drukuj    zapisz    Powrót do listy

6379 Inne o symbolu podstawowym 637, Bankowe prawo, Komisja Nadzoru Finansowego, Oddalono skargę kasacyjną, II GSK 378/17 - Wyrok NSA z 2019-05-23, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II GSK 378/17 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2019-05-23 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2017-02-02
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Maria Jagielska
Urszula Wilk
Zbigniew Czarnik /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6379 Inne o symbolu podstawowym 637
Hasła tematyczne
Bankowe prawo
Sygn. powiązane
VI SA/Wa 3127/14 - Wyrok WSA w Warszawie z 2016-10-21
II GZ 251/15 - Postanowienie NSA z 2015-05-29
Skarżony organ
Komisja Nadzoru Finansowego
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2012 poz 1376 art. 25n
Usatwa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe - tekst jednolity
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Zbigniew Czarnik (spr.) Sędzia NSA Maria Jagielska Sędzia del. WSA Urszula Wilk Protokolant Ewa Czajkowska po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2019 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej P, A od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 października 2016 r. sygn. akt VI SA/Wa 3127/14 w sprawie ze skargi P, A na decyzję Komisji Nadzoru Finansowego z dnia [..]lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie zakazu wykonywania prawa głosu z akcji 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza solidarnie od P i A na rzecz Komisji Nadzoru Finansowego 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 21 października 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej: WSA w Warszawie lub Sąd I instancji) oddalił skargę P H S.a.r.l. w L i A –E C P L w J (dalej: skarżące lub spółki) na decyzję Komisji Nadzoru Finansowego (dalej: KNF) z dnia [..] lipca 2014 r. w przedmiocie zakazu wykonywania prawa głosu z akcji.

Ze stanu faktycznego sprawy przyjętego przez Sąd I instancji wynika, że decyzją z 27 października 2010 r. KNF wydała na rzecz P H oraz A -EMP zezwolenie na wykonywanie prawa głosu z akcji W Bank Polska SA (obecnie: F P SA; dalej: Bank, przy czym najpierw nastąpiła zmiana nazwy z W B P SA na P B P SA, a następnie doszło do połączenia z F B P SA). Z uwagi na to, że P H i A –E posiadają 99,59% akcji Banku, w toku postępowania zakończonego wydaniem zezwolenia, złożyły one wobec KNF zobowiązanie dotyczące ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem.

Decyzją z [..] kwietnia 2014 r. KNF działając na podstawie art. 25n w zw. z art. 25h ust. 2 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1376 ze zm.; dalej: p.b.):

1. zakazała P H S.a.r.l. z siedzibą w L (dalej: PL H) oraz A –E C P Limited z siedzibą w J (dalej: A -E) wykonywania prawa głosu z akcji Banku;

2. nakazała P H zbyć wszystkie posiadane przez nią akcje F B P SA do 31 grudnia 2014 r.

Wydanie zakazu i nakazu Komisja uznała za uzasadnione potrzebą ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem, z uwagi na możliwy wpływ P Hi A-Ena Bank, a to w skutek posiadania przez nich 99,95% akcji Banku.

Decyzją z dnia [...] lipca 2014 r. KNF:

1. utrzymała w mocy swoją poprzednią decyzję z [..] kwietnia 2014 r. w zakresie zakazu określonego w jej pkt 1. Jako podstawę tego działania wskazała art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 127 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 267; dalej: k.p.a.), i art. 11 ust. 5 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1149 ze zm.; dalej u.n.f.) oraz art. 25n ust. 1 p.b.;

2. uchyliła swoją poprzednią decyzję z [..] kwietnia 2014 r. w zakresie nakazu określonego w jej pkt 2 w stosunku do P HS.a.r.l. i umorzyła postępowanie w tym przedmiocie. Jako podstawę tego działania wskazała art. 138 § 1 pkt 2 in fine w zw. z art. 127 § 3 k.p.a. i art. 11 ust. 5 u.n.f. oraz wyjaśniła, że uczyniła to w skutek wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy złożonego przez P H;

3. umorzyła postępowanie z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy wniesionego przez A-Ez zakresie nakazu określonego w pkt 2 decyzji z [..] kwietnia 2014 r. Jako podstawę tego działania wskazała art. 138 § 1 pkt 3 w zw. z art. 127 § 3 k.p.a. i art. 11 ust. 5 u.n.f.

WSA w Warszawie oddalił skargę na powyższą decyzję. Sąd I instancji uznał za niezasadny zarzut dotyczący tego, że zarówno decyzja I instancji jak i II instancji wydane zostały na skutek uchwał podjętych przez KNF w częściowo tym samym składzie. W ocenie spółek osoby te ex lege podlegały wyłączeniu od orzekania w sprawie złożonego przez nich wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Zdaniem Sądu powyższy zarzut jest niezasadny. Ustawodawca przewidując możliwość wyłączenia członków KNF ograniczył je jedynie do przypadku przewidzianego w art. 24 § 3 k.p.a.

A zatem wyłączenie członka KNF nie następuje z mocy prawa, ale wymagane jest w tej mierze wydanie stosownego rozstrzygnięcia przez bezpośredniego przełożonego, który orzeka w formie postanowienia, na które nie służy zażalenie. Postanowienie o wyłączeniu lub o odmowie wyłączenia pracownika wydaje się na wniosek czy pracownika lub strony, a z akt nie wynika aby skarżący taki wniosek zgłosili. Postanowienie to ma charakter konstytutywny, a zatem powoływanie się na wyłączenie pracownika w oparciu o przepis art. 24 § 3 k.p.a. jest skuteczne dopiero w razie wydania przez jego bezpośredniego przełożonego stosownego postanowienia po uprzednim uprawdopodobnieniu istnienia okoliczności, które mogą wywołać wątpliwości co do bezstronności tego pracownika.

