drukuj    zapisz    Powrót do listy

6110 Podatek od towarów i usług, Prawo pomocy, Dyrektor Izby Skarbowej, Oddalono zażalenie, I FZ 403/08 - Postanowienie NSA z 2008-11-05, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I FZ 403/08 - Postanowienie NSA

Data orzeczenia
2008-11-05 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2008-10-02
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Artur Mudrecki /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6110 Podatek od towarów i usług
Hasła tematyczne
Prawo pomocy
Sygn. powiązane
I SA/Wr 476/08 - Postanowienie WSA we Wrocławiu z 2009-09-07
I FZ 226/09 - Postanowienie NSA z 2009-06-24
Skarżony organ
Dyrektor Izby Skarbowej
Treść wyniku
Oddalono zażalenie
Powołane przepisy
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 246 par 1 pkt 1,art. 199
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący : Artur Mudrecki po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia A. B. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 4 sierpnia 2008 r., sygn. akt I SA/Wr 476/08, odmawiające przyznania prawa pomocy w całości w sprawie ze skargi A. B. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 12 lutego 2008 r., nr [...], w przedmiocie podatku od towarów i usług postanawia: oddalić zażalenie.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 4 sierpnia 2008 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, sygn. akt I SA/Wr 476/08, odmówił A. B. przyznania prawa pomocy w całości.

Skarżący, w ocenie Sądu I instancji, nie spełnił przesłanek zawartych w art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 2002 r. nr 153, poz. 1270 ze zm.) (dalej; u.p.p.s.a.). Sąd wskazał, że strona przedłożyła wraz z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy nieaktualne (i sprzeczne) dokumenty, z których wynika, iż skarżący od listopada 2004 r. oraz od kwietnia 2007 r. był zarejestrowany w Urzędzie Pracy jako bezrobotny, bez prawa do zasiłku. Jednocześnie z załączonych zeznań podatkowych za lata 2006 i 2007 wynika, że skarżący prowadził w tym okresie działalność wykonywaną osobiście. Sąd zaznaczył, że skarżący - na wezwanie referendarza dotyczące szczegółowego wskazania ponoszonych miesięcznie wydatków - oświadczył jedynie, iż nie ponosi żadnych wydatków, gdyż mieszka we wspólnym gospodarstwie domowym wraz z rodzicami. Jednocześnie wnioskujący nie wskazał, jakie wydatki - w związku z utrzymaniem syna - ponoszą jego rodzice. Dodatkowo pomimo tego, strona nie załączyła do akt sprawy aktualnych dokumentów uprawdopodabniających dane zawarte w formularzu.

W zażaleniu na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego A. B. wniósł o jego zmianę poprzez przyznanie prawa pomocy w całości. W uzasadnieniu środka zaskarżenia podkreślił, że postanowienie Sądu I instancji jest sprzecznie z orzecznictwem; sądowoadministracyjnym, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz rażąco narusza prawo do Sądu i rzetelnego procesu wynikające z art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, art. 45 Konstytucji RP oraz art. 246 i 255 u.p.p.s.a. Zaakcentował, że Sąd I instancji nie ustosunkował się do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Zdaniem żalącego WSA w przypadku powziętych wątpliwości powinien poinformować wnioskującego o tym fakcie i zakreślić mu termin do ich wyjaśnienia.

Autor zażalenia końcowo dodał, że w innych sprawach Wojewódzki Sąd Administracyjny przyznał całkowitą pomoc prawną.

Do zażalenia załączono zaświadczenie z Urzędu Pracy z dnia 5 sierpnia 2008r., w którym to stwierdzono, że A. B. od dnia 27 kwietnia 2007 r. jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna bez prawa do pobierania zasiłku.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Według Naczelnego Sądu Administracyjnego argumentacja zażalenia nie podważa skutecznie oceny dokonanej przez Sąd I instancji.

Na wstępie należy zwrócić uwagę na sprzeczność dokumentów przedstawionych przez wnioskującego. Z dokumentów tych wynika, że skarżący w okresie od listopada 2004 r. oraz od kwietnia 2007 r. był zarejestrowany w Urzędzie Pracy jako bezrobotny, bez prawa do zasiłku. Jednocześnie z załączonych zeznań podatkowych za lata 2006 i 2007 wynika, że prowadził on w tym okresie działalność wykonywaną osobiście. W świetle tej okoliczności, należy za Sądem I instancji wskazać, że sprzeczność ta przedłożone dokumenty czyni niewiarygodnymi.

