ukończyło trzeci rok życia, upłynął termin do wykonania obowiązku szczepienia, w sytuacji gdy zgodnie z tymi przepisami, termin wykonania tegoż obowiązku upływa wraz z ukończeniem przez dziecko 19 roku życia (błonica, tężec, krztusiec, poliometylis),

3. art. 17 ust. 1 i 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń, poprzez ich błędną wykładnię i wyrażenie niewłaściwego poglądu, jakoby obowiązek wykonania badania kwalifikacyjnego wchodził w zakres obowiązku poddania szczepieniu, w sytuacji, gdy brzmienie powołanych przepisów nie pozwala na taką ich interpretację, co w konsekwencji doprowadziło do niewłaściwego poglądu Sądu o dopuszczalności egzekucji i wykonalności obowiązku szczepiennego mimo niewykonania badania kwalifikacyjnego,

4. art. 8 ust. 2 Konstytucji RP i art. 31 ust. 2 Konstytucji RP oraz art. 8 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności polegające na utrzymaniu w mocy decyzji przymuszającej skarżącą do poddanie dziecka zabiegowi nieokreślonemu przepisem prawa (przewidzianym w źródle prawa powszechnie obowiązującego);

II. naruszenie art. 119 § 1 u.p.e.a. poprzez utrzymanie w mocy postanowienia nakładającego grzywnę pomimo naruszenia przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, w postaci art. 29 ust. 1 u.p.e.a. polegające na zaniechaniu badania przez organ egzekucyjny dopuszczalności egzekucji administracyjnej, jak i właściwości organów (wydanie postanowienia przymuszającego pomimo nieistnienia obowiązku w dniu jego wydania).

W oparciu o powyższe zarzuty Skarżąca kasacyjnie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, zasądzenie zwrotu kosztów postępowania (w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych) i rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie.

Wniesiono także o zwrócenie się z zapytaniem do Trybunału Konstytucyjnego, co do zgodności z Konstytucją art. 2, art. 5 ust. 1 pkt 2 oraz art. 17 ust. 1, 10 pkt 1 i pkt 2, ust. 11 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008 r. (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 tj. z dnia 19 kwietnia 2013 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 947) z art. 2, art. 30, 31 ust. 1, 2, 3 oraz art. 68 ust. 1, 2, 3, art. 87 ust. 1 Konstytucji w zakresie w jakim nie przewidują one wolności wyboru rodziców w zakresie szczepień tak jak to jest w większości krajów Unii Europejskiej, właściwego rejestru powikłań tzw. "NOP", celowego funduszu przeznaczonego na wsparcie finansowe, rehabilitację osób u których wystąpiły powikłania, jak i w zakresie w jakim to Główny Inspektor Sanitarny ogłasza w formie komunikatu, czy też Minister Zdrowia w formie rozporządzenia określają Program Szczepień Ochronnych na dany rok, wykaz chorób, ze szczegółowymi wskazaniami dotyczącymi stosowania poszczególnych szczepionek przez co rozstrzyga o wolnościach obywatelskich z pominięciem ustawy.

W związku z powyższym wnioskiem Skarżąca wniosła także o zawieszenie postępowania sądowoadministracyjnego do czasu wydania rozstrzygnięcia przez Trybunał Konstytucyjny.

Odpowiedź na skargę kasacyjną złożył Minister Zdrowia, wnosząc o jej oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie złożonego na rozprawie w dniu 26 lutego 2020 r. wniosku dopuścił do udziału w postępowaniu Ogólnopolskie Stowarzyszenie STOP NOP.

W złożonym piśmie procesowym Ogólnopolskie Stowarzyszenie STOP NOP wskazało na niezgodność z Konstytucją administracyjnego przymusu szczepień i egzekwowanie go poprzez nakładanie grzywien. Jako przepisy naruszone przez organy administracji uczestnik postępowania wskazał art. 39 i art. 31 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, ustawy z dnia 5 grudnia 2006 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, art. 5 i art. 8 Konwencji z 19 listopada 1996 r. o Prawach Człowieka i Biomedycynie oraz art. 3 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

Na rozprawie w dniu 26 lutego 2020 r. pełnomocnik skarżącej kasacyjnie złożył do akt pismo Trybunału Konstytucyjnego - odpis postanowienia z 29 października 2019 r. o nadaniu dalszego biegu skardze konstytucyjnej, składa także informację o otrzymaniu stosownej korespondencji z informacją, że Trybunał UE przystąpi do rozpatrzenia skargi tak szybko jak to tylko będzie możliwe na podstawie przedłożonych informacji i dokumentów oraz wniósł o zawieszenie postępowania na tej podstawie.

Pełnomocnik skarżącej kasacyjnie wnosił i wywodził nadto jak w skardze kasacyjnej oraz złożył do akt plik dokumentów i opracowań naukowych wskazujących w jego ocenie na możliwość powodowanie powikłań poszczepiennych. Skarżąca kasacyjnie [..]oświadczyła, iż w pełni popiera skargę kasacyjną i wskazała, iż podczas wizyty u lekarza neurologa, lekarz widział problemy które występują u dziecka, stwierdził, ze nie jest w stanie zagwarantować zabiegu wykonywanego w ramach przymusu administracyjnego, jednak ze względu na naciski Ministerstwa Zdrowia nie wystawi zaświadczenia odraczającego szczepienia.

