Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Bogusław Cieśla, Sędziowie sędzia WSA Krystyna Tomaszewska, sędzia WSA Elżbieta Zielińska-Śpiewak (spr.), po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 20 września 2017 r. sprawy ze skargi K. R. na postanowienie Ministra Zdrowia z dnia [...] sierpnia 2016 r. znak [...] w przedmiocie uznania zarzutów za nieuzasadnione oddala skargę

Zaskarżonym postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2016 r. znak: [...], Minister Zdrowia, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w związku z art. 144 k.p.a. - ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 23) oraz art. 18 w zw. z art. 34 § 5 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2016 r., poz. 599), po rozpatrzeniu zażalenia K. R., na postanowienie Wojewody [...] z dnia [...] maja 2016 r. znak: [...] o uznaniu za niezasadne zgłoszonych zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej – utrzymał w mocy postanowienie z dnia [...] maja 2016 r., w sprawie dotyczącej obowiązku poddania szczepieniom ochronnym małoletniego E. R. urodzonego w dniu 25 sierpnia 2014 r.

Organ wskazał, że postanowieniem z dnia [...] marca 2016 r. Wojewoda [...] nałożył na K. R., 300 zł grzywny w celu przymuszenia do wykonania obowiązku poddania małoletniego syna E. R. (ur. 25 sierpnia 2014 r.) obowiązkowym szczepieniom ochronnym, zgodnie z tytułem wykonawczym z dnia [...] lutego 2016 r. i wezwał do jej uiszczenia w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia. Jednocześnie Wojewoda wezwał do wykonania obowiązku w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia pod rygorem nakładania kolejnych grzywien w tej samej lub wyższej kwocie. Powyższe rozstrzygnięcie zostało doręczone K. R. w dniu 17 marca 2016 r.

Pismem z dnia 21 marca 2016 r. skarżąca zgłosiła do Wojewody zarzuty w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej.

Jednocześnie zażaleniem, również z dnia [...] marca 2016 r., K.R. zaskarżyła do Ministra Zdrowia ww. postanowienie Wojewody o nałożeniu grzywny.

Wojewoda [...] po uzyskaniu stanowiska Wierzyciela (w formie postanowienia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] kwietnia 2016 r. w sprawie zgłoszonych przez skarżącą zarzutów) postanowieniem z dnia [...] maja 2016 r. uznał je za niezasadne (postanowienie zostało doręczone skarżącej w dniu 21 maja 2016 r.).

W zażaleniu na ww. postanowienie z dnia [...] maja 2016 r. K.R. podniosła następujące zarzuty:

1. niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego

2. brak wymagalności obowiązku

3. cyt.: "naruszenie art 18 oraz art. 23 § 5 u.e.p.e.a. PPIS w M. prowadząc czynności administracyjne w celu rozpoczęcia egzekucji administracyjnej obowiązku szczepień dopuścił się uchybień wymienionych wyżej, jak również podstawowego dla uznania egzekucji jako zgodnej z zasadami prawa. Wszczęcie egzekucji administracyjnej następuje z chwilą doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego. Oświadczam, że nie otrzymałam wymaganego dokumentu".

Minister Zdrowia mając na uwadze postanowienie Wojewody [...]w odniesieniu do zgłoszonych zarzutów oraz po dokładnej analizie okoliczności sprawy, uznał ww. akt administracyjny za zgodny z prawem.

Organ odwoławczy powołując się na art. 34 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zw. z art. 33 § 1 pkt 1 - 7, 9 i 10, art. 33 § 1 pkt 8, art. 33 § 1 pkt 1 - 5 i 7, art. 34 § 4 przedstawił przebieg postępowania w przypadku zgłoszenia zarzutów i stwierdził, że skoro podstawę zarzutów zgłoszonych stanowiły przepisy art. 33 § 1 pkt 2, 5 i 9 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (brak wymagalności obowiązku, niewykonalność obowiązku, niewłaściwość organu), to zgodnie z treścią art. 34 § 1 pkt 1-5 i 7 ustawy, stanowisko wierzyciela wyrażone w ostatecznym postanowieniu jest dla organu egzekucyjnego wiążące.