Sąd I instancji zauważył ponadto, że obecnie obowiązujący art. 11 u.n.f stanowi wprost, że w postępowaniach z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz w postępowaniach w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego, stwierdzenia nieważności decyzji, a także zmiany lub uchylenia decyzji ostatecznej do Przewodniczącego Komisji, zastępców Przewodniczącego oraz członków Komisji nie stosuje się przepisu art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a.

W ocenie Sądu I instancji organ rozpoznając sprawę nie pominął wniosków dowodowych zgłoszonych przez skarżących. KNF odniosła się w uzasadnieniu skarżonej decyzji do zgłoszonych wniosków dowodowych i wyjaśniła z jakiej przyczyny uznała zbyteczność ich przeprowadzenia. Podała, że fakt, na istnienie którego miałyby być one przeprowadzone, znany był jej z urzędu, a poza tym ma on drugorzędne znaczenia dla rozpoznania sprawy.

Sąd nie podzielił zarzutu skarżących jakoby nie znali i nie byli w stanie odnieść się do dowodów zgromadzonych w prowadzonych postępowaniach. Skarżący jako mający w tamtym czasie prawo głosu z akcji Banku działali na walnym zgromadzeniu, mieli swoich przedstawicieli w radzie nadzorczej banku (art. 22 p.b.), stąd trudno przyjąć, że członkowie tej rady nadzorczej nie mieli wiedzy o toczących się wobec Banku postępowaniach – nadzorczym i naprawczym. Niezależnie od powyższego, w toku postępowania skarżący i ich pełnomocnicy, wielokrotnie zapoznawali się z aktami sprawy, w których znajdowały się dowody zgromadzone w postępowaniu, stąd mogli się do nich odnieść.

WSA w Warszawie zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe, ustawy o działalności ubezpieczeniowej, ustawy o funduszach inwestycyjnych, ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz.U. z 2010 r. Nr 126, poz. 853; dalej: ustawa zmieniająca), w drodze decyzji można zakazać wykonywania prawa głosu z akcji banku krajowego na podstawie przepisów ustaw Prawo bankowe, w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą, w przypadku gdy osoba, która nabyła lub objęła akcje banku nie dochowała zobowiązań dotyczących funkcjonowania banku złożonych KNF w trakcie postępowania w przedmiocie zezwolenia, o którym mowa w art. 25 ust. 1-3 i 8 p.b. w brzmieniu sprzed zmian.

W październiku 2010 r. A-E otrzymała zezwolenie od KNF na wykonywanie za pośrednictwem P H prawa głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy W Bank P SA z siedzibą w Warszawie, pod warunkiem nabycia akcji tego Banku przez P Hw określonym terminie, który ostatecznie został dotrzymany. Uzyskanie tego zezwolenia było ostatecznie możliwe z uwagi na złożenie przez skarżących zobowiązań, w których przyjęli, że powoływanie członków zarządu Banku będzie następować za zgodą KNF (pkt 1.3. na s. 6 decyzji zezwalającej), że polityka autsorcingu Banku będzie prowadzona zgodnie z kryteriami jakościowo-finansowymi, tj. zapewnią, że decyzje o wyborze dostawcy usług będą podejmowane przez zarząd Banku na podstawie oceny jakości tych usług, ich konkurencyjności i ceny (pkt 4.3. na s. 7 decyzji zezwalającej).

KNF w końcowej ocenie zawartej w zezwoleniu uznała, że zobowiązania jakie złożyli skarżący gwarantują, że po uzyskaniu przez nich tego zezwolenia nie będą oni niekorzystnie wpływać na ostrożne i stabilne zarządzanie Bankiem. Niezależnie od zakresu powyższych zobowiązań jakie złożyli skarżący, czego nie kwestionowali na żadnym etapie postępowania, zgodnie z art. 22b p.b. powołanie prezesa zarządu Banku, dla swej skuteczności wymaga uprzedniej zgody KNF, o wyrażenie której występuje rada nadzorcza Banku.

WSA wskazał, że wyłączną kompetencję do powoływania i odwoływania członków rady nadzorczej w banku akcyjnym, a takim bankiem jest bank w tej sprawie, posiada walne zgromadzenie akcjonariuszy. Zatem skoro skarżący mają 99,95% akcji owego Banku to de facto wyłącznie ich głosami wybierani byli członkowie rady nadzorczej Banku.

Skarżący błędnie wywodzą jakoby KNF przypisywała działania podjęte przez radę nadzorczą Banku bezpośrednio im jako akcjonariuszom. Skoro skarżący posiadali prawie 100% akcji Banku, to członkowie rady nadzorczej Banku, którzy w lipcu i sierpniu 2013 r. dokonali zmian w składzie zarządu Banku, robili to jako przedstawiciele skarżących – akcjonariuszy, czyli w ich imieniu.

Skarżący, aby mogli stać się tak dominującym akcjonariuszem Banku musieli pierwotnie zgłosić chęć nabycia akcji tego Banku do KNF. KNF po przeprowadzeniu postępowania zezwolenia takiego im w październiku 2010 r. udzieliła. W ramach tego postępowania skarżący złożyli stosowne zobowiązania, zostały one złożone wobec KNF, a nie jak twierdzą skarżący wobec Banku.

Zobowiązania te wskazują, że inwestor posiada rękojmię oraz zapewnia przestrzeganie przez bank krajowy wymogów ostrożnościowych wynikających z przepisów prawa (art. 25h ust. 2 pkt 1–5 p.b.). Muszą one mieć pokrycie w stanie faktycznym.

Sąd I instancji podał, że przepis art. 25n ust. 1 p.b. wprowadza swoiste domniemanie prawne, w myśl którego stwierdzenie, że inwestor nie dochowuje zobowiązań oznacza, że jego możliwy wpływ na ostrożne i stabilne zarządzanie bankiem jest negatywny i uzasadnia wydanie zakazu wykonywanie prawa głosu z akcji posiadanych przez tego inwestora. Skoro bowiem pozytywna ocena odpowiedniości inwestora, a co za tym idzie brak sprzeciwu (art. 25h ust. 1 p.b.) wobec nabycia przez niego znaczących udziałów w banku jest wynikiem złożonych przez niego zobowiązań, to niedochowanie tych zobowiązań powinno prowadzić do oceny przeciwnej i uchylenia nabytych przez niego (w związku ze złożeniem zobowiązań) uprawnień.