Przedstawiciel Ogólnopolskiego Stowarzyszenia STOP NOP wniósł o uwzględnienie skargi kasacyjnej odwołując się do argumentacji zawartej w piśmie złożonym na rozprawie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Postępowanie sądowoadministracyjne zostało wszczęte po dniu 15 sierpnia 2015 r., a zatem do uzasadnienia wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego znajduje zastosowanie art. 193 zdanie drugie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm. dalej "P.p.s.a."). Zgodnie z tym przepisem, uzasadnienie wyroku oddalającego skargę kasacyjną zawiera ocenę zarzutów skargi kasacyjnej. Powołany przepis stanowi lex specialis wobec art. 141 § 4 P.p.s.a. i jednoznacznie określa zakres, w jakim Naczelny Sąd Administracyjny uzasadnia z urzędu wydany wyrok w przypadku, gdy oddala skargę kasacyjną. Naczelny Sąd Administracyjny nie przedstawia więc w uzasadnieniu wyroku oddalającego skargę kasacyjną opisu ustaleń faktycznych i argumentacji prawnej podawanej przez organy administracji i Sąd pierwszej instancji.

Stosownie do treści art. 183 § 1 P.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu biorąc pod rozwagę jedynie nieważność postępowania. Podstawy te determinują kierunek postępowania Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W niniejszej sprawie nie wystąpiły przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 P.p.s.a.

Z tego względu Naczelny Sąd Administracyjny przy rozpoznaniu tej sprawy związany był granicami skargi kasacyjnej, które są wyznaczone każdorazowo wskazanymi w skardze kasacyjnej podstawami.

Powyższe przesądza o tym, iż Naczelny Sąd Administracyjny nie był uprawniony do zweryfikowania prawidłowości zaskarżonego wyroku pod kątem zgodności z przepisami nie wskazanymi w skardze kasacyjnej, a zgłoszonymi jako naruszone dopiero w piśmie procesowym uczestnika postępowania – Ogólnopolskiego Stowarzyszenia STOP NOP.

Skarga kasacyjna jest pozbawiona usprawiedliwionych podstaw.

Kontrolowanym w niniejszym postępowaniu aktem administracyjnym jest postanowienie w przedmiocie uznania za niezasadne zarzutów w sprawie prowadzonego postępowania egzekucyjnego.

Dalej wskazać należy, iż Naczelny Sąd Administracyjny nie znalazł podstaw dla uwzględnienia zawartego w skardze kasacyjnej wniosku o zwrócenie się z zapytaniem do Trybunału Konstytucyjnego, co do zgodności z Konstytucją art. 2, art. 5 ust. 1 pkt 2 oraz art. 17 ust. 1, 10 pkt 1 i pkt 2, ust. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Zauważyć bowiem trzeba, iż choć z godnie z art. 193 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem, to jednak pamiętać trzeba o tym iż zgodnie z art. 52 ust. 2 pkt 4 pytanie takowe zawierać musi sformułowanie zarzutu niezgodności z Konstytucją kwestionowanego aktu normatywnego oraz jego uzasadnienie, z powołaniem argumentów lub dowodów na jego poparcie.

Powyższe oznacza, iż dla wystąpienia z takim pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego warunkiem koniecznym jest zaistnienie po stronie orzekającego w sprawie sądu, a nie strony postępowania co najmniej wątpliwości co do zgodności z Konstytucją określonych regulacji rangi ustawowej.

Podjęcie postanowienia o wystąpieniu z pytaniem prawnym pozostaje zatem w gestii sądu. Z żadnego przepisu nie wynika zaś jakiekolwiek uprawnienie strony (uczestnika postępowania) do skutecznego domagania się, aby sąd orzekający w sprawie skorzystał z tej kompetencji.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie zachodzą zaś przesłanki do kwestionowania konstytucyjności wskazanych w skardze kasacyjnej przepisów ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, co oznacza, że nie zaistniały przesłanki do wystąpienia przez ten Sąd przy rozpoznawaniu przedmiotowej skargi kasacyjnej z pytaniem prejudycjalnym dotyczącym zgodności z Konstytucją wskazanych wyżej przepisów.

