Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Marek Zalewski (sprawozdawca), Sędziowie WSA Jerzy Drwal,, WSA Małgorzata Fita, Protokolant Starszy referent Radosław Kot, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 19 lipca 2011 r. sprawy ze skargi A. D. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w B.P. z dnia [...] 2011 r. nr [...] w przedmiocie przedłużenia zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych do czasu zakończenia postępowania karnego I. uchyla zaskarżoną decyzję; II. zasądza od Dyrektora Izby Celnej w B. P.na rzecz A. D. kwotę 257 zł (dwieście pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] lutego 2011 r., Nr [...] Dyrektor Izby Celnej , po rozpatrzeniu wniosku A. D., utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...] grudnia 2010 r. dotyczącą przedłużenia zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych do czasu zakończenia postępowania karnego.

W uzasadnieniu podniesiono, że w dniu 1 października 2010 r. skarżącemu został przedstawiony zarzut popełnienia przestępstwa o charakterze umyślnym, ściganym z oskarżenia publicznego. W związku z powyższym decyzją nr [...] z dnia [...] października 2010 r. na podstawie art. 103 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323 z późn. zm.) A. D. został zawieszony w pełnieniu obowiązków służbowych w okresie od dnia 1 października 2010 r. do dnia 1 stycznia 2011 r.

W celu zweryfikowania danych na temat prowadzonego przeciwko skarżącemu postępowania, organ zwrócił się do Prokuratury Apelacyjnej, o udzielenie informacji, na jakim etapie znajduje się prowadzone w tej sprawie postępowanie przygotowawcze. W odpowiedzi na powyższe pismo Prokuratura poinformowała, że śledztwo nie zostało dotychczas zakończone.

Decyzją Dyrektora Izby Celnej z dnia [...] grudnia 2010 r. skarżącemu został przedłużony okres zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych od dnia 2 stycznia 2011 r. do czasu zakończenia postępowania karnego. Organ podniósł, że zgodnie z brzmieniem art. 103 ust. 3 ustawy o Służbie Celnej "w szczególnie uzasadnionych przypadkach okres zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych można przedłużyć do czasu zakończenia postępowania karnego lub postępowania karnego skarbowego". Przy podejmowaniu decyzji w sprawie przedłużenia okresu zawieszenia skarżącego w pełnieniu obowiązków organ wziął pod uwagę przede wszystkim fakt, iż nie ustąpiły przyczyny będące podstawą zawieszenia - nie zostało zakończone postępowanie karne wszczęte przeciwko niemu, a przedstawione zarzuty związane są z wykonywaniem obowiązków służbowych.

W ocenie organu zarzut przestępstwa polegającego na przyjęciu korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy, w związku z pełnieniem funkcji publicznej (art. 228 § 1 k.k.), który został przedstawiony skarżącemu, określany mianem łapownictwa biernego, jest przestępstwem godzącym w zasadę bezstronności i jednakowego traktowania obywateli w sferze publicznej, a także prawidłowe funkcjonowanie organów państwowych. Dlatego też ciężar gatunkowy i rodzaj zarzucanego mu przestępstwa nawet biorąc pod uwagę okoliczność, że przebieg służby A. D. w okresie poprzedzającym zawieszenie był nienaganny - w opinii Dyrektora Izby Celnej - uzasadniają przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia ze szczególnym wypadkiem uzasadniającym przedłużenie okresu zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych do czasu zakończenia postępowania karnego.

Skargę do sądu administracyjnego na powyższą decyzję złożył A. D. zarzucając organom naruszenie art. 42 ust. 3 Konstytucji RP, przepisów postępowania m.in.: art. 7, 77 oraz 81 k.p.a. oraz naruszenie prawa materialnego tj. art. 103 ust. 3 ustawy o Służbie Celnej, domagał się jej uchylenia.

W uzasadnieniu skargi podniósł, że w związku z uznaniowym charakterem decyzji przedłużenia okresu zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych pojęcie "szczególnie uzasadnionych przypadków", powinno oznaczać takie sytuacje, w których nie jest możliwe dalsze pełnienie obowiązków służbowych przez celnika, a konieczność jego odsunięcia od pełnienia tych obowiązków zachodzi ze względu na ważny interes służby. Dyrektor Izby Celnej powinien dokładnie rozważyć argumenty za i przeciw zastosowaniu tego środka. Skarżący podniósł dalej, że jego wieloletnia wzorowa służba, wystarczająco uprawdopodabnia fakt, że zarzuty oparto na insynuacjach. Postępowanie karne toczy się długo i jest to, w ocenie skarżącego, związane m.in. z brakiem mocnych dowodów przeciwko niemu. W związku z powyższym słusznym jest przyjęcie założenia, że sprawa zakończy się jego uniewinnieniem.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację przytoczoną w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym stosownie do art. 1 § 2 powołanej ustawy kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Stosownie do art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej jako "p.p.s.a."), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Dokonując kontroli zaskarżonej decyzji, niezależnie od treści skargi, sąd stwierdził naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, co obligowało go do uchylenia zaskarżonej decyzji (art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a.).