Odnośnie zarzutu prowadzenia egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny, Minister Zdrowia wskazał, iż zarzut ten jest chybiony, gdyż przepisy prawa wyraźnie wskazują na to, że wojewoda jest organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym - art 20 ust. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Z kolei Państwowi Powiatowi Inspektorzy Sanitarni są wierzycielami ww. obowiązków. Do uprawnień Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego należy wystawienie upomnienia i doręczenie go zobowiązaniem, wystawienie tytułu egzekucyjnego i przekazanie do wojewody celem egzekucji obowiązku - zob. art. 15 § 1, 26 § 1 ww. ustawy. Podkreślił, że zgodnie z art. 2 oraz art. 5 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2015 r., poz. 1412) do zakresu zadań organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy m.in. prowadzenie działalności zapobiegawczej i przed epidemicznej w zakresie chorób zakaźnych, w tym ustalanie zakresów i terminów szczepień ochronnych i sprawowanie nadzoru w tym zakresie, a także wydawanie zarządzeń i decyzji lub występowanie do innych organów o ich wydanie - w przypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób zakaźnych. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy, organami właściwymi do sprawowania nadzoru nad wykonawstwem szczepień są państwowi powiatowi inspektorzy sanitarni. Właściwość miejscową organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej określa się na podstawie miejsca zamieszkania osób zobowiązanych do poddania się szczepieniom ochronnym. Zatem Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej zgodnie z art. 5 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji są uprawnione do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązku szczepień, tj. są wierzycielem w rozumieniu art. 1a pkt 13 ww. ustawy.

W Ocenie organu zarzuty zażalenia stanowią wyłącznie polemikę z argumentami Wojewody oraz PPIS, gdyż podstawy prawne obowiązku szczepień oraz ich celowość wyjaśniono skarżącemu w zaskarżonym postanowieniu.

Dalej wyjaśnił, że podstawą prawną nałożenia obowiązku szczepień przeciw wybranym chorobom zakaźnym jest art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r., poz. 947), który zobowiązuje osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym na zasadach określonych w ustawie, przy czym zgodnie z art. 5 ust. 2 ww. ustawy w odniesieniu do osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych (m.in. dziecko) odpowiedzialność za wypełnienie tego obowiązku ponosi osoba sprawująca nad tą osobą prawną pieczę, albo jej opiekun faktyczny (zwykle są to rodzice). Niepoddawanie dziecka przez rodziców obowiązkowym szczepieniom ochronnym ogranicza prawo dziecka do profilaktycznego świadczenia zdrowotnego, służącego zapobieganiu wystąpienia chorób zakaźnych i naraża dziecko na zachorowanie lub utratę zdrowia w wyniku chorób zakaźnych - przez co narusza dobro dziecka i tym samym narusza istotę jego praw.

Organ podkreślił również, iż szczepienie ochronne polega na podaniu szczepionki przeciw chorobie zakaźnej, w celu sztucznego uodpornienia przeciwko tej chorobie. Według ww. ustawy szczepienie ochronne jest świadczeniem zdrowotnym w rozumieniu art. 5 pkt 40 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 581) mającym działanie służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działanie medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich udzielania.

W przypadku obowiązkowych szczepień ochronnych, obowiązek poddania się szczepieniom wynika wprost z ustawy, a więc zgoda szczepionego bądź jego przedstawiciela ustawowego (rodzica) jest zbędna, a poddanie się szczepieniu jest spełnieniem obowiązku ustawowego.