Dodatkowo wskazać należy, iż konieczną przesłanką pytania prawnego przedstawianego sądowi konstytucyjnemu jest wykazanie zależności między treścią pytania (kwestia hierarchicznej niezgodności norm) a rozstrzygnięciem sprawy, w związku z którą pytanie jest formułowane. Zależności takowej nie wykazano zaś w uzasadnieniu skargi kasacyjnej. Powyższy brak skargi kasacyjnej jest szczególnie wyraźnie widoczny na tle złożonego wniosku o zwrócenie się do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o zbadanie zgodności z Konstytucją art. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, dzielącego się na 37 punktów i określających definicje ustawowe użytych w ustawie pojęć, czy też wniosków o zwrócenie się o zbadanie zgodności z Konstytucją tych przepisów ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych, których autor skargi kasacyjnej nie powołał w ogóle w jej zarzutach, determinujących przecież kierunek postępowania Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny nie uwzględnił także złożonego na rozprawie wniosku o zawieszenie postępowania, albowiem w sprawie nie zachodziła żadna z przesłanek obligatoryjnego zawieszenia postępowania sądowoadministracyjnego, a w ocenie orzekającego w sprawie Sądu nie było zasadne zawieszenie postępowania na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 P.p.s.a. Nie jest bowiem celowe zawieszenie postępowania w sytuacji, gdy Sąd nie jeżeli nie podziela wątpliwości co do konstytucyjności kwestionowanego przez stronę skarżącą kasacyjnie aktu normatywnego. W ocenie NSA kwestią priorytetową jest natomiast konieczność rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki, przy czym nawet w przypadku stwierdzenia niekonstytucyjności którego z przepisów ustanawiających publicznoprawny obowiązek, którego dotyczyły zgłoszone zarzuty strona może złożyć wniosek o wznowienie postępowania, co powoduje, że jej interes prawny jest zabezpieczony.

Przed przystąpieniem do rozpoznania poszczególnych zarzutów skargi kasacyjnej wskazać wreszcie należy, iż w kontrolowanej sprawie organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązku o charakterze niepieniężnym był wprawdzie zgodnie z art. 20 § 1 pkt 1 u.p.e.a. wojewoda, to jednak zgodnie z art. 5 pkt 3 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 212, poz. 1263 ze zm.) status wierzyciela przysługiwał Powiatowemu Państwowemu Inspektorowi Sanitarnemu w M.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 34 § 1 u.p.e.a. zarzuty zgłoszone na podstawie art. 33 § 1 pkt 1-7, 9 i 10, a przy egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym - także na podstawie art. 33 § 1 pkt 8, organ egzekucyjny rozpatruje po uzyskaniu stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów przy czym w zakresie zarzutów, o których mowa w art. 33 § 1 pkt 1-5 i 7, stanowisko wierzyciela jest dla organu egzekucyjnego wiążące.

Zgłoszone przez skarżącą kasacyjnie zarzuty dotyczące nieistnienia obowiązku, braku wymagalności obowiązku oraz niewykonalności obowiązku stanowiły zaś zarzuty o których mowa w art. 33 pkt 1, pkt 2 i pkt 5, co oznacza, że stanowisko wierzyciela było wiążące dla organu egzekucyjnego.

Stanowisko to wierzyciel zajął w postanowieniu z [..]r., znak P[..] w którym uznał zgłoszone zarzuty za bezzasadne. Postanowienie to nie zostało przez [..]zaskarżone zażaleniem, co spowodowało, że stało się ono ostateczne. W takiej sytuacji procesowej organ egzekucyjny rozpoznający zarzuty związany był stanowiskiem wierzyciela co do zarzutów braku wymagalności obowiązku oraz niewykonalności obowiązku i co za tym idzie nie mógł rozstrzygnąć co do nich niezgodnie ze stanowiskiem wierzyciela.

W obecnym stanie prawnym organ egzekucyjny, będąc związany stanowiskiem wierzyciela w sprawie zarzutów wniesionych na podstawie art. 33 § 1 pkt 1–5 i 7 u.p.e.a., nie jest bowiem uprawniony do prowadzenia postępowania wyjaśniającego w celu ustalenia istnienia podstaw do uwzględnienia zarzutu i do obalenia w tym trybie stanowiska wierzyciela.

Powyższe przesądza o tym, iż organowi egzekucyjnemu nie sposób przypisać naruszenia przepisów, z których zdaniem skarżącej kasacyjnie wynika brak wymagalności obowiązku oraz niewykonalność obowiązku, albowiem był on w tym zakresie związany ostatecznym stanowiskiem wierzyciela, którego strona skarżąca kasacyjnie we właściwym trybie (to jest zażaleniem) skutecznie nie zakwestionowała.

Odnosząc się do zarzutów oznaczonych w skardze kasacyjnej nr I.1 i I.2 oraz zarzutu naruszenia art. 29 § 1 u.p.e.a. (w skardze kasacyjnej błędnie określonego jako art. 29 ust. 1 u.p.e.a., która to jednostka redakcyjna w tej ustawie nie istnieje) sformułowanego w ramach zarzutu oznaczonego nr II, jako polegający na braku zbadania dopuszczalności egzekucji administracyjnej spornego obowiązku poddania małoletniego szczepieniu, zauważyć należy, iż te zarzuty kasacyjne uznane musi być muszą za bezzasadne.

Zgodnie z art. 3 § 1 u.p.e.a. egzekucji administracyjnej podlegają obowiązki o charakterze niepieniężnym pozostające we właściwości organów administracji rządowej wynikające bezpośrednio z przepisów prawa.

Do takich zaś obowiązków należy zaliczyć obowiązek szczepienia. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddawania się szczepieniom ochronnym. Powyższy obowiązek skonkretyzowany został w art. 17 ust. 1 wymienionej ustawy, który stanowi, że osoby, określone na podstawie ust. 10 pkt 2, są obowiązane do poddawania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym określonym na podstawie ust. 10 pkt 1, zwanymi dalej "obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi".