Spełnianie przez inwestora wymogów, o których mowa w art. 25h ust. 2 p.b. powinno mieć charakter permanentny.

Zobowiązania nie były i nie są zwykłym oświadczeniem woli, ale zobowiązaniem do prowadzenia polityki Banku w przewidziany w prawie i w decyzji zezwalającej sposób. Z decyzji zezwalającej wynika, że w zakresie polityki kształtowania składu organów Banku skarżący jako inwestorzy – akcjonariusze zobowiązali się m.in. do powoływania na członka zarządu osób o szczególnych kompetencjach za zgodą KNF (pkt 1.3.), w zakresie zaś polityki outsourcigu, że podejmowane przez Zarząd Banku decyzje o wyborze dostawców usług zapadać będą na podstawie oceny jakości tych usług oraz ich konkurencyjności i ceny.

Zatem bezspornie skarżący zobowiązali się, że zmiany w składzie zarządu Banku będą następować za zgodą KNF. Taki wymóg wynika z samego prawa art. 22b p.b. odnośnie dwóch członków zarządu oraz prezesa zarządu, przy czym oczywistym jest, że owych zmian bezpośrednio dokonywać może wyłączenie rada nadzorcza Banku, a nie akcjonariusze, decyzje zaś Zarządu w zakresie polityki outsourcigu podejmowane będą w sposób określony w decyzji KNF. Powyższe powoduje, że skarżący obecnie nie mogą skutecznie podnieść, jak próbują to uczynić, że nie można im zarzucić uchybień, jakie stawia KNF odnośnie zmian w składzie zarządu Banku oraz w zakresie zlecenia obsługi prawnej banku zewnętrznej kancelarii prawnej powiązanej z członkiem rady nadzorczej, bo są to decyzje podejmowane odpowiednio przez radę nadzorczą Banku oraz przez zarząd Banku. Oczywistym jest zatem, że skarżący jako akcjonariusze nie bezpośrednio ale pośrednio odpowiadają za uchybienia stwierdzone przez KNF.

Sąd zwrócił uwagę, że KNF zarzuciła skarżącym, że natychmiast po przyjęciu w czerwcu 2013 r. PPN – uzgodnionego przez obie strony, tj. w lipcu i sierpniu 2013 r. rada nadzorcza Banku podjęła – bez jej zgody, uchwały zmieniające skład zarządu, który był ustalony jednoznacznie w PPN. KNF podała, że ostatecznie w składzie Zarządu znalazło się jedynie 3 z 6 członków wskazanych w PPN, jako mających go realizować. Na żadnym etapie postępowania skarżący nie kwestionowali tych ustaleń faktycznych.

Wobec powyższych ustaleń KNF – mając na uwadze treść zobowiązań (złożonych wobec niej w postępowaniu zakończonym wydaniem skarżącym zezwolenia na wykonywanie prawa głosu z akcji Banku), uznała, że zmiany w składzie osobowym Zarządu były przejawem niedopełnienia przez skarżących ww. zobowiązań.

W ocenie Sądu I instancji brak realizacji planu, czy też sposób jego realizacji nie stanowią przesłanki wydania zakazu prawa głosu z akcji. Jednak w niniejszej sprawie KNF nie zarzuca skarżącym bezpośrednio niewykonania tego planu, ale pośrednie wpłynięcie na jego niewykonanie, poprzez działania ich przedstawicieli, których wybrali na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy Banku do jego rady nadzorczej.

WSA zgodził się z KNF, że nie sposób w niniejszej sprawie przyjąć, że skarżący nie mieli świadomości dokonywania wskazanych powyżej zmian osobowych w składzie zarządu Banku, a tym samym, że dochowali złożonych przez siebie zobowiązań.

W ustawie prawo bankowe nie ma definicji rękojmi ostrożnego i stabilnego zarządzania. Jest to przesłanka o charakterze ocennym. W stosunku do założycieli banku przesłanka rękojmi ma gwarantować prawidłowe, czyli ostrożne i stabilne zarządzanie bankiem.

KNF dokonując oceny owej rękojmi w szczególności obowiązana była uwzględnić zobowiązania złożone przez skarżących. KNF ustaliła, że zmiany w obsadzie zarządu Banku były dokonywane przez radę nadzorczą w sytuacji prowadzenia przez Bank działań naprawczych, których plan – określający ich zakres i osoby odpowiedzialne za realizację, został przez nią uprzednio uzgodniony i zaakceptowany. PPN przyjęto w czerwcu 2013 r., a zmiany nastąpiły w lipcu i sierpniu 2013 r. Fakty te są niesporne w sprawie. Nadto KNF ustaliła, że bezpośrednią konsekwencję tych zmian było istotne odejście przez zarząd – w nowym składzie, od strategicznych kierunków działania przyjętych w zaakceptowanym przez nią PPN, w szczególności w zakresie założeń i prognoz finansowych oraz rozwoju działalności Banku w innych segmentach rynku niż zostało to ustalone, co niewiadomym spowodowało jakie będą dalsze kierunki działań naprawczych i ich wpływ na sytuację ekonomiczno-finansową Banku, a tym samym na klientów Banku. Zdaniem KNF takich działań rady nadzorczej Banku nie sposób uznać za rozsądne, podejmowane z należytą rozwagą i bez nadmiernego ryzyka (ostrożność). W ocenie KNF działania te wpłynęły na negatywnie postrzeganie Banku jako instytucji godnej zaufania, należycie dbającej o bezpieczeństwo gromadzonych środków (stabilność).