Odnosząc się do oświadczenia skarżącej o nie otrzymaniu tytułu wykonawczego, Minister Zdrowia wskazał, iż nie jest ono wiarygodne. W swoich zarzutach zgłoszonych pismem z dnia 21 marca 2016 r. K.R. w punkcie pierwszym wskazała brak wymagalności obowiązku pisząc, cyt.:"W tytule wykonawczym w polu 5. Treść obowiązku podano: Poddanie dziecka E. R. urodzonego 25.08.2014 r. obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciwko gruźlicy w punkcie szczepień u wybranego przez zobowiązanego świadczeniodawcę". Z zacytowanego fragmentu dokumentu zarzutów zgłoszonych przez Skarżącą co do treści obowiązku w tytule wykonawczym, nie można stwierdzić, aby treść tytułu nie była jej znana, skoro się na ten dokument powołuje. Ponadto, w zgłoszeniu zarzutów, skarżąca nie kwestionowała niedoręczenia tytułu wykonawczego.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na powyższe postanowienie w przedmiocie zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym wniosła K.R., błędnie wskazując, że dotyczy ono nałożenia grzywny. Skarżąca podniosła zarzuty takie same, jak w skardze skierowanej do Sądu na postanowienie Ministra dotyczące postanowienia o nałożeniu grzywny.

Zaskarżonemu postanowieniu skarżąca zarzuciła naruszenie: art. 29 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, poprzez niezbadanie dopuszczalności egzekucji administracyjnej tytułu wykonawczego wystawionego przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w dniu [...] lutego 2016 r. oraz art. 29 § 2 w zw. z art. 29 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, poprzez niewydanie postanowienia o nieprzystąpieniu do egzekucji, mimo że tytuł wykonawczy z dnia [...] lutego 2016 r. nie podlegał egzekucji administracyjnej.

Wskazała, że w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Wojewodę nie zbadano dopuszczalności egzekucji administracyjnej mimo, że zgodnie z art. 29 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 24, poz. 151 z późn. zm.) jest to obowiązek organu egzekucyjnego.

Stwierdziła, że w sprawie zaistniał brak możliwości egzekucji administracyjnej obowiązku, którego dotyczy tytuł wykonawczy. Rzekomy obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym, na który powołały się organy w toku niniejszego postępowania w istocie w ogóle nie istnieje. Wynika to z szeregu aktów prawnych, zarówno krajowych jak i międzynarodowych (art. 31 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. Nr 52, poz. 417 z późn. zm.), przepisy ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 1997 r., Nr 28, poz. 152 z późn. zm.), postanowienia Konwencji o Prawach Człowieka i Biomedycynie z dnia 19 listopada 1996 r.). Z wymienionych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że nikt nie może być zmuszony do poddania się określonemu leczeniu czy innym świadczeniom zdrowotnym.

Wskazała ponadto, że Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nie jest uprawniony do wydawania decyzji administracyjnych dotyczących szczepień ochronnych ani też do prowadzenia w tym zakresie postępowania egzekucyjnego.

Skarżąca podniosła też zarzut dotknięcia zaskarżonego postanowienia wadą nieważności w postaci niewykonalności obowiązku w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 5 k.p.a. Przywołała art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Stanowi on, że wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego. Z uwagi na to spełnienie obowiązku określonego w tytule wykonawczym jest niemożliwe, gdyż przeprowadzenie szczepienia bez wykonania badania byłoby niezgodne z prawem. W dniu wystawienia tytułu wykonawczego, a także w dniu wydania przedmiotowego postanowienia dziecko nie miało wykonanego ważnego badania kwalifikacyjnego. Organ wydający postanowienie nie miał podstaw do stwierdzenia, że obowiązek jest wymagalny i wykonalny, ponieważ nie przedstawił jako dowodu zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonania szczepienia.

Podnosząc zarzut naruszenie art. 119 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, poprzez nieistnienie obowiązku w dniu wydania postanowienia skarżąca wskazała, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych w § 2 i § 3 określono rodzaj, zakres i terminy szczepień ochronnych. Terminy te są wyznaczone wiekiem dziecka. W dniu wydania postanowienia dziecko miało półtora roku i nie przekroczyło podanego przedziału wiekowego dla żadnego ze szczepień wymienionych w tytule wykonawczym. Zatem nie ma podstawy do twierdzenia, że termin wykonania obowiązku upłynął i stał on się wymagalny. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego nie mieści się w katalogu źródeł prawa, wymienionych w art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdaniem skarżącej, postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia do wykonania szczepienia, wydane przez Wojewodę nie spełnia także wymagań art. 124 § 2 k.p.a.. w zw. z art. 107 § 3 k.p.a., gdyż organ nie podał, jakie fakty uznał za udowodnione, na jakich dowodach się oparł oraz jakie dowody odrzucił i dlaczego.