Ponadto w art. 17 ust. 10 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych została udzielona delegacja ustawowa ministrowi właściwemu do spraw zdrowia do określenia, w drodze rozporządzenia wykazu chorób zakaźnych objętych obowiązkiem szczepień ochronnych, osób lub grupy osób obowiązanych do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym, wieku i inne okoliczności stanowiące przesłankę do nałożenia obowiązku szczepień ochronnych na te osoby.

Wydane na podstawie powyższej delegacji ustawowej rozporządzenie Ministra Zdrowia z 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych określa wykaz chorób zakaźnych objętych obowiązkiem szczepień ochronnych, osoby obowiązane do poddania się obowiązkowym szczepieniom.

W rozpoznawanej sprawie nie ulega wątpliwości, że urodzony w 2014 r. syn Skarżącej kasacyjnie podlega obowiązkowi szczepienia przeciwko gruźlicy, co zostało prawidłowo stwierdzone w tytule wykonawczym z dnia [..]r. Przywołane powyżej regulacje przewidują zaś obowiązek szczepienia z mocy prawa.

Bezzasadne są wobec tego twierdzenia skargi kasacyjnej, że obowiązek szczepienia nie ma podstawy prawnej ze względu na to, że wynika on z Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego pt. Program Szczepień Ochronnych. To, że obowiązkowe szczepienia ochronne prowadzone są zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych na dany rok, ogłaszanym w formie komunikatu przez Głównego Inspektora Sanitarnego nie oznacza, że ich zakres oderwany jest od powszechnie obowiązującej materii normatywnej. Podstawą wydania tego komunikatu jest bowiem art. 17 ust. 11 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych. To ustawodawca zadecydował o sposobie uregulowania materii dotyczącej obowiązkowych szczepień ochronnych. Przyjęcie określonego kalendarza szczepień wynika z konieczności uwzględnienia uwarunkowań medycznych, w tym czasu oraz rodzaju podawanych dzieciom szczepionek. Trudno byłoby oczekiwać, by materią tą miał zajmować się sam ustawodawca, który w przywołanym akcie prawnym wyraźnie stanowi o obowiązku szczepień ochronnych, kwestie szczegółowe pozostawiając rozstrzygnięciu na niższych poziomach decyzyjnych (por. wyroki NSA z 19 grudnia 2018 r., sygn. II OSK 2547/18 i II OSK 2546/18, dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych).

Zauważyć w tym miejscu nadto trzeba, iż zupełnie niezrozumiałe jest powołanie się przez autora skargi kasacyjnej w ramach zarzutu oznaczonego jako nr I.2 na termin wykonania obowiązku szczepień przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliometylis w sytuacji, gdy postępowanie egzekucyjne, w którym zgłoszono zarzuty rozpoznane zaskarżonym do sądu administracyjnego postanowieniem dotyczyło wykonania obowiązku szczepienia ochronnego przeciwko gruźlicy.

Odnosząc się do wskazania w zarzucie oznaczonym nr I.2 jako naruszonych przepisów § 3 pkt 1, 2, 3, 5, 9, 11, 12 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych stwierdzić należy, iż sposób skonstruowania i uzasadnienia tego zarzutu uniemożliwiał poddanie wyroku Sądu I instancji kontroli przez pryzmat wskazanych w nim przepisów.

Przypomnieć bowiem trzeba, iż zgodnie z art. 174 pkt 1 P.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego błędna wykładnia prawa materialnego może polegać na nieprawidłowym odczytaniu normy prawnej wyrażonej w przepisie, mylnym zrozumieniu jego treści lub znaczenia prawnego, bądź też na niezrozumieniu intencji ustawodawcy (por. wyrok NSA z 13 września 2005 r., II OSK 16/05, LEX nr 192124, wyrok NSA z 23 lutego 2005 r., OSK 539/04, LEX nr 165771, wyrok NSA z 2 lutego 2005 r. OSK 1026/04, LEX nr 171170). W przypadku podniesienia zarzutu naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię, obowiązkiem autora skargi kasacyjnej jest nie tylko wskazanie konkretnych przepisów prawa materialnego naruszonych przez sąd zaskarżonym wyrokiem, ale i wyjaśnienie, na czym polegała błędna interpretacja wskazanych w skardze kasacyjnej przepisów prawa materialnego, i jakie jest prawidłowe znaczenie tych przepisów – por. np. wyrok NSA z 30 czerwca 2004 r., FSK 208/04 (ONSAiWSA 2004, nr 3, poz. 55).