Ustawa w zakresie zastosowania przez Organ nadzoru (KNF) zakazu wykonywania głosu pozostawia to uznaniu administracyjnemu KNF, przy czym wskazuje sytuacje, w której możliwe jest jego zastosowanie. Prawo bankowe dopuszcza więc, a wręcz nakazuje KNF jako organowi nadzoru weryfikację oceny akcjonariusza i zakazanie wykonywania przezeń prawa głosu z akcji banku, jeżeli przestaje on spełniać wskazane w ustawie kryteria.

Kryteria oceny akcjonariusza – skarżących, określone są w art. 25h ust. 2 p.b., przy czym wystarczy, że jedno z tych kryteriów nie jest (przestaje być) spełnione, by KNF mogła zastosować środek z art. 25n ust. 1 – zakaz wykonywania prawa głosu z akcji. Sąd podziela zdanie KNF, że niedochowanie zobowiązań jest okolicznością samoistnie kreująca domniemanie, że możliwy wpływ akcjonariusza na ostrożne i stabilne zarządzanie uzasadnia pozbawienie go prawa głosu, co potwierdza art. 25h ust. 2 p.b.

Zdaniem Sądu z ustaleń KNF bezsprzecznie wynika, że skarżący jako akcjonariusze nie dochowali swoich zobowiązań i że spowodowało to, że przestali dawać rękojmię ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem.

Niedochowanie przyjętego i zaakceptowanego przez KNF planu naprawczego i wynikających z niego ustaleń, w tym zwłaszcza dotyczących składu Zarządu Banku, stanowiło o niewypełnieniu przez skarżących złożonych przez nich wobec KNF zobowiązań do konsultowania i uzyskania akceptacji-zgody przy obsadzie stanowisk w Zarządzie. Skarżący dopuszczając do zmian w składzie Zarządu Banku byli pośrednio za to odpowiedzialni.

Odnosząc się do rozważań P H i A-E na temat sankcji administracyjnych i stosowania przy ich nakładaniu zasady proporcjonalności KNF zauważyła, że zakaz wykonywania prawa z głosu z akcji ma zastosowanie w sytuacji konieczności uchylenia wystąpienia niewłaściwego lub niezgodnego z przepisami ustawy stanu, w którym znaczący akcjonariusz lub podmiot dominujący banku postępuje w sposób nie dający gwarancji, że bank będzie zarządzany w sposób ostrożny i stabilny. Ustawodawca pozostawił uznaniu KNF wybór tego instrumentu nadzorczego. Komisja przeanalizowawszy wszystkie możliwe do zastosowania działania nadzorcze uznała, że w niniejszym przypadku niezbędne było wykorzystanie zakazu wykonywania praw głosu z akcji, gdyż zakres nieprawidłowości, ich intensywność oraz skala występowania, a wreszcie rodzaj sfer działania Banku, które objęty były nieprawidłowościami wskazującymi, że jakiekolwiek inne działanie byłoby nieadekwatne i nie pozwoliłoby osiągnąć zamierzonego rezultatu.

Spółki zaskarżyły wyrok w całości domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania a także zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego. Zaskarżonemu wyrokowi strona zarzuciła:

II. Na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a.:

1. naruszenie art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. i z art. 134 § 1 p.p.s.a. i w związku z art. 134 i z art. 138 § 1 pkt 3 k.p.a., przez oddalenie skargi w sytuacji, gdy w decyzji Komisja rozstrzygnęła o niedopuszczalności wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy przez A C P (Fund I) Limited decyzją z art. 138 § 1 pkt 3 k.p.a. w miejsce wydania postanowienia z art. 134 k.p.a., a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

2. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. i z art. 134 § 1 p.p.s.a. i w związku z art. 138 § 1 pkt 2 i z art. 138 § 1 pkt 3 k.p.a., przez oddalenie skargi w sytuacji, gdy w Decyzji Komisja rozstrzygnęła pojedynczą sprawę administracyjną równolegle dwoma decyzjami administracyjnymi, a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

3. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) p.p.s.a. i w związku z art. 27 i art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a., przez oddalenie skargi w sytuacji, gdy Komisja wydała Decyzję z naruszeniem obowiązku zachowania bezstronności w całym toku postępowania, a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

4. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 134 § 1 p.p.s.a., przez niedostrzeżenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny istotnych naruszeń prawa dokonanych przez Komisję przy wydawaniu Decyzji, w tym w szczególności nieprawidłowego ujmowania przez Komisję środka nadzoru następczego z art. 25n ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 128 ze zm.; dalej: p.b.) i traktowania tego środka jako sankcji administracyjnej, a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

5. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) w związku z art. 7 i z art. 77 k.p.a., przez oddalenie skargi w sytuacji, gdy decyzja, wydana została w błędnie ustalonym stanie faktycznym sprawy, a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

6. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) w związku z art. 8 k.p.a., przez oddalenie skargi w sytuacji, gdy Decyzja, wydana została w ramach postępowania administracyjnego, w którym Komisja nie respektowała spoczywającego na niej obowiązku odnośnie do interpretowania wszelkich wątpliwości na korzyść Skarżących, o ile nie stoi temu w opozycji interes społeczny (argumentum ex art. 8 k.p.a ), a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

7. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) w związku z art. 78 § 1 k.p.a., przez oddalenie skargi w sytuacji, gdy Decyzja, wydana została w ramach postępowania administracyjnego, w którym Komisja całkowicie zlekceważyła wnioski dowodowe składane przez Skarżących, a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

8. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) w związku z art. 79 § 2 k.p.a., przez oddalenie skargi w sytuacji, gdy Decyzja, wydana została w ramach postępowania administracyjnego, w którym Komisja wykorzystała dowody pozyskane w innych postępowaniach, w tym zeznania świadków, bez zapewnienia Skarżącym możliwości zadawania świadkom pytań, a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

9. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) w związku z art. 10 k.p.a., przez oddalenie skargi w sytuacji, gdy Decyzja, wydana została w ramach postępowania administracyjnego, w którym Komisja nie respektowała spoczywającego na niej obowiązku odnośnie do zapewnienia Skarżącym czynnego udziału w postępowaniu, a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

10. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) w związku z art. 12 k.p.a., przez oddalenie skargi w sytuacji, gdy Decyzja, wydana została w ramach postępowania administracyjnego, w którym Komisja nie respektowała spoczywającego na niej obowiązku odnośnie do szybkiego prowadzenia postępowania administracyjnego w sprawie, a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

11. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 134 § 1 p.p.s.a., poprzez niedostrzeżenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie istotnych naruszeń prawa dokonanych przez Komisję przy wydawaniu Decyzji, w tym w szczególności zastosowania przez Komisję niewłaściwego środka nadzoru następczego, tj. środka nadzoru z art. 25n ust. 1 p.b., gdzie okoliczności sprawy czyniły możliwym zastosowanie wyłącznie środka nadzoru z art. 22b ust. 3 p.b. lub z art. 138 ust. 3 p.b., a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

12. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 134 § 1 p.p.s.a., przez niedostrzeżenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie istotnych naruszeń prawa dokonanych przez Komisję przy wydawaniu Decyzji, w tym w szczególności naruszenia przez Komisję norm z art. 2 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym w związku z art. 133 p.b., które to naruszenie skutkowało zastosowaniem przez Komisję środka nadzoru następczego w opozycji do realizacji celów nadzoru nad rynkiem bankowym, a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

13. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 134 § 1 p.p.s.a., przez niedostrzeżenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie istotnych naruszeń prawa dokonanych przez Komisję przy wydawaniu Decyzji, w tym w szczególności naruszenia przez Komisję konstytucyjnoprawnej zasady proporcjonalności (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP), które to naruszenie skutkowało zastosowaniem przez Komisję niewłaściwego środka nadzoru następczego, tj. środka nadzoru z art. 25n ust. 1 p.b., gdzie okoliczności sprawy czyniły możliwym zastosowanie wyłącznie mniej dolegliwego środka nadzoru z art. 22b ust. 3 p.b. lub z art. 138 ust. 3 p.b., a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

14. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 134 § 1 p.p.s.a., przez niedostrzeżenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny istotnych naruszeń prawa dokonanych przez Komisję przy wydawaniu Decyzji, w tym w szczególności naruszenia przez Komisję konstytucyjnoprawnej zasady równości z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP i konstytucyjnoprawnego zakazu dyskryminacji z art. 32 ust. 2 Konstytucji RP, które to naruszenie sprowadzała się do ewidentnie gorszego traktowania Skarżących przez Komisję niżeli ma to miejsce w przypadku innych akcjonariuszy krajowych banków komercyjnych, a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

15. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 134 § 1 p.p.s.a., przez niedostrzeżenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie istotnych naruszeń prawa dokonanych przez Komisję przy wydawaniu Decyzji, w tym w szczególności naruszenia przez Komisję konstytucyjnoprawnej zasady subsydiarności, które to naruszenie skutkowało zastosowaniem przez Komisję niewłaściwego środka nadzoru następczego, tj. środka nadzoru z art. 25n ust. 1 p.b., gdzie okoliczności sprawy czyniły możliwym zastosowanie wyłącznie środka nadzoru z art. 22b ust. 3 p.b. lub z art. 138 ust. 3 p.b., a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

16. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 134 § 1 p.p.s.a., przez niedostrzeżenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie istotnych naruszeń prawa dokonanych przez Komisję przy wydawaniu Decyzji, w tym w szczególności naruszenia przez Komisję konstytucyjnoprawnej zasady praworządności, a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

17. naruszenie przepisów postępowania, mianowicie normy z art. 134 § 1 p.p.s.a., przez nieodniesienie się przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie do zarzutów skargi przez co Sąd nie wywiązał się z obowiązku wszechstronnego rozpoznania skargi, a uchybienia te mają istotny wpływ na wynik sprawy;

18. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. normy z art. 25n ust. 1 p.b., poprzez dokonanie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie – w ślad za Komisją – jej błędnej wykładni, tj. bez stosowania się przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie do wymogu dokonywania tzw. prounijnej wykładni przepisów prawa krajowego, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia normy z art. 25n ust. 1 p.b. i jej zastosowania do stanu faktycznego, który nie jest objęty hipotezą tej normy;

19. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. normy z art. 25n ust. 1 p.b., przez dokonanie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie jej niewłaściwego zastosowania, tj. jej zastosowania z naruszeniem unijnej zasady lojalnej współpracy;

20. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. normy z art. 22b p.b., przez dokonanie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie – w ślad za Komisją – jej błędnej – tj. z przyjęciem tego, że zgoda Komisji jest zgodą uprzednią – co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia normy z art. 25n ust. 1 p.b. oraz niewłaściwego przyjęcia tego, iż doszło do naruszenia zobowiązań, o których jest mowa w art. 25h ust. 3 p.b.;

21. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. normy z art. 25n ust. 1 p.b. w związku z art. 483 § 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1578 ze zm.; dalej: k.s.h.), przez ich błędną wykładnię, tj. przez przyjęcie tego, że funkcjonariusze spółki zobowiązani są do zachowania lojalności wobec akcjonariusza banku krajowego a banku krajowego;

22. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. normy z art. 25n ust. 1 p.b. w związku z art. 369 § 5 k.s.h., przez ich błędną wykładnię, tj. przez przyjęcie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny tego, że okoliczność złożenia rezygnacji przez członka zarządu może być przedmiotem konsultacji z Komisją, jak i przyjęcie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny tego, że rezygnacja członka zarządu stanowi naruszenie zobowiązań, o których mowa w art. 25h ust. 3 p.b.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA lub Sąd II instancji) rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę przyczyny nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. W rozpoznawanej sprawie nie wystąpiły okoliczności skutkujące nieważnością postępowania, zatem spełnione zostały warunki do rozpoznania skargi kasacyjnej.