Abstrahując od tego faktu, należy zauważyć, że skarżący pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym wraz z rodzicami. Jak wynika z załączonych odcinków emerytur rodziców łączny ich dochód wynosi 2885.56 zł. Skarżący na wezwanie referendarza sądowego o przedłożenie szczegółowego zestawienia ponoszonych wydatków oświadczył, że nie ponosi on żadnych wydatków bowiem pozostaje na utrzymaniu rodziców. Wnioskujący nie wskazał jakie wydatki związane z jego utrzymaniem ponoszą jego rodzice. Konsekwencje płynące z powyższego, według Naczelnego Sądu Administracyjnego, należy uznać za stojące w sprzeczności z ciężarem dowodu który spoczywa na stronie ubiegającej się o przyznanie prawa pomocy, a który to ciężar wynika z przepisu, tj. art. 246 § 1 pkt 1 u.p.p.s.a. Użyty w tym przepisie zwrot " gdy osoba ta wykaże " świadczy o tym ciężarze. Okoliczność, że skarżący sam wydatków nie ponosi, bo jest na utrzymaniu rodziców, nie zmienia faktu, iż takie wydatki są ponoszone w gospodarstwie domowym prowadzonym wspólnie z nimi. Nieprzedstawienie pełnych okoliczności faktycznych związanych z sytuacją majątkową skarżącego nie przemawia na zastosowanie odstępstwa od zasady ustanowionej w art. 199 u.p.p.s.a., zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Należy bowiem pamiętać, że udzielenie prawa pomocy jest formą dofinansowania strony z budżetu państwa. Powinno mieć miejsce jedynie w tych sytuacjach, w których zdobycie środków finansowych na udział w postępowaniu sądowym jest obiektywnie niemożliwe. W sytuacji gdy skarżący pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym wraz z rodzicami, a zwłaszcza faktu utrzymywania skarżącego przez jego rodziców nie można stwierdzić, że nie jest on w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Może być przecież tak, że część środków przeznaczonych na jego utrzymanie skarżący mógłby wykorzystać na koszty sądowe w przedmiotowej sprawie, a co ważne nie pozostawałoby to w sprzeczności z art. 87 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym " Rodzice i dzieci obowiązani są wspierać się wzajemnie ". W świetle tych uwag należy więc zaznaczyć, że jeżeli wnioskujący o przyznanie prawa pomocy powołuje się na okoliczność pokrywania wszelkich jego wydatków z dochodów jego rodziny pozostającej z nim we wspólnym gospodarstwie domowym, to w interesie wnioskującego jest wykazanie, że sytuacja majątkowa w której on pozostaje wraz z tą rodziną uniemożliwia mu poniesienie kosztów postępowania. W przeciwnym razie należałoby zaaprobować stanowisko, zgodnie z którym wnioskujący powołując się na fakt pozostawaniu na utrzymaniu rodziny pozostającej z nim we wspólnym gospodarstwie domowym, bez względu na sytuację majątkową tej rodziny (a zatem, nawet bardzo dobrej), zasługuje w każdym przypadku na odstępstwo od zasady ustanowionej w art. 199 u.p.p.s.a. Należy dodać, że podobnie wyrażano się w orzecznictwie sądowoadministracyjnym. W postanowieniu z dnia 21 listopada 2005 r., sygn. akt III Sa/Wa 1709/05 (Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Orzecznictwo, red. Bogusław Dauter, Warszawa 2007, str. 447), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oceniając dochody i stan majątkowy rodziny wnioskującej przyznał stronie prawo pomocy. Sąd ten wywiódł, że " skoro skarżąca, będąca osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku zamieszkuje u rodziców i pozostaje na ich utrzymaniu, to również ich dochody oraz stan majątkowy sąd obowiązany jest uwzględnić przy ocenie możliwości finansowych skarżącej ". W badanej sprawie, Sąd nie mógł dokonać takiej oceny, dysponował bowiem - pomimo stosownego wezwania w trybie art. 255 u.p.p.s.a. - tylko informacją o osiąganych dochodach rodziny skarżącego, a one same uniemożliwiły ustalenie rzeczywistego stanu majątkowego, a tym samym przesądzenie, że strona na wnioskowaną pomoc zasługuje.

Odnosząc się do stwierdzenia żalącego, że Sąd w przypadku wątpliwości powinien poinformować wnioskującego o nich zakreślając termin do wyjaśnienia, należy zauważyć, iż Sąd I instancji (karta 26 akt sądowych) wzywał stronę - w trybie art. 255 u.p.p.s.a. - do przedłożenia szczegółowych informacji dotyczących jej sytuacji majątkowej. Należy wskazać, że przedstawienie przez stronę sprzecznych dokumentów czy niepełne ustosunkowanie się do wezwania, nie może przenosić na Sąd, ciężaru wykazania przesłanek o których mowa w art. 246 § 1 pkt 1 u.p.p.s.a.

Przechodząc dalej do silnie zaakcentowanego w zażaleniu art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka wraz z przywoływanymi w tym tle orzeczeniami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka należy przypomnieć, że sprawa podatkowa nie należy do spraw z katalogu spraw cywilnych określonych w art. 6 ust. 1 Konwencji. W świetle wyroku ETPC dnia 12 lipca 2001 r., nr skargi 44759/98, w sprawie Ferrazzini przeciwko Włochom, sprawy podatkowe mogą nie podlegać ochronie przewidzianej w tym przepisie. Niemniej jednak abstrahując od tego orzeczenia podkreślić trzeba, że zgodnie z treścią art. 199 u.p.p.s.a. strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, dlatego też odmowa przyznania prawa pomocy, w przypadku braku uzasadnionych podstaw, nie stanowi naruszenia powołanego przepisu Konwencji.

Końcowo należy zaznaczyć, że okoliczność przyznania stronie prawa pomocy przez sąd wojewódzki w innych sprawach, nie może sama w sobie stanowić argumentu uzasadniającego podobne rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie. Nie do przyjęcia byłaby sytuacja, gdyby sąd rozpoznający sprawę dla zachowania jednolitej linii orzeczniczej rozstrzygał nie na podstawie akt sprawy, a jedynie w oparciu o stanowisko wyrażone w podobnej sprawie przez inny skład orzekający.

Z tych względów, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, działając na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 1 i 2 u.p.p.s.a.



Powered by SoftProdukt