Z kolei, uchybienie prawu materialnemu przez niewłaściwe zastosowanie polega na tzw. błędzie w subsumcji, co wyraża się w tym, że stan faktyczny ustalony w sprawie błędnie uznano za odpowiadający stanowi hipotetycznemu przewidzianemu w normie prawnej albo że ustalonego stanu faktycznego błędnie nie "podciągnięto" pod hipotezę określonej normy prawnej. Jeśli zatem podstawę kasacji stanowi zarzut niewłaściwego zastosowania prawa materialnego, to uzasadnieniem takiego zarzutu powinno być wyjaśnienie, dlaczego przepis przyjęty za podstawę prawną nie ma związku z ustalonym stanem faktycznym i jaki przepis sąd powinien zastosować – wyrok NSA z 14 października 2005 r., I FSK 107/05. Mówiąc innymi słowy, skarżący kasacyjnie powinien wykazać, który z zastosowanych przez Sąd i instancji przepisów nie miał zastosowania w rozpoznanej sprawie, i który ze wskazanych przez skarżącego przepisów powinien być zastosowany w miejsce tego, którym posłużył się Sąd.

Tymczasem zastosowany przez skarżącego sposób formułowania zarzutu jako naruszenia art. 17 § 1 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń w zw. z § 3 pkt 1, 2, 3, 5, 9, 11, 12 rozporządzenia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych poprzez błędną wykładnię z góry wyklucza odnośnie wskazywanych jako naruszone przepisów rozporządzenia dopełnienie tego warunku, ponieważ nie da się z tego wydedukować, o naruszenie jakiej normy prawnej chodzi skarżącemu kasacyjnie, nie mówiąc już o tym, na czym miałoby polegać niewłaściwa wykładnia lub zastosowanie tej normy. Jakiegokolwiek wyjaśnienia na czym polegać by miało naruszenie przez Sąd I instancji § 3 pkt 1, 2, 3, 5, 9, 11, 12 rozporządzenia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych, które to przepisy wskazują grupy osób obowiązane do poddania się szczepieniom ochronnym przeciwko poszczególnym szczepieniami takowymi objętymi, nie zawiera także uzasadnienie skargi kasacyjnej.

Powyższego uchybienia autora skargi kasacyjnej nie mógł także konwalidować Naczelny Sąd Administracyjny, który działając jako sąd kasacyjny, nie jest uprawniony do samodzielnego konkretyzowania zarzutów lub też stawiania hipotez co do tego, jakiego przepisu dotyczy podstawa kasacji.

Podsumowując tą część rozważań stwierdzić należy, że kasator w rozpoznawanej sprawie zarzucił wprawdzie Sądowi I instancji naruszenie siedmiu konkretnych przepisów, rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r., jednakże nigdzie w uzasadnieniu skargi kasacyjnej nie podjął nawet próby wyjaśnienia jakie znaczenie mają – według skarżącego kasacyjnie – przytoczone przez niego przepisy i przede wszystkim na czym polega związek przyczynowy pomiędzy zarzucanym naruszeniem przepisów rozporządzenia, a wynikiem sprawy dotyczącej przecież wyłącznie rozpoznania zarzutów [..]w postępowaniu egzekucyjnym w administracji dotyczącym wyłącznie wykonania obowiązku poddania jej małoletniego syna szczepieniu ochronnemu przeciwko gruźlicy.

Odnosząc się do oznaczonego w skardze kasacyjnej nr II.3 zarzutu naruszenia art. 17 ust. 1 i 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń, poprzez ich błędną wykładnię i wyrażenie niewłaściwego poglądu, jakoby obowiązek wykonania badania kwalifikacyjnego wchodził w zakres obowiązku poddania szczepieniu wskazać trzeba, iż odmowa poddania dziecka lekarskiemu badaniu kwalifikacyjnego do szczepienia nie stanowi przesłanki wskazującej na niewykonalność wyżej opisanego obowiązku szczepienia przeciwko gruźlicy.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego. Obowiązkowego szczepienia ochronnego nie można przeprowadzić, jeżeli między lekarskim badaniem kwalifikacyjnym przeprowadzonym w celu wykluczenia przeciwwskazań do szczepienia a tym szczepieniem upłynęło 24 godziny od daty i godziny wskazanej w zaświadczeniu, o którym mowa w ust. 4 (art. 17 ust. 3 tej ustawy).

Z powyższych regulacji wprost wynika, iż mimo niezbyt fortunnego sformułowania przepisu ustawy sugerującego, iż wykonanie szczepienia obowiązkowego sprowadza się tylko do samego aktu podania szczepionki, lekarskie badanie kwalifikacyjne o jakim mowa w 17 ust. 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi jest integralnym elementem procedury przeprowadzania obowiązkowego szczepienia ochronnego. Badanie to jest bowiem niezbędnym elementem szczepienia ochronnego, bez którego nie może ono zostać przeprowadzone. Ma ono na celu ustalenie czy stan zdrowia osoby pozwala na jej zaszczepienie. Badanie to jest nierozerwalnie związane z czynnością techniczną polegającą na wprowadzeniu szczepionki do organizmu człowieka.

Powyższe oznacza, iż egzekwowanie obowiązku szczepień obejmuje także egzekwowanie nierozerwalnie związanego ze szczepieniem obowiązku poddania się przez dziecko lekarskiemu badaniu kwalifikacyjnemu.

Inaczej rzecz ujmując odmowa poddania dziecka lekarskiemu badaniu kwalifikacyjnemu przez podmiot leczniczy wskazany w wezwaniu do wykonania obowiązku, jest – o ile strona nie posiada zaświadczenia kwalifikacyjnego stwierdzającego przeciwwskazania do szczepienia, względnie do długotrwałego odroczenia obowiązkowego szczepienia ochronnego – tożsama z odmową wykonanie szczepienia obowiązkowego.