Zgodnie z treścią art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na naruszeniu prawa materialnego, które może polegać na błędnej wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu albo na naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na rozstrzygnięcie.

Skarga kasacyjna P Hi A została na obu podstawach kasacyjnych z art. 174 p.p.s.a. W takiej sytuacji Sąd II instancji jako pierwsze rozpoznaje podniesione w tej skardze zarzuty procesowe, a dopiero po nich zarzuty odnoszące się do naruszeń prawa materialnego. Konieczność zachowania takiej kolejności rozpoznawania zarzutów kasacyjnych wynika z tego, że ocenę stosowania prawa materialnego można sformułować dopiero wówczas, gdy zostanie ustalone, że stan faktyczny sprawy jest niesporny albo że nie został skutecznie zakwestionowany w postępowaniu kasacyjnym.

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw, dlatego nie mogła skutkować uchyleniem skarżonego wyroku.

W ocenie NSA nietrafne są podniesione w tej skardze zarzuty wskazujące na naruszenie przez Sąd I instancji przepisów procesowych. Niezasadność tych zarzutów należy rozważyć na dwóch płaszczyznach. Pierwsza z nich jest płaszczyzną formalną. Z treści art. 176 p.p.s.a. wynikają formalne warunki skargi kasacyjnej, bo ta skarga jest sformalizowanym środkiem prawnym, dlatego została ustanowiona jako środek profesjonalny. Z treści art. 176 p.p.s.a. wynikają różne warunki formalne, których wpływ na byt prawny skargi kasacyjnej jest niejednakowy. Pośród nich znajdują się takie, które nie decydują o prawidłowości skargi kasacyjnej, ale są również takie, których brak lub ich wadliwość skutkują nieskutecznością tej skargi. Do tych ostatnich wymogów należy zaliczyć te, które wynikają z art. 176 § 1 pkt 2 p.p.s.a., zatem przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie. Braki w tym zakresie są niemożliwe do usunięcia w postępowaniu kasacyjnym, gdyż zarzuty kasacyjne stawiane w ramach właściwej podstawy wyznaczają granice sprawy kasacyjnej, a więc zakres możliwej weryfikacji zaskarżonego wyroku. W przypadku zarzutów podnoszących naruszenia prawa procesowego, uzasadnienie naruszeń ma wskazywać na czym polega naruszenie prawa przez Sąd I instancji i jaki jest wpływ tego naruszenia na rozstrzygnięcie. Inaczej rzecz ujmując uzasadnienie tego rodzaju zarzutów ma pokazywać jakie rozstrzygnięcie by zapadło, gdyby Sąd I instancji nie dopuścił się określonego rodzaju naruszeń przepisów procesowych.

Rozpoznana skarga kasacyjna w zakresie naruszeń przepisów postępowania wyjaśnia w czym upatruje wadliwego działania Sądu I instancji, jednak w żadnym przypadku nie odnosi się do wpływu tych naruszeń na rozstrzygnięcie. Za takie odniesienie nie może być uznana ogólna formuła językowa powtórzona przy każdym zarzucie procesowym, ograniczająca się do stwierdzenia, że wskazane w zarzucie naruszenie miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie. Skoro zdaniem strony skarżącej kasacyjnie naruszenie przepisów postępowania miało wpływ na rozstrzygnięcie to należało wykazać jaki on był, bo przecież przy zarzutach procesowych nie chodzi tylko o to, że uchybienia mają wpływ, ale że ten wpływ jest istotny. Zatem wykazanie istotności wpływu naruszeń na rozstrzygnięcie jest warunkiem formalnym poprawnie stawianych zarzutów.

Wskazane braki formalne zarzutów procesowych rozpoznawanej skargi kasacyjnej są tylko jedną z przyczyn ich nietrafności. Nie pozwalają one na odrzucenie skargi ze względu na uchwałę NSA z dnia 26 października 2009 r., I OPS 10/09) ONSAiWSA 2010, nr 1, poz. 1), jednak w sposób zasadniczy ograniczają możliwość kontroli wyroku Sądu I instancji. Wreszcie zauważyć trzeba, że stawianie zarzutów w sposób przyjęty w skardze kasacyjnej, a więc naruszenia art. 151 w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. wymagałoby wykazania tego związku. Zdaniem Sądu II instancji między tymi przepisami nie ma żadnego związku, jak tylko ten, że te przepisy znajdują się w jednym akcie prawnym. Natomiast mogą być one naruszane przez Sąd I instancji w sytuacji, gdy Sąd ten wadliwie oddala skargę (art. 151 p.p.s.a.) lub ją uwzględnia (art. 145 § 1–3 p.p.s.a.). W rozpoznawanej sprawie Sąd I instancji oddalał skargi, zatem nie stosował art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a., a więc nie mógł naruszyć tego przepisu w zakresie stosowania, a skarga kasacyjna nie stawia zarzutu naruszenia tej normy prawnej przez jej niezastosowanie.

Drugim powodem nieuwzględnienia zarzutów formalnych jest ich merytoryczna nietrafność. Zdaniem NSA za niezasadny należy uznać zarzut, który podnosi naruszenie przez Sąd I instancji art. 151 i art. 134 p.p.s.a. w związku z art. 138 § 1 pkt 3 i art. 134 k.p.a. Istotą tak stawianego zarzutu jest twierdzenie skargi kasacyjnej, że Sąd I instancji wadliwie zaakceptował decyzje KNF, w której została rozstrzygnięta sprawa z wniosku o ponowne rozstrzygnięcie złożonego przez A, a więc podmiotu, co do którego nie było podstaw do orzekania o nakazie zbycia akcji, a w konsekwencji w stosunku do niego uchylono decyzję pierwotną i umorzono postępowanie. Zdaniem skargi kasacyjnej rozstrzygnięcie takie jest wadliwe, gdyż KNF powinna stosować art. 134 k.p.a., czyli stwierdzić niedopuszczalność wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, skoro ustaliła, że A nie jest podmiotem, do którego mógł być kierowany nakaz zbycia akcji.