Wreszcie zdaniem skarżącej doszło do naruszenia zasad postępowania administracyjnego wyrażonych w: art. 77 § 1 k.p.a. – organ nie zbadał powodu, dla którego obowiązek w tytule wykonawczym nie został wykonany oraz art. 10 § 1 oraz art. 81 k.p.a., poprzez nie powiadomienie skarżącej o możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów, materiałów i przedstawionych stanowisk oraz o możliwości zgłoszenia żądań i wniosków.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał wcześniej prezentowaną argumentacje.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1066 ze zm.), sądy administracyjne kontrolują działalność administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, badając prawidłowość zastosowania przepisów obowiązującego prawa oraz trafność ich wykładni.

W ocenie Sądu analizowana pod tym kątem skarga nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżone postanowienie nie narusza prawa.

Przedmiotem kontroli Sądu jest postanowienie Ministra Zdrowia z dnia [...] sierpnia 2016 r. utrzymujące w mocy postanowienie Wojewody [...]z dnia [...] maja 2016 r. uznające za niezasadne zgłoszone przez skarżącą K. R. zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucji administracyjnej w celu przymuszenia do wykonania obowiązku poddania małoletniego syna – E. R. obowiązkowym szczepieniom ochronnym.

Na wstępie wskazać trzeba, że zgodnie z art. 1a pkt 7 u.p.e.a. organem egzekucyjnym jest organ uprawniony do stosowania w całości lub w części określonych w ustawie środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym lub obowiązków o charakterze niepieniężnym oraz zabezpieczania wykonania tych obowiązków. W myśl art. 20 § 1 pkt 1 upea organem mającym ogólną właściwość do prowadzenia postępowania egzekucyjnego w zakresie obowiązków niepieniężnych jest wojewoda.

Egzekucji administracyjnej podlegają m.in. obowiązki o charakterze niepieniężnym pozostające we właściwości organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego lub przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie przepisu szczególnego (art. 2 § 1 pkt 10 upea).

W tej sprawie obowiązkiem tym jest wynikający z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r. poz. 947 ze zm.) obowiązek poddania małoletniego dziecka szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym wymienionym w treści zaskarżonego postanowienia. Obowiązek wynika z wydanego na podstawie art. 17 ust. 10 ustawy, rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 182, poz. 1086 ze zm.), w szczególności § 3 tego rozporządzenia. Jest on także konkretyzowany komunikatami GIS w sprawie programu szczepień ochronnych na dany rok, wydawanymi na podstawie art. 17 ust. 11 ww. ustawy.

Wierzycielem jest podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym (art. 1a pkt 13 upea). Zgodnie z art. 5 § 1 pkt 2 upea, uprawnionym do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązków określonych w art. 2 tej ustawy jest m. in. dla obowiązków wynikających z orzeczeń sądów lub innych organów albo bezpośrednio z przepisów prawa – organ lub instytucja bezpośrednio zainteresowana w wykonaniu przez zobowiązanego obowiązku albo powołana do czuwania nad wykonaniem obowiązku, a w przypadku braku takiej jednostki lub jej bezczynności – podmiot, na którego rzecz wydane zostało orzeczenie lub którego interesy prawne zostały naruszone w wyniku niewykonania obowiązku. W rozpatrywanej sprawie podmiotem tym pozostaje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, jak wynika z art. 2, art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 3, art. 10 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 212, poz. 1263 ze zm.). Ostatni przepis ustanawia domniemanie kompetencji właściwego miejscowo PPIS w tego rodzaju sprawach.