Jednocześnie nie sposób podzielić poglądu jakoby brak w aktach organu egzekucyjnego zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu kwalifikacyjnym potwierdzających brak przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego przesądzał o braku wykonalności, czy też o braku wymagalności obowiązku poddania się takiemu szczepieniu. To rzeczą podmiotu na którym ciąży taki obowiązek administracyjnym jest bowiem wykonanie tego obowiązku, przez co należy w pierwszym rzędzie rozumieć zrealizowanie badania kwalifikacyjnego i uzyskanie odpowiedniego zaświadczenia o jego przeprowadzeniu, przy czym od treści tegoż zaświadczenia uzależniony jest dalszy tryb wykonywania procedury obowiązkowego szczepienia ochronnego.

Odnosząc się do podniesionej na rozprawie przez skarżącą kasacyjnie oraz Stowarzyszenie STOP NOP argumentacji jakoby niewykonalność obowiązku poddania małoletniego szczepieniu wynikać miała z odmowy wystawienia przez lekarza zaświadczenia o przeprowadzeniu badania kwalifikacyjnego w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego zauważyć należy, iż nie uzasadnia ona uwzględnienia skargi kasacyjnej.

W zgłoszonych zarzutach [..]wprost wskazała bowiem, że niewykonalność obowiązku szczepienia jej małoletniego syna wynika z tego, iż szczepienie winno być poprzedzone badaniem kwalifikacyjnym, którego wykonania ona odmawia, uważając, iż uprawnienie takie przysługuje jej na podstawie art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (s. 3 zarzutów). Także w zażaleniu na postanowienie w przedmiocie rozpoznania zarzutów, jak i jakimkolwiek innym piśmie procesowym składanym w toku postępowania egzekucyjnego K. R. nie podnosiła następnie okoliczności jakoby lekarz uprawniony do wykonania zabiegu szczepienia obowiązkowego odmówił jej, mimo stawienia się na badanie kwalifikacyjne wydania tego rodzaju zaświadczenia.

W związku z powyższym nie sposób przypisać organom rozpatrującym zarzuty K. R. oraz zażalenie od postanowienia od uznania zarzutów za nieuzasadnione naruszenia jakichkolwiek przepisów postępowania odnośnie poczynionych ustaleń co do stanu faktycznego sprawy, albowiem trudno oczekiwać od organów weryfikowania okoliczności o których nie tylko nie zostały poinformowane przez zobowiązanego, lecz wręcz zobowiązany udzielił im informacji sprzecznej ze zgłaszanym następnie w toku postępowania stanowiskiem. Nadto przypomnieć należy, iż art. 29 ust. 1 u.p.e.a. wprost stanowi, iż organ egzekucyjny bada z urzędu tylko dopuszczalność egzekucji administracyjnej, a jednocześnie nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Ewentualna odmowa wystawienia przez lekarza zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu kwalifikacyjnym i jego wynikach mogłaby zatem być oceniana przez organ egzekucyjny jedynie w przypadku zgłoszenia jej przez zobowiązanego.

Dalej wskazać należy, iż także w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego profesjonalny pełnomocnik skarżącej nie tylko nie wskazywał na zaistnienie tego rodzaju okoliczności, lecz jako argument przemawiający za niewykonalnością obowiązku szczepienie wskazał, że zgodne z prawdą jest twierdzenie Ministra, iż przyczyną braku przeprowadzenia badania kwalifikacyjnego było niestawienie się skarżącej wraz z dzieckiem we wskazanym podmiocie leczniczym, celem jego przeprowadzenia. Jednocześnie podkreślał dobrowolność procedury poddania się badaniu kwalifikacyjnemu i oderwanie tego badania od czynności szczepienia, wskazując, iż brak zaświadczenia o przeprowadzonym lekarskim badaniu kwalifikacyjnym przesądza o niewykonalności obowiązku poddania się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu niezależnie od przyczyn dla których zaświadczenie takowe nie zostało wydane, w tym także niezależnie od tego, że wynikło to z odmowy poddania się takiemu badaniu (s. 4 skargi).

Powyższe przesądza o niewiarygodności oświadczeń składanych w tym zakresie na rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, a odmiennie przedstawiających powody braku wydania zaświadczenia o przeprowadzeniu badania kwalifikacyjnego, tym bardziej, że w aktach administracyjnych znajduje się chociażby dokumentacja w postaci orzeczenia lekarza specjalisty z zakresu neurologii dziecięcej o braku przeciwwskazań do przeprowadzenia szczepienia ochronnego. Zauważyć nadto trzeba, iż to lekarz podstawowej opieki zdrowotnej opiekujący się małoletnim poinformował organy Inspekcji Sanitarnej o niezrealizowaniu obowiązku szczepienia ochronnego, więc oczywiście niewiarygodnym wydaje się sugestia, by tenże lekarz mimo rzekomego przeprowadzenia badania kwalifikacyjnego odmówił wydania zaświadczenia o jego przeprowadzeniu, tym bardziej że zaświadczenie takowe, jak wynika wprost z jego wzoru stanowiącego załącznik do rozporządzenia, może wskazywać zarówno na brak jak i na istnienie przeciwwskazań dla przeprowadzenia określonego obowiązkowego szczepienia ochronnego.