Stanowisko sformułowane w ten sposób jest wadliwe. Analiza akt sprawy potwierdza pogląd Sądu I instancji, zgodnie z którym A stał się stroną postępowania wszczętego zawiadomieniem z dnia 14 sierpnia 2013 r., postępowania z art. 25n p.b. Ten fakt ma kluczowe znaczenie dla oceny rozpoznawanego zarzutu. NSA zauważa i podkreśla, że KNF wszczynając w ten sposób postępowanie, jako organ nadzoru, mogła zastosować prawem przewidziane środki nadzorcze. Specyfika prowadzonego przez KNF postępowania sprowadza się do tego, że do środków nadzorczych ma zastosowanie k.p.a. Jednak stosowanie w tym zakresie k.p.a. nie zmienia nadzorczego charakteru działania organu. Oznacza to, że taki organ może korzystać z różnych środków nadzoru przewidzianych przez prawo, w sposób określony ustawą. Co więcej korzystanie z tych środków, pomimo że niekiedy wymaga odrębnych decyzji, nie jest względem siebie zupełnie autonomiczne. Z tego powodu nie można twierdzić, że wydanie decyzji na podstawie art. 25n ust. 3 p.b. jest sprawą samodzielną w stosunku do sprawy z art. 25n ust. 1 p.b. Obie sprawy są elementem nadzoru sprawowanego przez KNF, a związek między nimi jest tylko taki, że warunkiem wydania decyzji z art. 25n ust. 3 p.b. jest wcześniejsze wydanie decyzji z art. 25n ust. 1 p.b.

Wskazana charakterystyka kontrolowanego postępowania, a zwłaszcza uprzedni charakter decyzji zakazującej zbycie akcji w stosunku do nakazującej ich zbycie, uprawniała KNF do rozstrzygnięcia zawartego w pkt II skarżonej decyzji, a więc uchylenia w tej części decyzji pierwotnej i umorzenia postępowania w stosunku do P H . Natomiast wniosek A o ponowne rozpatrzenie sprawy wszczął postępowanie kontrolne przed KNF, co do decyzji pierwotnej, zatem zakończeniem takiego postępowania po stwierdzeniu przez KNF, że w stosunku do A nie powinien być orzekany nakaz zbycia akcji mogło być tylko jego umorzenie, a nie wydawanie postanowienia na podstawie art. 134 k.p.a. Ten ostatni przepis może być podstawą rozstrzygania, jednak tylko w stosunku do podmiotu, który nie brał udziału w postępowaniu przed I instancją. Gdy w grę wchodzi podmiot, co do którego wszczęto postępowanie, to nawet gdyby materialnie nie był stroną w rozumieniu art. 28 k.p.a., to i tak ma ten status w znaczeniu procesowym, a to wystarcza, by był podmiotem, w stosunku do którego należy umorzyć postępowanie odwoławcze, jeżeli okaże się, że nie można w stosunku do niego skonkretyzować praw lub obowiązków. Stanowisko takie nie budzi wątpliwości w nauce i orzecznictwie, zatem zarzuty kasacyjne, które kwestionują ten pogląd należy uznać za niezasadne (pkt 1 i 2 skargi kasacyjnej).

W ocenie NSA nietrafny jest również zarzut podnoszący naruszenie przez Sąd I instancji art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 24 § 1 pkt 5 i art. 27 k.p.a. Niewątpliwie, w zakresie orzekania przez organ kolegialny w tym samym składzie przy ponownym rozpatrzeniu wniosku od decyzji pierwszoinstancyjnej pojawiają się liczne wątpliwości, o ile przepisy prawa wprost nie dopuszczają takiej możliwości. Jak trafnie wskazał Sąd I instancji w chwili wyrokowania ta kwestia została przesądzona przez ustawodawcę. W chwili orzekania przez KNF sytuacja nie była oczywista, ale gdyby nawet przyjąć, że wówczas doszło do naruszenia prawa, to przecież w chwili wydania wyroku przez Sąd I instancji podnoszony problem został ustawowo rozstrzygnięty, a to musiałoby prowadzić do uznania, że naruszenie nie było istotne, a to nie dawałoby podstaw do uchylenia wyroku. Z tego więc powodu rozpoznawany zarzut należało uznać za niezasadny.

NSA za nietrafne uznaje zarzuty ujęte w pkt 4 i 11–16. Wskazane w nich naruszenia zostały postawione w ramach wadliwie określonej podstawy kasacyjnej. W tym zakresie Sąd II instancji odsyła do części wstępnej niniejszego uzasadnienia, a dodatkowo stwierdza, że w podstawie kasacyjnej z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. nie mogą być kwestionowane naruszenia prawa materialnego, a tych w istocie dotyczą zarzuty z pkt 4 i 11–16 skargi kasacyjnej. Powołanie przez stronę w każdym z tych zarzutów art. 134 § 1 p.p.s.a. nie zmienia oceny samych zarzutów. Art. 134 § 1 p.p.s.a. stanowiąc, że sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami, wnioskami i podstawą prawną skargi, wyznacza zakres kontroli sądowoadministracyjnej. W każdym z rozpoznawanych w tym miejscu zarzutów Sąd I instancji nie wyszedł poza te granice, bo przecież rozpoznawał sprawę wyznaczoną zakresem postępowania prowadzonego przez KNF. To, że inaczej niż skarga kasacyjna ocenił środki nadzorcze i sposób ich stosowania w postępowaniu przed KNF nie jest naruszeniem art. 134 § 1 p.p.s.a.