Stosownie do art. 188 ust. 1 ustawy o Służbie Celnej w przypadku wydania decyzji o przeniesieniu, powierzeniu pełnienia obowiązków służbowych na innym stanowisku, przeniesieniu na niższe stanowisko bądź zawieszeniu w pełnieniu obowiązków służbowych, funkcjonariusz może, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Do postępowań w sprawach, o których mowa w ust. 1-3, stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (art. 188 ust. 4 ustawy o Służbie Celnej).

Do decyzji Dyrektora Izby Celnej w sprawach zawieszenia funkcjonariusza w pełnieniu obowiązków służbowych, ma zastosowanie art. 127 § 3 k.p.a. Przepis ten stanowi, że od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji. Uznając wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy jako rodzaj odwołania, należy zapewnić wnioskodawcy niezbędny, zbliżony do obowiązującego w postępowaniu odwoławczym, standard ochrony jego interesów i uprawnień, do których należy obiektywizm i bezstronność. Tym samym przy dwukrotnym rozpoznawaniu tej samej sprawy, należy dążyć do tego, aby sprawa rozpatrywana była przez inny skład osobowy (por: wyrok NSA z dnia 14 października 2010 r. sygn. akt I OSK 781/10).

Z kolei, przepis art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym do dnia 11 kwietnia 2011 r. przewidywał, że pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie, w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji. Przepis ten uległ zmianie na mocy ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2011 r. Nr 6, poz. 18) i zgodnie z jego nowym brzmieniem od dnia 11 kwietnia 2011 r. stanowi, że pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie, w której brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji.

Wyłączenie pracownika organu od udziału w postępowaniu obejmuje samo wydanie decyzji, jak też podejmowanie czynności procesowych, mających lub mogących mieć wpływ na wynik sprawy. Celem takiej regulacji było uniknięcie sytuacji, gdy treść zaskarżonej decyzji, wydanej przez pracownika z upoważnienia organu, mogłaby być zdeterminowana wcześniejszym stanowiskiem tej osoby wynikającym z dotychczasowego udziału w postępowaniu administracyjnym. Pracownik, który raz już uczestniczył w czynnościach procesowych ma przez to ugruntowane poglądy zarówno na stan faktyczny, jak i na sposób rozstrzygnięcia sprawy, co może nasuwać wątpliwości co do jego bezstronności oraz obiektywizmu (por: wyrok NSA z dnia 22 października 2010 r. sygn. akt I OSK 1164/10). Przy czym przez "udział w wydaniu zaskarżonej decyzji" należy rozumieć nie tylko wydanie (podpisanie) decyzji przez pracownika, lecz także podejmowanie czynności procesowych mających lub mogących mieć wpływ na wynik (rozstrzygnięcie) sprawy.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że zarówno zaskarżona decyzja - zapadła na skutek wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, jak i decyzja ją poprzedzająca, zostały wydane przez Dyrektora Izby Celnej – Młodszego Inspektora Celnego R.W.. Oznacza to, że w postępowaniu wszczętym z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy brał udział pracownik, który na mocy art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. był wyłączony od udziału w postępowaniu wywołanym złożonym przez skarżącego wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Tym samym, w ocenie Sądu, Dyrektor Izby Celnej, rozpoznając w trybie przepisu art. 127 § 3 k.p.a. wniosek strony skarżącej o ponowne rozpatrzenie sprawy, dopuścił się naruszenia przepisów postępowania administracyjnego, tj. art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. w zw. z art. 127 § 3 k.p.a., polegającego na wydaniu zaskarżonej decyzji przez tę samą osobę, która wydała decyzję bezpośrednio ją poprzedzającą. W tej sytuacji należy stwierdzić, że w sprawie nastąpiło naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 3 k.p.a.). Wobec powyższego ustosunkowanie się do merytorycznej treści zaskarżonej decyzji było na tym etapie przedwczesne.

W związku z uznaniem, że zachodzą przyczyny określone w art. art. 145 § 1 pkt 3 k.p.a., na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie uchylił zaskarżoną decyzję. Rozstrzygnięcie zawarte w pkt 2 uzasadnia przepis art. 205 § 2 p.p.s.a. Na wysokość kosztów zasądzonych od Dyrektora Izby Celnej na rzecz skarżącego składa się wynagrodzenie adwokata w kwocie 240 zł wynikającej z § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.