Zauważyć wreszcie trzeba, iż w sytuacji gdy to na opiekunie prawnym małoletniego ciąży obowiązek wykonania wobec tego małoletniego procedury obowiązkowego szczepienia ochronnego obejmującej także poddanie małoletniego obowiązkowemu badaniu kwalifikacyjnemu, to winien on podejmować działania zmierzające do jego realizacji obejmujące czy to złożenie skargi na lekarza, który odmówi wydania zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu kwalifikacyjnym mimo jego przeprowadzenia, czy poprzez skorzystanie z pomocy innego lekarza, w tym wskazanego przez organ będący wierzycielem obowiązku administracyjnego.

Nadto przypomnieć należy, iż zarzuty mogą być wnoszone w terminie siedmiu dni od pouczenia zobowiązanego o prawie zgłoszenia zarzutów (art. 27 § 1 pkt 9 u.p.e.a.). Przedmiotem postępowania zainicjowanego wniesieniem przez zobowiązanego zarzutów jest przy tym wyłącznie zweryfikowanie czy zaistniała, któraś z przesłanek ich wniesienia i to wyłącznie w zakresie zarzutów faktycznie przez zobowiązanego podniesionych, a nie generalna kontrola prawidłowości prowadzenia postępowania administracyjnego. Zobowiązany nie może zatem po upływie terminu do wniesienia zarzutów uzupełniać zarzutów zgłoszonych w terminie, powołując nowe ich podstawy, gdyż zarzuty takie są spóźnione i nie podlegają rozpatrzeniu. Zobowiązany nie może także zgłosić nowych podstaw zarzutów w toku postępowania w sprawie stanowiska wierzyciela wobec zarzutów oraz ewentualnego postępowania zażaleniowego. Podobnie sąd administracyjny nie jest uprawniony do rozpatrywania zarzutów zgłoszonych po raz pierwszy przez zobowiązanego w postępowaniu przed tym sądem.

Tym bardziej nie jest dopuszczalne podnoszenie nowych, aczkolwiek istniejących już jakoby w momencie zgłoszenia zarzutów okoliczności faktycznych mających potwierdzać ich zasadność, dopiero na etapie postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

Tak wojewódzki sąd administracyjny, jak i Naczelny Sąd Administracyjny nie stanowią bowiem kolejnych instancji w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jak też nie zastępują właściwych organów w rozpoznaniu zarzutów zgłoszonych w postępowaniu egzekucyjnym, lecz jedynie kontrolują działalność administracji pod kątem zgodności z prawem. W niniejszej sprawie oznacza to prawidłowość rozpoznania przez organy zarzutów faktycznie podniesionych przez zobowiązaną, a nie czynienie przez sądy własnych, odmiennych od dokonanych przez organy ustaleń faktycznych.

Podsumowując stwierdzić należy, iż bezzasadne są podnoszone przez Skarżącą kasacyjnie zarzuty naruszenia art. 5 ust. 1 pkt 2, art. 17 ust. 1 i 2 oraz ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz przywołane przepisy aktów wykonawczych, a także powiązany z nimi zarzut naruszenia art. 29 § 1 u.p.e.a.

Niezasadne okazały się również zarzuty naruszenia art. 8 ust. 2 i art. 31 ust. 2 Konstytucji RP oraz art. 8 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Istnienie w polskim systemie prawnym regulacji dotyczących obowiązkowych szczepień ochronnych nie narusza żadnego z wskazanych wyżej przepisów, w tym w szczególności prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, zasady bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji oraz zasady, iż wolność człowieka podlega ochronie prawnej.

Podkreślić w tym miejscu trzeba, iż art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej wprost przewiduje, iż ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane w ustawie, gdy są konieczne dla ochrony zdrowia, albo wolności i praw innych osób. Z taką zaś sytuacją ustanowienia ograniczeń w zakresie wolności osobistej w drodze ustawowej i ze względu na ochronę zdrowia, tak osoby poddawanej szczepieniu obowiązkowemu, jak i zdrowia publicznego (zdrowia innych osób), mamy do czynienia w przypadku wprowadzenia instytucji przymusowych szczepień ochronnych. Instytucja ta nie narusza przy tym istoty prawa do wolności osobistej.

W skardze kasacyjnej w żaden sposób nie powiązano przy tym zgłoszonej na poparcie powyższego zarzutu tezy o braku stworzenia w Polsce koniecznego systemu odszkodowawczego i braku podlegającego nadzorowi sądowemu rejestru niepożądanych odczynów poszczepiennych z treścią wskazywanych jako wzorce kontroli kasacyjnej przepisów, co dodatkowo wskazuje na niezasadność tego zarzutu.