Zobowiązanym w takim postępowaniu egzekucyjnym jest osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej jak też osoba fizyczna, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym lub obowiązku o charakterze niepieniężnym (art. 1a pkt 20 upea).

W rozpatrywanej sprawie podmiotem zobowiązanym są rodzice dziecka, co do których istnieje ustawowy obowiązek poddania go szczepieniom ochronnym, o których mowa w art. 5 ust. 2 cyt. ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. W myśl tego przepisu w przypadku osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie obowiązków, o których mowa w ust. 1, ponosi osoba, która sprawuje prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, albo opiekun faktyczny w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r. poz. 159 i 742).

Na podstawie art. 26 § 1 upea organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego, sporządzonego według ustalonego wzoru. Wszczęcie egzekucji administracyjnej następuje zasadniczo z chwilą doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego.

W rozpatrywanej sprawie postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte w wyniku wystawienia wobec skarżącej przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w M. w dniu [...] lutego 2016 r. tytułu wykonawczego. Tytuł ten wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji administracyjnej został przesłany do Wojewody [...], który, jako organ egzekucyjny wszczął postępowanie egzekucyjne, doręczając zobowiązanemu odpis tytułu wykonawczego oraz wydane w dniu [...] marca 2016 r. postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia.

Wskazać należy, iż zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego są podstawowym środkiem służącym ochronie interesów zobowiązanego w postępowaniu egzekucyjnym. W postępowaniu wywołanym wniesieniem zarzutów przedmiotem rozpoznania jest wyłącznie ich treść, przy czym - zobowiązany może wnieść zarzuty tylko z przyczyn enumeratywnie wyszczególnionych w art. 33 upea. Wskazanie innych przyczyn nie uprawnia organu egzekucyjnego do rozpatrzenia zarzutów. Zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego są więc sformalizowanym środkiem prawnym, a podniesione w nich okoliczności zakreślają granice sprawy rozpoznawanej przez organ egzekucyjny. Postępowanie zainicjowane zgłoszeniem zarzutów ma charakter wpadkowy i szczególny w stosunku do toczącego się postępowania egzekucyjnego.

Zarzuty te - zgodnie z art. 27 § 1 pkt 9 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - zobowiązany może zgłosić do organu egzekucyjnego w terminie 7 dni od daty doręczenia mu odpisu tytułu wykonawczego. Przesłanki stanowiące podstawę wniesienia zarzutów enumeratywnie wymienia art. 33 wyżej wymienionej ustawy, zaś procedurę postępowania przy rozpatrywaniu zgłoszonych zarzutów regulują przepisy art. 34 tej ustawy.

Zgodnie z art. 33 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być: 1) wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku; 2) odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnej; 3) określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia, o którym mowa w art. 3 i 4; 4) błąd co do osoby zobowiązanego; 5) niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym; 6) niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego; 7) brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1; 8) zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego; 9) prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny; 10) niespełnienie wymogów określonych w art. 27.

Stosownie do treści ww. art. 34 § 1, zarzuty zgłoszone na podstawie wskazanej w art. 33 pkt 1-7, 9, 10, organ egzekucyjny rozpatruje po uzyskaniu wypowiedzi wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów, z tym że w zakresie zarzutów, o których mowa w art. 33 pkt 1-5, wypowiedź wierzyciela jest dla organu egzekucyjnego wiążąca.

Zgodnie natomiast z art. 34 § 4 u.p.e.a., organ egzekucyjny, po otrzymaniu ostatecznego postanowienia w sprawie stanowiska wierzyciela lub postanowienia o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu, wydaje postanowienie w sprawie zgłoszonych zarzutów, a jeżeli zarzuty są uzasadnione - o umorzeniu postępowania egzekucyjnego albo o zastosowaniu mniej uciążliwego środka egzekucyjnego.