Zdaniem NSA nietrafny jest również zarzut wskazujący na naruszenie przez Sąd I instancji art. 134 § 1 p.p.s.a. poprzez nieodniesienie się do zarzutów skargi. Jak już wyżej wskazano w ramach tego przepisu nie można kwestionować poprawności uzasadnienia wyroku. Niezależnie od tego należy zauważyć, że przepisy prawa nie wymagają odnoszenia się do poszczególnych zarzutów skargi, a tylko do wskazania podstawy prawnej, rozstrzygnięcia i jej uzasadnienie. Właśnie zaletą uzasadnienia jest zwięzłość, komunikatywność czyli ujęcie istoty sprawy, a nie rozważania na temat poszczególnych zarzutów.

W ocenie Sądu II instancji nietrafne są także pozostałe zarzuty procesowe sformułowane w rozpoznawanej skardze kasacyjnej. Zostały one powiązane z naruszeniem przepisów postępowania przez niezasadne oddalenie skargi w sytuacji, gdy KNF dopuścił się naruszenia przepisów w zakresie prowadzenia postępowania wyjaśniającego, a więc art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 7, art. 8, art. 12, art. 78 § 1 i art. 79 § 2 k.p.a. Zarzuty stawiane w tym zakresie są niezasadne, gdyż podstawą ustalenia stanu faktycznego sprawy, ze względu na treść art. 25n ust. 1 p.b., były pisemne zobowiązania spółek, co do sposobu działania w związku z przejęciem przez nie W PS.A. Z akt sprawy, co właściwie ustaliła KNF, a przyjął Sąd I instancji jednoznacznie wynika, że zobowiązania te nie zostały zrealizowane, w zakresie ostrożnego i stabilnego zarządzania przejętym bankiem. Te okoliczności legły u podstaw stosowania art. 25n ust. 1 p.b. Wobec pisemności postępowania administracyjnego prowadzenie dowodów w inny sposób, gdy nie zakwestionowano ustaleń poczynionych przez organ było niezasadne. Stąd też nie można przyjąć, że w tym zakresie doszło do naruszenia prawa, a pośrednio do naruszenia praw stron do czynnego udziału w postępowaniu. Rzeczą oczywistą jest, że w postępowaniu administracyjnym dowodem jest wszystko, co nie jest sprzeczne z prawem. Dlatego wykorzystanie przez KNF dowodów z innych postępowań nie narusza prawa, zwłaszcza w sytuacji gdy – jak to na wstępie podniesiono – skarga kasacyjna nie wiąże tych naruszeń z istotnością ich wpływu na rozstrzygnięcie. Z tych względów NSA uznał rozpoznawane zarzuty za niezasadne.

W ocenie NSA nietrafne są również podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia prawa materialnego. Przede wszystkim są formalnie wadliwe, bo zarzucają Sądowi I instancji naruszenie art. 25n ust. 1 p.b. polegające na błędnej wykładni przepisu (pkt 18, 20, 21 i 22), a w istocie odnoszą się do zastosowania art. 25n ust. 1 p.b. Niezależnie od tego wskazać trzeba, że Sąd I instancji nie naruszył, bo nie mógł naruszyć art. 25n ust. 1 p.b., gdyż ten Sąd nie stosował wprost tej regulacji. Sąd I instancji kontrolował stosowanie przepisu przez KNF, zatem mógł naruszyć przepisy, które określają zasady tej kontroli. Skarga kasacyjna nie wskazuje ich, zatem Sąd II instancji może odnieść się do nich tylko w zakresie, który może ustalić na podstawie uzasadnienia skargi kasacyjnej. Takie działanie Sądu II instancji jest możliwe na podstawie już wcześniej wskazanej uchwały NSA. Z treści uzasadnienia skargi kasacyjnej wynika, że wada stosowania przez KNF dyspozycji art. 25n ust. 1 p.b. i kontroli tego procesu przez Sąd I instancji polega na tym, że środek nadzoru, jakim w tym przepisie jest zakazanie wykonywania głosu z akcji banku krajowego posiadanych przez podmiot, którego zakaz dotyczy, jest środkiem nadzoru następczego a nie sankcją administracyjną, jak to zostało przyjęte przez organ i Sąd I instancji.

Stanowisko prezentowane w skardze kasacyjnej nie ma prawnego uzasadnienia. Z treści art. 25n ust. 1 p.b. wynika, że KNF jako organ nadzoru może decyzją zakazać wykonywania prawa głosu z akcji banku krajowego podmiotom określonym w tym przepisie, jeżeli nie dochowują zobowiązań w nim określonych. Podstawą uzasadniającą nałożenie takiego zakazu ma być ziszczenie się warunków opisanych w treści art. 25n ust. 1 p.b. Okolicznościami uzasadniającymi takie działanie organu nadzoru jest zapewnienie ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem krajowym. W rozpoznawanej sprawie KNF te warunki wypełniła, dlatego orzeczenie zakazu wykonywania prawa głosu z akcji nie narusza treści art. 25n ust. 1 p.b. Zakaz ten jest środkiem nadzorczym, a nie sankcją administracyjną. Oczywiście ma on charakter prewencyjny, bo ma gwarantować ostrożne i stabilne zarządzanie bankiem krajowym, a nie karać podmiot, w tym założyciela banku. Z tych powodów NSA przyjmuje, że zarówno KNF, jak i Sąd I instancji nie naruszyły art. 25n ust. 1 p.b. w zakresie zastosowania tego przepisu, a w konsekwencji przepisów unijnych w zakresie wskazanym w rozpoznawanych zarzutach. Zważyć trzeba, że środki nadzorcze muszą być efektywne, a to oznacza, że w pierwszym rzędzie mają zabezpieczać interes publiczny, a nie interes przedsiębiorcy.

Z tych wszystkich powodów orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 184 p.p.s.a. O kosztach postępowania postanowiono na podstawie art. 204 pkt 1 p.p.s.a.



Powered by SoftProdukt