Nie mógł okazać się skuteczny także zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. art. 119 § 1 u.p.e.a. Przypomnieć bowiem trzeba, iż zaskarżony skargą kasacyjną wyrok Sądu I instancji zapadł w następstwie rozpoznania skargi od postanowienia Ministra Zdrowia z 9 sierpnia 2016 r. w przedmiocie zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej. Co za tym idzie w sprawie nie mogło dojść do naruszenia art. 119 § 1 u.p.e.a. przez WSA w Warszawie, albowiem przepis ten nie znajdował w niej zastosowania, skoro przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej była wyłącznie prawidłowość rozpoznania zgłoszonych faktycznie zarzutów, a nie generalna kontrola całości prowadzonego postępowania egzekucyjnego w administracji, w tym postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia.

Zauważyć w tym miejscu należy, iż Naczelny Sąd Administracyjny nie odniósł się do tej części argumentacji podniesionej w uzasadnieniu skargi kasacyjnej i na rozprawie oraz w stanowisku organizacji społecznej, która nie miała charakteru prawnego, lecz stanowiła jedynie generalną polemikę z zasadnością wprowadzenia instytucji szczepień obowiązkowych, a popartą wywodami dotyczącymi ewentualnych niepożądanych skutków ubocznych stosowania środków medycznych wykorzystywanych przy realizacji tegoż obowiązku.

Podkreślić bowiem należy, iż tak organy administracji orzekające w niniejszej sprawie, jak i kontrolujące ich działalność sądy administracyjne, obowiązane są jedynie do egzekwowania obowiązującego prawa, a nie do dokonywania jego oceny pod kątem słuszności, czy też zgodności z zasadami wiedzy fachowej.

Jedynie na marginesie powyższych rozważań zauważyć w tym miejscu można że art. 68 Konstytucji RP poza przepisami ust. 1, 2 i 3 przywoływanymi przez Skarżącego kasacyjnie w ramach wniosku o zwrócenie się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności przepisów ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z Konstytucją, zawiera także ust. 4 wprost stanowiący, że władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych.

Z istoty obowiązkowych szczepień ochronnych wynika zaś, iż służą one zapewnieniu ochrony zdrowia zarówno osób im poddawanych, jak i pozostałych członków społeczeństwa, co oznacza, iż ich wprowadzenie nie tylko nie jest sprzeczne z zapewnieniem prawnej ochrony życia i prawa do ochrony zdrowia, lecz wręcz służy realizacji tych praw przez członków społeczności. Wprowadzenie obowiązkowych szczepień ochronnych nie narusza także obowiązku władz publicznych do zapewniania szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, a winno być oceniane jako element systemu prawnego służący wykonaniu przez państwo normy zawartej w art. 68 ust. 3 Konstytucji RP.

W kontekście art. 68 ust. 4 Konstytucji RP postawić wręcz można tezę, iż niekonstytucyjnym byłoby takie działanie prawodawcy, który posiadając możliwości zwalczania chorób epidemicznych poprzez wprowadzenie powszechnych i obowiązkowych szczepień ochronnych, z narzędzia tego by nie skorzystał, dopuszczając do ryzyka rozpowszechniania się epidemii.

Z tej też przyczyny, mimo obiektywnie istniejącego ryzyka wystąpienia powikłań poszczepiennych (które to ryzyko zauważa także prawodawca, wprowadzając do ustawy z dnia 2 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi pojęcie niepożądanego odczynu poszczepiennego rozumianego jako niepożądany objaw chorobowy pozostający w związku czasowym z wykonanym szczepieniem ochronnym - art. 2 pkt 16, art. 21 ust. 3 pkt 2, ust. 6 ust. 7 ustawy oraz uzależniając podanie szczepionki od wyników uprzedniego kontrolnego badania lekarskiego), ustawodawca wprowadził jednak obowiązek szczepień i nie pozostawił tego zagadnienia samodzielnej decyzji obywateli.

Tego aspektu instytucji szczepień obowiązkowych zdaje się jednakże nie zauważać Skarżąca kasacyjnie koncentrując się przede wszystkim na potencjalnych zagrożeniach powikłaniami poszczepiennymi.

Podsumowując stwierdzić należy, iż konieczność przymusowego egzekwowania obowiązku poddania się szczepieniom ochronnym jest szczególnie wyraźnie widoczna właśnie na gruncie niniejszej sprawy, gdzie opiekun prawny dziecka odmawia zgody na - co należy podkreślić - poprzedzone kontrolnym badaniem lekarskim podanie szczepionki przeciwko określonej chorobie zakaźnej objętej obowiązkiem szczepień, a więc podejmuje działania na szkodę nie tylko podlegającego władzy rodzicielskiej małoletniego dziecka, lecz także na szkodę ogólnego interesu społeczeństwa oraz godzące w prawa innych osób, które obiektywnie nie mogą zostać poddane szczepieniom ochronnym i jako takie są szczególnie narażone na niebezpieczeństwo zachorowania bądź zgonu w przypadku nawrotu epidemii danej choroby zakaźnej wynikłego z niewykonywania odpowiednich szczepień przez osoby mogące je wykonać.

Mając na uwadze wymienione wyżej okoliczności, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną na podstawie art. 184 P.p.s.a.