Z powyższego wynika, że wypowiedź wierzyciela, w przypadku gdy zarzuty są oparte na przesłankach określonych w art. 33 pkt 1-5, jest wiążąca dla organu egzekucyjnego, co oznacza, że organ ten nie jest uprawniony do prowadzenia postępowania wyjaśniającego, w celu ustalenia istnienia podstaw do uwzględnienia zarzutu i do obalenia w ten sposób stanowiska wierzyciela.

W przedmiotowej sprawie podstawę zarzutów zgłoszonych przez skarżącego stanowiły przepisy art. 33 § 1 pkt 2, 5, 9 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (brak wymagalności, niewykonalność obowiązku, niewłaściwość organu egzekucyjnego). Wojewoda w odniesieniu do powyższego wydał postanowienie oddalające wszystkie zarzuty.

Minister Zdrowia prawidłowo ocenił - zgodnie z treścią art. 34 § 1 pkt 1-5 i 7 ustawy, stanowisko wierzyciela wyrażone w ostatecznym postanowieniu jest dla organu egzekucyjnego wiążące także dla odwoławczego organu egzekucyjnego, sprawującego jednocześnie nadzór nad egzekucją administracyjną.

W ocenie Sądu Minister Zdrowia prawidłowo uznał za nieuzasadniony zarzut niedopuszczalności egzekucji administracyjnej, a w szczególności podnoszony faktycznie przez skarżącą zarzut niewłaściwość organu egzekucyjnego.

Sąd w pełni podziela stanowisko Ministra - Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w M. uprawniony był do podejmowania działań, zmierzających do wykonania obowiązku poddania się szczepieniu ochronnemu, w tym wystosowania do skarżącej upomnienia oraz wystawienia tytułu wykonawczego. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny działał w przedmiotowej sprawie, jako wierzyciel obowiązku o charakterze niepieniężnym. Zgodnie z ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, kierowanie upomnienia do zobowiązanego i wystawienie tytułu wykonawczego należy do zadań wierzyciela. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nie podejmował natomiast w przedmiotowej sprawie czynności egzekucyjnych w rozumieniu przepisów ustawy o egzekucji w administracji, gdyż nie jest organem egzekucyjnym. Organem egzekucyjnym w przedmiotowej sprawie jest Wojewoda [...].

Powtórzmy jeszcze raz - zgodnie z art. 2 oraz art. 5 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263 ze zm.) do zakresu zadań organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy m.in. prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych, w tym ustalanie zakresów i terminów szczepień ochronnych i sprawowanie nadzoru w tym zakresie, a także wydawanie zarządzeń i decyzji lub występowanie do innych organów o ich wydanie - w przypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób zakaźnych. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy, organami właściwymi do sprawowania nadzoru nad wykonawstwem szczepień są państwowi powiatowi inspektorzy sanitarni. Właściwość miejscową organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej określa się na podstawie miejsca zamieszkania osób zobowiązanych do poddania się szczepieniom ochronnym. Zatem organ ten zgodnie z art. 5 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnej w administracji są uprawnione do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązku szczepień, tj. są wierzycielem w rozumieniu art. 1a pkt 13 ww. ustawy.

Sąd w pełni akceptuje także stanowisko Minister Zdrowia, że w okolicznościach niniejszej sprawy nie można mówić o niedopuszczalności egzekucji administracyjnej. Tytuł wykonawczy został prawidłowo wystawiony wobec zobowiązanej, która dobrowolnie nie wykonała ustawowego obowiązku szczepień. Nie doszło do naruszenia art. 33 § 1 pkt 6 ustawy egzekucyjnej.

W odniesieniu stanowiska skarżącego przedstawionego w niniejszej skardze Sąd podnosi co następuje.

Zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. oprawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2016 r., poz. 186) pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody. Przedstawiciel ustawowy pacjenta małoletniego ma prawo do wyrażenia zgody na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych przez lekarza. Zgoda oraz sprzeciw, o których mowa, mogą być wyrażone ustnie albo poprzez takie zachowanie pacjenta lub jego opiekuna prawnego, które w sposób niebudzący wątpliwości wskazuje na wolę poddania się proponowanym przez lekarza czynnościom, albo brak takiej woli. Konieczność uzyskania zgody pacjenta lub opiekuna prawnego dziecka, której uzyskanie obciąża lekarza, wynika z art. 32 ust. 1- 2 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2015 r., poz. 464). Wykonanie świadczenia zdrowotnego wymaga poinformowania pacjenta o realizowanym świadczeniu oraz wymaga uzyskania zgody od pacjenta w formie ustnej lub pisemnej. W przypadku, gdy pacjent nie może samodzielnie udzielić zgody (np. ze względu na wiek), stosuje się konstrukcję tzw. zgody zastępczej. Wyraża ją wówczas przedstawiciel ustawowy, którym wobec małoletnich dzieci są najczęściej ich rodzice. Jednakże w przypadku obowiązkowych szczepień, obowiązek poddania się szczepieniom wynika wprost z ustawy, a wiec zgoda szczepionego, bądź ¡ego przedstawiciela ustawowego jest zbędna, a poddanie się szczepieniu jest spełnieniem obowiązku ustawowego.

Wykaz obowiązkowych szczepień ochronnych i grupy osób obowiązanych do poddania się tym szczepieniom zostały określone w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r., poz. 947) oraz rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2011 r., poz. 1086). Zgodnie z § 2 pkt 2 ww. rozporządzenia, szczepienia przeciwko gruźlicy (do wykonania których u małoletniego E. R., skarżąca została zobowiązana) są objęte obowiązkiem szczepień ochronnych. Szczegółowy przedział wiekowy, w którym należy podać dawkę podstawową i przypominającą szczepionki przeciwko ww. chorobom, został określony w ogłoszonym w dzienniku urzędowym Ministra Zdrowia - Komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 19 października 2015 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2016 i zgodnie z nim szczepienia przeciwko gruźlicy, powinny być wykonane w ciągu 24 godzin po urodzeniu się dziecka. Biorąc więc pod uwagę ww. okoliczności, obowiązek szczepień przeciwko ww. chorobie u małoletniego jest wymagalny i słusznie dochodzony przez wierzyciela.

Szczepienia obowiązkowe są realizowane przez osoby upoważnione, będące realizatorami obowiązkowych szczepień ochronnych w terminach i zgodnie ze szczegółowymi wskazaniami dotyczącymi stosowania poszczególnych szczepionek i z aktualną wiedzą medyczną. Terminy realizacji obowiązku wykonania poszczególnych szczepień są uwarunkowane zaleceniami, jakie definiuje Program - w zależności od kalendarzowego wieku dziecka. Wobec powyższego Minister Zdrowia stwierdza, iż brak jest podstaw do uznania zaskarżonego postanowienia za niezgodne z ww. art. 119 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Wbrew zarzutom skargi, nie było zatem powodu, aby ustanowiony na podstawie powszechnie obowiązujących regulacji prawa obowiązek, nie mógł być wykonany.

Jak zostało to już wyżej omówione, wbrew twierdzeniu skarżącej, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny uprawniony był do podejmowania działań, zmierzających do wykonania obowiązku poddania się szczepieniu ochronnemu, w tym wystosowania do skarżącej upomnienia oraz wystawienia tytułu wykonawczego.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy, organami właściwymi do sprawowania nadzoru nad wykonawstwem szczepień są państwowi powiatowi inspektorzy sanitarni. Właściwość miejscową organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej określa się na podstawie miejsca zamieszkania osób zobowiązanych do poddania się szczepieniom ochronnym. Zatem Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej zgodnie żart. 5 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji są uprawnione do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązku szczepień, tj. są wierzycielem w rozumieniu art. 1a ww. ustawy.

Odnośnie niemożliwości spełnienia obowiązku określonego w tytule wykonawczym, należy wskazać, że podstawą prawną nałożenia obowiązku szczepień przeciw wybranym chorobom zakaźnym jest art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, który zobowiązuje osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym na zasadach określonych w ustawie, przy czym zgodnie z art. 5 ust. 2 tej ustawy, w odniesieniu do osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych, odpowiedzialność za wypełnienie tego obowiązku ponosi osoba sprawująca nad tą osobą prawną pieczę, albo jej opiekun faktyczny. W rozumieniu ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, szczepieniem ochronnym nazywamy cyt.: "podanie szczepionki przeciw chorobie zakaźnej, w celu sztucznego uodpornienia przeciwko tej chorobie". Według ww. ustawy, szczepienie ochronne jest świadczeniem zdrowotnym w rozumieniu art. 5 pkt 40 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 581). Zgodnie z powołanym artykułem, świadczenie zdrowotne jest działaniem służącym profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz innym działaniem medycznym wynikającym z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich udzielania. Procedura poddania się szczepieniu ochronnemu jest działaniem profilaktycznym, realizowanym w podmiocie leczniczym przez personel uprawniony, na którą składają się nierozerwalnie dwie czynności: 1) badanie lekarskie poprzedzające kwalifikację do szczepienia oraz 2) podanie szczepionki doustne lub wykonanie iniekcji u pacjenta. Artykuł 17 ust. 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń oraz chorób zakaźnych u ludzi wskazuje, że wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego. O kwalifikacji do szczepienia dziecka zdecyduje każdorazowo lekarz, po uprzednim wykonaniu szczegółowego badania obecnego stanu zdrowia dziecka oraz zebrania potrzebnych informacji podczas wywiadu z rodzicem lub prawnym opiekunem. Wykonanie szczepienia może zostać odroczone przez lekarza do czasu ustania przeciwwskazań zdrowotnych. W przypadkach przeciwwskazań budzących wątpliwości, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej kwalifikuje dzieci do konsultacji specjalistycznej. Na podstawie § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych, lekarz przeprowadzający konsultację specjalistyczną osoby, u której lekarskie badanie kwalifikacyjne daje podstawy do długotrwałego odroczenia obowiązkowego szczepienia, odnotowuje w dokumentacji medycznej, wynik konsultacji specjalistycznej z uwzględnieniem okresu przeciwwskazania do wykonania szczepienia, rodzaju szczepionek przeciwwskazanych do stosowania.

Nie można zatem skutecznie podnosić zarzutu braku wymagalności obowiązku poddania się obowiązkowym szczepieniom, wskazując na brak badania kwalifikacyjnego wynikający wyłącznie z faktu niestawiennictwa w podmiocie leczniczym. Konieczność wykonania takiego badania bezpośrednio przed wykonaniem szczepienia sprawia, iż odmowa wzięcia w nim udziału uniemożliwia wykonanie szczepienia. Jest zatem w istocie odmową poddania się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu, któremu nie można przeciwdziałać wykorzystując art. 16 ustawy o prawach pacjenta.

Zarzut skargi naruszenia art. 124 § 2 k.p.a. nie dotyczy przedmiotowego w sprawie rozstrzygnięcia (tu nie nakładano grzywny).

W ocenie Sądu w toku postępowania poprzedzającego wydanie zaskarżonego postanowienia nie doszło do naruszenia zasad postępowania, a w szczególności art. 77 k.p.a. Okoliczność - "przyczyny, dla której szczepienie nie zostało wykonane" - została wyjaśniona, zatem nie było potrzeby prowadzenia w tym zakresie dodatkowego postępowania wyjaśniającego przez organ II instancji.

Odnośnie zarzutu naruszenia przepisów art. 10 oraz 81 k.p.a. Sąd stwierdza, że skuteczność zarzutu naruszenia art. 10 k.p.a. uzależniona jest od wykazania, że przez uchybienie organu pozbawiło możliwości dokonania konkretnej czynności, skarżąca nie wykazała zaś, że zarzucane uchybienie uniemożliwiło jej dokonanie konkretnej czynności procesowej.

W świetle przedstawionej argumentacji nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 156 § 1 pkt 5 k.p.a.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U z 2017 r., poz. 1369, ze zm.), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł jak w sentencji.